تولید شیره توت

از میان تمامی میوه ها که به عنوان میوه های قابل شیره گیری عنوان می شود توت در جایگاه ارزشمندی ایستاده است. شیره توت به همراه شیره خرما و شیره انگور به عنوان مکمل فوق العاده ای برای کم خونی توصیف می شوند که علی رغم وجود انواع قرص های کمبود آهن و کم خونی هنوز هم به جرات می توان ادعا کرد هیچ گزینه ای بهتر از ترکیب این سه شیره و یا حتی اضافه کردن شیره انجیر و ساخت شیره میکس برای بهبود کم خونی و افت قوای بدنی کسی سراغ ندارد. شیره توت نیز همچون سایر شیره ها از قدیم مورد توجه بسیاری از مردم بوده است. بخصوص اینکه توت از درختان مقاومی است که در بسیاری از نقاط ایران به خوبی رشد می کند و انواع مختلفی از آن در دسترس است. جالب تر اینکه میوه توت از بهترین میوه های شناخته شده در جهان از نظر ترکیبات مفید می باشد. توت یکی از پر خاصیت ترین و پر کالری ترین میوه ها است که در هر فنجان متوسط میوه توت می توان ۶۱ کالری انرژی را یافت. همچنین توت میزان زیادی پروتئین گیاهی دارد و یکی از بهترین منابع طبیعی کلسیم است. میزان آهن و کلسیم توت به حدی زیاد است که از این میوه کوچک از قدیم انتظارات زیادی به تحقق پیوسته و همواره دانشمندان ما برای درمان بیماری کم خونی و فقر آهن و برای بهبود استخوان ها مصرف میوه توت تازه و یا حتی توت خشک را توصیه کرده اند. بهترین توت ها در ایران که برای تولید شیره توت استفاده می شود را می توان توت بخارایی، توت یزدی، توت اصفهان، توت بیرجند، توت کردستان،توت کرمانشاه و غیره دانست که البته همین توت ها به عنوان بهترین نوع توت برای توت خشک هم شناخته می شوند. شیره توت معمولا از توت سفید گرفته می شود ولی این موضوع حتمی نیست و می توان از توت سیاه هم برای تولید شیره توت استفاده کرد. شیره توت قبلا توسط باغداران و برای نگهداری خاصیت توت و استفاده از آن در سایر فصول گرفته می شد اما با شنناخت خواص این معجون بی نظیر استفاده از آن بصورت کلی تر و عمومی تر هم آغاز و امروزه تولید شیره توت بصورت انبوه و با استفاده در دستگاه های تمام مکانیزه نیز امکان پذیر شده است.

روش صنعتی تولید شیره توت

امروزه و با توجه به شناخت خواص و ویژگی های شیره توت ، این معجون مشتری زیادی دارد و نمی توان با روش های سنتی این حجم از مشتری را پاسخگو بود. ضمن اینکه تولید شیره توت تنها برای استفاده بصورت مستقیم خوراکی مد نظر قرار ندارد و برای مقاصد دیگری نیز مانند تهیه انواع کیک و شیرینی و دسر نیز استفاده می شود که نیاز به حجم بالای تولید شیره انگور را ضروری می کند. هر چند روش صنعتی تولید شیره توت از همه نظر نسبت به روش سنتی بیشتر توصیه می شود که دلایل آن در ادامه تشریح خواهد شد. برای تهیه شیره توت در روش صنعتی و یا مکانیزه دستگاه ها و فرآیند های مختلفی وجود دارد. همانند بسیاری از صنایع مختلف دستگاه ها و ماشین آلات تولید شیره توت و یا انواع شیره دیگر نیز هر روز در حال توسعه و بهبود است و امروزه از دستگاه های تمام مکانیزه و یا اتوماسیون شده برای تولید شیره توت استفاده می شود که شیره بسیار با کیفیت و مقوی در این روش تولید می شود.

شست شو و سورت بندی توت
در این فرآیند تمامی توت های بی کیفیت ، شاخ و برگ ها و سایر اضافات از توت ها گرفته می شود. سپس توت ها به روش شناور شسته می شوند. شستشوی شناور توت ها باعث می شود که توت های سبک و بی کیفیت و سایر مواد اضافی داخل توت ها شناسایی و جمع اوری شده و از سایر توت ها جدا شوند چرا که توت های با کیفیت اغلب ته نشین می شوند. توت سالم برای شستشوی نهایی بوسیله نوار نقاله وارد دستگاه شستشو و بوسیله پاشش آب و بدون هیچ نوع اضافاتی شستشوی نهایی می شود.

حرارت دادن توت و تصفیه توت
سپس توت وارد محفظه هایی می شود و آب با درجه حرارت بین ۴۵ تا ۶۵ درجه به آن اضافه می شود و حدود ۲ ساعت در این حالت می ماند.این کار باعث می شود که مواد قندی و مواد معدنی توت و ویتامین های توت به آب پس داده شود بدون اینکه بر اثر حرارت بالا این مواد از بین بروند.بعد از دو ساعت این توت ها از صافی هایی بسیار دقیق عبور داده می شوند و با استفاده از دستگاه پرس برای خوب له شدن و عبور مناسب توت از صافی توت ها تحت فشار ملایم از صافی عبور داده می شوند. این کار باعث می شود که تفاله توت ها به همراه هسته ها در یک سمت باقی بماند و شیره گرفته شده در داخل محفظه های دیگر قرار بگیرد. تفاله توت باقی مانده را معمولا دوباره فرایند قبلی را بر رویش اجرا می کنند تا یک بار دیگر نیز مواد باقی مانده در توت که این بار فشرده هم شده به آب داده شود و دوباره تصفیه می شود. البته این دو مرحله از هم بصورت جداگانه انجام می شود و شیره توت به دست آمده در مرحله اول با مرحله دوم ترکیب نمی شود. نهایتا شیره توت به دست آمده در مرحله اول تحت عنوان شیره توت درجه یک و شیره توت به دست آمده در مرحله دوم به عنوان شیره توت درجه دو بسته بندی و به فروش می رسد. شیره توت بر خلاف شیره انگور اسیدیته ندارد و به همین دلیل مرحله اسیدیته بر روی آن انجام نمی شود. اما برای شفاف تر شدن و روشن تر شدن شیره توت مرحله شفاف سازی روی شیره توت انجام می شود.

شفاف سازی شیره توت
مرحله شفاف سازی تنها رد روش صنعتی و مکانیزه انجام می شود و در روش سنتی خبری از این مرحله نیست در حالی که اهمیت بسیاری زیادی دارد. در این روش در صنعت با اضافه کردن بنتونیت که یک ماده مجاز است بارهای الکتریکی غیر همنام در سطح شیره توت جذب می شود . این کار باعث می شود تا رسوبی که در شیره توت ایجاد شده است گرفته شود تا رنگ شیره توت شفاف تر شود. در نظر داشته باشید که در هیچ مرحله ای نباید از هیچ نوع ماده ای استفاده شود. چه این ماده مجاز و خوراکی باشد و چه ماده شیمیایی و غیر خوراکی . در این صورت کیفیت شیره از دست خواهد رفت و حتی در صورت اضافه شدن شکر و یا مواد قندی به دلیل قند بالای شیره توت می توان کالری بسیار بیشتر و قند فوق العاده بالایی پیدا کند که خطرناک خواهد بود.

تغلیظ شیره توت
شیبره حاصله در مراحل قبل با استفاده از پمپ های مخصوص به دیگ هایی به نام دیگ خلاء پمپاژ می شود. در این مرحله شیره توت در حرارت ملایم و غیر مستقیم حرارت می بیند و به دلیل خلاء بودن دیگ ها مرحله پخت و غلیظ سازی شیره توت خیلی سریع تر و بهتر از روش سنتی انجام می شود. استفاده از این نوع روش حرارت دهی برای تولید شیره توت با کیفیت فوق العاده اهمیت دارد زیرا باعث می شود تا مواد مغذی و انواع املاح مفید توت بدون هیچ آسیبی در شیره توت باقی بماند. پس از اینکه شیره توت به مقدار لازم غلیظ شد فرآیند حرارت دهی تکمیل و برای بسته بندی و برچسب زنی وارد مرحله بعد می شود.

بسته بندی و برچسب زنی
در این مرحله توسط دستگاه بسته بندی شیره توت در ظروف مختلف و با حجم های مختلف از ۲۵۰ گرمی تا ۲ کیلوگرمی برای توزیع داخلی و در پلاستیک های مخصوص و یا ظروف بزرگ برای صادرات بسته بندی می شود. به منظور نگهداری بهتر معمولا از ظروف پلاستیکی استاندارد برای بسته بندی شیره توت استفاده می شود. نهایتا ظروف آماده به مرحله جت پرینت و برچسب زنی ارسال و در این مرحله برچسب هایی با مشخصات زمان تولید، زمان انقضا، شرایط نگهداری، خواص شیره توت، میزان مواد موجود در شیره توت، آرم استاندارد و علائم بین المللی و شماره پروانه ساخت و نهایتا علامت تجاری بر روی محصولات درج می شود و برای توزیع به انبارهای مکانیزه انتقال داده می شود.

معرفی کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید شیره توت

کد آیسیک شیره توت ۱۵۱۳۵۱۲۵۵۴

وضعیت واحد های فعال تولید شیره توت

در نمودار زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید کننده شیره توت در کشور به تفکیک استان آمده است .

خلاصه بررسی اقتصادی طرح تولید شیره توت

ظرفیت تولید سالیانه : ۳۰۰ تن
نرخ برابری دلار : ۱۴۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۱۰۰۰ مترمربع
زیربنای ساختمان ها : ۵۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۱۰ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۲ میلیارد تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۸۰۰ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۳۶ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: