طرح پرورش لاما
- 22 فروردین 1400
- ۰
- بازدیدها: 9,639
- دسته بندی:
طرح پرورش لاما
لاما توسط مردم ساکن در کوههای آند نگهداری و پرورش می یابد . در گذشته از آن بیشتر برای حمل بار و تولید گوشت؛ پشم و پوست استفاده می شد . ولی اخیرا این حیوان بعنوان یک تولید کننده پشم وگوشت مورد توجه قرارگرفته است . این موضوع درکشورهای بولیوی و پرو بیشتر مشاهده میشود.در نواحی آند لاما دارای بیشترین گسترش هم از نظر تعداد و هم از نظر پراکندگی است . جمعیت آنها در سالهای اخیر ۷ میلیون نفر گزارش شده که از این تعداد ۱۰۰ هزار لاما در آمریکا و کانادا زندگی میکنند.
تاریخچه لاما
قدمت تاریخچه وجود لاما به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح بازمیگردد. هنوز بهدرستی قابل اثبات نمیباشد که از نظر نژادی آبا و اجداد آن به چه حیوانی بازمیگردد ولی آنچه قدر مسلم است لاما ترکیبی از نژادهای گواناکوس (Guanakos) و آلپاکوس (Alpakas) و ترکیبی از ویکونیاز (Vikunjas) میباشد که همگی بارور میباشند. لاماها حدود چهل میلیون سال پیش در آمریکای شمالی تکامل پیدا کردند.
حدود سه میلیون سال پیش به آمریکای جنوبی مهاجرت کردند و در آخرین عصر یخبندان (۱۰ هزار سال پیش) در آمریکای شمالی منقرض شدند. فاتحان اسپانیایی بعد از ورود خویش به قاره آمریکا اقدام به شکار آنها برای استفاده از پوست و گوشتش نمودند و بدنبال آن با وارد نمودن اسب و گوسفند به پرورش گوسفند که از نظر کیفیتی پشم و گوشت دارای اهمیت کمتری بود پرداختند. بر اساس برآورد سال ۲۰۰۷ بیش از هفت میلیون لاما و آلپاکا در آمریکای جنوبی وجود دارد و آمریکا و کانادا هم به ترتیب ۱۵۸ و ۱۰۰ هزار لاما دارند (که از آمریکای جنوبی وارد کردهاند).
انواع لاما
دو نوع لاما شناخته شده است یک نوع کیوارا لاماهای دنیا را تشکیل می دهد . این نژاد در گذشته برای حمل بار و تولیـد گوشـت اصـلاح شـده است. و از آنها برای حمل بار با گاری نیز استفاده می ش ده ولی امروزه کمتر استفاده مـی شـود . در این گونه صورت عاری از پشم است و رشد پشم در آنها کم است . یا پشمی معروف است . این نوع لاما مقدار زیادی پـشم بـر روی پیـشانی و ۲ نوع دیگر لاما به چیکو گوشهای خود دارد. رنگ آنها متنوع است از سـفید تـا سـیاه و قهـوه ای ، ولـی معمـولا دارای رنگ یک دست و مشابه در سراسر بدن نیستند، بـه دلیـل اینکـه درگذشـته هـدف اصـلی از نگهداری آنها تولید گوشت و حمل و نقل بوده است . بـیش از ۲۰ درصـد صـورت آنهـا از الیـاف کمپ پوشیده است . از این پشم ها برای ساخت خورجین و طناب استفاده مـی شـود . پـشم لا مـا تـا حدودی زبر است و از رنگ پذیری خوبی برخوردار نیست .
تولید مثل لاما
از نظر صفات تولید مثلی مانند سایر گونه های این خانواده رکوردهای مختلفی برای سن بلوغ، طول مدت آبستنی و سایر صفات مرتبط بیان شده است ولی تفاوت بسیار زیادی در این مشاهدات دیده نمی شود . براین اساس لامای ماده در سن ۵/۲ – ۳ سالگی بالغ می شـود . البتـه گـزارش شـده که لاما در سن ۶ ماهگی نیز توانایی آبستن شدن را دارد . نر هـا معمـولا تـا سـن ۳ سـالگی توانـایی کامل و قابل اعتمادی در بارور کردن ماده ها ند ارند. البته در صورت تغذیـه مناسـب نرهـا نیـز در یک سالگی ممکن است قادر به جفتگیری باشند ولی معمولا تا ۲ الی ۳ سالگی اجازه جفتگیری به آن نمی دهند .
دوره آبستنی در لاما ۳۴۴ روز است که مشابه اسـب اسـت . تخمـک انـدازی و آزاد شدن تخمک در این حیوان شرطی است و تخمـک ۳۶ سـاع ت بعـد از جفتگیـری آزاد مـی شـود . بدلبل اینکه لاماها دوره فحلی ندارند در آنها از تلقیح مصنوعی کمتر استفاده می شود. جفتگیری در لاما بصورت دراز کش انجام می شـود و مـدت جفتگیـری بـین ۲۰ تـا ۴۵ دقیقـه طول می کشد. جفتگیری در لاما به چند شیوه اجرا می شود . ( حرمسرایی؛ نیم ه کنترل شده؛ دسـتی یا کنترل شده) که هریک دارای مزایا و معایبی است. نوزاد لاما در هنگام تولد بین ۹ تا ۱۴ کیلو گرم و بطور متوسط ۱۲ کیلو گرم وزن دارد. پس از زایش لاما نمی تواند نوزاد خود را لیس بزند ( مانند شتر معمولی ). چون زبان آن کوچک است و بیش از ۲۷/۱ سانتیمتر از دهانش خارج نمی شود . لذا با پـوزه و ایجـاد صـدا بـا فرزنـدخود ارتبـاط گرفته و محبت می کند.
سیستم پرورش لاما
سیستمهای پرورشی بزرگ: در این روش به شکل مکانیزه و صنعتی، حیوانات به بخشهای متفاوتی تقسیم شده و در هر قسمت حیوانات بهطور مجزا نگهداری میشوند و تغذیه آنها با مواد غذایی خوب و علوفههای مرغوب و غنی شده است، جمعیت این مراکز زیاد بوده و اغلب تا ۲۵۰۰ نفر-رأس- میرسد.
- سیستمهای پرورشی نیم صنعتی: مراکز پرورشی کوچک هستند که در آنها سعی میشود، حیوانات با حداقل مخارج پرورش یافته و بهطور دائم توجه و مهارت و استادی پرورشدهندگان را میطلبد. در این مراکز تغذیه حیوانات تنها با علوفه طبیعی صورت میگیرد. تعداد دام این مراکز معمولاً بین ۱۵ تا ۸۵ رأس است
مقایسه هزینه و کارگر مورد نیاز برای ۱۰۰ راس یا نفر در حیوانات مختلف
حیوان | گوساله | گوسفند | لاما و آلپاکا |
تعداد کارگر | ۴ | ۲ | ۱ |
جایگاه | مسقف و مجهز | نیمه مسقف | نیمه مقف و باز |
نیاز به دارو و واکسن | حساس و دارد | حساس و دارد | خیلی کم |
هزینه خوراک | بالا | نسبتا بالا | پایین |
تاسیسات و جایگاه | ضروری | نسبتا ضروری | خیلی کم |
بر اساس مطالعات مزرعه ای و پرورشی.
مقایسه وضعیت تولید مثل و باروری در حیوانات مختلف
حیوان | گاو | گوسفند | لاما |
آبستنی | ۹ ماه | ۵ ماه | ۱۱/۲۵ ماه |
فصلی بودن | غیر فصلی | فصلی | غیر فصلی |
فاصله بین دو زایش | ۱۴ ماه | ۱۴-۸ ماه | ۱۲ ماه |
نرخ باروری یا آبستنی | ۴۰-۳۵ درصد | ۶۵-۶۰ درصد | ۹۵-۸۰ درصد |
فاصله بین زایش تا جفت گیری یا آبستنی | ۵-۴ ماه | ۴-۳ ماه | ۲۰-۱۵ روز |
نوع جفت | کوتیلدونی | کوتیلدونی | منتشره یا دیفیوژ |
مشکلات و بیماری های تولید مثلی | بالا | نسبتا بالا | پایین |
بر اساس مطالعات مزرعه ای و پرورشی و گزارش مقالات علمی.
مقایسه خوراک لاما با دام های دیگر
نوع حیوان | گوساله | گوسفند | لاما |
میزان مصرف خوراک | ۳ درصد وزن بدن | ۳-۲/۵ درصد وزن بدن | ۱/۵ درصد وزن بدن |
میزان پروتئین خام مورد نیاز | ۱۶-۱۴ درصد | ۱۵-۱۲ درصد | ۱۲-۹ درصد |
نوع خوراک | کنسانتره + علوفه | کنسانتره + علوفه | مرتع + علوفه + خار + مقداری کنسانتره |
دفع مدفوع | همه جا | همه جا | یک مکان مشخص |
تغذیه لاما
لاما حیوانی اقتصادی و کم هزینه است. نیاز غذایی یک لاما ۱۰ تا ۲۰ درصد اسب است. لامـا را اغلب با اسب مقایسه می کنند زیرا از نظر فیزیو لوژیکی مشابه این حیوان است . لاما در اسـتفاده از علوفه بسیار کارآمد است . این حیوان نسبت به دیگر نشخوار کننـدگان مـی توانـد از کـم ارزش ترین علوفه ها بهترین استفاده را بنماید . این حیوان قادر است با ۵ درصد احتیاجات اسـب نیازهـای خود را تامین کند و به حیات خود ادامه دهد . لاما بصورت جسته گریخته می چرد و مایل اسـت از هر علوفه مقدار کمی بخورد .
این صفت خاص تغذیه ای موجب می شود دراثر خوردن علوفه های سمی بطور اتفاقی مسموم نشود. این حیوانات شرایط بد تغذیه و محیط را با هم تحمل می کنند . گرمای زیاد و رطوبـت بـالا بـر این حیوانات تا ثیر منفی دارد و میزان بـاروری و سـلامت عمـومی آنهـا را بـه مخـاطره مـی انـدازد . لاماهای جوان ودر حال رشد نیاز به مواد مغذی بیشتری دارند ، چون به نسبت حیوانات بالغ توانایی کمتری در هضم مواد خشبی دارند . برخی از پرورش دهنـدگان دوسـت دارنـد بـه دام هـای خـود هویج، سیب زمینی شیرین، کشمش و سایر میوه های نارس بدهند. ولی باید توجه داشت که غذای زیاد مشکلاتی را برای دام فراهم می کند.
مقایسه ترکیبات شیر دام های مختلف
گونه حیوان | انرژی خام* | چربی (درصد) | پروتئین (درصد) | لاکتوز (درصد) |
لاما | ۹۳۲ | ۴/۷ | ۴/۲ | ۵/۹ |
آلپاکا | ۸۳۶ | ۳/۲ | ۳/۹ | ۵/۶ |
گاو | ۷۱۷ | ۳/۷ | ۳/۲ | ۴/۶ |
بز | ۷۰۰ | ۳/۸ | ۳/۲ | ۴/۲ |
گوسفند | ۱۱۲۳ | ۷/۳ | ۴/۱ | ۵ |
* کیلوکالری در گیلوگرم
مواد معدنی موجود در شیر لاما در سطوح مطلوبی قرار دارد. برای مثال، میزان کلسیم شیر لاما (۱۳۱۰ تا ۲۲۱۰ میلی گرم در گیلوگرم) بالاتر از انسان (۲۸۰)، گاو (۱۱۲۰) و بز (۱۴۲۰) بوده و میزان سدیم شیر لاما (۱۹۳ تا ۴۱۳) پایین تر از گاو (۵۳۰)، اما بالاتر از انسان (۱۸۰) می باشد.
میزان مواد معدنی موجود در شیر لاما (میلی گرم در گیلوگرم یا ppm)
پارامتر | کلسیم | فسفر | پتاسیم | کلر | گوگرد | سدیم | منیزیم |
میانگین | ۱۷۰۱ | ۱۲۱۵ | ۱۲۰۱ | ۷۳۲ | ۴۲۵ | ۲۷۲ | ۱۵۰ |
حداقل | ۱۳۱۰ | ۹۲۲ | ۷۵۱ | ۲۸۲ | ۳۳۸ | ۱۹۳ | ۱۰۸ |
حداکثر | ۲۲۱۰ | ۱۶۳۰ | ۱۷۹۰ | ۱۴۴۰ | ۵۴۳ | ۴۱۳ | ۱۹۴ |
Journal of Dairy Science Vol. 78. No.8. 1995
مقایسه ترکیبات گوشت لاما و آلپاکا با دام های دیگر
گونه حیوان | رطوبت (درصد) | پروتئین (درصد) | چربی (درصد) | مواد معدنی(درصد) | کلسترول* |
لاما | ۷۳/۹ | ۲۳/۱ | ۳/۵-۰/۵ | ۲/۴ | ۵۶/۳ |
آلپاکا | ۷۳/۶ | ۲۳/۳ | ۱/۱-۰/۵ | ۲/۵ | ۵۱/۱ |
گوساله | ۷۱/۵ | ۲۱ | ۴/۸ | ۱ | ۹۹ |
خوک | ۷۰ | ۱۹/۵ | ۱۰ | ۱/۴ | ۹۳ |
بره | ۷۳ | ۲۰ | ۵/۵ | ۱/۴ | ۷۵ |
مرغ | ۷۵ | ۲۱/۵ | ۴/۷ | ۱ | ۸۱ |
* میلی گرم در ۱۰۰ گرم
مشخصات کلی لاما
۱. میانگین طول زندگی: ۲۰ تا ۳۰ سال
۲. میانگین وزن بدن: ۱۳۰ تا ۲۴۰ کیلو
۳. خلق و خو: آرام، دوستانه، کمی خجالتی و بسیار باهوش
۴. سلامتی: مقاوم به بیماری ها، به طوری که حیوانات عاری از بیماری شناخته شده اند.
۵. وزن تولد بچه لاما معمولا بین ۹ تا ۱۵ کیلوگرم بوده و در طول یک ساعت بعد از زایش قادر به بلند شدن و شیر خوردن می باشند.
۶. رنگ لاماها از سفید تا تیره و انواع دیگر و ابلق می باشد.
پوست لاما
یکی از فراورده های با ارزش لاما پوست آن است . پوست لاما دارای خاصیت ارتجاعی زیادی است، چون کلاژن تشکیل دهنده آن فشرده اسـت . ایـن خـصوصیت موجـب شـده از پوسـت ایـن حیوان وسایل زیادی مثل چکمه، لباس ، کفش ، چمدان و کیف مـسافرتی تهیـه مـی شـود . متوسـط مقدار پوست تولیدی از لاما و آلپاکا در بولیوی در سـال ۴۳۴ هـزار قطعـه اسـت . ازایـن مقـدار ۲۰ درصد در داخل کشور مصرف می شود ، ۲۵ درصد بصورت قـانونی و غیرقـانونی بـه شـیلی و پـرو صادر شده و بقیه بصورت ابتدایی توسط افراد روستایی استفاده یا ضایع می شود.
گوشت لاما
از گذشته تا امروز یکی ا ز اهداف اصلی پرورش لامـا تولیـد و تـامین گوشـت بـوده اسـت . در حقیقت مصرف گوشت لاما در ارتفاعات امریکای جنوبی جزئـی از سـنتهای مـردم محـ سوب مـی شود. در این منطقه گوشت لاما به دو صورت تازه و آفتاب خـشک بـه مـصرف مـی رسـد . مقـدار مصرف گوشت لاما در سال حدود ۱۷ تن می باشد.
برآورد می شود که میزان تولید گوشت لاما در سال ۲۰ تا ۲۵ هزار تـن باشـد و بولیـوی تولیـد کننده اصلی گوشت لاما و منطقه غرب این کشور بازار اصلی فروش گوشت این حیوان می باشد. طی سالهای ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۴ درخواست گوشت ۷۵ درصـد افـزایش یافتـه اسـت و صـادرات آن بـه برخی بازارها رونق یافته است. گوشت لاما از نظر طعم و مزه و بافت شبیه گوشت گوساله است . علاوه بر این مصرف گوشت لاما موجب شکل گیری کلسترول نمی شود. مقدار کلسترول در هر ۱۰ میلی لیتر سرم خون لاما ۲۰ تا ۵۰ میلی گرم است در حالی که این مقدار برای گاو ۲۰۰ و برای گوسـفند ۳۰۰ میلـی گـرم مـی باشد. بازده لاشه لامـا حـداکثر ۵۲ درصـد اسـت . پرورش دهندگان لاما با مشکلاتی همچون بیماریهای انگلی، همخونی شـدید در سـطح گلـه هـا و نرخ بالای مرگ ومیر در سطح گله های خود مواجه هستند . علاوه بر این استفاده گروهی (مـشاع ) و از هم گسیختگی و پراکنده بودن مراتع از دیگر مشکلات عمده دامداران در این مناطق است.
کاربردهای لاما در کشورهای مختلف
۱. پرورش، تکثیر و فروش
۲. تولید گوشت، پشم، کود و غیره
۳. حمل بار – ۲۵ تا ۳۰ درصد وزن خود بار حمل می کند.
۴. درمان بیماران روحی، سالخوردگان و معلولین- حیوانات دست آموزی هستند
۵.محافظت از گله های گوسفند
آلپاکا
آلپاکا (نام علمی: Vicugna pacos) گونهای لاما است که در آمریکای جنوبی زندگی میکند. مانند لامای معمولی اهلی است ولی برعکس لاما که گوشی موزمانند دارد گوشهای آلپاکا صاف است. پشم آلپاکا از پشم لاما نرمتر است. بهای مرغوبترین پشم آلپاکا نزدیک به بهای کرک کشمیرمعمولی است.گلههای آلپاکا برای چرا در بلندیهای ۳۵۰۰ متر به بالا در کوهستان آند در اکوادور و جنوب پرو، شمال بولیوی و شمال شیلی نگهداری میشود. آلپاکاها از لاما کوچکترند و از آنها برای بارکشی استفاده نمیکنند بلکه تنها از الیاف آنها استفاده میشود.از الیاف آلپاکا برای تهیه بافتنیهایی همچون پتو، جوراب، کلاه، دستکش، روسری و پونچو بهره میگیرند. الیاف آلپاکا در پرو در ۵۲ رنگ طبیعی، در استرالیا در ۱۲ رنگ طبیعی و در ایالات متحده در ۱۶ رنگ طبیعی طبقهبندی شدهاند.در صنعت نساجی واژه آلپاکا بیشتر به یک روش پارچهبافی اطلاق میشود که در اصل در آن روش در آغاز از پشم آلپاکا استفاده میشد. امروزه در آن روش بیشتر از پشمهای بز مَرغُز موسوم به موهر بهره میگیرند.
الیاف تولید شده از لاما
از این شتر الیافی زبر و ضخیم بدست میآید. طول این الیاف حدود ۲۵ سانتیمتر و در ظاهر شبیه یه الیاف شتر است. سطح آن الیاف دارای فلسهایی است که در زیر میکروسکوب به سختی دیده میشود. مدولا در مرکز ساختمان داخلی لیف، رنگی است. میزان چربی لاما حدود ۳ درصد میباشد. مخلوط این الیاف با الیاف دیگر ایجاد خصوصیت خوب عایق حرارتی در عین سبکی مینماید و برای پارچههای مرغوب (کت و شلوار) کاربرد زیادی دارد.
نوعی شترسان اهلی بومی آمریکای جنوبی است که مدتهاست به طور گسترده از سوی اینکاها و دیگر بومیان رشته کوه آند به عنوان حیوان بارکش و گوشتی استفاده میشود. ارتفاع بدن این حیوان تا شانههایش بین ۱۱۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر است وزن آن به۱۲۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم میرسد.لاما برخلاف شترها فاقد کوهان است و بمانند اکثر حیوانات خانگی پوست آنها دارای ترکیب رنگهای متفاوتی چون سفید، قهوهای، سیاه میباشد.
لاماها (نام علمی: Lama glama) نوعی شتران اهلی بومی آمریکای جنوبی است که مدتهاست بهطور گسترده از سوی اینکاها و دیگر بومیان رشته کوه آند به عنوان حیوان بارکش و گوشتی استفاده میشود. ارتفاع بدن این حیوان تا شانههایش بین ۱۱۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر است وزن آن به۱۲۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم میرسد. لاما برخلاف دیگر شتران فاقد کوهان است و مانند اکثر حیوانات خانگی پوست آنها دارای ترکیب رنگهای متفاوتی چون سفید، قهوهای، سیاه میباشد. از لاما در علم پزشکی همانند دلفین برای درمان بیماران استفاده میشود و این حیوان قادر است تا ۳۰ کیلوگرم بار را حمل کند. امروزه دامنه پرورش و نگهداری لاما به خارج از آمریکای جنوبی کشیده شده و در حال حاضر در آمریکا و اروپا این حیوان برای پشم و گوشتش پرورش داده میشود.نوع وحشی این حیوان گواناکو نامیده میشود.
پرورش لاما در ایران
با ورود این دام جدید به ایران، ایجاد تنوع در صادرات و واردات دام و فراوردههای دامی در کشور فراهم میشود. این دام، جمعیت ۵ میلیون رأسی در بولیوی دارد و پس از طی مراحل بهداشتی و قرنطینهای و بعد از بررسی و جمعآوری دادهها و اطلاعات در رابطه با بیماریهای مشترک و انواع آن، وضعیت بهداشت و بیماریهایی که ممکن است با ورود لاما در کشور گسترش یابد، به کشور وارد میشود.
وقتی تمامی بررسیها انجام یافته و مورد قبول واقع شود و لاما به کشور وارد شود، میتواند در دراز مدت با توجه به خصوصیات مطلوبی که برای پرورش دارد به یکی از محورهای پرورش دام در کشور تبدیل شود، زیرا ایران یکی از مناطق مستعد پرورش شتر و خانواده شترسانان است و پرورش زنده این نوع دام میتواند به تهیه مقداری از گوشت قرمز مورد نیاز کشور پاسخگو باشد.
شتر لاما، دارای رشدی سریع و دارای گوشتی قرمز است که کلسترول در گوشتش وجود ندارد و میتوانیم آن را شتر گوسفند بنامیم.
به نظر میرسد پرورش لاما در ایران بسیار راحت و نسبت به پرورش گوسفند کم هزینهتر باشد. چون لاما حیوانی مقاوم بوده و در سختترین شرایط کوهستانی، کویری و سرمای شدید دوام میآورد و گوشت و تولیدات آن به آسانی در سبد غذایی افراد قابل ارائه و مصرف است.
شرایط لازم برای پرورش لاما در ایران:
• حمایت و سرمایهگذاری دولت بهویژه بخش کشاورزی ودامپزشکی
• تأسیس کشتارگاههای لاما در کشور و صنایع وابسته آن
• ایجاد کارگاههای آموزشی پرورش لاما با همکاری وزارت جهاد کشاورزی
• صدورمجوز ساختمان و تاسیسات پرورش لاما
• بازاریابی و فروش محصولات حاصل از گوشت و پشم لاما و…
با توجه به اهمیت اقتصادی لاما و مقاوم بودن آن در سخترین شرایط کوهستانی کویری و سرمای شدید و آسان بودن و قابل دسترس بودن سبد غذایی آن بنظر میرسد که پرورش لاما در ایران بسیار راحت و نسبت به پرورش گوسفند کم هزینه تر خواهد بود. ضمنا به هدف جذب توریستی و یا فروش به باغ وحش هم موارد دیگر پرورش این دام می باشد. ایجاد تنوع در صادرات و واردات دام و فرآوردههای دامی در کشور با ورود دام جدیدی به نام لاما انجام میشود این حیوان که از خانواده شترسانان است و جثهای کوچک تر از شتر دارد، دارای رشدی سریع و گوشتی قرمز است و در گوشتش کلسترول وجود ندارد و میتوان آن را «شتر گوسفند» نامید.
پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری طرح پرورش لاما
ظرفیت پرورش : ۲۰۰ راس
نرخ برابری دلار : ۲۵۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۳۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۱۲۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۱.۵ میلیارد تومان (بدون احتساب هزینه زمین)
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۳۲ درصد
دیدگاه خود را ثبت کنید