طرح احداث گلخانه کشت زنجبیل

1 خرداد 1401
۰
بازدیدها: 9,720
دسته بندی:
ایده ها
صنایع کشاورزی و دامپروری

طرح احداث گلخانه کشت زنجبیل

زنجبیل که در جنوب شرقی آسیا، چین، هندوستان و بخش هایی از آفریقا، استرالیا، آمریکای مرکزی وجنوبی پرورش می یابد، جزو خوشمزه ترین و سلامت بخش ترین ادویه ها در سراسر کره زمین می باشد.
زنجبیل از نظر عطر (odour) و مزه (taste) دارای ویژگی های منحصر بفردی در میان گیاهان ادویه ای ،عطری و تند مزه است. ساقه های زیر زمینی یا ریزوم های زنجبیل سرشار از عناصر غذائی و ترکیبات شیمیائی زیست-فعال هستند، که فوائد بسیار زیادی برای اندام ها و مغز انسان دارند لذا برخی از متخصصین آن را جزو غذاهای برتر (superfoods) و بسیار ارزشمند جهان محسوب داشته اند.زنجبیل از جمله ادویه ها (spice) و چاشنی های (season ،garnish ،condiment) بسیار مفید با عطردلپذیر و مزۀ تند است، که با بهای منصفانه ای در دسترس عموم خواستاران قرار دارد. این ادویه از ترکیبات بسیار محبوب در آشپزی بویژه در کشورهای آسیائی نظیر هندوستان است، ضمن اینکه از قرون بسیار دیرین برای اهداف داروئی نیز کاربرد داشته است. امروزه از گیاه زنجبیل برای درمان بسیاری از بیماریها (maladies) در تمامی مراحل رشد اشخاص سود می برند.(طرح احداث گلخانه کشت زنجبیل)
زنجبیل (Zengiber oficinale) یکی از مهمترین گیاهان دارویی وخوراکی جهان می باشد.تقریبا ۷۰درصد از تولید جهانی آن در هندوستان انجام می شود.این گیاه زرد رنگ دارای رگه‌های بنفش است. اگرچه معمولاً از زنجبیل به عنوان ریشه آن گیاه نام برده می‌شود ولی در اصل قسمت مورد استفاده گیاه ساقه متورم شده زیرزمینی آن است که ریزوم نام دارد.
قسمتهای مورد استفاده: ریزوم
مواد موثره: اسانس (۱ تا ۳%)، حاوی سسکوئی‌ترپنهای زینجیبرین و بیا-بیسابولن، اولئورسین (۴ تا ۱۰%) حاوی جینجرول، جینجردیولها و لیپیدها (۶ تا ۸%)
نام علمی: Zingiber officinale خانواده گیاهی: Zingiberaceae
نام انگلیسی: Ginger
خواص: محرک، ضد نفخ، ضد تشنج، قرمز کننده، معرق، قاعده‌آور
زنجبیل یکی از مهم ترین و قدیمی ترین ادویه هایی است که بشر می شناسد. این گیاه، ریزوم های زیر زمینی تولید می کند که ١٠-٨ ماه بعد از کشت زنجبیل برداشت می شوند، جوانه زنی و رشد اولیه گیاه زنجبیل معمولا به کندی صورت می گیرد.تولید محصول زنجیل حاصل سه فاکتور اصلی می باشد، شامل خاک محل پرورش ، شرایط اقلیمی و اعمال های مدیریتی در طی رشد.
زنجبیل عمدتا در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دارای باران فراوان تولید می شود. لذا از آنجا که نیازمند آب و هوای گرم و مرطوب است و نمی تواند سرما را تحمل کند بنابر این بایستی از کشت در مناطق دارای زمستان سرد خودداری کرد.برای رشد مناسب با میانگین دمای سالانه ٢١ درجه سانتیگراد و دمای روز بهمن ٢۵-٣۵ درجه سانتیگراد نیاز دارد.این گیاه در مناطق تا عرض جغرافیایی ١۵٠٠ متر بالاتر از سطح دریا رشد می کند ارتفاع مناسب کشت زنجبیل بین ٣٠٠ و ٩٠٠ متر از سطح دریاست. در مناطق دارای باران کم، تحت شرایط آبیاری حتی در ارتفاعات بالاتر (١۵٠٠-١٢٠٠) متر بالاتر از سطح دریا نیز پرورش می یابد.

نیازهای اکولوژیکی زنجبیل

منشا زنجبیل مناطق گرم و مرطوب گزارش شده است. از این رو این گیاه در طول رویش به رطوبت فراوان، نور کافی و دمای مناسب نیاز دارد.
یکی از محققان اظهار می دارد، در مناطقی که میزان بارندگی ۳۰۰۰ میلی متر در سال بوده و از پراکنش مناسبی در طول رویش گیاه برخوردار باشد، می توان زنجبیل را با اطمینان کامل به صورت دیم کشت کرد. زنجبیل تحمل خشکی را ندارد زیرا سیستم ریشه ای آن گسترش کمی داشته و کم و بیش سطحی است. به همین دلیل در شرایط کم آبی از شدت فتوسنتز و میزان عملکرد ریزوم به شدت از کیفیت دارویی آن می کاهد. در شرایط مناسب رطوبت، گیاهان از رشد و نمو مطلوبی برخوردار گردیده و تعداد ریزوم های ثانویه آنها افزایش می یابد. چنانچه میزان بارندگی و پراکنش آن در طول رویش گیاه مناسب نباشد می بایست گیاهان تحت آبیاری کافی قرار گیرند. شرایط غرقابی برای زنجبیل مناسب نیست چرا که علاوه بر ایجاد اختلال در رشد گیاه، احتمال ابتلای گیاهان به بیماری های قارچی را نیز افزایش می دهد.
زنجبیل را می توان در ارتفاع ۳۰۰ تا ۱۵۰۰ متر از سطح دریا کشت کرد. کشت این گیاه در ارتفاعات بیشتر توصیه نمی شود.
همانگونه که اشاره شد شدت نور نقش بسیار مهمی در رشد و نمو و عملکرد ریزوم زنجبیل دارد. نیاز نوری این گیاه در مراحل مختلف رویش متفاوت است. به طوری که جوانه زنی بذرها در تاریکی انجام می شود. این گیاه در مراحل ابتدای رویش به نور متوسط و در مرحله گلدهی به نور فراوان نیاز دارد.
زنجبیل به سرما بسیار حساس است و دمای پایین سبب کاهش شدید عملکرد محصول می شود. اگر چه بذر ها در دمای ۲۲ تا ۲۵ درجه سانتی گراد سبز می شوند ولی دمای مطلوب برای سبز شدن آنها ۳۰ درجه سانتی گراد گزارش شده است که در این شرایط تمام بذر ها به طور یکنواخت سبز می شوند.
در مرحله تشکیل ریزوم ها دما نباید از ۲۵ درجه سانتی گراد کمتر باشد. دمای کمتر از ۱۵ سانتی گراد برای زنجبیل مناسب نبوده و سبب توقف رشد گیاه می شود.
خاک هایی با بافت متوسط و دارای زهکش مناسب، غنی از مواد و عناصر غذایی و همچنین حاوی ترکیب های هوموسی فراوان خاک های مناسبی برای کشت و تولید زنجبیل است.
پی اچ مناسب خاک برای رشد و نمو گیاه زنجبیل بین ۶ تا ۵/۶ است.

جوانه های زنجبیل از نظر اندازه

جوانه های بزرگ، با طول بیش از ۲ و ضخامت ۱-۰/۸ سانتیمتر.
جوانه های متوسط به طول ۱ تا ۲ و ضخامت حدود ۱ سانتیمتر.
جوانه های کوچکتر، با طول کمتر از او به ضخامت ۰/۵ تا ۰/۷ سانتیمتر.
تاثیر اندازه جوانه روی رشد و عملکرد نشان داده عملکرد جوانه های بزرگ، متوسط و کوچک به ترتیب ۳۸۳۴۹، ۴۶۷۹۱ و ۴۸۲۵۳ کیلوگرم در هکتار بوده است.
جوانه های بزرگتر زودتر جوانه زده و سریعتر رشد می کنند. اما سطح برگ آن ها در مرحله رشد فعال کوچکتر بوده و در مراحل آخر کندتر رشد می کند، برگ ها پیری قبل از رسیدن نشان می دهند و عملکرد نیز بالا نخواهد بود.
در حالی که جوانه های کوچک و متوسط دیرتر جوانه زده و در مرحله نهالی کندتر از جوانه های بزرگ رشد می کنند، اما سرعت رشد بعدی آن ها در مرحله رشد فعال افزایش می یابد.
ریزوم مناسب برای کاشت باید دارای جوانه به طول ۰/۵ تا ۲ سانتیمتر و ضخامت ۰/۵ تا ۱ انتهایی آن سرپهن و گرد باشد. سانتیمتر باشد. جوانه ها باید سفید، گوشتی و روشن باشند. جوانه باید درشت بوده و قسمت ریزومهای زنجبیل بزرگ هستند و چندین جوانه بر روی هر قطعه ریزوم قرار دارد.

کاربرد گیاه زنجبیل

شناخته‌شده ترین کاربرد درمانی زنجبیل استفاده از این گیاه برای بیماری حرکت است که در این مورد در تحقیقات کاملاً مورد بررسی قرار گرفته است. زنجبیل همچنین به صورت موثر می‌تواند سبب تحریک گردش خون محیطی شود و لذا این گیاه می‌تواند برای گردش خون نامناسب و گرفتگی‌ها استفاده گردد. در وضعیتهای وجود تب زنجبیل به عنوان معرق عمل می‌کند و در نتیجه بدن عرق می‌کند. به صورت دهان شویه می‌تواند سبب التیام زخمهای گلو گردد. به صورت خارجی نیز برای درمان بسیاری از حالات مانند فیبریوزیس و رگ به رگ شدن ماهیچه‌ها استفاده شود.(طرح احداث گلخانه کشت زنجبیل)

نکات مهم قابل توجه قبل از احداث گلخانه زنجبیل

قبل از اقدام به راه اندازی گلخانه باید موارد زیر را بررسی کنید تا در آینده دچار مشکل نشوید:
الف – ابتدا خاک منطقه را مورد بررسی قرار دهید و از قابل کشت بودن و حاصلخیز بودن آن مطمئن شوید در غیر این صورت باید به روش هیدروپونیک و یا با استفاده از گلدان و یا لوله های پلیکا اقدام به کاشت زنجبیل بکنید چرا که خاک مورد نیاز را باید از جایی دیگر تامین کنید.
ب – از وجود آب کافی در منطقه احداث گلخانه مطمئن شوید، همچنین از امکان اخذ مجوز حفر چاه و یا بهره مندی از آب کشاورزی نیز در منطقه اطمینان به دست آورید.
ج – جهت گرمایش و سرمایش گلخانه و تنظیم نمودن دما و رطوبت گلخانه نیاز به برق خواهید داشت. در منطقه احداث گلخانه حتما باید به برق شهری دسترسی داشته باشید، در غیر این صورت به فکر تهیه یک ژنراتور برق باشید.
د – خاکی که برای کشت زنجبیل مورد استفاده قرار می گیرد باید غنی از انواع مواد آلی و معدنی مناسب باشد، خاک لومی، شنی، رسی، لاتریتی لومی، گزینه های مناسبی هستند. حتما باید خاک زهکشی شده باشد و دارای ۳۰ درصد شن و فاقد سنگ ریزه باشد. Ph مناسب خاک باید بین ۵ الی ۷ باشد تا زنجبیل و ساقه های گیاه به خوبی و بدون مشکل رشد کند.
هـ – مکان گلخانه باید به جاده های اصلی شهر باشد، نزدیک ترین مکان حمل و نقل راحت و با کمترین هزینه میسر شود.
و – احداث گلخانه هزینه بر است، بنابراین شما باید سرمایه لازم برای بنا کردن گلخانه، خرید تجهیزات گرمایشی و سرمایشی لازم و تجهیزات لوله کشی را داشته باشید.

فراهم کردن ملزومات لازم برای احداث گلخانه

پس از انتخاب مکان مناسب و تعیین کیفیت آب و خاک منطقه باید جهت تاسیس گلخانه دست به کار شوید، مواد اولیه ای که برای این کار فراهم خواهید کرد به نوع گلخانه شما بستگی دارد. معمولاً از لوله های گالوانیزه ، لوله های پی وی سی، چوب و یا میلگرد جهت تاسیس چهارچوب کلی گلخانه استفاده می شود و برای پوشش گلخانه نیز از شیشه و یا نایلونهای ضد اشعه ماورای بنفش خورشید و یا ورقهای پلی کربناتی دوجداره استفاده می شود.

سیستم های گرمایشی و سرمایشی مناسب برای گلخانه زنجبیل

همانطور که گفته شد، دمای مناسب یکی از ارکان اصلی رشد زنجبیل است و باید با استفاده از سیستم های گرمایشی و یا سرمایشی مناسب ، این دما را تامین کنید، دمای مناسب برای رشد زنجبیل بین ۲۲ الی ۲۸ درجه سانتی گراد می باشد که در ادامه توضیحات مفصل در این باره ارائه خواهد شد.
از جمله تجهیزات سرمایشی که برای کاهش دمای گلخانه می توان استفاده کرد می توان به فن تهویه و پد سلولزی اشاره کرد که توسط کارشناسان نصب خواهد شد و برای خنک کردن سالن در فصل های گرم سال کاربرد خواهد داشت.

سیستم های رطوبتی مناسب برای گلخانه زنجبیل

علاوه بر دما، رطوبت نیز در رشد بهتر ساقه های زنجبیل و ریشه دوانی تاثیر دارد. رطوبت مناسب برای رشد این گیاه بین ۷۰ الی ۸۰ درصد می باشد که طبیعتا در مکان های جغرافیایی خشک باید از دستگاه های رطوبت ساز کمک بگیرید.
عموما با آبیاری منظم بوته ها تا حد زیادی رطوبت گلخانه را می توان بالا برد، اما در برخی از مناطق جغرافیایی، هوا به حدی خشک است که برای تامین رطوبت مورد نیاز به تجهیزات رطوبت ساز احتیاج پیدا خواهیم کرد. علاوه بر ان در فصل های سرد رطوبت نسبی هوا بسیار پایین می آید و شرایط نامناسبی برای کشت ایجاد میکند، برای همین گلخانه زنجبیل به رطوبت ساز نیز نیاز دارد.

تناوب کشت

زنجبیل در طول رویش به مقادیر زیادی رطوبت، مواد و عناصر غذایی و مواد آلی نیاز دارد. لذا باید آن را با گیاهانی به تناوب کشت کرد که خاک را تهی از مواد و عناصر غذایی نکنند. در اکثر کشور هایی که زنجبیل تولید می کنند ان را با فلفل تند، سبزیجات، بادام زمینی، ذرت کلم، خیار و دانه هایی روغنی (سویا و آفتاب گردان) به تناوب کشت می کنند. در بعضی کشورها نیز زنجبیل با گیاهانی مانند نارگیل، قهوه، تنباکو به صورت توام کشت می شود.
به طور کلی سه تا چهار سال پس از برداشت زنجبیل می توان آن را دوباره در همان زمین کشت کرد.

بهترین و مناسب ترین شرایط محیطی برای رشد زنجبیل

زنجبیل یکی از مهم ترین و قدیمی ترین ادویه هایی است که بشر می شناسد. این گیاه، ریزوم های زیر زمینی تولید می کند که ١٠-٨ ماه بعد از کشت زنجبیل برداشت می شوند، جوانه زنی و رشد اولیه گیاه زنجبیل معمولا به کندی صورت می گیرد. تولید محصول زنجیل حاصل سه فاکتور اصلی می باشد، شامل خاک محل پرورش، شرایط اقلیمی و اعمال های مدیریتی در طی رشد.
زنجبیل عمدتا در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دارای باران فراوان تولید می شود. لذا از آنجا که نیازمند آب و هوای گرم و مرطوب است و نمی تواند سرما را تحمل کند، بنابر این بایستی از کشت در مناطق دارای زمستان سرد خودداری کرد. برای رشد مناسب با میانگین دمای سالانه ٢١ درجه سانتیگراد و دمای روز بهمن ٢۵-٣۵ درجه سانتیگراد نیاز دارد.
این گیاه در مناطق تا عرض جغرافیایی ١۵٠٠ متر بالاتر از سطح دریا رشد می کند ارتفاع مناسب کشت زنجبیل بین ٣٠٠ و ٩٠٠ متر از سطح دریاست. در مناطق دارای باران کم، تحت شرایط آبیاری حتی در ارتفاعات بالاتر (١۵٠٠-١٢٠٠) متر بالاتر از سطح دریا نیز پرورش می یابد.

فصل مناسب کاشت زنجبیل

همان گونه که قبلا ذکر شد، ازدیاد زنجبیل به صورت رویشی و توسط ریزوم ها صورت میگیرد. به ریزوم هایی که برای کشت مورد استفاده قرار می گیرند، ریزوم های بذری گویند.
بهترین زمان کاشت ریزومرهای بذری زنجبیل در غرب هند، اواسط اردیبهشت می باشد. تحت شرایط آبیاری می توان اواخر بهمن یا اواسط اسفند نیز کشت کرد. در مناطق گرم تر زنجبیل را می توان از دی تا فروردین کاشت.
در جنوب هند، عمدتا همزمان با باران موسمی، از فروردین اردیبهشت تا آذر نیز می توان بسته به عرض کشت را انجام داد. فروردین بهترین زمان کاشت برای دستیابی به بیشترین عملکرد می باشد.
بسته به عرض جغرافیایی و بارندگی، کشت از بهمن (در صورت آبیاری و برای زنجبیلی که به عنوان سبزی استفاده می شود) تا فروردین صورت می گیرد. ریزوم ها در ۲-۳ ردیف در بسترها کشت شده و با خاک پوشانده می شوند. فاصله بین ریزوم ها ۱۵ سانتیمتر در نظر گرفته می شود.
در استرالیا کاشت ریزوم از حدود مرداد تا اواخر مهر صورت می گیرد که بهترین زمان کاشت، اواخر تابستان است. کشت توسط ماشین های کاشت سیب زمینی که در آن ها تغییراتی صورت گرفته، انجام می شود.(طرح احداث گلخانه کشت زنجبیل)

پرورش زنجبیل تحت شرایط سایه

در صورت پرورش زنجبیل تحت شرایط سایه، تغذیه پتاسیم نقش مهمی در افزایش عملکرده کیفیت گیاه می تواند ایفا کند. اگرچه کمبود ریزمغذی ها در این محصول کمتر گزارش شده است، اما علاوه بر ازت، فسفر، پتاسم، کلسیم و منیزیوم، استفاده از عناصر ریزمغذی برای مناسب زنجبیل ضروری است. ریزمغذی ها نقش مهمی در کنترل بیماری و همچنین افزایش عمر پس از برداشت محصولا ادویه ای مانند زنجبیل ایفا می کنند، عنصر روی (Zn) در زنجبیل نیز از جمله عوامل توجه در ارتباط با کوددهی آن است. در خاک های دارای کمبود روی، کاربرد کود روی ی کیلو روی در هکتار (۳۰ کیلوگرم سولفات روی در هکتار) عملکرد خوبی را موجب می شود با توجه به کمبود روی در ۴۹٪ خاک های آنالیز شده از مناطق مختلف هند، به کار ۵-۶ کیلوگرم در هکتار روی، عملکرد ریزوم افزایش یافته و حداکثر عملکرد به دست می آید.
استفاده از روی در بالاترین میزان (۴/۵ کیلوگرم در هکتار) موجب افزایش عملکرد کم کیفی محصول می گردد. جهت تقویت تغذیه گیاه زنجبیل توسط روی، کاربرد ۳۰ کیلوی سولفات روی موجب افزایش ۲۳/۹٪ عملکرد می شود. کاربرد کود بور نیز به میزان بیش از ۳ کیلوگرم در هکتار، موجب افزایش ارتفاع گیاه، تعداد برگ ها، تعداد انگشت ها، اندازه انگشت، وزن انگشت و عملکرد ریزوم می شود. کاربرد ۱۵ کیلوگرم بوراکس نیز عملکرد را به میزان ۱۲/۱ ٪ افزایش می دهد. همچنین استفاده ترکیبی از کودهای سولفات روی و بوراکس، ۳۸/۹ % افزایش عملکرد را موجب می شود.
این امر علاوه بر عملکرد ریزوم، میزان اسانس را نیز تحت تاثیر قرار می دهد، طوری که میزان اسانس زنجبیل در صورت استفاده از کود کامل ۲/۳٪ است که در صورت عدم استفاده از ازت، فسفر و پتاسیم، به ترتیب به مقادیر ۱/۷، ۲/۱ و ۲/۱ ٪ کاهش می یابد.
در زمین هایی که کشت زنجبیل توسط مقادیر بالایی از کود دامی آلی و مالچ برگ سبز صورت می گیرد، معمولا به تغذیه تکمیلی توسط عناصر ثانویه و ریزمغذی ها نیاز چندانی نیست. در زمین هایی که دارای اسیدیته و میزان آهک بالا بوده و آهن بخوبی توسط گیاه جذب نمی شود، کلروز برگ ها را با کاربرد ترکیبی سایه و کوددهی کاهش داده و در نتیجه موجب بهبود رشد و عملکرد زنجبیل می شوند. با این کار، ارتفاع گیاه و تعداد تیلرهای ریزوم ها نیز افزایش می یابد.

فواید کاشت بدون خاک زنجبیل (کشت هیدروپونیک زنجبیل)

نتایج حاصل از کشت زنجبیل در سیستم هیدروپونیک

نتایج حاصل از کشت زنجبیل در سیستم هیدروپونیک با کشت ریزوم ها در پرلیت، در پیت پرورش ماس اسفاگنوم و بدون بستر کشت با سیستم حرارت دهی تحتانی، نشان می دهد که گیاهان پرورش یافته در پرلیت سریعتر از بقیه به رشد نهایی رسیده اند. همچنین در سیستم کشت ایروپونیک که بدون بستر انجام می گیرد، امکان مشاهده چگونگی رشد و نمو ریشه ها در بیش از سه ماه و عکسبرداری چگونگی رشد ریشه های زنجبیل وجود دارد. در این روش محلول غذایی به صورت مه پاش به ریشه ها پاشیده می شود. نتایج نشان داده است در صورت استفاده از بیت به عنوان محیط کشت، بیماری های زیادی در محیط ریشه توسعه می یابد. بنابراین پرلیت به عنوان محیط رشد ریزوم ها انتخاب شده و محلول غذایی با دمای ۲۵ درجه سانتیگراد موجب تولید ریزومهای ۵۰%بزرگتر می شود.
حتی برخی تحقیقات نشان داده اند که عملکرد زنجبیل در سیستم هیدروپونیک نزدیک به دو برابر سیستم کشت خاکی در مزرعه است.

عوامل که باید قبل از زمان کاشت زنجبیل مورد توجه قرار گیرند

١ -دمای خاک بیش از ١۵ درجه سانتیگراد باشد.
٢ -دوره رشد زنجبیل بیش از ١۵٠-١٣۵ روز از جوانه زنی تا وقوع اولین سرما است مجموع دما در طی دوره رویشی باید حدود ١٢٠٠ تا ١٣٠٠ درجه سانتیگراد باشد.
زمان کاشت بصورتی باشد که مرحله تشکیل ریزوم، منطبق با ماه هایی از سال باشد که دمای مناسب برای رشد و نمو مطلوب ریزوم دارند.
میزان آب مورد نیاز زنجبیل در دوره های مختلف رشد
زنجبیل در مراحل مختلف رویشی نیازهای متفاوتی به آب دارد. در مرحله نهالی، گیاه رشد کمی داشته و تجمع بیومس نیز در آن کمتر است، بنابراین به آب کمتری نیاز دارد. اما این این مرحله آب و هوای محل کشت گرم و خشک باشد، آب خاک سریعا تبخش متابولیسم و میزان مصرف آب توسط گیاه بالا بوده و میزان تنفس نیز بالا خواهد بود. در نتیجه گیاهان در مرحله نهالی ضعیف بوده و نمی توانند در مقابل خشکی مقاومت کنند.
بنابراین این مرحله آب کافی برای جلوگیری از افت رشد گیاه لازم می باشد. در طول مرحله رشد فی بیوماس افزایش زیادی یافته و در نتیجه گیاه به آب بیشتری نیاز دارد. خاک باید مرطوب و میزان رطوبت نسبی در حدود ۸۰-۷۰٪ حفظ شود، در غیر این صورت رشد کند شده فتوسنتز کاهش یافته و عملکرد کاهش شدیدی می یابد.
زنجبیل به طور میانگین تقریبا به حدود ۱۰-۹/۵ میلیون لیتر آب در هر هکتار نیاز دارد. آب دارای کیفیت پایین مانند آب شور به دلیل دهیدراسیون، موجب سوختگی گیاه و کاهش رشد گیاه خواهد بود.
همچنین از آنجا که زنجبیل مستعد آفتاب سوختگی است. آب زیادی نیاز دارد. آبیاری منظم بعد از کاشت برای جلوگیری از آفتاب سوختگی به ویژه هنگام نمو شاخه ها و همچنین برای جلوگیری از استرس آبی به گیاه (پژمردگی عملکرد نهایی را کاهش می دهد) ضروری است.

تاثیر خاک بر رشد زنجبیل

با وجود این که زنجبیل نسبت به بافت خاک زیاد حساس نیست، بافت خاک تاثیر زیادی روی عملکرد و کیفیت گیاه دارد. خاک لومی نرم و دارای تهویه مناسب که می تواند به خوبی آب و مواد غذایی را در خود نگه دارد، برای پرورش زنجبیل و رشد نهال ها و نمو سیستم ریشه مناسب است.
در این شرایط عملکرد ریزوم بالاتر بوده و کیفیت آن نیز بهتر خواهد بود. به طور کلی خاک مناسب پرورش زنجبیل عبارتست از خاک لومی شنی، لومی، شنی -رسی یا لاتریتی لومی که دارای بیش از ۳۰٪شن و ۲۰٪ رس و فاقد سنگریزه باشد، دارای عمق ۳۰ سانتیمتر، زهکشی مناسب و غنی از مواد آلی و هوموس باشد.
همچنین وجود خاک دارای بافت مناسب و دارای زهکشی مناسب موجب بیشترین اندازه و عملکرد ریزوم ها و برداشت آسانتر ریزوم ها می گردد و این امر به ویژه برای صنعت مکانیزه پرورش ریزوم ها مهم می باشد.

ph مناسب برای کاشت زنجبیل

زنجبیل به ویژه در مرحله رشد رویشی فعال خود به pH خاک حساس است. این مسئله بر رشد شاخه ها و ریزوم ها تاثیر می گذارد. زنجبیل طالب خاک کمی اسیدی بوده و در خاک های با pH ۵ تا ۷ می تواند به خوبی رشد کند. اگر pH خاک بیش از ۸ باشد، رشد گیاه کاهش یافته و نمو آن به تعویق می افتد.
در مناطق دارای pH خیلی پایین می توان آهک کشاورزری به میزان۱-۳ تن در هکتار یا دولومیت ۰/۵ تا ۲ تن در هکتار برای افزایش pH خاک به کار برد. در مناطق دارای شیب بیش از ۳٪ ، در صورتی که شیب تند باشد، تراس بندی خاک توصیه می شود.
این کار همچنین از شسته شدن خاک و از دست رفتن مواد غذایی خاک جلوگیری می کند. ابعاد زمین برای کشت زنجبیل متفاوت بوده و از ۱۰۰ متر مربع تا ۱ هکتار می باشد. کشاورزان بر این باورند که کشت پشت سر هم هرساله در یک زمین محصول خوبی تولید نمی است و برای جلوگیری از مسائل بیماریزایی مثل پژمردگی باکتریایی یا نماتد ها و همچنین آللوپاتی، بهتر است از کاشت زنجبیل به طور متوالی در یک زمین خودداری گردد.

آماده سازی زمین جهت کاشت زنجبیل

کود دهی زمین کشاورزی

زنجبیل نیز مانند سایر محصولات ریشه ای و غده ای نیاز غذایی بالایی دارد. ۱۲۰-۷۵ تن هکتار کود دامی مرغوب و ۷۵۰-۱۱۲۵ کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات کلسیم به کار برده و سپس جهت مخلوط شدن کود با خاک، سطح زمین را به دقت چنگک می زنند.
به علاوه ۲۲۵ کیلوگرم سولفات آمونیوم، ۳۷۵ کیلوگرم سوپرفسفات کلسیم و ۱۵۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار نیز با هم به عنوان کود پایه استفاده می شود. کودها بایستی با خاک مخلوط شوند. در مناطقی که بارندگی زیاد است، معمولا زمین های کشاورزی که در سطح بالاتری قرار دارند، برای کشت زنجبیل به کار می روند.
برای آماده کردن مناسب خاک، زمین را شخم می زنند. شخم معمولی به لایه بالایی خاک که دارای مواد آلی است و عمده چرخه رشد گیاه در آنجا رخ می دهد، محدود می شود.

زمین مناسب برای کشاورزی

در صورت کشت ریزوم های بذری ذنجبیل در خاک های سنگین و سفت، ریزوم ها بدشکل می شوند. زنجبیل می تواند بر روی بسترها، پشته ها یا جای مسطح رشد کند، که بسترها بیشتر توصیه می شوند.
بسته به شرایط بارندگی یا آبیاری، کشت زنجبیل به صورت سیستم جوی و پشته انجام می شود. به طوری که کاشت ریزوم های بذری در جوی بیشتر صورت می گیرد. جوی و پشته در جهت شرق به غرب یا جنوب به شمال و به عمق جوی حدود ۳۰-۲۵ سانتیمتر آماده می شوند.
بسترهای با ۱ متر عرض، ۱۵ سانتیمتر ارتفاع و طول دلخواه با ۵۰ سانتیمتر فاصله بین بسترها آماده می شوند. در مناطق مستعد پوسیدگی ریزومی با نماند، سولاریزه کردن بستره به مدت ۴۰ روز با استفاده از صفحات پلی اتیلن شفاف توصیه می شود.
روش های انتخاب و نگهداری ریزوم ها مناسب
در مزرعه و هنگامی که گیاه ۶ تا ۸ ماهه است و هنوز سبز است، گیاهان سالم و عاری از بیماری مشخص، بهترین و قوی ترین ریزوم ها از این گیاهان سالم انتخاب شده، و عمل برداشت به دقت صورت دقیقه در محلول مانکوزب با غلظت گیرد تا از رسیدن هر گونه آسیب به جوانه ها جلوگیری به عمل آید.
ریزوم ها به مدت ۳۰ دقیقه در محلول مانکزوب با غلضت ۰/۳ درصد (۳ گرم در یک لیتر آب) و مالاتیون ۰/۱٪ به طور جداگانه غوطه ور شود.
سپس ریزوم ها را روی زمین در سایه به مدت ۴-۳ ساعت پهن کرده و خشک شده و در گلدان های حاوی شن و خاک تازه یا درون حفره هایی زیر سایه ذخیره گردند. این ریزوم ها باید به طور مداوم و به صورت ماهانه بررسی شوند و ریزوم های پوسیده شده حذف گردند و به همین ترتیب، قبل از کشت نیز باید ریزوم ها تیمار شوند.

آموزش کاشت ریزوم زنجبیل

پس از آن در فصل کاشت، در فضای ۲۵-۲۰ سانتیمتر در طول ردیف ها و ۲۵-۲۰ سانتیمتر بین ردیف ها کشت انجام می گیرد. تکه های ریزوم بذری در چاله های کم عمق آماده، توسط کج بیل دستی قرار گرفته، بگیرد.
و سپس با کود دامی کاملا پوسیده پوشانده شده و در نهایت لایه نازکی خاک روی آن ها قرار در تکثیر زنجبیل، ریزوم های بذری به دقت به قطعات به طول ۵-۲/۵ سانتیمتری با وزن ۳۵ – ۲۰ گرم و هر کدام دارای یک یا دو جوانه مناسب تقسیم می شوند.
مقدار بذر بسته به منطقه کاشت و روش کاشت متفاوت است. در ایالات کرالا در هند، ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کیلوگرم در هکتار بذر استفاده می شود. در عرض های جغرافیایی بالاتر، ممکن است تا میزان ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار نیز استفاده شود. بر اساس نظر محققین، استفاده از ریزوم های با وزن حدود ۴۰ گرم در زمان کشت، منجر به بیشترین ارتفاع، تعداد برگ ها و عملکرد ریزوم خواهد شد.
عموما عمق کاشت بسته به اندازه واحد کشت، نوع خاک و میزان رطوبت خاک متفاوت است. ریزوم های بذری بزرگتر و ضخیم تر در عمق بیشتر، و ریزوم های کوچکتر در عمق کمتر کشت می شوند. عموما تکه های ریزوم ها در اعماق ۴- ۱۰ سانتیمتری کاشته می شوند.

آماده سازی بستر زمین جهت کاشت زنجبیل

بر اساس آزمایش های صورت گرفته، کشت زنجبیل روی بسترهای برآمده (برای امکان زهکشی) در فضای ۲۰×۲۰ یا ۲۵×۲۵ سانتیمتر و عمق ۵-۴ سانتیمتر، در حالی که جوانه رویشی رو به بالا قرار گرفته توصیه می گردد.
در این فاصله و عمق کاشت و با استفاده از قطعات ریزوم ۱۵ گرمی که حداقل دارای یک جوانه سالم قوی باشند، میزان بذر مورد نیاز ۱۵۰۰ کیلو در هکتار خواهد بود.در روش کشت سنتی در برخی مناطق چین، میزان فضای لازم برای کشت ریزوم زنجبیل ۰۳-۲۳×۲۳-۱۵ سانتیمتر و عمق ۱۰-۵ سانتیمتر می باشد. در گلدان، ریزوم بذری در عمق ۵- ۳/۵ سانتیمتری قرار داده شده و روی آن با خاک فشرده می شود. دو بار مالج دهی (پوشش دهی) بستر با برگ های سبز نیز مهم است.

شرایط انبار داری زنجبیل

انبار کردن آزیتروم های بذری زنجبیل به مدت ۰، ۲۱، ۳۵ و ۴۲ روز نشان می دهد که به طور معمول تعداد های جوانه زنی با طول دوره انبارداری کاهش یافته و درصد جوانه زنی و عملکرد از ۰ تا ۴۲ روز انبار داری افزایش می یابد.این مسئله شاید به دلیل رکود ثانویه ریزوم ها در طی انبارداری چرا که ریزوم زنجبیل با انبار کردن به مدت ۲۱ روز، دورمانسی خود را سپری کرده و آماده رویش می شود، اما با نگهداری مدت زمان بیشتر در انبار، مجددا وارد دورمانسی ثانویه می شود.

عوامل موثر در داشتن ریزوم زنجبیل با جوانه های قوی

جهت موفقیت در تولید زنجبیل، در کشت جوانه ها باید دقت بسیار زیادی نمود، زیرا اساس رویش نهال های زنجبیل، جوانه های جوان هستند و جوانه های قوی می توانند ریزوم های قویتر و گیاهان قوی و پررشد تولید کنند.
بنابراین برای دستیابی به جوانه های قوی، بذور باید قبل از کشت تیمار شوند. جوانه های قوی معمولا کوتاهتر و ضخیم تر هستند و قسمت بالای آن ها پهن و گرد می باشد. در حالی که جوانه های ضعیف، کوچکتر با نوکهای نقطه ای یا بعضا خمیده و بدشکل هستند.

تغذیه بذر

معمولا اگر ریزوم درشت و به رنگ روشن بوده و به خوبی تغذیه شده باشد، جوانه ها نیز بزرگ و قوی خواهند بود. اگر فینگرها نازک و کوچک باشند، شرایط تغذیه ای ضعیف بوده و جوانه ها نیز معمولا ضعیف خواهند بود. بنابراین باید ریزوم های قوی و درشت را به عنوان بذر برای کاشت جوانه های قوی به کار می برند.

موقعیت جوانه

جوانه ای که در بالاترین قسمت و به طرف بیرون رشد کند، درشت و قوی است در حالی که جوانه هایی که در قسمت تحتانی و رو به سمت درونی رشد می کنند، معمولا کوچک و ضعیف هستند.
دما و رطوبت در مرحله جوانه زنی؛ دما و رطوبت عواملی هستند که کیفیت جوانه را تحت تاثیر قرار می دهند. در مرحله جوانه زنی، دمای در حدود ۲۲ تا ۲۵ درجه می تواند تولید جوانه های قوی را تحریک کند. اگر ریزوم ها به مدت طولانی در معرض دمای بیش از ۲۸ درجه قرار گیرند جوانه ها اغلب نازک و ضعیف می مانند.
در صورت وجود دمای بالا رطوبت نیز باید در حد بالا نگه داشته شود. اگر رطوبت بسیار پایین باشد، اپیدرم زنجبیل آب خود را از دست داده و چروکیده شده و سرعت جوانه زنی و کیفیت جوانه به شدت تحت قرار می گیرد.

روش های کاشت جوانه قوی و انتخاب بذر زنجبیل

آفتاب دهی بذور

در روش سنتی، ۳۰-۲۰ روز قبل از کاشت، گل و لای ریزوم های بذری را شسته و پهن می کنند و ۳-۲ روز روی زمین تمیز در مقابل آفتاب قرار می دهند. به این کار آفتاب ادهی زنجبیل گفته می شود.
بذور باید عصر، هنگام کاهش دما به محیط درون برگردانده شوند. عمل آفتاب دهی، دمای درون زنجبیل را افزایش داده، دورمانسی ریزوم را شکسته، جوانه زنی را سرعت بخشیده، میزان آب بدور را می کاهد. همچنین از پوسیدگی آن ها جلوگیری می کند، بنابراین انتخاب بذور را راحت تر می کند
جهت کاشت باید ریزوم های بذری که درشت و گوشتی، دارای رنگ روشن، تازه و سفت باشند، همچنین پژمرده و چروکیده و پوسیده یا سرمازده نباشند و فاقد آسیب دیدگی توسط حشرات یا بیماری ها باشند، انتخاب شوند و از کاشت ریزوم های نامناسب که نازک و ضعیف، چروکیده، دارای گوشت قهوه ای یا نرم هستند، بایستی خودداری شود.

پرایمینگ جوانه های زنجبیل چیست؟

این مرحله موجب جوانه زنی مناسب و رشد سریع و منظم می شود و با افزایش طول مدت رشد رویشی، عملکرد را نیز افزایش می دهد. روش های پرایمینگ بذر در مناطق مختلف متفاوت است و از طریق کنترل دما و رطوبت در طی جوانه زنی، به رشد سریعتر و بهتری می توان دست پیدا کرد.
بر اساس آزمایش های انجام شده، در دمای ۲۵-۲۲ درجه سانتیگراد جوانه زنی قوی را شاهد خواهیم بود و جوانه ها طی ۳۰-۲۵ روز شروع به رویش می کند. اگر دما بیش از ۲۸ درجه باشد، اگرچه جوانه زنی سریعتر است، اما اغلب جوانه ها ضعیف و کوچک خواهند بود. اگر دما کمتر از ۲۰ درجه سانتیگراد باشد، جوانه زنی به کندی صورت گرفته و طول مدت زمان تولید را تحت تاثیر قرار می دهد.
در طول پرایمینگ ریزوم های زنجبیل، رطوبت بایستی تا ۸۰-۶۰٪حفظ شود. اگر روی بذور توسط لایه خیلی نازکی از خاک یا مالچ پوشانده شود یا دما خیلی بالا باشد، بذور آب از دست می دهند و میزان جوانه زنی کاهش یافته و اغلب چروکیده و پژمرده می شوند. بنابراین برای جوانه زنی مناسب باید پوشش ضخیمتری بر روی ریزوم های بذری به کار برده شوند.

جوانه های زنجبیل از نظر اندازه ۳ نوع هستند

– جوانه های بزرگ، با طول بیش از ۲ و ضخامت ۱-۰/۸ سانتیمتر.
– جوانه های متوسط به طول ۱ تا ۲ و ضخامت حدود ۱ سانتیمتر.
– جوانه های کوچکتر، با طول کمتر از او به ضخامت ۰/۵ تا ۰/۷ سانتیمتر.
تاثیر اندازه جوانه روی رشد و عملکرد نشان داده عملکرد جوانه های بزرگ، متوسط و کوچک به ترتیب ۳۸۳۴۹، ۴۶۷۹۱ و ۴۸۲۵۳ کیلوگرم در هکتار بوده است.جوانه های بزرگتر زودتر جوانه زده و سریعتر رشد می کنند. اما سطح برگ آن ها در مرحله رشد فعال کوچکتر بوده و در مراحل آخر کندتر رشد می کند، برگ ها پیری قبل از رسیدن نشان می دهند و عملکرد نیز بالا نخواهد بود.
در حالی که جوانه های کوچک و متوسط دیرتر جوانه زده و در مرحله نهالی کندتر از جوانه های بزرگ رشد می کنند، اما سرعت رشد بعدی آن ها در مرحله رشد فعال افزایش می یابد.ریزوم مناسب برای کاشت باید دارای جوانه به طول ۰/۵ تا ۲ سانتیمتر و ضخامت ۰/۵ تا ۱ انتهایی آن سرپهن و گرد باشد. سانتیمتر باشد. جوانه ها باید سفید، گوشتی و روشن باشند. جوانه باید درشت بوده و قسمت ریزومهای زنجبیل بزرگ هستند و چندین جوانه بر روی هر قطعه ریزوم قرار دارد.

انتخاب بذر مناسب و جوانه های قوی زنجبیل

به منظور انتخاب بذر مناسب و جوانه های قوی، نیاز به انتخاب جوانه ها و خرد کردن ریزوم های بذری به تکه های کوچکتر است. معمولا بذر بزرگتر زودتر جوانه زده، و پررشد ترین نهال با بیشترین عملکرد خواهد بود. اگر بذر خیلی کوچک باشد، دیرتر جوانه زده و عملکرد گیاه کاهش یافته و کیفیت تجاری کم شده و سود اقتصادی کمتر خواهد بود.
البته اگر بذور خیلی بزرگ باشند، ریزوم بیشتری نیز استفاده شده و سرمایه بیشتری مصرف خواهد شد. بنابراین خرد کردن ریزوم ها به قطعات حدود ۷۵ گرم بهتر است.در صورتی که یک یا دو جوانه کوتاه باید در هر تکه باقی گذاشته شود و بقیه حذف شوند، چون که تمام مواد غذایی توسط جوانه های باقیمانده جذب می شود. در تحقیقات انجام گرفته، این قطعات ریزوم بذری، بیشترین عملکرد را داشته و قطعات ۱۰۰ و ۱۲۰ گرمی نیز عملکردهای مناسبی داشتند.

اموزش کاشت ریزوم های بذری

جهت کاشت، ریزوم های بذری به دقت به قطعات کوچک بریده می شوند، به طوری که هر کدام حداقل یک جوانه مناسب و قوی داشته باشند و وزن آن حداقل ۱۰ گرم باشد، در عمق ۱/۲۵ سانتیمتری بر روی بستر بذر در فواصل ۲۰-۳۰ سانتیمتر کشت انجام می شود.
در نیجریه زنجبیل اواخر زمستان یا اوایل بهار کاشته می شود. در صورت استفاده از میزان ۶ تن در هکتار بذر، حدود ۱۴۰۰۰۰ گیاه در هکتار به دست می آید، میزان ریزوم های بذری از ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلوگرم در هکتار متغیر است و عمدتا به وسیله اندازه بذر و تراکم کشت تعیین می شود.معمولا در ارقام پرتراکم، ۱۰۵۰۰۰ تا ۱۲۵۰۰۰ گیاه در هکتار، و ارقام کم تراکم به میزان ۸۲۵۰۰ تا ۹۰۰۰۰ گیاه در هکتار کشت می شود. هر قطعه ریزوم بذری ۷۵-۵۰ گرم وزن دارد، بنابراین تعداد بذر حدود ۵۲۰ تا ۷۵۰۰ کیلوگرم در هکتار است.
تراکم گیاه روی رشد کل گیاه و میزان فتوسنتز کانوپی و عملکرد زنجبیل تاثیر زیادی دارد. تراکم کاشت ۱۲۰۰۰۰، ۱۳۵۰۰۰ و ۱۵۰۰۰۰ گیاه در هکتار بیشترین عملکرد را در مزرعه زنجبیل موجب می شود.تراکم مطلوب گیاهی ثابت نمی باشد و با افزایش تراکم گیاه، شاخص هایی مانند ارتفاع گیاه، تعداد شاخه ها، میزان فتوسنتز، کانوپی و عملکرد تا میزان معینی افزایش می یابند. تراکم گیاه زنجبیل توسط نوع خاک، کود، شرایط خاک، زمان کشت، مقدار بذر، مدیریت زراعی و سایر فاکتورها تحت تاثیر قرار می گیرد.
بر اساس مطالعات برخی از محققین، برای قطعات بزرگ ریزوم های بذری، بهتر است ۸۲۵۰۰ تا ۹۰۰۰۰ گیاه در هر هکتار در زمین مسطح با حاصلخیزی متوسط در ردیف های با فاصله ۶۵۶۰ سانتیمتر و فاصله گیاهان ۲۰-۱۹ سانتیمتر کشت شوند. میزان و فواصل مطلوب کشت برای قطعات کوچک ریزوم نیز ۱۰۵۰۰۰ تا ۱۲۵۰۰۰ گیاه در هکتار در ردیفهای ۵۵-۵۰ و فاصله دو گیاه ۲۰-۱۸ سانتیمتر می باشد.
ریزوم های زنجبیل به کندی جوانه می زنند، بنابراین به آب کافی قبل از کاشت نیاز دارند. این محصول به هر دو صورت دیم و آبی مورد کشت و کار قرار می گیرد. البته در مقایسه این دو روش کشت، تغییرات محسوسی بر فاکتورهای مختلف از جمله طول ساقه، تعداد تیلرها در هر گیاه، طول برگ، گسترش برگ و عملکرد مشاهده می شود.
ریزمغذی ها نقش مهمی در کنترل بیماری و همچنین افزایش عمر پس از برداشت محصولا ادویه ای مانند زنجبیل ایفا می کنند، عنصر روی (Zn) در زنجبیل نیز از جمله عوامل توجه در ارتباط با کوددهی آن است.
در خاک های دارای کمبود روی، کاربرد کود روی ی کیلو روی در هکتار (۳۰ کیلوگرم سولفات روی در هکتار) عملکرد خوبی را موجب می شود با توجه به کمبود روی در ۴۹٪ خاک های آنالیز شده از مناطق مختلف هند، به کار ۵-۶ کیلوگرم در هکتار روی، عملکرد ریزوم افزایش یافته و حداکثر عملکرد به دست می آید.
استفاده از روی در بالاترین میزان (۴/۵ کیلوگرم در هکتار) موجب افزایش عملکرد کم کیفی محصول می گردد. جهت تقویت تغذیه گیاه زنجبیل توسط روی، کاربرد ۳۰ کیلوی سولفات روی موجب افزایش ۲۳/۹٪ عملکرد می شود.
کاربرد کود بور نیز به میزان بیش از ۳ کیلوگرم در هکتار، موجب افزایش ارتفاع گیاه، تعداد برگ ها، تعداد انگشت ها، اندازه انگشت، وزن انگشت و عملکرد ریزوم می شود. کاربرد ۱۵ کیلوگرم بوراکس نیز عملکرد را به میزان ۱۲/۱ ٪ افزایش می دهد. همچنین استفاده ترکیبی از کودهای سولفات روی و بوراکس، ۳۸/۹ % افزایش عملکرد را موجب می شود.
این امر علاوه بر عملکرد ریزوم، میزان اسانس را نیز تحت تاثیر قرار می دهد، طوری که میزان اسانس زنجبیل در صورت استفاده از کود کامل ۲/۳٪ است که در صورت عدم استفاده از ازت، فسفر و پتاسیم، به ترتیب به مقادیر ۱/۷، ۲/۱ و ۲/۱ ٪ کاهش می یابد.
در زمین هایی که کشت زنجبیل توسط مقادیر بالایی از کود دامی آلی و مالچ برگ سبز صورت می گیرد، معمولا به تغذیه تکمیلی توسط عناصر ثانویه و ریزمغذی ها نیاز چندانی نیست.
در زمین هایی که دارای اسیدیته و میزان آهک بالا بوده و آهن بخوبی توسط گیاه جذب نمی شود، کلروز برگ ها را با کاربرد ترکیبی سایه و کوددهی کاهش داده و در نتیجه موجب بهبود رشد و عملکرد زنجبیل می شوند. با این کار، ارتفاع گیاه و تعداد تیلرهای ریزوم ها نیز افزایش می یابد.

کشت توام و تناوب کاشت زنجبیل

زنجبیل به عنوان محصول تک کشتی یا در تناوب با سایر محصولات استفاده می شود. به طور کلی این گیاه یک محصول موفق در سیتم های چند کشتی به شمار می رود.در سیستم چند کشتی با سبزیجاتی نظیر کلم، لوبیا، خیار، غلات (ذرت)، دانه های روغنی (سویا و آفتابگردان و با محصولاتی نظیر تنباکو و نارگیل)میانه کاری می شود. همچنین در هند، به عنوان محصول دوم در باغات نارگیل، قهوه، مرکبات و شالیزارهای برنج مورد کشت و کار قرار می گیرد.
از جمله محصولاتی که معمولا با زنجبیل به صورت متناوب کشت می شوند، می توان برنج، کاساوا، کنجد، ذرت، تمبر هندی، پیاز، سیر، ، نیشکر، موز و برخی از سبزیجات را نام برد. بسته به شرایط و قابلیت استفاده زمین، پرورش دهندگان زنجبیل اغلب تناوب کشت محصول را در دوره های یک تا چهار ساله انجام می دهند.
البته باید توجه کرد که از تناوب کشت زنجبیل با گوجه فرنگی، سیب زمینی، فلفل و بادام زمینی باید خودداری کرد، زیرا این گیاهان میزبان قارچ (Ralstonia solanacearum) می باشند که باعث پژمردگی زنجبیل می شود.
پس از برداشت زنجبیل، پرورش دهندگان اغلب از گیاهان پوششی مانند یولاف، جو، اور کوم، ذرت و کلم در زمستان برای شکستن چرخه تولید آفات و بیماری های مختص زنجبیل استفاده می کنند.

فواید کاشت بدون خاک زنجبیل (کشت هیدروپونیک زنجبیل)

زنجبیل عموما به عنوان یک گیاه گرمسیری کشت شده و به طور سنتی کشت آن در زمین صورت می گیرد. همانند سایر گیاهان گرمسیری، زنجبیل نیز به انواع بیماری های خاکزی و نماتودها مبتلا می شود.
کشت این گیاه در سیستم های کشت بدون خاک شامل هیدروپونیک (آبکشت و آئروپونیک) (هواکشت) منجر به تولید زنجبیل های عاری از نماتد و حشرات شده و می توان زنجبیل را طی فصل زمستان در گلخانه تولید کرد.
در مقایسه عملکرد و کیفیت زنجبیل در دو کشت مزرعه ای و سیستم هیدروپونیک گلخانه ای (کشت در بسترهای۰/۳*۱/۳۵ متری حاوی محیط کشت پرلیت دانه درشت)، محققین به نتیجه بهتری در سیستم هیدروپونیک دست یافته اند. با توجه به برآورد نهایی انجام گرفته، می توان گفت که در مجموع تولید به روش هیدروپونیک، به علت کاهش بقای بیماری ها، حشرات و کنترل علف های هرز، هزینه کمتری در بر دارد.
کراتکی کشت هیدروپونیک زنجبیل را بدون استفاده از متیل بروماید به صورت آزمایشی در زیر تونل پلاستیکی به ابعاد ۵ *۴۳* ۴۳ سانتیمتر با بستر کشت شامل پیت، ورمیکولیت و پرلیت که توسط تانک های دارای محلول غذایی به سیستم باز و غیر چرخه ای متصل بودند، انجام داد.
نتایج حاصل از کشت زنجبیل در سیستم هیدروپونیک با کشت ریزوم ها در پرلیت، در پیت پرورش ماس اسفاگنوم و بدون بستر کشت با سیستم حرارت دهی تحتانی، نشان می دهد که گیاهان پرورش یافته در پرلیت سریعتر از بقیه به رشد نهایی رسیده اند.
همچنین در سیستم کشت ایروپونیک که بدون بستر انجام می گیرد، امکان مشاهده چگونگی رشد و نمو ریشه ها در بیش از سه ماه و عکسبرداری چگونگی رشد ریشه های زنجبیل وجود دارد. در این روش محلول غذایی به صورت مه پاش به ریشه ها پاشیده می شود.
نتایج نشان داده است در صورت استفاده از بیت به عنوان محیط کشت، بیماری های زیادی در محیط ریشه توسعه می یابد. بنابراین پرلیت به عنوان محیط رشد ریزوم ها انتخاب شده و محلول غذایی با دمای ۲۵ درجه سانتیگراد موجب تولید ریزومهای ۵۰%بزرگتر می شود.
حتی برخی تحقیقات نشان داده اند که عملکرد زنجبیل در سیستم هیدروپونیک نزدیک به دو برابر سیستم کشت خاکی در مزرعه است.

آموزش کاشت درون گلخانه ای زنجبیل

برای انتخاب ریزوم بذری برای کاشت، بذور قوی و مناسب باید از گیاهان سالم و قوی انتخاب شوند و یا در صورت تهیه از فروشگاه ها، برای شستن و از بین بردن هرگونه ماده بازدارنده جوانه زنی و رشد ریزوم که ممکن است فروشندگان اضافه کرده باشند، ریشه ها به مدت چند ساعت قبل از کشت در آب نیم گرم خیسانده می شوند.
برای شروع، ریزوم زنجبیل که دارای تعداد مناسب جوانه سالم و قوی است، در گلدان بزرگ کم عمق که حاوی یک قسمت ماسه و یک قسمت خاک گلدان است، کاشته می شود. اغلب از گلدان های ۳۵ سانتیمتری که سه چهارم آن با خاک پر شده، استفاده می شود.
قطعات ریزوم درون گلدان به صورت افقی، با فاصله ۵ یا ۷/۵ سانتیمتر از هم قرار می گیرند و سپس روی آن ها به ضخامت ۲/۵ سانتیمتر با خاک پوشانیده می شود. همانطور که قبلا ذکر شد، زنجبیل کمی سایه را ترجیح می دهد. همچنین تا زمان جوانه زنی باید مراقب بود که رطوبت خاک حفظ شود.

زمان رسیدگی و برداشت محصول زنجبیل

عامل تعیین کننده زمان برداشت، عمر برگ ها و اندازه ریزوم است. فرآیند طبیعی رسیدگی محصول معمولا ۱۰-۸ ماه بعد از کشت شروع می شود. به طور کلی برداشت زنجبیل پس از زرد شدن برگ ها و خشک شدن و افتادن ساقه صورت می گیرد.
در این مرحله، ریزوم دارای پوسته سفت بوده و به راحتی با شستن یا دستکاری ساییده نمی شود. البته در برخی مناطق زنجبیل زودتر از موقع برداشت می شود که از ۳-۲ هفته قبل از برداشت، شاخ و برگ های گیاه را قطع کرده و سپس ریزوم ها را برداشت می کنند.
این کار موجب برداشت آسانتر می شود. در این صورت موقع شستشو باید مراقب بود چون پوست زنجبیل جوانتر بوده و بیشتر در معرض آسیب است. برداشت محصول از حدود آبان آغاز شده و ممکن است تا دی ماه نیز طول بکشد.
زمان برداشت بر اساس نوع استفاده از گیاه تعیین می شود. اگر ریزوم ها برای استفاده به عنوان سبزی یا برای تهیه محصولاتی مثل ترشی، شیرینی ها و مربای زنجبیل برداشت می شود، باید زمانی که زنجبیل جوانتر است، قبل از مرحله گلدهی که ریزوم زرد یا قهوه ای بوده و خیلی فیبری نیست برداشت صورت گیرد.
که در بعضی نقاط این کار ۵-۴ ماه بعد از کشت انجام می گیرد. این نوع زنجبیل جوان معمولا از ۲/۵ تا ۳/۵ سانتیمتری محل اتصال ساقه به ریزوم قطع می گردد.
برای دستیابی به محصول تازه خوری زنجبیل، برداشت از ماه ششم صورت می گیرد. جهت استفاده به عنوان زنجبیل خشک، محصول ۸ ماه پس از کاشت، زمانی که برگ ها زرد شده، و شروع به خشک شدن تدریجی می کنند، برداشت می شوند.
کاشت ارقام زودرس زنجبیل در مرداد آغاز شده و برداشت آن ها پس از ۶-۵ ماه، حدودا در نیمه اول اسفند صورت می گیرد. این ریزوم های زودرس نرم و لطیف می باشند زیرا میزان فیبر کمی داشته (۴۵-۳۵ فیبر) و ترجیحا برای فرآوری صنایع قنادی به کار می روند.
برداشت دیر هنگام این ارقام از اردیبهشت تا تیر صورت می گیرد. اولین برداشت در اردیبهشت ماه (تقریبا ۸۰ محصول) انجام می گردد.
معمولا در این مرحله ریزوم فیبری نبوده و کمتر تحت تاثیر فوزاریوم و نماتد قرار دارد. دومین برداشت در تیرماه انجام می شود زمانی که ۲۰%باقیمانده محصول برداشت می شود. این زنجبیل بیشتر فیبری بوده و معمولا به شدت تحت تاثیر فوزاریوم و نماتد قرار گرفته است.
در برداشت دیرهنگام، ریزوم ها کاملا رسیده بوده و بسیار فیبری شده اند. این ریزوم ها عملکرد بالاتری داشته و بیشتر تحت تاثیر آفات و بیماری های ناشی از نگه داشتن طولانی مدت روی زمین قرار گرفته است.
در روش برداشت به صورت دستی و سنتی، در ابتدا ریزوم ها به دقت با بیلچه یا چنگک بیرون آورده شده و سپس از برگ های خشک شده، ریشه ها و خاک چسبیده به ریزوم ها، پاکسازی میشود.
برای تولید زنجبیل خشک جهت به دست آوردن اسانس یا عصاره اولئورزین، برداشت ۹-۸ ماه پس از کشت صورت می گیرد.
همچنین در ارتفاعات و مناطق سردتر و تحت آبیاری، برداشت دیرتر (۹-۸ ماه پس از کشت) انجام می شود. در نیجریه زنجبیل ۱۰ ماه پس از کشت آماده برداشت است و نیاز دارد ۳-۲ هفته در مزرعه بماند.
پس از رسیدن محصول، نباید برداشت به تاخیر بیفتد، زیرا در صورتی که محصول رسیده طی ۳-۴ ماه برداشت نشود، رشد جدیدی را شروع کرده و کیفیت محصول کاهش می یابد.
به تاخیر انداختن برداشت تا زمان از بین رفتن برگ ها توصیه نمی شود، زیرا این کار باعث کاهش کیفیت ریزوم، افزایش میزان فیبره محدود کردن دوره انبارداری و افزایش میزان جوانه زنی می گردد.

انواع برداشت زنجبیل بر اساس کاربرد آن

برداشت زنجبیل بر اساس کاربرد آن صورت می گیرد، به عنوان مثال اگر بخواهیم ریزومی که به عنوان بذر کشت شده از گیاهان تازه جدا کنیم، زمان آن قبل از بروز سرما یا بعد از استقرار کامل گیاه می باشد.
روش کار به این ترتیب است: زمین را در روز آفتابی آبیاری کرده و خاک را مرطوب می سازند. روز بعد با کمک یک بیل باریک، تکه های بامبو را در قسمت کناری ریزومها وارد کرده و به طرف بالا فشار می دهند تا محل اتصال زنجبیل بذری و زنجبیل تازه بریده شود. سپس خاک قرار می دهند.
همچنین می توان خاک سطحی را کنار زد و زنجبیل بذری را مستقیما بقیه گیاه را در برداشت و سپس ریزوم ها را با خاک پوشاند. معمولا با این کار ریشه آسیب می بیند و احتمالا منجر به آلودگی توسط پاتوژن ها می شود. از این رو این روش برداشت زنجبیل بذری قبل برداشت گل گیاه و ریزوم ها توصیه نمی شود.
معمولا به منظور استفاده از زنجبیل در صنایع فرآوری مثل شیرینی های زنجبیلی و ترشی زنجبینی، ریزوم ها را قبل از رسیدن به حد نهایی رشد، هنگامی که زنجبیل تازه و لطیف است و اصطلاحا زنجبیل ترد می گویند، برداشت می کنند. در این مرحله میزان آب ریزوم بالا بوده، بافت ریزوم لطیف و میزان فیبر کمتر و تندی کمتری نیز دارد. البته ریزوم هنوز زیاد گسترش یافته و حجم زیادی پیدا نکرده، از این رو عملکرد پایین است.
همان طور که قبلا نیز ذکر شد، از آنجا که زنجبیل نمی تواند یخبندان را تحمل کند، بایستی قبل از اولین یخبندان، برداشت شود. ۴-۳ روز قبل از برداشت، مزرعه آبیاری شده و خاک مرطوب می شود، سپس کل گیاه توسط بیل یا ابزار دیگر بیرون آورده می شود. گل و لای را جدا کرده، ساقه ها را از انتها شکسته یا حذف می کنند و ریشه های به دست آمده را تمیز می کنند و به عنوان زنجبیل تازه روانه بازار مصرف می شود.

مصرف متعادل زنجبیل برای فعالیت های جسمی و مغزی دارای فوائد زیر می باشد :

۱ -تأمین مقادیری از عناصر غذائی مورد نیاز بدن(nutrients )
۲ -تأمین مقادیری از عناصر معدنی مورد نیاز بدن (minerals)
۳ -تأمین برخی ترکیبات زیست-فعال مورد نیاز بدن (compounds bioactive) (12،۱۱،۲۰،۱۶،۹)

طول دوره رشد زنجبیل و زمان مناسب برای برداشت

معمولا ۸ الی ۱۰ ماه پس از کشت زنجبیل می توان آن را برداشت کرد. ساقه های زنجبیل حدود ۶۰ سانتی متر رشد می کنند و پس از تکمیل دوره رشد می توانید اقدام به برداشت زنجبیل کرده و چند جوانه دیگر را برای دوره رشد جدید انتخاب کنید، مابقی زنجبیل های به دست آمده نیز برای فروش به بازار بسته بندی خواهند شد.
دقت کنید که این گیاه به آب فراوان نیاز دارد و دما و رطوبت محیط باید در حدود مقادیر گفته شده حفظ شود تا گیاه بهترین رشد را داشته باشد. در شرایط گلخانه ای امکان کشت مداوم و بدون وقفه وجود دارد، اما برای افزایش کیفیت خاک و پربار شدن محصولات اتی ، می توانید فصل های سرد سال را به استراحت خاک اختصاص دهید، هم چنین در مصرف انرژی نیز صرفه جویی خواهد شد.

صادرات و تجارت زنجبیل در اروپا

فرصت های صادرات و تجارت زنجبیل در اروپا در پی افزایش تقاضا در این قاره اروپا یکی از جذاب ترین بازارهای صادرات برای صادرکنندگان زنجبیل است که همواره رشد تجارت زنجبیل در آن وجود دارد. براساس پیش بینی‌ها میزان تقاضای این ادویه در سال های آینده در کشورهای اروپایی رو به افزایش است. همچنین، قیمت این محصول کشاورزی نیز، با شیب کمی افزایش خواهد داشت.

بازارهای عالی صادرات زنجبیل به اروپا

بیشترین توجه صادر کنندگان این ادویه روی سه بازار اصلی متمرکز است چون تقاضا در آن بیشتر است. هلند، انگلستان و کشور آلمان سه کشور مهم برای صادر کردن این محصول هستند که زنجبیل را در حجم‌های بسیار زیاد وارد می کنند و این واردات از کشورهای در حال توسعه است.
واردات زیاد از کشورهای در حال توسعه که از سوی کشورهای اروپایی انجام می شود، باعث جلب توجه تاجران شده است و در این بین، اسپانیا و ایتالیا نیز می توانند نقش مهمی را در واردات و تجارت زنجبیل بازی کنند.

بیشترین کشت زنجبیل در کدام کشورها است

زنجبیل محصولی است ریشه ای که از گیاه آن به دست می آید و می توان گفت، گیاه زنجبیل در مناطق گرم سیری کشت می شود. کشور اصلی تولید کننده این گیاه چین است در حالی که این محصول به طور وسیع در کشورهایی مانند هند، پاکستان، نیجریه، پرو، ویتنام، بورکینافاسو، تایلند و میانمار کشت می شود.
این ادویه به طور معمول در غذاهای هندی و غذاهای شرقی استفاده می شود و علاوه بر این، در قنادی و شیرینی پزی نیز کاربرد دارد.

چرا اروپا بازار خوبی برای زنجبیل است

مصرف جهانی و بازار تجارت زنجبیل نشان می دهد در ۳ الی ۵ سال آینده تقاضا و مصرف این محصول رو به افزایش است. این به دلیل آن است که این ادویه به عنوان یک محصول کشاورزی سالم شناخته شده است و باید گفت، در زمستان ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به دلیل سرمای زیاد هوا، تقاضای این ادویه در اروپا بسیار زیاد شد. مصرف کنندگان از زنجبیل برای درمان مشکلاتی مانند گلودرد و عوارض آنفولانزا استفاده می کنند.

نقش کشورهای در حال توسعه در صادرات زنجبیل

تجارت زنجبیل و بازار رو به رشد آن فرصت های عالی برای صادر کنندگان است و باید گفت، مصرف کنندگان و خریداران زنجبیل در اروپا به دنبال تاجرانی هستند که محصول درخواستی آن ها را به طور کامل و بدون مشکل تامین کند.
در سال ۲۰۱۸، کشورهای اروپایی به طور مستقیم ۱۲۷ هزار تن زنجبیل خشک را از کشورهای در حال توسعه وارد کردند و براساس آمار، پس از سال ۲۰۱۴ حجم واردات این کشورها ۱۲ درصد به صورت سالانه افزایش داشته است.
در همین سال ها، میزان ارزش و قیمت زنجبیل به صورت سالانه ۲.۶ درصد رشد داشته است که ارزش تجارت زنجبیل در سال ۲۰۱۸ به ۱۶۰ میلیون یورو رسید.
در سال ۲۰۱۸، بیش از ۷۰ درصد از واردات کل اروپا مستقیما از کشورهای در حال توسعه بود. به دلیل این که زنجبیل رشد خوبی در کشورهای اروپایی ندارد، این کشورها برای صادرات دوباره این محصول اتکای زیادی به واردات آن به کشور خود دارند.
میزان ۲۷ درصد از محصول زنجبیل وارداتی به اروپا دوباره به کشورهای دیگر صادر می شود که این آمار برای سال ۲۰۱۸ است. این کار سود خوبی برای کشورهای اروپایی دارد.

کشورهایی با بهترین بازار برای صادرات زنجبیل

تجارت زنجبیل در بعضی از کشورها بیش از دیگران سود دهی دارد. سه کشور هلند، انگلستان و آلمان بین شش کشور وارد کننده اصلی اروپا مقام نخست را دارند.
هلند بازار جذابی برای ادویه جات مختلف و زنجبیل است و در این بین، انگلستان و آلمان در رتبه های بعدی قرار دارند.
انگلستان به دلیل وجود جمعیت آسیایی زیاد در آن، مصرف زیادی از محصولات ادویه دارد که زنجبیل یکی از آن‌ها است. در کشورهای آلمان، ایتالیا، هلند، اسپانیا و فرنسه بازار ادویه رشد خوبی در مقایسه با سال‌های قبل دارد و محبوبیت زنجبیل در آن بیشتر شده است. زنجبیل در این کشورها در غذاهای مختلف مختلف به کار می رود.

کشور هلند

هلند مدت زیادی است که وارد کننده بزرگ زنجبیل است و در تجارت زنجبیل نقش مهمی را ایفا می کند. واردات این کشور بین سال های ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۸، مقدار ۲۰ درصد به صورت سالانه افزایش دارد. در سال ۲۰۱۸ میزان ۹۷ درصد از واردات این کشور مستقیما از کشورهای در حال توسعه بود.
این کشور یکی از مهره های اصلی تجارت ادویه بین کشورهای اروپایی است و یکی از تامین کننده های اصلی زنجبیل به دیگر کشورهای اروپا محسوب می شود.
هلند سهم زیادی در واردات از پرو دارد و در سال ۲۰۱۸، این کشور ۵.۴ هزار تن زنجبیل از پرو وارد کرد که پرو رتبه دوم صادرات به هلند را در دست داشت. در کنار این، تجارت زنجبیل هلند با چین و واردات آن در این سال ۴۵ هزار تن بود.
برزیل ۴.۶ تن و تایلند ۱.۸ تن از این محصول را به هلند صادر کردند و می توان گفت واردات زنجبیل هلند از پرو افزایش زیادی دارد چرا که در سال ۲۰۱۴ این مقدار ۶۱ تن بود.
باید گفت، خود کشور هلند محصول زنجبیل وارداتی را دوباره به کشورهای تقاضا کننده اروپایی صادر می کند و از تجارت زنجبیل سود خوبی به دست می آورد.

کشور انگلستان

مقدار ۹۳ درصد از منابع زنجبیل انگلستان از کشورهای در حال توسعه تامین می شود. این کشور دومین وارد کننده بزرگ اروپایی زنجبیل است و شاید دلیل اصلی این واردات بزرگ، وجود مردم زیاد از کشورهای آسیایی مانند چین و هند در آن باشد.
۸۴ درصد از واردات این کشور مستقیما از چین است. در حالی که هلند و هند در رتبه های بعدی قرار دارند که سهم هر کدام ۳ درصد است.
در این بین، آلمان نیز به عنوان تامین کننده زنجبیل انگلستان شناخته می شود که سهم آن ۲.۶ درصد است.
علاوه بر چین و هند، منابع زنجبیل انگلستان از پاکستان با ۳۹۱ تن، نیجریه با ۲۳۸ تن، ویتنام با ۲۰۴ تن، اندونزی با ۶۶ تن، تایلند با ۳۵ تن و پرو با ۲۴ تن تامین می شود.

کشور آلمان

آلمان سومین وارد کننده بزرگ زنجبیل اروپا است که نقش اساسی در تجارت زنجبیل را برعهده دارد. واردات این ادویه در کشور آلمان از سال ۲۰۱۴ به صورت سالانه ۸.۴ درصد رشد دارد و در سال ۲۰۱۸ به ۲۲.۶ هزار تن رسیده است. تقریبا ۹۰ درصد از واردات کل این کشور مستقیما از کشورهای در حال توسعه است.
حدود نصف واردات این کشور از کشور چین است و کشور پرو با سهم ۲۲ درصدی نقش مهمی در این واردات دارد. نیجریه نیز با ۱۲ درصد در رتبه بعدی صادرات زنجبیل به کشور آلمان قرار دارد.

بازار زنجبیل

بازار مصرف زنجبیل در ایران خوب و مشتری پسند است و نگرانی بابت فروش زنجبیل در بازار وجود ندارد .تولید زنجبیل در ایران بسیار کم است و مصرف آن بیشتر از تولید آن است و بخش عمده نیاز زنجبیل در ایران به صورت وارداتی می باشد که از کشورهای تولید کننده مثل هند،چین،نیجریه به کشورمان وارد می شود که هر کدام کیفیت و قیمت متفاوتی دارند و یکسان نمی باشند.

قیمت خرید و فروش زنجبیل در بازار

کشور ایران یکی از مصرف کنندگان اصلی زنجبیل می باشد که بیشترین زنجبیل را از کشور چین وارد می کند.به علت وارداتی بودن زنجبیل قیمت آن به نرخ ارز ارتباط مستقیمی دارد و با نوسان در بازار ارز قیمت انواع زنجبیل نیز دچار تغییر می گردد. زنجبیل در بازار به صورت زنجبیل قلم و پودر شده وجود دارد و هر کدام قیمت و کیفیت خاصی دارد و مشابه نیستند.زنجبیل چینی قیمت بالاتری دارد و نوع نیجریه ای نسبت به چینی از قیمت کمتری برخوردار است.از آنجایی که زنجبیل از اقلام وارداتی به کشور است قیمتش تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز و دلار است و باکاهش و افزایش آن،قیمت زنجبیل نیز تغییر می کند و ثابت نمی ماند.ما ادویه های وارداتی زیادی به کشور داریم مثل زردچوبه، فلفل سیاه،دارچین و … که همه آن ها قیمتشان با تغییر نرخ دلار تغییر می کند و تعیین می شود.

فرآیندهای صدور مجوز واحدهای گلخانه ای

برای مشاهده فرآیندهای صدور مجوز واحدهای گلخانه ای اینجا را کلیک کنید .

خلاصه بررسی فنی، مالی و بازار طرح احداث گلخانه کشت زنجبیل

ظرفیت تولید سالیانه: ۲۳۰۰ کیلوگرم ریزوم بذری
نرخ برابری دلار: ۲۵۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز: ۳۰۰۰ مترمربع
سطح زیر کشت گلخانه: ۲۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز: ۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت: ۱.۶ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی در سال مبنا: ۳۳ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: