طرح تولید الکل خرما

خرما موارد مصرف مختلفی دارد که یکی به عنوان ماده غذایی مقوی به شمار می رود و با توجه به انواع خرما با کیفیت های متفاوت در مواقع نوع مرغوب آن مصرف غذایی داشته و یا اینکه در تهیه نان و کیک و سایر صنایع تولید مواد غذایی خرما های با کیفیت پایین تر مورد استفاده قرار میگیرد از دیگر موارد استفاده از خرما برای مصارف دارویی و طبی از قبیل تهیه سرکه الکل و اسید و همچنین از تفاله آن به عنوان خوراک دام استفاده می کنند و به عقیده صاحبنظران امکانات بالقوه و متنوعی برای دیگر مصارف خرما وجود دارد که هنوز بررسی و شناخته نشده است.

تاریخچه الکل در ایران

کشف الکل اولین بار در ایران و توسط دانشمند معروف ایرانی بنام ابوبکر محمدبن زکریـای رازی در قرن دهم میلادی صورت گرفته است. این دانشمند از تقطیر شراب، الکل بدست آورد و لـذا امـروزه کـشف الکـل بنـام ایـن دانـشمند معـروف در جهـان ثبـت گردیـده اسـت . اولین کارخانه الکلسازی در کشور کارخانـه آرارات اسـت. ایـن کارخانـه در سـال ۱۳۵۴در اسـتان تهران تأسیس گردید. ظرفیت آن ۲,۰۰۰,۰۰۰لیتر در سال بوده و نوع تولیـد آن الکـل اتیلیـک بـا درجه خلوصیت ۹۶درصد میباشد. مواد اولیه مصرفی این کارخانـه مـلاس چغنـدر اسـت.در حـال حاضر تعداد سی و دو کارخانه تولید الکل در کشور وجود دارد که چهار واحد از آنهـا تعطیـل شـده است. از نظر پراکندهگی جغرافیایی میتوان گفت که این واحدها در سیزده استان کـشور پراکنـده میباشند.مجموع ظرفیت اسمی واحدهای فعال تولید الکل در کشور )بیـست و هـشت واحـد فعـال کشور( ۶۲۵۰۰هزار لیتر در سال میباشد. لیکن میزان تقاضـا کمتـر از ایـن مقـدار بـوده و بنـوعی میتوان گفت که بازار الکل در کشورمان کاملاً در حالت اشباع قرار دارد.

فرآیند تولید الکل خرما

.۱ابتدا خرما با آب مخلوط می گردد این ترکیب به نسبت %۵۰اب و %۵۰خرما می باشد دمای مورد نیاز ۲۵درجه سانتیگراد می باشد که در این دما قدرت حلالیت قند بالا رفته و باعث جدا شدن قند خرما می گردد.
۲. با استفاده از یک دستگاه پرس تفاله و هسته خرما از شیره حاصله جدا می گردد که شیره رقیق خارج شده حاوی %۴۵قند می باشد . زمان مورد نیاز این کار ۱تا ۲ ساعت پیش بینی می گردد . پس از این مرحله شیره و تفاله تفکیک می گردد.
۳. در اینجا سه مخزن ذخیره شیره رقیق موجود می باشد و شیره های رقیق شده در این مخازن نگهداری می شوند و به دو بخش تقسیم می گردد و قسمتی جهت تولید الکل و بخشی نیز برای تولید شیره غلیظ مورد استفاده می گیرد.
۴. در این قسمت فیلتر های تعبیه شده ذرات در شیره خرما را جدا نموده و بدین ترتیب شیره حاصله شفاف می شود .
۵. در این قسمت شیره بدست آمده در دیگهای پخت تحت خلاء قرار می گیرد دمای مورد نیاز ۷۵-۸۰درجه و فشار ۵۴۰-۵۶۰میلی متر جیوه و زمان پخت ۲/۵ ساعت می باشد که غلظت شیره را به %۷۰می رساند.
۶. شیره آماده شده در مرحله ۵ در مخازنی که در این قسمت کار گذاشته شده ذخیره می گردد.
۷. در این مرحله قوطی هایی که برای بسته بندی شیره در نظر گرفته شده شسته و خشک می گردد .
۸. عملیات بسته بندی شیره
۹. مخزن رشد مخمر در این بخش میباشد که با اب و نیترات آمونیم و سایر مواد کمکی جهت تسریع دررشد اضافه می گردد
۱۰. در این بخش بوسیله همزن اکسیژن مورد نیاز جهت رشد مخمر تامین می گردد مدت زمان لازم در یان مرحله ۲/۵ساعت می باشد.
۱۱. در این مرحله شیره رقیق حاصله در مرحله ۳به فرمنتورهایی که در این قسمت کار گذاشته شده انتقال می یابد و با مخمرهایی که در این مرحله ۹ و ۱۰ آماده شده اند مخلوط می گردند . فرمنتورها تمام شرایط لازم برای تخمیر را دارا می باشند ) از قبیل اکسیژن دما و… ( به شیره موجود در فرمنتورها ۴۵ % آب اضافه می شود پس ترکیب شیره و آب به نسبت ۴۵% میباشد و در نهایت در این مرحله مخمرها قند موجود در شیره را به الکل تندیل می کنند و با توجه به اینکه در اینجا رشد مخمر بی هوازی است همزن وجود ندارد الکل بدست آمده در این قسمت دارای % ۱۰غلظت میباشد و این مرحله مشترک با مرحله تهیه اسید می باشد.
۱۲. دیگهای تقطیر اولیه در این قسمت کار تقطیر و جدا ساختن اب را انجام میدهند و غلظت الکل به میزان % ۵۰میرسد .
۱۳. مخزن ذخیره الکل بدست آمده در مرحله قبل
۱۴. دیگهای تقطیر ثانویه در این قسمت اب موجود در الکل مرحله ۱۲را کاهش داده و غلظت الکل به %۹۰ می رسد.
۱۵. محل ذخیره الکل اماده شده در مرحله ۱۴
۱۶. در این مرحله الکل در بطری شیشه ای ظرفیت ۶۰۰سی سی بصورت اتوماتیک بسته بندی می گردد

اهمیت استراتژیک کالا در دنیای امروز

الکل در زمان ما کاربرد فراوانى در صنایع گوناگون پیدا کرده است؛ فى المثل استفاده از الکل بـراى ساخت داروها به اندازهاى است که برخى آن را کلید داروسازى دانسته اند. همچنین الکل در صـنایع تبدیلى، آرایشى و امور پزشکى و در آزمایشگاه ها به منظور نگهدارى قطعات بـدن انـسان یـا حیـوان مورد استفاده قرار میگیرد.

ارتقاء سهم ایران در جایگاه تولید از مقام سوم به دوم جهان

در این گزارش به اهمیت و ارزش غذایی بالای خرما و پتانسیل بالای این محصول به‌علت مازاد تولید جهت صادرات اشاره شده است و سهم ایران از تولید جهانی محصول از ۱۳٫۴ درصد در و جایگاه تولید از مقام سوم به دوم جهان و پس از کشور مصر ارتقاء یافته است. کشورهای عربستان، الجزایر، عراق و پاکستان نیز به ترتیب با دارا بودن سهمی معادل ۱۳٫۹، ۱۰٫۵، ۸٫۶ و ۷٫۹ درصد از تولید در مقام‌های سوم تا ششم تولید خرما در جهان قرار دارند. این آمار، ارتقای رتبه عملکرد ایران از مقام هفتم به چهارم جهان و برابری آن با متوسط عملکرد جهانی را نشان می‌دهد. کشورهای الجزایر، مصر، ایران، پاکستان، عربستان صعودی و سودان به‌عنوان عمده‌ترین مصرف‌کنندگان خرما در جهان معرفی شده‌اند که مصرف سرانه آنها از حداقل ۲٫۵ کیلوگرم در پاکستان تا حداکثر ۳۵ کیلوگرم در عربستان متغیر است. عمده‌ترین مصرف‌کنندگان خرما در جهان، عمده‌ترین تولیدکنندگان آن محصول هستند و کشورهای الجزایر، مصر و ایران نیز به‌ترتیب با ۱۸٫۱، ۱۵٫۳ و ۱۱٫۱ کیلوگرم سرانه مصرف خرما، رتبه‌های دوم تا چهارم مصرف سرانه را دارا هستند. سودان در رتبه پنجم و پس از ایران قرار دارد.در این تحلیل میزان ضایعات خرما در مراحل برداشت و پس از برداشت محصول (مراحل مختلف بازاریابی تا رسیدن به دست مصرف‌کننده) معادل ۷٫۴ درصد تولید است. همچنین کشورهای هندوستان (۳۸٫۳ درصد)، امارات (۸٫۷ درصد) و پاکستان (۵٫۹ درصد) بیش از نیمی از واردات جهانی خرما را به خود اختصاص داده‌اند. در سال‌های بعد، سهم امارات و پاکستان از واردات جهانی به شدت کاهش و سهم مراکش، یمن و ایالات متحده، افزایش یافته است. هندوستان با اختصاص سهم ۳۸ درصدی، همچنان در رتبه نخست واردات خرما در جهان قرار دارد.

افزایش قیمت صادراتی خرمای ایران در دهه اخیر

بر اساس آمار سایت رسمی گمرک ایران، سالانه به‌طور متوسط ۱۲۰ هزار تن خرما از ایران صادر می‌شود و این امر معادل ۱۲ درصد خرمای تولیدی کشور است، نتیجه گیری میگردد که قیمت صادراتی خرمای ایران در دهه اخیر افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته و متوسط رشد آن از متوسط رشد قیمت جهانی بالاتر بوده است. در این میان از میان ارقام ارائه شده نیز رقم “مضافتی” بیشترین میزان صادرات را دارا بوده و با قیمت هر کیلوگرم حدود دو دلار صادر شده است. این در حالی است که اکثر ارقام خرمای صادراتی به استثنای خرمای پیارم، با قیمت یک دلار و کمتر از آن صادر شده‌ است و لذا توجه بیشتر به بسته‌بندی و فرآوری خرما با توجه به ظرفیت‌های این صنعت، می‌تواند منجر به افزایش قیمت صادراتی شود. بر این اساس از آنجا که برای ارقام مختلف خرما قیمت تضمینی تعیین و اعلام می‌شود؛ اما خرید تضمینی، حمایت کارا و مؤثری برای این محصول نبوده و چه بسا به‌عنوان قیمت کف در برخی از سال‌ها منجر به کاهش قدرت چانه‌زنی باغداران و زیان آنها در مقابل نفع صادرکنندگان نیز شده است. لذا خرید توافقی خرما انجام شده که ادامه این روند برای حمایت از تولیدکنندگانی که در فروش محصول خود دچار مشکل هستند، مطلوب به‌نظر می‌رسد.