آشنایی با قوانین ساخت‌وساز در فضاهای سبز شهری: ضوابط و قوانین ساخت‌وساز در مناطق سبز (پهنه G) 

پهنه حفاظت سبز و باز (G)، یکی از مهم‌ترین بخش‌های محدوده شهری است که شامل فضاهای سبز عمومی و خصوصی، پارک‌های جنگلی، باغات، اراضی کشاورزی و مناطق حفاظت ویژه می‌شود. این پهنه نقش حیاتی در بهبود کیفیت محیط زیست و حفظ زیبایی بصری شهر دارد. به همین دلیل، ساخت‌وساز در این مناطق محدود بوده و عمدتاً برای توسعه گردشگری، تفریح، خدمات آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و مدیریت بحران مجاز است.

زیرپهنه‌های حفاظت سبز و باز (G) و کاربردهای مجاز

پهنه حفاظت سبز و باز به سه زیرپهنه اصلی تقسیم می‌شود که شامل G1، G2 و G3 است. این سه دسته، خود به ۵ گروه با کدهای دو رقمی و در مجموع ۱۳ زیرپهنه با کدهای سه رقمی تقسیم می‌شوند:

✅ پارک‌های شهری (G11) – مناسب برای توسعه فضاهای تفریحی و خدماتی

✅ پارک‌های جنگلی (G12) – مختص گذران اوقات فراغت و گردشگری

✅ باغات و اراضی مزروعی (G21) – تحت قوانین حفظ و گسترش فضاهای سبز

✅ روددره‌ها (G31) – با محدودیت‌های ساخت‌وساز به‌منظور حفاظت محیط زیست

✅ پهنه‌های سبز و باز ویژه (G32) – کاملاً حفاظت‌شده و محدود در ساخت‌وساز

در تمامی این زیرپهنه‌ها، ساخت‌وساز به حداقل ممکن رسیده و صرفاً در قالب طرح‌های ویژه مصوب انجام‌پذیر است.

محدودیت‌های ساخت‌وساز در پهنه G

📌 ساخت‌وساز مسکونی در زیرپهنه G32 کاملاً ممنوع است.

📌 تغییر کاربری قطعات تثبیت‌شده موجود در این پهنه، به‌ویژه فضاهای سبز، غیرقانونی است.

📌 هرگونه ساخت‌وساز در باغات انبوه (G211) فقط طبق دستورالعمل‌های قانونی امکان‌پذیر است.

📌 در پارک‌های جنگلی (G12)، فعالیت‌های صنعتی، مسکونی و نظامی به‌طور کامل ممنوع بوده و تنها فعالیت‌های گردشگری، تفریحی و ورزشی مجاز است.

📌 ساخت‌وساز در محدوده روددره‌ها (G31) تنها بر اساس مطالعات زیست‌محیطی و طرح‌های شهری مصوب مجاز خواهد بود.

حریم بزرگراه‌ها و مناطق ویژه در پهنه G

در زیرپهنه حریم بزرگراه‌های ویژه (G322)، هرگونه ساخت‌وساز ممنوع بوده و این فضاها باید فقط به ایجاد فضای سبز اختصاص یابند. در موارد خاص مانند احداث جایگاه‌های سوخت، رعایت الزامات زیست‌محیطی و تصویب در شورای حمل‌ونقل و کمیسیون ماده ۵ الزامی است.

ضوابط مربوط به تملک، تفکیک و افراز اراضی در پهنه G

✅ شهرداری تهران مجاز است املاک موجود در پهنه‌های G1 و G3 را برای ایجاد فضای سبز و تأمین سرانه خدمات شهری تملک کند.

✅ در پهنه G2، تملک املاک تنها با توافق مالکین امکان‌پذیر است.

✅ حداقل نصاب تفکیک و افراز اراضی در زیرپهنه G2 معادل ۱۰ هزار مترمربع (۱ هکتار) تعیین شده است.

شرایط صدور پروانه ساختمانی در پهنه G

✅ صدور پروانه برای تمامی ساخت‌وسازهای مجاز در این پهنه، حتی برای اماکن متعلق به شهرداری، الزامی است.

✅ تمامی پارک‌های شهری و فضاهای سبز (رفیوژها، لچکی‌ها، درختان حاشیه خیابان‌ها) باید تثبیت و حفاظت شوند.

✅ تأمین پارکینگ‌های عمومی برای پارک‌های بزرگ مقیاس، متناسب با حجم مراجعات ضروری است.

حداکثر سطح اشغال در پارک‌ها

✅ در پارک‌های شهری، سطح اشغال برای فعالیت‌های مجاز حداکثر ۳٪ در دو طبقه است.

✅ در پارک‌های محله‌ای و ناحیه‌ای، سطح اشغال می‌تواند تا ۷٪ در دو طبقه افزایش یابد.

✅ ایجاد دیوار یا موانع بصری در پارک‌ها ممنوع است و تنها از پوشش گیاهی یا عناصر شفاف با ارتفاع مناسب می‌توان استفاده کرد.

نتیجه‌گیری

پهنه حفاظت سبز و باز (G)، یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های شهر تهران است که نقش کلیدی در ارتقای کیفیت زندگی شهری و جلوگیری از توسعه ناپایدار ایفا می‌کند. رعایت این ضوابط و مقررات نه‌تنها به حفظ محیط‌زیست شهری کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش جذابیت‌های گردشگری، بهبود سرانه‌های خدماتی و جلوگیری از تخریب فضاهای سبز خواهد شد.

جهت مشاهده  طرح تولید سبزیجات در گلخانه اینجا کلیک نمایید.

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: