طرح احداث واحد تولید اکریلونیتریل

اکریلونیتریل بعنوان ماده اولیه تولید الیاف اکریلیک رزینهای ABS و نقش مهمی در صنایع تولید الیاف مصنوعی و شیمیایی بر عهده دارد ماده اولیه جهت تولید اکریلونیتریل پروپیلن است که به مقدار کافی در کشور تولید می شود اما با وجود مواد اولیه و بازار مصرف مناسب متاسفانه تاکنون تولید اکریلونیتریل در ایران محقق نگردیده است به غیر از صنایع پاییندستی پتروشیمی شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز خود مصرف کننده اکریلونیتریل می باشد بطوریکه عدم ایجاد واحد پتروشیمی جهت تولید آکریلونیتریل منجر به خروج ارز جهت واردات طی سالهای اخیر گردیده است این ماده با استفاده از پروپیلن و آمونیاک طی یک واکنش گرمازا تولید می شود این فرآیند مشهور به آموکسیداسیون پروپیلن است و بیش از ۹۰% اکریلونیتریل در جهان با این فرآیند تولید می شود.

معرفی کد آیسیک مرتبط با طرح احداث واحد تولید اکریلونیتریل

۱. کد آیسیک نام کالا اکریلونیتریل: ۲۴۱۱۵۱۲۸۰۵

فرآیند تولید اکریلونیتریل

اکریلونیتریل به چند طریق تولید میشود. متداولترین روش تولید جهانی آن در حال حاضر روش آموکسیداسیون پروپیلن می باشد. لازم به ذکر میباشد طی دهه گذشته تحقیقات گسترده ای جهت استفاده از پروپان به جای پروپیلن در فرایند تولید اکریلونیتریل صورت گرفته و این تحقیقات با بهره برداری و راه اندازی طرحهای توسعه کارخانجات جدید بر پایه مواد اولیه پروپان توسط شرکت BP صنعتی گشته است. در صورت استفاده از فرایند تولید AN بر پایه پروپان ، هزینه های تولید و بهره برداری به میزان ۱۷ تا ۲۰٪ کاهش می یابد. در این فرایند مخلوط پروپان، آمونیاک، گازهای بی اثر در فشار یک بار و درجه حرارت ۴۱۵ سانتیگراد در حضور کاتالیست متشکل از فلزات مولیبدن ، وانادیم، نیوبیم و قلع با پوشش سیلیکا وارد واکنش می شود. بازده کلی واکنش تحت لیسانس یکی از تولید کنندگان ۶۰ درصد است که در آن ۹۰ درصد پروپان به اکریلونیتریل تبدیل می گردد.

شرح فرایند آموکسیداسیون پروپیلن به شرح زیر می باشد: ابتدا مواد اولیه شامل پروپیلن و آمونیاک توسط مبدلهایی بحالت گازی در می آیند و سپس بهمراه هوا وارد راکتور بستر سیال کاتالیستی می شوند که دارای فشار atm ۱ و دمایی حدود ۴۵۰ است. این شرایط ترمودینامیکی در راکتور و در مجاورت کاتالیست سبب واکنش آموکسیداسیون پروپیلن می گردد. محصولات اصلی این واکنش به صورت عمده اکریلونیتریل و اسید سیانیدریک و محصولات جانبی ناخواسته تولیدی از جمله استونیتریل بعنوان ناخالصی بهمراه اکریلونیتریل از راکتور خارج می شوند. از این مرحله به بعد تمامی عملیات برای تصفیه و نهایتا خالص سازی اکریلونیتریل می باشد. اولین مرحله بعد از راکتور Quench Column می باشد . در این برج توسط اسید سولفوریک غلیظ ، آمونیاک اضافی از واکنش شسته شده و بصورت سولفات دی آمونیم از جریان خارج می شود. سپس در مرحله بعد در Absorber پروپیلن اضافی از واکنش نیتروژن همراه هوای ورودی و مقداری بخار آب خارج و از طریق Vent Stack به اتمسفر فرستاده می شود. مرحله بعدی Recovery Column است که استونیتریل از طریق فرایند تقطیر جداشده در برج Acetonitrile Fractionator تغلیظ می گردد که این محصول قابل استفاده می باشد. پس از Heads Column ، Recovery Column قرار دارد که بطریق تقطیر سیانید هیدروژن نیز جدا می شود و در نهایت در برج Product Column که تنها برج خلاء موجود در واحد است ناخالصیهای باقیمانده در محصول نیز گرفته شده و اکریلونیتریل تولیدی به مخازن ذخیره فرستاده می شود. برای استفاده بهینه از اسید سیانیدریک تولیدی ، معمولا در کنار واحد AN،واحد تولیدی متیل متاکریلات نیز ایجاد می گردد.

بررسی بازار طرح احداث واحد تولید اکریلونیتریل

اکریلونیتریل بعنوان یکی از مهمترین مواد میانی صنایع پتروشیمی هیچ تولیدی در داخل نداشته و تمام نیاز کشور از طریق واردات تأمین میشود لذا عرضه و تقاضای فعلی داخل کشور برابر با مقدار واردات است به طوریکه میزان تقاضای اکریلونیتریل در دو بخش الیاف اکریلیک و رزین ABS به ترتیب ۵۰ و ۱۹ هزار تن و مجموع آن ۶۹ هزار تن بوده است در حال حاضر این میزان به ۱۲۰ هزار تن در سال ۲۰۱۳ رسیده است بدون لحاظ میزان واردات بازار داخلی کشور دارای کمبود عرضه برای محصول مورد نظر است و این میزان کمبود به صورت بالقوه برابر با ۱۵۴ هزار تن در سال ۲۰۱۸ می باشد به طور کلی میزان تقاضای کشور به اکریلونیتریل در حدود ۸۰ هزار تن در سال است که با راهاندازی واحد ABS شرکت پتروشیمی جم این میزان به ۱۲۲ هزار تن در سال خواهد رسید که اگر تقاضای ناشی از توسعه صنعت الیاف کربن را به آن اضافه کنیم میزان تقاضای کشور به اکریلونیتریل طی ۵ سال آینده به ۱۸۷ هزار تن خواهد رسید همچنین تقاضای بالقوه برای محصول مورد نظر طبق روند بررسی شده طی سالهای ۲۰۱۳-۲۰۰۳ دارای رشد افزایشی می باشد در نتیجه احداث طرح مورد نظر در گام اول با کاهش میزان واردات و وابستگی کشور و افزایش خودکفایی در پی اهداف کلان برنامه پنجم توسعه میباشد و در گام های بعدی می تواند بازارهای صادراتی کشورهای خاورمیانه را برای صادرات محصول کسب نماید و منجر به ارزآوری برای کشور شود.

خلاصه بررسی اقتصادی طرح احداث واحد تولید اکریلونیتریل

ظرفیت تولید سالیانه : ۱۰۰۰۰۰ تن
نرخ برابری دلار : ۱۴۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۲۵۰۰۰۰ مترمربع
زیربنای ساختمان ها : ۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۶۷ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۱۴۰۰ میلیارد تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۰ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۱۶ درصد