طرح بازیافت روغن سوخته

طرح بازیافت روغن سوخته

ممکن است تعجب آور باشد که تحت شرایط عادی، روغن را نمی‌توان به راحتی از بین برد و تنها قابلیت آلوده پذیری را دارد و به راحتی توسط حلال‌های دیگر آلوده می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود قابلیت بالقوه برای جذب آلودگی داشته باشد و نباید اجازه داد که وارد محیط زیست شود. تنها راه و بهترین گزینه بازیافت است بصورتی که به حالت اولیه برگردد و بتوان از آن استفاده مجدد کرد. برای تولید روغن موتور حداقل ۸ نوع افزودنی اضافه می‌شود و این افزودنی‌ها پس از بازیافت بصورت قیر بدست می‌آید. در ایران تعداد کمی از شرکتها از این آسفالت باقی مانده فرآیند استفاده می‌کنند و بیشتر شرکتها تصفیه به دفن غیر اصولی می‌پردازند، که موجب آلوده کردن محیط زیست می‌گردد. اما ارزش این آسفالت زیاد است و می‌توان از آن بخوبی استفاده و دارای ارزش اقتصادی بالای می‌باشد.

جواز تاسیس برای واحدهایی که از فرآیند اسیدی جهت تصفیه دوم روغن موتور استفاده می نمایند ممنوع می باشد. غیر اسیدی پس از کسب نظر محیط زیست بلامانع می باشد.

طی فرایند پالایش و به منظور حذف ناخالصی‌ها، آب از روغن گرفته می‌شود، روغن تقطیر می‌شود و دوباره آب به آن اضافه می‌شود. محصول نهایی کاملاً شبیه روغن خالص است و باید با استاندارهای خاصی منطبق باشد. این روش، عمر منابع نفتی را بالا می‌برد و بهترین روش برای بازیافت روغن به شمار می‌رود. بازیافت روغن فواید اقتصادی دارد: بازیافت روغن ارزانتر از استحصال آن از نفت خام تمام می‌شود. برای تولید حدود ۳ لیتر روغن روان کننده، ۱۵۹ لیتر نفت خام مصرف می‌شود در حالی که برای تولید همین میزان روان کننده فقط به ۴ لیتر روغن سوخته نیاز است. بازیافت روغن سوخته نیاز به واردات نفت را کمتر می‌کند و هرچه روغن بیشتری بازیافت کنیم، نیاز به خرید نفت کمتری از منابع خارجی داریم. روغن سوخته بازیافت شده مطابق با استانداردهایی است که موسسه نفت خام آمریکا (API) وضع کرده است. ماندگاری و عملکرد آن درست مانند روغن خالص است، خودروسازان بزرگ هم روی آن مهر تأیید زده‌اند. یکی از بهترین گزینه‌هایی که برای کمک به محیط‌زیست دارید، خریداری روغن بازیافت شده است که زحمت کمی هم دارد. این کار هم به نفع محیط‌زیست و هم به نفع اقتصاد است و لازم نیست شما هم زیاد به زحمت بیفتید. اگر روغن سوخته دارید و می‌خواهید آن را بازیافت کنید، بسیاری از تعمیرگاه‌ها آن را از شما خریداری می‌کنند.
صنعت بازیابی روغن دارای امتیازات ویژه‌ای است زیرا ماده اولیه آن در تمام کشورها داخلی است و با هزینه کم قسمتی از انبار روغن مصرفی را تأمین می‌کند و این موضوع هنگام بروز حوادثی مانند جنگ درخور اهمیت است زیرا هنگام جنگ، زودتر، هدف حمله دشمن قرار می‌گیرند ولی کارخانجات بازیابی کننده نسبتاً کوچکترند و پراکنده می‌باشند و ئیدوکربور سبک تولید نمی‌کنند بنابراین کمتر آسیب پذیرند و می‌توانند بطور موقت روغن مورد نیاز ارتش و صنایع را تأمین کنند.
بی مناسبت نیست بدانیم اولین واحد بازیابی ایتالیا در سال ۱۹۳۰ میلادی تأسیس شده و در ۱۹۴۰ مقررات سختی برای جمع آوری روغن کار کرده وضع کرده‌اند که مصرف آن در جهت بازیابی بود لذا صنعت بزرگی برای بازیابی در این کشور بوجود آمده است (۱۲ کارخانه در سال ۱۹۸۰ مقدار ۲۱۲۴۰۰ تن روغن سوخته از کل ۶۳۰۰۰۰ تن روغن مصرفی را بازیابی کرده‌اند) فرانسه و آلمان نیز در این صنعت دارای تجربه و سابقه‌ای طولانی می‌باشند.

نام و کد آیسیک محصولات حاصل از تصفیه روغن سوخته

روغن‌های حاصل از تصفیه روغن سوخته استافده های مختلف دارند از جمله:
نفت مشعل صنعتی، که در آن روغن مورد استفاده از آب گرم، فیلتر شده و demineralised برای استفاده در مشعل‌های صنعتی؛
روغن مایع برای کمک به انتشار محصولات از قالب‌های خود (به عنوان مثال محصولات فلزی، بتن)؛
روغن هیدرولیک؛
محصولات مبتنی بر قیر؛
یک افزودنی در محصولات تولیدی؛ یا روغن پایه تصفیه شده برای استفاده به عنوان یک روغن روان کننده، روغن هیدرولیک یا ترانسفورماتور.
محصولات حاصل از تصفیه روغن و کد آیسیک هر کدام در زیر آمده است:

۱– روغن پایه:
روغن پایه تولید شده مطابق با استاندارد API گروه I و II می‌باشد که خوارکی بسیار مناسبی برای تدوین و فرموله کردن طیف گسترده‌ای از روغن‌های: موتور، توربین، هیدرولیک، دنده، گریس و …. می‌باشد.
۲- سوخت تقطیری صنعتی:
این محصول می‌تواند بعنوان سوخت جایگزین یا سوخت سبک در بویلرها یا هیترهای شعله‌ای صنعتی مورد استفاده قرار گیرد
۳- اسلاج قیری:
این نوع اسلاج حاوی میزان زیادی پلیمر و فلز است که می‌تواند درتولید آسفـالت خیابـان، پوشـش محافظتی قیـری و یا بعنوان سوخـت درکارخانه های سیمان مورد استفاده قرار بگیرد

۲۳۲۰۴۱۲۴۵۰ روغن موتور تصفیه مجدد
2320412357 روغن انتقال قدرت تصفیه مجدد
2320412452 سایر روغنهای صنعتی تصفیه مجدد طبقه بندی نشده در جای دیگر
2320412449 روغن پایه تصفیه مجدد

وضعیت واحدهای فعال بازیافت روغن سوخته در ایران

با بررسی‌های انجام شده در حال حاضر تعداد ۴۰ واحد فعال با ظرفیت ۲۹۷۸۷۵ تن در سال در ایران فعال هستند، اکثر این واحدها بدلیل عدم دسترسی به روغن سوخته با ظرفیت کمتر از ظرفیت اسمی در حال فعالیت هستند شایان ذکر است اغلب محصولات حاصل از بازیافت به کشور افغانستان صادر و مابقی در واحدهای مکمل به عنوان خوراک جهت تولید سایر روغن‌ها استفاده می‌شود.

آنالیز محصولات حاصل ازطرح بازیافت روغن سوخته در نمودار زیر آمده است.
آنالیز-محصولات-حاصل-از-بازیافت-روغن-سوخته

تحلیل SWOT صنعت بازیافت روغن سوخته در ایران

 نقاط قوت (Strengths)

منابع اولیه کافی: وجود حجم بالای روغن‌های سوخته در نتیجه مصرف بالای خودروها و ماشین‌آلات صنعتی.
صرفه‌جویی اقتصادی: بازیافت روغن سوخته به جای تولید روغن از منابع خام نفتی، هزینه‌های تولید روانکارها را کاهش می‌دهد.
حمایت‌های قانونی: قوانین زیست‌محیطی و مقرراتی که صنایع را به بازیافت روغن سوخته و کاهش آلودگی‌ها ترغیب می‌کنند.
حفظ محیط‌زیست: کاهش آلودگی‌های خاک و آب از طریق جلوگیری از دورریز غیرمجاز روغن سوخته.
بازار داخلی بزرگ: با توجه به مصرف گسترده روغن‌های روانکار در ایران، بازار مناسبی برای محصولات بازیافتی وجود دارد.

نقاط ضعف (Weaknesses)

کمبود فناوری پیشرفته: در بسیاری از موارد، کارخانه‌های بازیافت در ایران از فناوری‌های قدیمی و ناکارآمد استفاده می‌کنند که منجر به کاهش کیفیت محصولات نهایی می‌شود.
زیرساخت‌های ناکافی برای جمع‌آوری روغن سوخته: نبود سیستم‌های منظم و کارآمد برای جمع‌آوری و انتقال روغن سوخته به مراکز بازیافت.
فرهنگ بازیافت ضعیف: عدم آگاهی کافی در جامعه و صنعت نسبت به اهمیت و مزایای بازیافت روغن سوخته.
نوسانات قیمت مواد اولیه و محصولات: تغییرات قیمت نفت می‌تواند سودآوری این صنعت را تحت تأثیر قرار دهد.

فرصت‌ها (Opportunities)

  •  گسترش تقاضا برای محصولات بازیافتی: با افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی و تقاضای بیشتر برای محصولات بازیافتی، این صنعت می‌تواند در آینده رشد بیشتری داشته باشد.
  • صادرات محصولات بازیافتی: امکان صادرات روغن‌های پایه و سوخت‌های حاصل از بازیافت به کشورهای همسایه که نیاز به چنین محصولاتی دارند.
  • حمایت‌های دولتی و قوانین محیط‌زیستی: دولت ممکن است از طریق مشوق‌های مالیاتی و سرمایه‌گذاری در صنایع پاک از این صنعت حمایت کند.
  • توسعه فناوری‌های جدید: استفاده از فناوری‌های مدرن مانند هیدروتریتینگ و فیلتراسیون پیشرفته می‌تواند کیفیت محصولات نهایی را افزایش دهد و فرآیندهای تولید را کارآمدتر کند.

 تهدیدها (Threats)

  • رقابت با تولیدکنندگان بین‌المللی: شرکت‌های خارجی که از فناوری‌های پیشرفته و تولید ارزان‌تر بهره‌مند هستند، می‌توانند بازار داخلی را تحت فشار قرار دهند.
  • عدم ثبات قیمت نفت و انرژی: نوسانات در بازار جهانی نفت می‌تواند بر هزینه‌های تولید و قیمت محصولات بازیافتی تأثیر منفی بگذارد.
  • محدودیت‌های زیست‌محیطی: با افزایش قوانین سختگیرانه زیست‌محیطی، اگر شرکت‌های بازیافت نتوانند مطابق با استانداردهای جدید عمل کنند، ممکن است تحت فشار قرار گیرند.
  • عدم آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی ناکافی: اگر آگاهی عمومی در مورد مزایای بازیافت روغن سوخته به‌درستی ارتقا نیابد، چالش‌های جمع‌آوری روغن‌های سوخته ادامه خواهد یافت.

تحلیل SWOT نشان می‌دهد که صنعت بازیافت روغن سوخته در ایران دارای فرصت‌های قابل توجهی برای رشد و توسعه است، اما موفقیت آن وابسته به رفع نقاط ضعف، به‌ویژه در زمینه فناوری و جمع‌آوری، و بهره‌گیری از فرصت‌های موجود مانند گسترش بازارهای صادراتی و حمایت‌های دولتی خواهد بود.

فرآیند تصفیه روغن سوخته

فرآیند تصفیه روغن سوخته خودرو به‌منظور بازیافت و استفاده مجدد از روغن‌های مصرف‌شده انجام می‌شود. این فرآیند شامل چندین مرحله برای حذف آلاینده‌ها، مواد افزودنی مصرف‌شده، و دیگر ناخالصی‌ها است. مراحل کلی تصفیه روغن سوخته خودرو عبارتند از:

فرایند تصفیه روغن سوخته

  • جمع‌آوری و آماده‌سازی روغن سوخته: ابتدا روغن‌های سوخته از کارگاه‌های تعمیر خودرو و دیگر منابع جمع‌آوری می‌شوند. پس از آن، این روغن‌ها فیلتر شده و ذرات درشت مانند فلزات و گرد و غبار از آن‌ها جدا می‌شود.
  • پیش‌تصفیه (Pre-treatment): در این مرحله، روغن به‌وسیله‌ی فیلترهای مکانیکی و سانتریفیوژ از مواد جامد و آب جدا می‌شود. روغن سوخته معمولاً حاوی آب، آلودگی‌ها و ناخالصی‌های جامد است که باید در این مرحله حذف شوند.
  • تبخیر و حذف آب (Dehydration): روغن به یک دستگاه تبخیر منتقل می‌شود تا آب و دیگر مواد فرار که در دمای پایین‌تر تبخیر می‌شوند، از آن جدا شوند. این فرآیند در دماهای بالا (معمولاً بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد) انجام می‌شود.
  • فرآیند تقطیر (Distillation): در این مرحله، روغن سوخته تحت تقطیر قرار می‌گیرد تا بخش‌های مختلف آن (سبک، متوسط و سنگین) بر اساس دمای تقطیر جدا شوند. این بخش‌ها شامل محصولات مانند روغن‌های پایه، سوخت‌ها و مواد دیگر می‌شود. تقطیر تحت خلاء می‌تواند کارایی این مرحله را افزایش دهد.
  • تصفیه و پالایش نهایی (Final Refining): روغن تصفیه‌شده به روش‌های مختلفی از جمله هیدروتریتینگ یا استفاده از اسید و خاک فعال، تصفیه می‌شود. این مرحله به حذف باقی‌مانده‌های اکسیداسیون، فلزات سنگین، و مواد افزودنی مصرف‌شده کمک می‌کند و باعث بهبود کیفیت نهایی روغن می‌شود.
  • افزودن مواد افزودنی (Additive Addition): برای بازگرداندن خصوصیات اصلی روغن مانند خاصیت ضدخوردگی و ضداصطکاک، مواد افزودنی جدید به روغن تصفیه‌شده اضافه می‌شود. این مواد باعث بهبود کارایی روغن و افزایش طول عمر آن می‌شوند.
  • بسته‌بندی و توزیع: در نهایت، روغن تصفیه‌شده بسته‌بندی شده و آماده توزیع به بازار برای استفاده مجدد در خودروها یا صنایع مختلف می‌شود.

این فرآیندها بسته به تکنولوژی‌های مورد استفاده و استانداردهای محلی ممکن است متنوع باشند. اما هدف اصلی تمامی آن‌ها، بازیافت و بازگشت روغن مصرف‌شده به چرخه تولید و کاهش آلودگی محیط‌زیست است.
پلان-خط-تولید-بازیافت-روغن-سوخته

لیست تجهیزات خط تصفیه روغن سوخته خودرو

تجهیزات مورد نیاز برای یک خط تصفیه روغن سوخته خودرو بسته به مقیاس تولید و فناوری‌های مورد استفاده ممکن است متفاوت باشد. با این حال، لیست کلی تجهیزات اصلی که در فرآیند تصفیه روغن سوخته به کار می‌روند، به شرح زیر است:

واحد جمع‌آوری و پیش‌تصفیه

  • مخازن ذخیره‌سازی روغن سوخته: برای نگهداری روغن‌های مصرفی پیش از ورود به فرآیند تصفیه.
  • فیلترهای مکانیکی: برای حذف ذرات بزرگ و ناخالصی‌های جامد اولیه.
  • سانتریفیوژ: برای جداسازی آب و ذرات جامد معلق از روغن.

واحد تبخیر و جداسازی آب (Dehydration)

  • بویلر یا هیتر: برای گرم کردن روغن و تبخیر آب و سایر مواد فرار.
  • کاندنسر (Condenser): برای تبدیل بخارات به مایعات در مرحله خنک‌سازی.
  • مخازن جداسازی آب: برای جمع‌آوری آب و مواد دیگر که از روغن جدا شده‌اند.

واحد تقطیر (Distillation Unit)

  • ستون تقطیر (Distillation Column): برای جداسازی بخش‌های مختلف روغن بر اساس دما و خواص فیزیکی.
  • پمپ‌های خلاء (Vacuum Pumps): برای کاهش فشار و تقطیر روغن در دماهای پایین‌تر.
  •  کوره یا هیتر تقطیر: برای گرمایش روغن تا دمای تقطیر.
  • کاندنسر تقطیر: برای تبدیل بخارات تقطیر به مایعات.

واحد تصفیه نهایی (Final Refining Unit)

  • واحد هیدروتریتینگ (Hydrotreating): برای حذف ترکیبات ناخواسته با استفاده از گاز هیدروژن.
  • واحد اسیدشویی (Acid Treatment Unit): برای تصفیه روغن با استفاده از اسیدهای شیمیایی (در برخی تکنولوژی‌ها).
  • فیلترهای خاک فعال (Clay Filters): برای حذف ناخالصی‌های باقی‌مانده و بهبود رنگ و کیفیت روغن.
  • واحد احیاء خاک (Clay Regeneration Unit): برای بازسازی خاک‌های استفاده شده در فیلترهای تصفیه.

واحد افزودنی و بهینه‌سازی (Additive Unit)

  • تانک‌های افزودنی (Additive Tanks): برای نگهداری مواد افزودنی که به روغن تصفیه‌شده اضافه می‌شوند.
  • مخلوط‌کن (Mixer): برای ترکیب مواد افزودنی با روغن تصفیه‌شده.

واحد ذخیره‌سازی و بسته‌بندی

  • مخازن ذخیره روغن تصفیه‌شده: برای نگهداری روغن آماده پیش از بسته‌بندی.
  • سیستم بسته‌بندی اتوماتیک (Automatic Packaging System): برای بسته‌بندی روغن تصفیه‌شده در ظروف مختلف.
  • پمپ‌های انتقال: برای انتقال روغن به مخازن بسته‌بندی و توزیع.

سیستم کنترل و مانیتورینگ (Control System)

  • سیستم کنترل PLC: برای اتوماسیون فرآیند تصفیه و کنترل دما، فشار و جریان.
  • سنسورها و ابزارهای اندازه‌گیری: برای نظارت بر پارامترهای کلیدی فرآیند مانند دما، فشار، جریان و ترکیبات شیمیایی.

سیستم‌های ایمنی و محیط‌زیستی

  • واحد تصفیه گازهای خروجی (Gas Treatment Unit): برای تصفیه و پاکسازی گازهای خروجی و کاهش آلاینده‌های محیطی.
  • سیستم بازیابی حرارت (Heat Recovery System): برای بهره‌وری بهتر انرژی و کاهش هزینه‌های عملیاتی.
  • واحد تصفیه پساب: برای تصفیه آب و مواد آلاینده جداسازی شده از روغن.

این تجهیزات به‌طور کلی در خط تولید تصفیه روغن سوخته به کار می‌روند و بسته به تکنولوژی‌های مدرن‌تر، ممکن است برخی دستگاه‌ها اضافه یا جایگزین شوند.

لیست تجهیزات خط تصفیه روغن سوختهویژگی‌های تبخیر کننده تین فیلم

• زمان ماند کوتاه و توربالانس بالا در فیلم باعث افزایش ضریب انتقال حرارت شده و از حرارت بیش از حد، کراکینگ و جـرم گرفتگی جلوگیری بعمل می‌آورد.
• با یک بار عبور ساده میزان زیادی تبخیر صورت می‌گیرد.
• بدون هیچگونه تخریب یا پلیمریزاسیون مواد حساس به گرما محصول روغن زیادی حاصل می‌شود
• ضریب آن استریم (on steam = در حال فعالیت) بالا و نگهداری و تعمیر آسان

مزایای روش تقطیر نسبت به روشهای دیگر مرسوم (سایر روشها را اینجا مطالعه نمائید.)

• فواید اقتصادی بالا
• سازگار با استانداردهای زیست محیطی
• راندمان بالای تولید (بدون خوردگی، زنگ زدگی و تشکیل کک)
• مدت زمان کم روغن در تماس با سطح داغ (چند ثانیه)
• بازدهی بالای تولید بیش از %۹۰
• کنترل و حذف مواد سمی و بدبو
• انتقال حرارت بالا در غشاء
• تبخیر در دمای کم
• ضرایب انتقال حرارتی بالا
• افت فشار کم در زمان تبخیر
• نگه داشتن خواص و کیفیت روغن
• قابلیت خود تمیزکنندگی
• مناسب برای مایعات ویسکوزیته بالا و چسبناک
• قرارگرفتن محصول در گروه ۱ و ۲ (API)
• بدون استفاده از اسید و خاک
• مصرف کم انرژی
• کاهش پروسه تولید و نیروی کار
لیست تجهیزات خط تصفیه روغن سوخته

 

میزان سرمایه لازم جهت راه اندازی واحد تصفیه روغن سوخته

ظرفیت تولید: 2000 لیتر در ساعت بروش کانتینیوس
مساحت زمین موردنیاز : 10000 مترمربع
زیربنای ساختمان ها: 3400 مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز: 30 نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت: 700 هزار دلار
ماشین الات و تجهیزات : 450 هزار دلار
نرخ بازده داخلی: 39 درصد
نقطه سر به سر: 30 درصد


درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:

۴.۸/۵ - (۵ امتیاز)