طرح تولید اگزوز خودرو (Exhaust)

آن روز که موتور اتومبیل اختراع شد، عده زیادی از صدای وحشتناک موتور آن گریزان بودند و تا وقتی نوآوران صنعت خودروسازی آن روزگار موفق به کاهش صداهای دلخراش موتورها نشدند اتومبیل نتوانست جایی در زندگی بشر برای خود دست و پا کند

اما از زمانی که اگزوزها برای خفه‌کردن سروصداهای وحشتناک موتور اتومبیل‌ها ساخته و موفق به کاهش این صداها شدند، اتومبیل تبدیل به اختراعی قابل تحمل شد و امروز نیز چنین است، اگر میلیون‌ها تومان پول روی یک خودرو بگذارند و به شما بگویند باید با یک اتومبیل بدون اگزوز رانندگی کنید، شما حتما نخواهید پذیرفت و در صورت پذیرفتن هم یک تا دو کیلومتر بیشتر با آن رانندگی نخواهید کرد و عطایش را به لقایش خواهید بخشید. در این گزارش شما را با این قطعه عجیب و غریب اما مهم صنعت خودروسازی به ویژه صنعت موتورسیکلت‌سازی آشنا می‌کنیم.

با رشد روزافزون تولید انواع خودرو، صنعت اگزوزسازی نیز سهم عمده‌ای از فعالیت‌های صنعتی را در گروه‌های خودروسازی به خود اختصاص داده است. اگزوز قطعه‌ای در خودرو و دیگر وسائط نقلیه است که دود حاصل از واکنش شیمیایی را که در سیلندر ایجاد می‌شود به خارج از فضای موتور وسیله نقلیه انتقال می‌دهد. این تعریف اگرچه بیانگر عمده کار اگزوز است اما امروزه ویژگی‌های اگزوز گسترش یافته و وظایف دیگری نیز برعهده اگزوز گذاشته شده است.

از جمله وظایف عمده آن می‌توان به کاهش آلایندگی، صدا و دما اشاره کرد و اگزوزها که از ۴ بخش متصل به موتور، میانی و انتهایی و اتصال به بدنه هستند این وظایف را نیز به‌عهده دارند. بنابراین عملکرد اگزوز که یکی از اجزای موثر موتورسیکلت و خودرو است علاوه‌بر هدایت گازهای خروجی حاصل از احتراق داخلی موتور دارای دو وظیفه بسیار مهم دیگر است؛ نخستین وظیفه اگزوز کاهش دمای گاز خروجی اگزوز که در اثر احتراق سوخت در محفظه سیلندر به وجود می‌آید است و دومین وظیفه آن کاهش آلودگی صوتی است که این وظیفه نیز توسط منبع انبساط که در مجموعه اگزوز نصب شده انجام می‌شود.

در صورت کاهش نیافتن صدای خروجی حاصل از عملکرد احتراق موتور به شکل عملی از این وسیله نقلیه به دلیل صدای بسیار گوش‌خراش و خطرناک نمی‌توان استفاده کرد.

فناوری و روش تولید اگزوز در کشور

درباره اگزوز به تناسب ساختار قطعات آن‌که از ورق و لوله ساخته می‌شود مراحل کلی برش، سوراخ کاری، خم‌کاری، نورد و جوشکاری و آبکاری کروم را می‌توان به عنوان فرآیندهای تولید و تنها روش تولید آن نام‌برد.برای مثال در نخستین مرحله برای تولید مخازن انباره از فرآیند برش ورق استفاده می‌شود و بدیهی است که تنها روش برش ورق برای تولید قطعات با ابعاد منظم بهره‌گیری از قیچی است و به لحاظ تعداد قطعات نیازمند این فرآیند، از قیچی «گیوتین» استفاده می‌شود به همین صورت در مرحله بعدی نیز با توجه به نوع فرآیند، تنها بهره‌گیری از ماشین‌آلات و توانایی آنها ملاک است.
از نکات دیگر در این زمینه تعیین و تخصیص ماشین‌آلات خاص، عمومی یا با درجه اتوماسیون بالاست که به دلیل انعطاف‌پذیری بالای خط تولید برای امکان تولید انواع اگزوز، در نظر گرفتن ماشین‌آلات و تجهیزات عمومی مناسب‌تر است.
البته برای عملیات مونتاژ قطعات از فرآیندهای پرس‌کاری، جوش مقاومتی و جوش سی‌او۲ استفاده می‌شود.اگزوز از دو قسمت اصلی لوله گلویی و انباری تشکیل شده است. قسمت گلویی شامل دو قطعه لوله است که با ابعاد مورد نظر توسط دستگاه اره لنگ برش داده شده و پس از برش یکی از لوله‌ها که قطر کمتری دارد در داخل لوله بزرگتر قرار گرفته و در قسمت ابتدایی به لوله بزرگتر نقطه جوش شده و لبه آن توسط پرس فرم داده می‌شود و سپس به دلیل نیاز به دقت بالا در خم کاری و برای ایجاد محفظه خالی بین دو لوله برای کاهش انتقال دما به سطح خارجی، در قسمت خم توسط دستگاه خم سی‌ان‌جی خم کاری شده و در قسمت انتهای دو لوله نیز به هم نقطه جوش می‌شود.
قسمت دوم، انباری اگزوز است که پس از برش خوردن ورق به سایزهای مورد نیاز، ورق بدنه توسط دستگاه نورد لول شده و توسط دستگاه جوش رباتیک سی‌او۲ جوش داده می‌شود. سپس پولک‌های درونی که قبلا پرس کاری شده و کار کاهش صدا و دما را انجام می‌دهند توسط «فیکسچر» در محل خود قرار گرفته و توسط دستگاه نقطه جوش به انباری اگزوز جوش داده می‌شود.
سپس قسمت انتهایی که شامل نعلبکی ته اگزوز و لوله خروجی است و قبلا به هم مونتاژ شده‌اند در قسمت انتهای اگزوز توسط فیکسچر تنظیم شده و به وسیله دستگاه جوش رباتیک سی‌او۲ به اگزوز متصل می‌شود و در انتها، قسمت لوله گلویی که قبلا مونتاژ شده بر روی انباری قرار گرفته و پس از تنظیم توسط جوش سی‌او۲ فیکسچر به هم متصل می‌شوند و محصول آماده شده برای آبکاری ارسال می‌شود.
در قسمت آبکاری نیز ابتدا محصول درون وان ویژه چربی‌زدایی قرار داده می‌شود تا تمام چربی و ناخالصی‌های سطح اگزوز تمیز شود سپس یک مرحله اسیدشویی برای تمیز شدن سطح از هرگونه کثیفی انجام می‌شود و بعد از آن محصول در داخل وان نیکل قرار می‌گیرد تا خش‌های موجود در سطح کاملا مسطح شود و در انتها برای مرحله نهایی آبکاری، محصول داخل وان کروم قرار داده می‌شود.
طرح تولید اگزوز خودرو

انباره اگزوز موتورها!

بدنه انباره عقب اگزوز موتورها به‌طور معمول از ورق روغنی موسوم به «اس‌تی۳۷» که ضخامت آن ۱/۴ میلی‌متر است، ساخته می‌شود. نحوه ساخت آن در کارخانه‌های اگزوزسازی به این شکل است که ابتدا ورق به‌وسیله قیچی هیدرولیک به نوارهایی به عرض مورد نظر (عرض گسترش‌یافته استوانه)‌ بریده می‌شود، سپس نوارهای بریده‌شده از طول به فواصل مورد نظر (طول گسترش‌یافته استوانه)‌ برش می‌خورند، پس از آن ورق انباری توسط دستگاه نورد به شکل لوله درآمده و با دستگاه جوش co۲ رباتیک دو سر ورق به هم متصل می‌شود.
شبکه انباره عقب نیز به‌طور معمول از جنس انباره است. شیوه ساخت آن در کارخانه‌های اگزوزسازی این‌طور است که ابتدا ورق به‌وسیله قیچی گیوتین برش زده می‌شود، سپس قطعات بریده‌شده برای سوراخکاری به قسمت پرس‌کاری منتقل می‌شود. پرس مورد استفاده از نوع ضربه‌ای است و تعداد سوراخکاری شبکه برای هر انباره متغیر است، از این رو قالب‌های سنبه و ماتریس را به گونه‌ای انتخاب می‌کنند که برای انواع مختلف شبکه‌های اگزوز قابل استفاده باشد.
درب انباره عقب نیز در عقب اگزوزها مورد استفاده قرار می‌گیرد و جنس آن از ورق روغنی اس‌تی۳۷ با ضخامت ۱/۴ میلی‌متر است که فرآیند تولید آن به این شرح است: ابتدا ورق به‌وسیله گیوتین برش داده می‌شود. مقدار مورد نیاز ورق در هر قطعه به شکل دایره است و بدین ترتیب نوار ورق در زیر پرس ضربه‌ای قرار گرفته و پرس به کمک قالب برش و کشش توام، در هر ضرب یک قطعه تشتکی شکل را از ورق جدا می‌کند.
«براکت» اتصال به بدنه نیز از ورق اس تی ۳۷ اندازه ۱/۴ تهیه می‌شود که پس از برش به‌وسیله قیچی توسط پرس ضربه‌ای سوراخکاری و فرم داده شده و پس از نصب ۲ پیچ جوشکاری پیچ‌ها به‌وسیله فیکسچر تنظیم شده و به بدنه توسط جوش co۲ متصل می‌شود.

سفر به داخل اگزوز

درون منبع اگزوز، لوله‌های متعددی وجود دارد. این لوله‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که امواج را بازتاب دهند، به این ترتیب امواج با یکدیگر تداخل و همدیگر را خنثی می‌کنند. اگر نگاهی به داخل این منبع اگزوز بیندازیم متوجه می‌شویم که گازهای اگزوز و امواج صدا هر دو از لوله مرکزی وارد می‌شوند. این امواج به دیواره منبع برخورد می‌کنند و از طریق سوراخی که درون بدنه اصلی قرار دارد وارد بدنه منبع می‌شوند. این امواج از میان مجموعه‌ای سوراخ عبور کرده و وارد یک محفظه دیگر می‌شوند. این محفظه که تشدیدکننده نامیده می‌شود، از طریق سوراخی به نخستین محفظه متصل شده است. این تشدیدکننده شامل حجم هوای مشخص و طول معینی است تا موجی تولید کند که صدایی با بسامد مشخص را خنثی کند. اما این‌کار چگونه روی می‌دهد؟
زمانی که یک موج به سوراخ برخورد می‌کند، بخشی از آن وارد محفظه می‌شود و بخشی از آن نیز بازتاب می‌یابد. موجی که وارد محفظه می‌شود، به دیواره منبع برخورد کرده و به طرف خارج سوراخ برگردانده می‌شود. طول این محفظه به گونه‌ای محاسبه می‌شود که این موج درست بعد از بازتاب موج بعدی از محفظه خارج شود. به این ترتیب، بخش پرفشار موجی که از محفظه خارج می‌شود با بخش کم‌فشار موجی که از محفظه خارجی بازتاب می‌یابد، با هم تداخل و هر دو موج یکدیگر را خنثی می‌کنند و صدایی را که می‌شنویم تقریبا صداهای به هم برخورد کرده خنثی‌شده‌ای هستند که از اگزوزهای استاندارد خارج می‌شوند.

استانداردهایی برای گازها و صداهای اگزوزها

گرچه از سال‌ها پیش استانداردهای زیادی برای خروج گاز اگزوزها و سروصداهای آن توسط کارشناسان بین‌المللی سازمان‌های استاندارد تدوین و اجرا شده است اما حدود ۱۵ سال پیش بود که مرحوم دکتر حسن حبیبی تازه‌ترین مصوبه استانداردهای خروجی اگزوزها را به عنوان معاون اول رییس‌جمهوری وقت (آقای خاتمی) به وزارت صنایع ابلاغ کرد و پس از آن رعایت آن برای همه واحدهای سازنده و تولیدکننده اگزوز اجباری شد.

میزان سرمایه لازم جهت تولید انواع اگزور خودرو

با بررسی های انجام شده میزان سرمایه گذاری لازم جهت تولید اگزوز خودرو به شرح ذیل میباشد :
ظرفیت تولید سالیانه :۴۲۵۰۰ عدد در سال
مساحت زمین مورد نیاز :۲۵۰۰متر مربع
میزان سرمایه گذاری ثابت طرح :۴۰۷ میلیون تومان
میزان اشتال مستقیم :۴۶

۴.۱/۵ - (۱۰ امتیاز)