طرح احداث بازارچه های دائمی صنایع دستی

صنایع دستی ایران بخش قابل توجهی از بازارهای سنتی در شهرهای مختلف کشور ما را تشکیل می‌دهند. صنایع دستی هر کشور را می‌توان بازتابی از تمدن و فرهنگ مردم آن کشور دانست.
صنایع دستی از نخستین ابزار تعامل انسان‌ها با یکدیگر در جوامع مختلف بوده‌اند و به همین دلیل اطلاعات قابل توجهی از پیشینه تاریخ کشورهای مختلف جهان را ارائه می‌دهند.
صنایع دستی ایران سهم قابل توجهی از صادرات کالاهای کشور ما دارند.
فرش ایرانی یکی از محبوب‌ترین صنایع دستی در تمام جهان به شمار می‌رود که قیمت بالایی نیز دارد. به‌دلیل اشتغال مردم روستاها، عشایر و ساکنان شهرهای کوچک در این صنعت، می‌توان نتیجه گرفت که با سرمایه‌گذاری مناسب در صنایع دستی ایران، زیرساخت‌های اقتصادی جامعه محکم خواهند شد.
صنایع دستی ایران زیباترین آثار اساتید هنرمند در رشته‌های مختلف هستند.

تنوع صنایع دستی ایران

صنایع دستی ایران در بخش‌های مختلف کشور تنوع بالایی دارند. هرکدام از شهرها و روستاهای ایران به تناسب آب و هوا و امکانات هر منطقه صنایع دستی متفاوتی تولید می‌کنند. در طول سالیان دراز تنوع صنایع دستی ایران رو به فزونی رفته و از دسته‌بندی نخست آن فاصله گرفته است، اما بسیاری از آثار تولیدی دست هنرمندان ایرانی در زیر مجموعه‌های زیر قرار می‌گیرند.

صنایع دستی بافت و نساجی

بافت و نساجی سنتی از قدیمی‌ترین صنایع دستی ایران به شمار می‌روند. این صنعت در راستای رفع نیاز انسان به پوشش و برخی اقلام مورد نیاز روزمره شکل گرفت و به شاخه‌های مختلفی تقسیم شد. امروزه می‌توان صنعت بافت و نساجی سنتی را یکی از متنوع‌ترین صنایع دستی ایران دانست. در استان‌های مختلف کشور ما بافت انواع فرش و گلیم و گونه‌های مختلفی از نساجی سنتی رواج دارند که از معروف‌ترین صنایع دستی این مناطق هستند. برخی از زیرشاخه‌های این صنعت عبارت‌اند از: گبه بافی، جاجیم بافی، ابریشم بافی، چادر شب بافی، مخمل بافی، پرده بافی، خوس بافی، نوار بافی، شمد بافی و چفیه بافی.

رودوزی های سنتی

هنر رودوزی به‌دلیل علاقه انسان به تزئین لباس و وسایل مختلف مانند رومیزی و انواع رواندازها شکل گرفت. هنر رودوزی نیز از صنایع دستی متداول در نقاط مختلف ایران است و در شهرهای مختلف با ابزار متنوعی انجام می‌شود. از معروف‌ترین شاخه‌های رودوزی می‌توان به سوزن دوزی، ملیله دوزی، پته دوزی و قلاب دوزی اشاره کرد.
صنایع دستی رودوزی، تکه‌دوزی‌های داخل پارچه را نیز شامل می‌شوند. سوزن دوزی را روی پارچه‌های ساده، ملیله دوزی را روی پارچه‌های سنتی مانند ترمه و برای تزئین جانماز، پته دوزی را بر پارچه‌های ضخیم و قلاب دوزی را اغلب روی پارچه‌های ماهوتی انجام می‌دهند. در گذشته استفاده از طلا و نقره در ملیله دوزی و نخ ابریشمی در پته دوزی متداول بود. از دیگر زیر مجموعه‌های صنایع دستی رودوزی می‌توان به خامه دوزی، چشمه دوزی، ستاره دوزی، گلابتون دوزی، سیاه دوزی و مخمل دوزی اشاره کرد. این هنر زیر شاخه‌های زیادی دارد که هرکدام از آن‌ها به شهرهای مختلفی مربوط هستند.طرح احداث بازارچه های دائمی صنایع دستی

صنایع دستی فلزی

کشف فلز در روزگار باستان توجه انسان را به این ماده نخستین برای ساخت لوازم مورد نیاز زندگی جلب کرد و استفاده از آن برای تهیه انواع ظروف و ابزار روزمره، به‌دلیل استحکام بالای این ماده متداول شد. در میان آثار به جا مانده از دوران ایران باستان نمونه‌های زیادی از انواع وسایل فلزی به چشم می‌خورند. به همین دلیل می‌توان قدمت صنایع دستی فلزی را به دوران ایران باستان نسبت داد.
امروزه نیز صنایع دستی فلزی به‌خصوص انواع گران قیمت آن مانند نقره کاری و مس کوبی از پرطرفدارترین صنایع دستی ایران هستند. صنعتگران هنرمند با استفاده از ابزار خاص و ساعت‌ها صرف وقت برای حکاکی و شکل دادن به انواع فلز، آثاری منحصربه‌فرد خلق می‌کنند. از معروف‌ترین شاخه‌های صنایع دستی فلزی می‌توان هنرهای دواتگری، حکاکی، قلم زنی، زرگری، طلا کاری، نقره کوبی، مس کوبی، ریخته گری، زیور سازی، اسلحه سازی و علامت سازی را نام برد.

صنایع دستی مینا کاری

صنایع دستی مینا کاری از زیباترین ظروف و وسایل تزئینی هستند که ساخت آن‌ها بسیار سخت است. آثار هنری مینا کاری از گران‌ترین صنایع دستی ایران به شمار می‌روند که توسط ماهرترین اساتید صنعتگر ساخته می‌شوند. قدمت این هنر به بیش از ۵۰۰۰ سال می‌رسد. هنرمندان مینا کار با تلفیق رنگ‌های مات و کار با کاشی و فلز، آثاری زیبا خلق می‌کنند. زیر مجموعه‌های صنعت میناکاری شامل مرصع، مشبک، مینای نقاشی و مینای صبی می‌شوند و میناکاری مرصع سخت‌ترین رشته این هنر به حساب می‌آید.

صنایع دستی سفالگری

سفالگری از محبوب‌ترین صنایع دستی ایران در میان گردشگران است و قدمت بالایی دارد. در هر منطقه‌ای از ایران به‌دلیل دسترسی به عنصر خاک، ساخت ظروف سفالی از گذشته‌های دور رواج داشته است. در دوره‌های مختلف تاریخی انسان‌ها با ترکیب آب و خاک و ساخت ظروف گلی، سفالگری می‌کردند و به مرور زمان خاک رس جایگزین خاک معمولی شد. برجسته‌ترین سفالینه‌های تاریخی کوزه‌ها و کاسه‌های یافت شده در بناهای باستانی هستند.
ظروف سفالی به دو دسته بدون لعاب و لعاب‌دار تقسیم می‌شوند. در شهرهای مختلف ایران موزه‌هایی با نام موزه سفال دایر هستند که در این مکان‌ها می‌توانید انواع سفالینه‌های تاریخی را ببینید. سفالگری دستی، سفالگری چرخی و خرمهره سازی از زیر مجموعه‌های هنر سفالگری هستند.طرح احداث بازارچه های دائمی صنایع دستی

صنایع دستی آبگینه

صنایع دستی شیشه‌ای از زیباترین آثار هنری ایران هستند. آبگینه‌های تاریخی کشف شده در نقاط مختلف ایران قدمت بالای این صنایع دستی را نشان می‌دهند. زیباترین آثار آبگینه ساخت هنرمندان صنعتگر ایرانی را می‌توانید در موزه آبگینه خیابان ۳۰ تیر تهران مشاهده کنید. از زیر مجموعه‌های هنر آبگینه می‌توان به شیشه گری قالبی، شیشه گری فوتی، شیشه گری سه پوسته، شیشه گری دو پوسته، تراش روی شیشه، آب‌گز کاری و مات کاری اشاره کرد. صنایع دستی زیبایی نیز از تلفیق این هنر با هنر میناکاری و صنایع دستی فلزی توسط صنعتگران ایرانی ساخته شده‌اند.

صنایع دستی چوبی

صنایع دستی چوبی از زیباترین آثار هنری ایرانی هستند که ساخت آن‌ها از سالیان دور تاکنون در ایران رواج دارد. این صنایع بسیار گسترده هستند و هنرمندان زیادی در آن فعالیت می‌کنند. شهرهای مختلف ایران صنایع دستی متنوع چوبی دارند که از میان آن‌ها می‌توان به خراطی، ساخت معرق، منبت کاری، خاتم کاری و مشبک اشاره کرد. آثار هنری ساخت دست صنعتگران چوب در زندگی روزمره استفاده زیادی دارند. یکی از پرطرفدارترین آثار و صنایع دستی چوبی، آثار منبت کاری هستند.

صنایع دستی سنگی

تراش سنگ و حکاکی بر آن از نخستین هنرهای دستی ایرانیان به شمار می‌رود؛ البته اشیای سنگی باستانی در نقاط مختلف جهان نشان از قدمت این هنر در تمام جهان دارد. صنایع دستی سنگی به مرور زمان تغییر زیادی کرده‌اند و با کشف سنگ‌های زیبا و تزئینی در گوشه و کنار جهان، تراش و ساخت زیور آلات سنگی نیز رواج پیدا کرد. از زیرشاخه‌های اصلی این صنایع می‌توان به آثار معرق سنگ، فیروزه کوبی، حکاکی سنگ، مشبک سنگ و مرصع کاری سنگ اشاره کرد. آثار هنری سنگی از ماندگارترین صنایع دستی هستند.

پرفروش ترین صنایع دستی ایران

فرش ایرانی پرفروش‌ترین محصول صنایع دستی کشور ما است. فرش‌های مناطق مختلف کشور طرفداران خود را دارند و قالی دستباف ایرانی هم‌چنان از بازار داخلی خوبی برخوردار است. از دیگر صنایع دستی پر فروش در کشور می‌توان به صنایع دستی چوبی اشاره کرد. مبلمان، سرویس خواب و بسیاری دیگر از لوازم منزل را مصنوعات چوبی تشکیل می‌دهند و هنر منبت کاری از محبوب‌ترین هنرها میان ایرانیان است.
از دیگر محصولات دستی پرطرفدار در بازار ایران ظرف‌های مسی و شیشه‌ای هستند. بخش قابل توجهی از فروش بازارهای سنتی اصفهان و شیراز به صنایع دستی مسی تعلق دارند. مصنوعات سرامیکی و سفال نیز در میان گردشگران محبوب هستند و مسافران زیادی برای سوغات از این صنایع دستی می‌خرند. انواع مختلف معرق، میناکاری، زیورآلات دست ساز، قلاب دوزی و سرمه دوزی نیز از دیگر صنایع دستی پرفروش در شهرهای مختلف ایران به شمار می‌روند.

اهمیت صنایع دستی در اشتغال

صنایع دستی دارای ویژگی های بسیاری از جمله پتانسیل اشتغال بالا، سرمایه گذاری سرانه کم و ارزش افزوده بالا، مشارکت زنان و اقشار ضعیف جامعه، سازگار با محیط زیست و دارای چشم اندازهایی برای تقویت استعدادهای هنری، ابتکاری و خلاق می باشد.
این ویژگی ها صنایع دستی را به یکی از بخش های مطلوب در روند رشد و توسعه اقتصادی هر کشور در حال توسعه، تبدیل می کند. در عصر جهانی شدن، همزمان با ادغام اقتصادهای ملی جهان، کالاها بیشتر تجاری می شوند و صنعتگران محصولات خود را در رقابت بین المللی می بینند. بازارها مملو از کالاهایی از سراسر جهان است که تولید صنایع دستی می باشد؛ و از تمام بخش های اقتصاد جهانی مدرن عبور می کنند. تولید صنایع دستی پس از صنعتی شدن جوامع، به دلیل تنوع و زیبایی بسیار رونق یافته است.
فعالیت در این عرصه و تولید این محصولات، مزایایی همچون، حداقل سرمایه اولیه، ساعات کاری انعطاف پذیر، امکانات و توانایی کار در خانه، مدیریت شخصی شغل خود و … دارند. بسیاری از اشکال دیگر اشتغال در صنایع دستی، درجه ای از خودکفایی نیروی کار را برای کسانی که سرمایه محدودی در اقتصاد مبتنی بر پول نقد دارند، امکان پذیر می کند.
صنایع دستی به عنوان وسیله ای برای زندگی، فرصتی ایده آل برای کارآفرینان نوآورجوان و مهارتی فوق العاده را فراهم می کند. علاوه بر این، فرصت هایی برای اشتغال فصلی، که در آن حجم کار فقط در یک دوره زمانی خاص از سال اتفاق می افتد، ارائه می شود.

نقش صنایع‌دستی در ازدیاد درآمد سرانه

امروزه در کشورهای مختلف جهان، تلاش برای ازدیاد درآمد سرانه به صورت رقابتی پایان‌ناپذیر درآمده است و چنین به نظر می‌رسد که اگر کشورهای جهان سوم حتی بتوانند فاصله و شکاف کنونی را که بین آن‌ها و ممالک صنعتی وجود دارد را حفظ کنند در برنامه‌های خود توفیق حاصل کرده‌اند، از این رو تردیدی نیست هر عاملی که به افزایش درآمد سرانه کشورهای در حال توسعه کمک کند، در خور اهمیت است و صنایع‌دستی به علت داشتن مزایایی نظیر «کار طلب بودن»، «سادگی تکنیک»، «عدم احتیاج به آموزش فنی و سریع» و تأثیر فوق‌العاده‌ی آن در «افزایش سطح اشتغال» و غیره بیش از هر فعالیت اقتصادی دیگر زمینه برای توسعه و پیشرفت دارد.
به خصوص در مناطق روستایی و عشایری صنایع‌دستی می‌تواند به‌عنوان دومین منبع درآمد و در پاره‌ای از مناطق کشور به‌عنوان مهم‌ترین عامل کار و درآمد به حساب آید، خوشبختانه در دهه‌های اخیر با توسعه‌ی راه‌های ارتباطی و شبکه‌ی حمل‌ونقل، امکان دسترسی روستاییان به بازارهای شهری خیلی بیشتر از سابق شده و با صرف کمترین هزینه و در کوتاه‌ترین مدت می‌توان فرآورده‌های دستی را به متقاضیان شهری عرضه کرد.

نقش صنایع‌دستی در تولید ملی

از آنجا که تولید صنایع‌دستی اساسا متکی به منابع داخلی است، از این رو به‌طور معمول بیش از نود درصد ارزش داده‌ها در این رشته که به‌طور کامل شامل نیروی کار، مواد اولیه‌ی مصرفی و ابزار و وسایل کار است در داخل کشور قابل فراهم شدن است و طبعا هرگونه افزایش در میزان تولید و فروش فرآورده‌های دستی اثر مستقیمی در ازدیاد تولید ناخالص ملی (G.N.P) دارد. لذا امروزه برخی از ممالک در حال توسعه، صاحبان اصلی صنایع‌دستی به جای صدور مواد خام نظیر پنبه، پشم، کنف، پوست، چوب، ابریشم و غیره تلاش بر آن دارند که این‌گونه مواد را به محصولات دستی که تجربه و تبحر در ساخت و پرداخت را دارند تبدیل کرده و فرآورده‌های تولید شده‌ی خود را که دارای ارزش افزوده‌ی فوق‌العاده‌ای است به کشورهای پیشرفته صادر کنند. متأسفانه به علت فقدان آمار و اطلاعات دقیق از میزان تولید سالانه‌ی محصولات صنایع‌دستی در کشورهای رو به رشد که تا حدود زیادی ناشی از اهمیت عامل خود مصرفی این فرآورده‌ها در مناطق روستایی و عشایری و عدم عرضه‌ی آن در بازار است، تعیین سهم واقعی صنایع‌دستی در مجموع تولیدات و ملی کشورهای مختلف جهان امکان‌پذیر نیست ولی به برخی از برآوردها و تخمین‌ها در این مورد می‌توان اشاره کرد.
از جمله آن که صنایع‌دستی در درآمد ملی هند، سهمی معادل چهارده درصد را دارا بوده است و بسیاری از کشورهای رو به رشد سهم صنایع‌دستی در درآمد ملی را بین هشت تا شانزده درصد ذکر کرده‌اند. متأسفانه و بر اساس آخرین برآوردها، سهم صنایع‌دستی در درآمد ملی ایران حدود پنج درصد است، این رقم در مقایسه با برخی ممالک و در قیاس با پیشینه و امکانات بالقوه‌ی این هنر- صنعت ناچیز است.

نقش صنایع‌دستی در توسعه‌ی صادرات

از جمله مشخصات کشورهای در حال توسعه، اقتصاد تک محصولی و اتکا به یک یا ندرتا چند قلم محدود کالاهای صادراتی است. ضمن آن که اغلب این گونه ممالک صادرکننده‌ی مواد خام نظیر نفت، گاز، پنبه، قهوه، مس، کنف و نظایر آن هستند. در سال‌های اخیر صدور محصولات صنایع‌دستی نه تنها کشورهای جهان سوم بلکه توسط برخی از ممالک پیشرفته مورد توجه خاص قرار گرفته، به ویژه کشورهای مهد صنایع‌دستی می‌کوشند تا با اتخاذ تدابیر حمایتی و سیاست‌های تقویتی موجبات رشد و توسعه‌ی صادرات صنایع‌دستی که یکی از اقلام مهم صادراتی آن‌ها به حساب می‌آید را فراهم کنند.
موفقیت‌های به دست آمده در زمینه صادرات گسترده‌ی صنایع‌دستی ناشی از عوامل زیر است:
-عدم مشابهت و فقدان جنبه‌ی رقابتی فرآورده‌های دست‌ساز با تولیدات صنعتی کشورهای پیشرفته. در این خصوص باید گفت که کشورهای پیشرفته به عنوان تقاضا کننده مطرح بوده و کشورهای در حال توسعه حکم عرضه‌کننده را دارند.
-ارزانی نسبی قیمت صنایع‌دستی به علت پایین بودن سطح دستمزدها در ممالک در حال توسعه.
-بالا بودن قدرت خرید «تمایل نهایی به مصرف» مردم در کشورهای پیشرفته و علاقه‌ی آنان به خرید و استفاده از اشیای «هنری-مصرفی».
-رعایت برخی از ملاحظات اجتماعی و سیاسی از طرف کشورهای پیشرفته که موجب تعیین سهمیه و معافیت‌های گمرکی برای فرآورده‌های دستی صادراتی ممالک جهان سوم شده است.
در حال حاضر حجم تجارت جهانی صنایع‌دستی در سال حدود ۲۵ میلیارد دلار است و کشور چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده صنایع‌دستی در دنیا، در هر سال حدود ۷ میلیارد دلار از صنایع‌دستی خود را به ممالک دیگر صادر می‌کند. میزان صادرات صنایع‌دستی در ایران در سال‌های اخیر حدود پانصد و پنجاه میلیون دلار (با احتساب صادرات فرش دستبافت) بوده است البته بیشترین میزان صادرات صنایع‌دستی ایران در سال ۱۳۷۳ با حدود ۷/۱ میلیارد دلار بوده است.

برای مشاهده دستور العمل ایجاد، اصلاح و یا تجهیز بازارچه های دائمی صنایع دستی اینجا کلیک کنید

پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری طرح احداث بازارچه های دائمی صنایع دستی

ظرفیت تولید سالیانه : ۲۰۰ تن
نرخ برابری دلار : ۲۷۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۱۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۷۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۲۶ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۸.۵ میلیارد تومان(بدون احتساب هزینه زمین)
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۲۶ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: