طرح احداث گلخانه نشاء صنعتی

با توجه به انقلاب صنعتی در دنیا، از قرن نوزدهم تاکنون کشاورزی هم با ورود ماشین‌آلات دستخوش تحولات چشمگیری شده که ثمره این حرکات را امروزه در بخش مکانیزاسیون شاهد هستیم
، ولی اگر تاریخ ۱۰۰ سال گذشته را تا به امروز در مورد صیفی‌جات مورد بررسی قرار دهیم، جهش‌های جالبی را در روند سیر تکاملی صنعتی شدن مشاهده می‌کنیم که عمده این تحولات به ترتیب از ورود تراکتور، استفاده از کودهای شیمیایی، ورود سموم برای دفع آفات و علف‌کش‌ها شروع شده و به اصلاح بذر و آبیاری تحت‌فشار و مالچ‌کشی و در نهایت استفاده از نشای صنعتی ختم شده است. در مجموع می‌توان گفت امروزه با رشد روزافزون جمعیت و نیاز به مواد‌غذایی، کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. افزایش راندمان در واحد سطح، صرفه‌جویی در نهاده‌های کشاورزی مانند کود، سم، بذر و همچنین آب از مسائلی است که امروزه کشاورزی مکانیزه را به‌عنوان یک ضرورت تعریف کرده است. افزایش عملکرد و بهره‌وری در تولید محصولات گیاهی غالبا با استفاده از سیستم مکانیزاسیون، استفاده از بذرهای مقاوم به شرایط محیطی، استفاده از نشا‌های پیوندی و بسیاری فاکتورهای دیگر کنترل می‌شوند. تولید نشا در واقع به تولید گیاهچه کوچک از رقمی خاص در خزانه (محیط کاملا کنترل‌شده) گفته می‌شود. این گیاهچه تا زمانی که قابلیت انتقال به زمین اصلی را داشته باشد نگهداری می‌شود.
تولید نشا مزایای زیادی دارد، به حدی که امروزه در اکثر کشورهای جهان که از کشاورزی قوی برخوردار هستند، کشاورزان نشای موردنظرخود را از مراکز تولید نشا تهیه می‌کنند و خود را درگیر خرید بذر و کشت آن نمی‌سازند. کشت نشا با مزایای بسیاری همراه است که می‌توان به‌صورت موردی این‌گونه بیان کرد:
۱-استفاده حداکثری از زمین از مهم‌ترین مزایای این نوع کشت است. به این مفهوم که مثلا اگر کشاورزی در زمین خود گندم زمستانه کاشته است و هنوز گندم برداشت نشده، فصل کشت گوجه ممکن است فرا‌رسیده باشد، کشاورز‌ می‌تواند به مدت ۴۵ روز وقت خریداری کند، یعنی در خزانه نشا تولید کند تا بعد از جمع‌آوری گندم‌ها، به کشت گوجه‌فرنگی بپردازد بدون اینکه اختلالی در زمان باردهی و کاشت به وجود آمده باشد.
۲- تولید نشا‌های عاری از بیماری و آفت و تنش‌های حاصل از تغذیه. در واقع به تکرار مشاهده می‌شود که بعد از کاشت بذر در زمین اصلی به دلیل تنش‌های دمایی و محیطی، بذر یا دیر جوانه می‌زند یا اصلا جوانه نمی‌زند یا گاهی با مشکل مواجه می‌شود، ولی در خزانه به دلیل کنترل همه عوامل محیطی، این تنش‌ها به حداقل ممکن می‌رسد.
۳- صرفه‌جویی در مصرف بذر به‌گونه‌ای که امروزه غالب بذرها از نوع هیبرید بوده و از نظر قیمتی بسیار گران هستند، در شرایط عادی با کشت مستقیم بذر، چهار و پنج برابر بذر بیشتر مصرف می‌شود. مصرف بذرها در خزانه بسیار کاهش می‌یابد و بذر نیز دچار فساد نشده و توسط پرند‌گان یا حشرات جابه‌جا نمی‌شود.

۴- کشت‌های گلخانه‌ای به‌خصوص تولید نشا در خزانه برای مدتی معین در فصل زمستان باعث کاهش مصرف سوخت می‌شود. به طور‌مثال برای گلخانه خیار به مساحت سه هزارمتر مربع به حدود هفت‌هزار و ۵۰۰ عدد نشای خیار نیاز است که می‌توان به مدت سه هفته آن را در خزانه‌ای به وسعت ۲۰۰ مترمربع نگهداری کرد. بنابراین چیزی حدود ۲۵هزار لیتر صرفه‌جویی در مصرف سوخت خواهیم داشت.
۵- نشا کاری با دستگاه نشــا کـار باعـث کاهش هزینه‌های کارگری خواهد شد. در‌حال‌حاضر، کارگر می‌تواند روزانه حداکثر تا سه‌هزار عدد نشا به زمین منتقل کند، بنابراین برای هرهکتار گوجه‌کاری نیاز به ۲۰ نفر کارگر خواهیم داشت. در صورتی که دستگاه نشا کار کوچک در روز می‌تواند حداقل سه‌ هکتار را تنها با دو کارگر، نشا کاری کند.
۶- کاهش مصرف آب از مهم‌ترین مزایای استفاده از سیستم نشا کاری است. اگر کشت را گوجه‌فرنگی فرض کنیم که میزان سطح زیرکشت آن بیشترین مقدار در ایران است، در صورت نشاکاری، دو نوبت در آبیاری صرفه‌جویی خواهیم داشت. در هر نوبت به ازای هر هکتار هزار و ۵۰۰ متر مکعب آب مصرف می‌شود، بنابراین برای دو نوبت آب، چیزی حدود سه‌هزار مترمکعب صرفه‌جویی می‌شود. فقط کشت گوجه‌فرنگی در ایران حدود ۱۶۳هزار و ۵۰۰ هکتار است، پس دو نوبت صرفه‌جویی در مصرف آب حدود ۴۹۰میلیون و ۵۰۰هزار متر‌مکعب صرفه‌جویی آب را در طول سال در پی خواهد داشت که عدد بسیار بالایی است.
۷- به دلیل غیرمکانیزه بودن غالب سیستم‌های کشاورزی در ایران و سختی کار، کشاورزان اغلب زمین‌های خود را به صورت‌ گوناگون کرایه داده و اکثر کرایه‌کنندگان را نیز مهاجران اتباع کشور افغانستان تشکیل می‌دهند که خود به دلیل اینکه نیروی کار هستند هزینه‌های کارگری پرداخت نمی‌کنند و پس از فروش محصول، پول خود را تبدیل به ارز می‌کنند و از کشور خارج می‌سازند. با مکانیزاسیون کشاورزی در عرصه‌های مختلف، کار راحت‌تر شکل می‌گیرد و این تمایل از بین می‌رود، بنابراین میزان ارز خروجی از کشور کاهش خواهد یافت.
تنها عیب این سیستم، هزینه‌بر بودن آن در سرمایه‌گذاری ابتدایی در مقایسه با کشت مستقیم بذر است، در واقع در این روش به سینی‌های نشا و پوشش بستر و خزانه مناسب نیاز داریم، ولی کل هزینه‌های تولیدی در برابر افزایش محصول به دست آمده و کاهش هزینه‌های تولیدی بسیار اندک است. به طور مثال هزینه تمام شده یک عدد نشای گوجه‌فرنگی به جز هزینه مربوط به بذر آن حدود ۴۵۰ریال است، اما هزینه بذر مشخصا اگر به‌صورت مستقیم کاشته شود نسبت به نشا‌کاری بیشتر خواهد بود.

شرایط سرمایه‌گذاری در احداث گلخانه کشت نشاء

برای شروع این کار در یک حالت نرمال شما یک هکتار زمین می‌خواهید که با ۵۰۰ میلیون تومان سازه گلخانه‌ای تجهیز می‌شود. این مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان از نظر تقسیم‌بندی به دو بخش است، حدود ۲۰۰ میلیون تومان برای تجهیزات تخصصی تولید نشای داخلی گلخانه و حدود ۳۰۰ میلیون تومان سرمایه در گردش نیاز است. با در نظر گرفتن ظرفیت تولید روزانه ۱۲۰ هزار نشا در روز، تعداد دو دستگاه نشاکار چهار ردیفه برای کاشت مکانیزه نشای صنعتی در یک گلخانه یک هکتاری ضروری است. برای شروع کار با متراژ و سرمایه گفته شده شما نیاز به پنج کارگر ساده، یک نیروی متخصص کارهای گلخانه‌ای و یک کارشناس کشاورزی دارید. به ازای هر هکتار سطح زیر کشت زراعی، نیاز. به یک هکتار گلخانه وجود دارد. همچنین باید بدانید که حدود ۷۰ درصد محصولات زراعی قابلیت کشت نشا را دارند، گوجه‌فرنگی، خیار، انواع سبزیجات و سیفی‌جات و حتی پنبه و هندوانه و… همگی از انواع این محصولات به شمار می‌آیند.