خط بسته بندی حبوبات و خشکبار

بسته بندی به محافظی اطلاق می شود که به کمک آن سلامت کالای بسته بندی شده پس از تولید تا مرحله مصرف حفظ می شود. بسته بندی افزون بر این حفاظت، نقش دیگری نیز بر عهده دارد و آن شناساندن کالا به خریدار است. بسته بندی مانند پل ارتباطی میان خریدار و کالاست که به وسیله نمایش مناسب و جذاب کالا به آن شخصیت می دهد .
صنایع بسته بندی، وظیفه بزرگی را در ماندگاری، حفاظت، نگهداری، سهولت و دوام طی حمل و نقل و انتقال کلیه محصولات صنعتی و کشاورزی به عهده دارند. در ضمن، بسته بندی مناسب و شکیل در بازاریابی و جلب رضایت مشتری نقش بسزایی ایفا می کند که این موضوع هم در بازار داخلی و هم در امر صادرات از اهمیت ویژه ای برخوردار است . در استاندارد بریتانیا واژه ی بسته بندی به عنوان هنر یا عملیات مورد استفاده در آماده سازی کالا برای حمل، نگهداری و یا تحویل به مشتری تعریف شده است .
در تعریفی ساده تر: بسته بندی به ظرفی است که مظروفی را در خود جای می دهد
بسته‌ بندی یک عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری و بحث آفرین است که کارکرد های محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی و فروش را شامل می‌شود.
بسته‌ بندی به معنای تهیه «ظرف محافظ یا سیستمی که سلامت کالای «مظروف» را در فاصله تولید تا مصرف حفظ کند و آن را از ضربات، صدمات، فساد ، لرزش، فشار و ارتعاش، مصون نگه دارد». از سوی دیگر بسته‌بندی به مثابه یک فرهنگ بومی، یا ملی و اقلیمی سیستمی است که از سویی موجبات ایجاد ارتباط بین تولید کننده و توزیع کننده را فراهم می ‌آورد و از سوی دیگر بین آن دو و مصرف کننده ارتباط منظم و قابل اطمینانی برقرار می ‌کند.
بهترین تعریف برای واژه ی بسته بندی توسط پین در ۱۹۶۲داده شده است که امروزه نیز این تعریف به عنوان کامل ترین تعریف برای بسته بندی کاربرد دارد:
۱- یک سیستم که زمان تهیه ی کالا را جهت انتقال، توزیع، ذخیره، خرده فروشی و مصرف کاهش می دهد.
۲- یک مفهوم تضمین کننده برای تحویل مطمئن کالا به آخرین مصرف کننده در شرایط مطلوب و با حداقل هزینه است.
۳ – بسته بندی یک عمل فنی اقتصادی است که هزینه ی تحویل کالا را به حداقل می رساند، در حالی که فروش و در نتیجه سود حاصل از آن را به بالاترین حد افزایش می دهد .
نتیجه گیری از تعاریف بسته بندی
به بسته ‌بندی باید با دو دید کاملاً متفاوت ولی همسو، نگریست،
۱- معطوف به شرح وظیفه یک ظرف در قبال مظروفش
۲- دیدی که بیشتر جنبه فرهنگی دارد و به نحوی با روحیه، خصلتها، آداب و رسوم، موقعیت اقلیمی و منطقه‌ای کالا و به طور کلی فرهنگ سازنده و کشور تولید کننده آن مربوط می‌شود.
این یعنی که بسته ‌بندی، نظامی است مرکب که هم وظیفه حفاظتی دارد و هم نقش فرهنگ ارتباطی را بازی می ‌کند و واجد جنبه اطلاع رسانی است و می‌ تواند به عنوان یک رسانه، نقش آفرینی نماید
درگذشته های نه چندان دور، خشکبار صادراتی ایران شامل ده قلم کالا مانند پسته، فندق، بادام، مغز هسته، خرما، کشمش، انجیر خشک، برگه زردآلو، قیسی و گردو میشد اما هم اکنون تنها ۴ قلم از خشکبار کشورمان شامل پسته، خرما، کشمش و انجیر خشک جنبه صادراتی خود را حفظ کرده است و مابقی اقلام خشکبار به دلیل افزایش جمعیت کشور جنبه خودمصرفی پیدا کرده و حجم صادارت آن بسیار کم شده است. به طور کلی در ۵۰ سال اخیر، خشکبار همواره یکی از سه کالای صادراتی کشورمان و در زمره صادرات غیرنفتی بوده است. حتی پس از پیروزی انقلاب که صادرات غیرنفتی تنوع زیادی یافت، باز هم خشکبار جایگاه خود را حفظ کرد و چهار قلم ذکر شده یعنی پسته، خرما، کشمش و انجیر خشک همچنان در صدر صادرات غیرنفتی کشورمان قرار دارند. به طور کلی در سالهای اخیر صادرات خشکبار به لحاظ ارزش در مرز یک میلیارد دلار بوده است.

از جمله موارد اهمیت بسته بندی خصوصا بسته بندی صادراتی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد :

۱. ارزش افزوده ایجاد می‌کند
۲. به خریدار پرستیژ می‌دهد
۳. گروه مورد نظر را عوض می‌کند
۴. قیمت تمام شده را پایین می‌آورد

به دلایل ذیل بسته‌بندی صادراتی نسبت به بسته‌بندی داخلی باید با دقت بیشتری طراحی و اجرا شود :

ـ دورتر بودن مقصد،
ـ تعداد دفعات جابجائی کالا،
ـ رقابت بیشتر،

بنابراین در بسته‌بندی صادراتی بطور خلاصه لازم است موارد زیر مراعات گردد:

۱ـ تطابق با استانداردها، مقررات و قوانین کشور مورد نظر باشد،
۲ـ جلب توجه خریدار احتمالی و ترغیب وی به منظور خرید،
۳ـ متناسب با نیازها و خواست‌های بازار مورد نظر باشد،
۴ـ توان حفاظت از ویژگی‌های کالای درون بسته‌بندی داشته باشد ( طعم، رنگ، مزه، بو و …).

نکاتی را که بایستی بطور اصولی وکلی در مورد بسته‌بندی و طراحی آن رعایت می‌کینم ( از دیدگاه مصرف کننده)

۱ـ بسته‌بندی باید به خریدار اطلاع دهد
۲ـ نوع و جنس ماده اولیه بسته‌بندی ازنظر بهداشتی وایمنی مناسب انتخاب شده باشد وسلامتی در مورد مصرف را تضمین نماید
۳ـ بسته‌بندی باید مشتری را جلب کند و جذابیت داشته باشد
۴ـ بسته‌بندی باشد شخصیت و شأن مشتری را حفظ نماید و به مصرف کننده احترام بدهد
۵ـ باید فرهنگ ارزشها را در کشور هدف در نظر داشته باشد
۶ـ باید از فرهنگی که برای مردم لذت بخش است استفاده کنیم
۷ـ هزینه مواد اولیه بسته‌بندی نباید آنچنان سنگین باشد که بهای فروش کالا را نسبت به کالاهای مشابه غیرقابل رقابت سازد
۸ـ بسته‌بندی باید به طریقی طراحی شود که دسترسی به کالا راحت باشد
۹ـ بسته‌بندی باید مطابق بااستانداردها، مقررات وقوانین کشور و بازار مورد نظر باشد
۱۰ـ بسته‌بندی بایستی براحتی قابل حمل باشد
۱۱ـ بسته‌بندی نباید به خود کالا لطمه بزند
۱۲ـ ترکیب صفات ظاهری بسته، تداعی کننده مشابهت و تلقین کننده کیفیت برتر باشد
۱۳ـ رنگ آمیزی، اشکال، خطوط و رنگ و طرح مبین خواص کالا باشد
۱۴ـ مواد مصرفی در بسته‌بندی قابل بازیافت باشند
۱۵ـ مواد مصرفی در بسته‌بندی تولید آشغال نکند و به محیط زیست لطمه نزند
۱۶ـ بسته‌بندی باید طوری باشد که قابلیت هدیه دادن را داشته باشد
۱۷ـ بسته‌بندی باید با شرایط آب و هوایی کشور و موردنظر همگونی و هماهنگی داشته باشد
۱۸ـ بسته‌بندی بایستی با ساختار بازار خرده فروشی تناسب داشته باشد
۱۹ـ سطح درآمد ملی و قدرت خرید مشتریان در نظر گرفته شود
۲۰ـ فرهنگ و سلیقه وعادات خریداران در نظر گرفته شود
۲۱ـ جایگاه کالا یا خدمات در الگوی مصرف کشور هدف موردنظر قرار گیرد
۲۲ـ آحاد و اوزان کشور هدف بررسی گردد

یکی از مولفه ‎های مهم و تعیین‎کننده در پیشرفت کشورهای توسعه یافته جهان و توفیق آنها در افزایش روزافزون تولیدات و تصاحب بازارهای جهانی، بسته بندی استندرد و ارائه تولیدات در پوشش بسیار زیبا و مناسب است. فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف جهان، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده است و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات و معرف محصول و مهم این که مطابق با جنبه‎ها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود.
این امر تا آن جا اهمیت دارد که در بسیاری از موارد بسته بندی زیبا و مناسب محصول، خریداران را مجذوب خود کرده و به مقیاس زیادی مسئله کیفیت را تحت الشعاع قرار می دهد. در این صورت است که خریدار به راحتی از کالای با بسته بندی ساده و یا نامناسب می گذرد و محصولی را می خرد که از پوشش یا بسته‎بندی زیباتری برخوردار باشد، هر چند که از لحاظ کیفیت پایین تر از اجناس دیگر باشد. در یک کلام، می توان چنین گفت که عامل اساسی در جهت فروش هر چه بیشتر اجناس و کالاهای تولیدی واحدها و فابریکه ها، ایجاد و پیدایش اشکال و روش هایی خاص، جدید و جذاب در ارائه آن محصولات به مصرف کنندگان است. حال ببینیم که صنعت بسته بندی، در راستای تحقق اهداف اقتصادی و تولیدی کشورمان، چه نقشی را می تواند ایفا نماید. کشورمان همواره در تلاش است تا تفاوت بسیار و فاحش بین میزان واردات و صادرات خود را کم کند و تولیدات خود را به منظور رفع نیازهای داخلی و فروش در بازارهای خارجی، افزایش دهد. اما همان طور که گفته شد، افزایش تولیدات و فروش آنها در بازارهای جهانی، مستلزم این است که ما صنعت مدرن بسته بندی را وارد کشور کنیم و در تمام زمینه های تولیدی از آن استفاده نماییم. چنان که می بینیم، میزان صادرات مان به میزان زیادی به نسبت نبود همین صنعت بسته بندی، بسیار ناچیز است و بسیاری اوقات، از محصولات و تولیدات ایرانی به خاطر فقدان بسته بندی و پوشش مناسب، سوءاستفاده صورت گرفته و به نام دیگر کشورها، صادر می شوند. به طور مثال، از بخش زراعت و محصولات زراعتی یاد می کنیم. متأسفانه اکثر محصولات زراعتی ایران، اعم از میوه های خشک و تازه و انواع سبزیجات، به علت نداشتن بسته بندی مناسب و استندرد، علی‎رغم دارا بودن کیفیتی عالی، با قیمت بسیار نازل به کشورهای دیگر منتقل شده و پس از پروسس و بسته بندی بسیار شیک و مدرن، به نام آن کشورها به ممالک دیگر به خصوص اروپا و آمریکا صادر می شوند. و در حالی که محصول ایرانی است، سود اصلی را کشورهای دیگر می برند. البته باید اذعان کرد که سکتور زراعت و محصولات زراعی تنها یکی از مواردی است که بر اثر نبود صنعت بسته بندی، زیان های فراوان دیده است.

فرآیند بسته بندی حبوبات و خشکبار

خط تولید بوجاری وبسته بندی حبوبات شامل دستگاه شن گیر، بوجاری، برس زدن سیلوها والواتورها و ملحقات آن می باشد و در انتهای خط نیز دستگاه بسته بندی حبوبات قرار دارد که محصول را بسته بندی می نماید . تمامی این دستگاهها ساخت ایران می باشد .
اساس فرآیند بسته بندی حبوبات در واقع جداسازی ناخالصی ها و ذرات خارجی و تمیز کردن و بسته بندی آنهاست و دستگاههای ذکر شده جوابگوی نیاز این فرآیند می باش دند. بزرگترین دستگاههای بوجاری در کاخانجات تولید آرد وسیلو استفاده می گردد و بالاترین ظرفیت را دارد که از انواع الک ها درچند نوبت و شن گیر و سیاهدانه گیر و آهن گیر و … استفاده می شود . دستگاههای به کار رفته در واحد بسته بندی حبوبات در واقع همان کار بوجا ری انجام می دهند منتها در ظرفیت و سایز پایین تر دستگاهها و ماشین آلات مورد نیاز را برای حمل محصول از انبار به سالن تولید برای حمل حبوبات بوجاری شده به داخل بسته بندی نیاز به الواتوراست
بوجاری: این دستگاهای در واقع الک های لرزان و پنوماتیک می باشند که ضمن عمل بوجاری گرد وخاک آنرا نیز میگیرند . الک های لرزان بطور موازی وروی هم با فصله قرار گرفته اند . در اثر لرزش عمل بوجاری را انجام می دهد و دانه های درشت و کاه و کلش و سنگهای بزرگ را نیزمی گیرد.

تعداد الک ها با سه مش متفاوت بوده و ظرفیت آن یک تن در ساعت می باشد . الک ها بصورت کشویی بوده و میتوان آنهار عوض کرد . لذا درجه بندی محصول از نظر اندازه و یکنواختی بوسیله الک های مورد نظر تأمین می گردد . در الک اول سیخ وچوب و کلوخه های درشت و دانه های بزرگتر از لوبیا درالک دوم نیم لپه یا دانه های شکسته ولی هم سایز لوبیا و در الک سوم ذرات ریز که از لوبیا ریزتر است مثل شن، علف هرز وغیره جدا میگردد . پوست گیر (سیاهدانه گیر، شن گیر ): این دستگاه استوانه ای است که جو از آن عبور نمی کند و لی دانه های ریز ازجمله سیاهدانه، تخم علف های هرز و دانه های شکسته و کوچک و کلیه ذرات ریز از آن عبور می نمایند . استوانه توسط الکتروموتور حرکت دورانی نموده و دانه های ریز را از خود عبور میدهد.

برس زنی :عمل برس زنی برروی حبوبات را انجام می دهد. این دستگاه استوانه ای است که در قسمت مرکزی آن تعدادی برس تعبیه شده و استوانه خارجی آن دارای سوراخ های ریزی است که با حرکت دورانی به برسهای حرکت و عمل برس زنی را انجام می دهند و در صورت وجود دانه های ریز ، این دانه ها از سوراخها عبور کرده و جدا می گردند . درصورتی که واحد بخواهد پارافین زده شود در قسمت بالای این دستگاه می توان منبع کوچکی قرار داد تا پارافین بصورت کم به داخل محصول ریخته شود. (عمل پارافین زدن برای ایجاد شفافیت در حبوبات است). عمل برس زنی نوع تمیز کردن تکمیلی است چرا که دانه های دارای شکستیگی و گرد و خاک و حشرات و ذرات خارجی دراین عمل از دانه جدا شده و محصول کاملاً تمیز می گردد .
سورت: نوارسورت ۴ متری با عرض ۶۰ سانتی متر تعبیه گردیده که در دو طرف نوار سورت کرگران قرار می گیرند و عمل جداسازی و سورت و درجه بندی را انجام میدهند.
دستگاه بسته بندی: یک دستگاه بسته بندی برای بسته بندی حبوبات درنظر گرفته می شود. در کنار این دستگاهها درخط تولید نیازبه ۳ سیلو، ۲ عدد درابتدای ورود محصول به بوجاری ها می بایستی تعبیه گردد. بمنظور تأمین نیروی محرکه خط تولید به تعدادی الکتروموتور نیاز است. همچنین سیکلون برای گرفتن گردو خاک و ضایعات حاصل از بوجاری جو و حبوبات مورد نیاز می باشد.

متعلقات این خط به شرح زیر است.

۱- مخزن و بالابر دستگاه بوجاری و شن گیری
۲- دستگاه بوجاری با سیستم سورت ، درجه بندی و شن گیری
۳ – مخزن و بالابر دستگاه دستچین
۴- دستگاه نوار نقاله دستچین
۵- مخزن و بالابر دستگاه پولیش
۶- دستگاه پولیش حبوبات
۷- مخزن و بالابر دستگاه بسته بندی دوتوزین مدل
۸ – دستگاه بسته بندی دیجیتالی دو توزین ( طرح جدید )
۹ – سیستم تزریق گاز ازت : مخصوص تزریق گاز ازت در بسته های تولیدی جهت ماندگاری مواد غذایی
۱۰ – دستگاه تاریخ زن
۱۱ – سیستم فرم پاکت زن
۱۲ – دستگاه نوار نقاله جلوی بسته بندی
۱۳ – یک سایز لوله و یقه اضافه : جهت بسته بندی با گرمهای متفاوت و…