طرح بازیافت سلولز از ضایعات

کاغذ مهمترین ابزار جهت برقراری ارتباط و انتقال دانش و فرهنگ بین انسانها هست و همانطور که می‌دانیم امروزه با بحران جدید کمبود ماده اولیه تولید کاغذ یعنی چوب و در واقع سلولز که ماده اصلی چوب هست مواجه شدیم . دانشمندان و دوست داران محیط زیست به این فکر افتادند که سلولز را به عنوان ماده اولیه از منابعی جدید جایگزین کنند.سلولز به عنوان ماده اولیه از منابع جایگزین کننده است که با استفاده از بازیافت باگاس نیشکر و ضایعات بخش‌های مختلف کشاورزی می‌توان آن را به صورت خالص تهیه کرد که علاوه بر استفاده در صنعت کاغذ‌سازی می‌توان در صنایع دیگری مانند ماده اولیه در تولید کاغذ، تولید نیترو سلولز ( ساخت مواد منفجره ) ، پلاستیک سازی ، رنگسازی ، کاربردهای آزمایشگاهی تولید چوب مصنوعی ، تهیه موم مایع ، تهیه خوراک دام و… نیز از آن بهره برد . به علاوه این صنعت ارزشمند جدید محصولات جانبی متعددی تولید می‌کند که آن را بسیار سودمندتر کرده است .

معرفی طرح بازیافت سلولز از ضایعات

محصول طرح حاضر تولید آلفا سلولز از ضایعات کشاورزی(لینتر پنبه) می‌باشد.
سلولز ماده تشکیل دهنده دیواره سلولی گیاهان است. این ترکیب اولین بار در سال ۱۸۳۸ مورد توجه قرار گرفت. در آن سالها با اعمال تغییراتی در آن مانند نیتروژن‌دار کردن در تولید نیترو سلولز مورد بهره برداری قرار گرفت. سلولز به صورت تقریباً خالص در رشته‌های پنبه وجود دارد. این رشت‌ ها در تولید نخ و پارچه بافی و تولید پوشاک اهمیت فراوانی دارند. همچنین الیاف پنبه استریلیزه شده در پزشکی کاربرد زیادی دارد. بطور کلی مولکول سلولز در سه حالت پایه با عنوان آلفا سلولز و بتا سلولز و گاما سلولز وجود دارد. نوع آلفا سلولز که دارای کاربرد عمده صنعتی می‌باشد بعنوان ماده اولیه در صنعت کاغذ مورد استفاده قرار می‌گیرد. سلولز در گذشته در ساخت باروت بدون دود مورد استفاده قرار می‌گرفته است و امروزه از آن برای تولید نیترو سلولز که در ساخت مواد منفجره کاربرد دارد. همچنین در پلاستیک‌سازی، رنگسازی و به صورت عمده در تولید کاغذ و مقوا بهره می‌گیرند. همچنین سلولز کاربرد آزمایشگاهی نیز دارد.
بطور کلی برای تولید آلفا سلولز از باگاس یا سایر ضایعات کشاورزی مانند ضایعات گندم ‌و‌جو، لینتر پنبه و … استفاده می‌شود. در این طرح تولید آلفا سلولز از لینتر پنبه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بررسی بازار سلولز

همانطور که بیان شد سلولز امروزه به عنوان مواد اولیه در صنایع بسیار مهمی به کار می رود لذا اهمیت استراتژیک هرکدام از این صنایع برای یک کشور که بیانگر اهمیت استراتژیک سلولز می‌باشد در خور بحث کاملی می‌باشد که در این طرح به اجمال به آن می‌پردازیم.
۱-کارخانجات ساخت کاغذ
مواد اولیه اصلی این کارخانجات، سلولزی است که در چوب، باگاس و انواع دیگر ترکیبات طبیعی یافت می‌شود. با توجه به قیمت بسیار بالای کاغذ مرغوب و ارز خروجی کلایی که به سمت فروشندگان این محصول روان می‌شود و همچنین قیمت بسیار بالای چوب جنگلی و عدم جایگزینی این مخلوق گرانبها‌‌‌ (درخت به صورت کارا) به استراتژیک بودن سلولز پی می‌بریم.
در کشوری که کاغذ کمیاب و گران است به سختی می توان کتاب و محصولات فرهنگی را به موقع و ارزان در اختیار مردم گذاشت و این اثرات نامطوبی به دنبال خواهد داشت .در چنین کشوری اطلاعات منتشر شده هم به ارزانی و به موقع در کشور جریان نمی‌یابد و این اثرات بسیار وخیمی بویژه در مسایل فرهنگی و سیاسی برای یک کشور به دنبال خواهد داشت و همچنین جریاناتی بوجود خواهند آمد که مخفی و آشکار درختان، این سرمایه‌های ملی ارزشمند را به تیغ اره نابود می‌کنند و بعد از چند سال جنگلهای زیبا به بیابانهای برهوت تبدیل می‌‌شوند.
پس می‌توان نتیجه گرفت که باید حتماً به دنبال راه‌های به صرفه‌تری برای تولید سلولز باشیم تا بتوانیم چرخ صنعت کاغذ را به سمت خودکفایی و بهره‌وری هدایت کنیم.

۲- صنایع مواد منفجره
در این صنعت نیز باز در برخی از موارد نارسائیهایی گریبانگیر کشورمان می‌باشد و از آنجا که مواد منفجره علاوه بر وظیفه خطیر خود در صنایع دفاعی در معادن و کارهای عمرانی نقش به سزایی دارند و سلولز هم یکی از مواد اولیه برخی از آنهاست، باز هم ما به سمت تولید مقرون به صرفه‌تر سلولز ترغیب می‌شویم.

۳- صنایع رنگ
سلولزها هم در ترکیبات پلیمری در بعضی از رنگها مورد استفاده‌اند و هم در ترکیب بعضی از رنگها با الیاف سلولزی برای کاربرد‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است امروزه یک پدیده جدید ساختمانی بنام آرتکس که برای پوشاندن دیوارهای داخلی ساختمان به جای رنگ و گچ و آستر به صورت یکجا به کار می‌رود که به صورت کامل از سلولز ساخته شده است و این خود بیانگر گوشه‌ای از کاربرد‌های این ماده با ارزش است.

سرمایه گذاری مورد نیاز جهت واحد بازیافت سلولز از ضایعات

برای احداث واحد تولید آلفا سلولز به حدود ۸۰ میلیارد ریال سرمایه ثابت نیاز دارید. بازدهی طرح حدود ۳۵ درصد می باشد و کمتر از ۳ سال می توانید سرمایه اولیه خود را برداشت نمایید. تعداد اشتغال زایی مستقیم طرح ۳۵ نفر پیش بینی میگردد.

مزایای اجرای طرح بازیافت سلولز از ضایعات

قطع بی رویه جنگل‌ها جهت تامین ماده اولیه تولید کاغذ در داخل کشور و از سوی دیگر، نیاز به هزینه‌های ارزی زیاد برای واردات این فرآورده‌ها موجب شده تا کشور نیازمند تولید داخلی سلولز به عنوان ماده اولیه کاغذ باشد. علاوه‌بر این سلولز یکی از پلیمرهای پرکاربرد در صنعت داروسازی نیز می‌باشد. بنابراین بهره‌برداری از این طرح علاوه‌بر تامین نیاز داخلی از خروج ارز کشور جلوگیری کرده و در صورت داشتن استانداردهای لازم میتوان آن را به کشورهای دیگر صادر کرد.