طرح پرورش مرغ گینه

مرغ شاخدار با نام علمی Numida meleagris برگرفته از نام یکی از قهرمانان یونان است. مرغ شاخدار احتمالا در ابتدا توسط یونانیان باستان نگهداری و پرورش داده می شده است. رومی ها این مرغ را به عنوان پرنده خانگی نگهداری می نموده و یکی از لذیذترین غذاهای ان زمان بشمار می رفته است. انها برای اولین بار این پرنده را با خود به فرانسه بردند.
مرغ گینه یا مرغ مروارید پرنده ای از خانواده قرقاول سانان از بومی افریقا که بصورت وحشی در بوته زارهای ساوانا زندگی می کنند. مرغ گینه در شبها به استراحت می پردازند و در ابتدای طلوع خورشید تا غروب آفتاب به جنب و جوش می پردازند. و تغذیه خود را بیشتر در اوایل روز انجام می دهند و شب هنگام در بلندی ( بالای درختان ) استراحت می کنند.
نام اولیه آن مرغ گینه بوده که می تواند معرف منشا و زادگاه اصلی آنها بحساب آورده شود. هنوز هم در بعضی از کشورها این مرغان ، بنام مرغ گینه نامیده می شود. در بعضی نقاط به این پرندگان نام مرغ کولی هم نیز اطلاق می شود که می تواند ناشی از طرز رفتار آزاد و سر و صدا و تحرک فراوان آنها در طبیعت باشد. وزن مرغ گینه نر نسبت به ماده سنگین تر می باشد. مرغ گینه نر دارای ۲ کیلوگرم و مرغ گینه ماده ۱.۶۰۰ کیلوگرم وزن می گیرد. از لحاظ ظاهر نر و ماده هیچ تفاوتی ندارد و فقط جثه پرنده نر و برآمدگی سر آن نسبت به پرنده ماده بزرگتر می باشد.
در ایران ، مرغ گینه ( مروارید ) را مرغ شاخدار یا سیساک می نامند. این پرنده صدای گوش خراشی دارد که بیشتر در زمان جفتگیری از خود ساطع می کند . پرنده نر معمولا بیشترین صدا را تولید می کند به مانند : “بک ویت” می باشد.
گوشت مرغ شاخدار در سنین پایین بسیار خوش طعم و مطبوع است و آن را قابل مقایسه با کبک، بلدرچین و قرقاول میدانند. از لحاظ میزان انرژی، لاشه مرغ مروارید بعد از گوشت بوقلمون مقام دوم را به خود اختصاص داده است و دارای ۵۳۱ کیلوکالری انرژی به ازای هر ۵۱۱ گرم است. گوشت مرغ مروارید فاقد چربی و حاوی اسیدهای چرب ضروری است.
آفریقا موطن اولیه مرغ مروارید است؛ نام اولیه آن مرغ گینه بوده که میتواند معرف منشاء و زادگاه اصلی آن به حساب آید. این مرغ تحت عنوان مرغ شاخدار یا مرغ مروارید نیز شناخته میشود.
امروزه مرغان مروارید به عنوان یک منبع اقتصادی قابل توجه به شمار میروند. در ایران هنوز آمار دقیقی از تعداد مرغان مروارید وجود ندارد. زیستگاه این مرغ بیشتر در غرب و شمال غرب کشور است. تراکم جمعیت آنها در استان آذربایجان شرقی و اردبیل بیش از سایر مناطق بود و به رنگهای خاکستری و خاکستری مایل به آبی و به ندرت سینه سفید مشاهده میشود.
این پرنده به علت سر و صدای فراوانی که با دیدن افراد غریبه از خود ایجاد میکند و به نوعی نقش نگهبان خانه را ایفاء میکند و همچنین باعث کاهش حشرات میشود. این پرنده برعکس مرغ، قادر به پنجول زدن به زمین نیست، بنابراین ضرر جزئی به باغهای محل پرورش وارد میکند.
تخم مرغان مروارید در مقایسه با تخم مرغان معمولی از میزان بالای ویتامین A ،B۲ و E برخوردار است و برای تغذیه کودکان در حال رشد و زنان باردار و افراد مسن توصیه میشود. وزن لاشه در حدود ۷۶ درصد وزن زنده پرنده است و حاوی اسیدآمینه های بیشتری نسبت به گوشت مرغ است.
فسفر و کلسیم در گوشت مرغ مروارید بیشتر از سایر طیور بوده و میزان کلسترول در زرده تخم مرغ مروارید در کمترین میزان است. مرغان مروارید برای پرورش به محیط خشک نیاز دارند. از طرف دیگر نسبت به بیشتر بیماریهای متداول در طیور صنعتی مقاوم بوده و تولید آن حتی در شرایط ضعیف مدیریت نیز کمتر تحت تأثیر قرار میگیرد.
به دلیل مقاومت در بیماریها در مرغ مروارید در این گونه از واکسنها و داروها استفاده نمیشود و به همین دلیل علاوه بر کاهش هزینه های تولید در هنگام بروز بیماریهای واگیردار تلفات چندانی ندارند
به دلیل تخمگذاری مناسب قدرت تولید مثلی خوبی در مقایسه با سایر ماکیان داشته و در ازدیاد نسل به صورت صنعتی از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. به علت مقاومت خارق العاده در برابر شرایط محیطی و بخصوص دمای مورد نیاز پرورش (مقاومت در درجات دمایی منفی) هزینه های تأمین حرارت را به پرورش دهنده تحمیل نمیکنند.
مرغان مروارید قادر هستند تا از مواد کم ارزش استفاده کرده و اقلام فیبری را مورد تغذیه قرار دهند به همین دلیل هزینه های تغذیه ای را کاهش میدهند. با این وجود، بهره برداری بهتر از این گونه مستلزم اجرای پروژه های تحقیقاتی بیشتر درباره افزایش وزن و همچنین قدرت تولید مثلی آن است.
به کارگیری برنامه های نوری جهت افزایش تولید تخم در مرغان مروارید، تعیین نیاز حرارتی مرغان مروارید جهت افزایش بهره وری پرورش، در سالن های پرورش مرغ شاخدار، استفاده از پسماندهای کارخانجات صنایع غذایی و کشاورزی در تغذیه مرغان مروارید و به کارگیری تکنیکهای نوین جهت اصلاح ژنتیکی مرغان مروارید از برنامه های تحقیقاتی در مورد مرغان مروارید است.
از آنجا که مرغ شاخدار برای پرورش به هزینه های تغذیه ای کمتری نسبت به سایر طیور نیاز داشته و هزینه تأمین حرارت برای پرورش این نوع از ماکیان کاهش چشمگیری دارد و با در نظر گرفتن ارگانیک بودن گوشت مرغ شاخدار میتواند برای پرورش به تولیدکنندگان و علاقه مندان به پرورش طیور معرفی شود تا در سبد غذایی خانوار ایرانی قرار گیرد.

سه گونه از مرغ مروارید معمولا در جهان رایج ترند که عبارتند از

مرغ مروارید
مرغ گینه سفید
بنفش کم رنگ

خصوصیات مرغ مروارید (گینه یا شاخدار)

مرغان گینه جزو رده ی پرندگان قرقاول محسوب میشوند، این مرغان به علت دارابودن بدنی قوی و نسبتآ گرد و توپر جلب توجه میکنند. اندازه مرغ مروارید در نژادهای مختلف متفاوت بوده و ما بین ۴۰ تا ۷۲ سانتیمتر در طول است و وزن آنها نیز به ۷۰۰ گرم تا ۲.۵ کیلو گرم میرسد. معمولا علامت خاصی برای تشخیص جنسیت این پرنده وجود ندارد ولی قدر مسلم آن است که نرها از ماده ها بزرگترند و ماده ها دارای جثه ای ظریفتر و صدایی که از خود تولید میکنند تندتر و آرامتر است و شاخ نرها کمی بزرگتر از جنس ماده است. فعالیت این پرندگان در طول روز است و معمولا در هنگام گرمای طاقت فرسای ظهر به استراحت پرداخته و در هنگام غروب بدنبال درختی برای گذراندن شب میگردند و تا صبحگاهان بر بالای درخت باقی می مانند.
بیشتر فعالیت مرغ گینه در طی ساعات اولیه صبحگاه و قبل از غروب آفتاب می باشد. مرغ مروارید از قلمرو خاصی برای خویش دفاع نمی کنند و نیاز به حرکت زیاد دارند و بسیار ترسو و عصبی میباشند که سبب جیغ زدنهای پی در پی آنها در هنگام ترس خواهد شد. در فصل جفتگیری معمولا هر جفت به دنبال مکانی مناسب چون درون تنه درختان، لابه لای بوته های انبوه و علوفه های بلند و متراکم و یا در درون سوراخی در زمین گشته و با پیدا نمودن محل مناسب ماده ها شروع به ساخت لانه که جمع آوری علوفه های خشک است، می کنند. در این هنگام نر پرنده از وی جدا شده و در فاصله ای مشخص به نگهبانی و آگاه ساختن مرغ ماده از خطرات احتمالی با صدای بلند می پردازد. در شرایط مناسب این پرندگان تا دو مرتبه در سال اقدام به جفتگیری ، تخم گذاری و پرورش جوجه می نمایند.

بلوغ مرغ مروارید

مرغ مروارید در سن ۶ تا ۷ ماهگی به سن بلوغ میرسند. مرغ مادر اقدام به گذاردن ۴ تا ۱۹ عدد تخم نموده و زمان خارج شدن جوجه ها از تخم ۲۳ تا ۲۸ روز به طول می انجامد. جوجه ها بعد از خارج شدن از تخم بلافاصله لانه را ترک کرده و در کنار والدین بدنبال غذا گشته و به گروه می پیوندند. در تمام مدتی که مادر بر روی تخم ها خوابیده جفت وی به نگهبانی در اطراف لانه می پردازد. بزرگترین دشمن جوجه ها، گربه ها ، کلاغ ها و دیگر پرندگان شکاری، جانوران چون سمور و روباه و موش صحرایی و … می باشند.

عادات غذایی

غذای اصلی مرغ گینه تشکیل شده از میوه، گل، برگ، بذر و ریشه گیاهان، علف و حشراتی همچون کرم، جیرجیرک، سوسک، ملخ، هزار پا، عنکبوت، کنه، مورچه، حلزون، و دگر حشرات بی مهره و حتی مارهای کوچک می باشد. درصد بالای غذای یافت شده با تحقیقاتی که بر روی گونه های وحشی این پرندگان انجام گرفته است مشخص شده که آنان در هنگام یافتن غذا دسته های میمونها را تعقیب میکنند تا ته ماندهای غذاهایی که از بالای درخت به پائین می ریزد را بخورند. این پرندگان حتی بدنبال دسته های پاویانها یا گله های دیگر حیوانات به راه می افتند تا حشراتی را که از ترس آنها در چراگاه از جلوی آنان اقدام به فرار کردند را شکار کنند.
در چینه دادن این پرندگان در نوع پرورشی دانه های ذرت بوده البته باید در نظر داشت که در گونه های مختلف تنوع غذایی نیز متفاوت است. احتیاجات پروتئینی مرغ مروارید بیشتر از مرغان محلی است. در طول دوران تخم گذاری مرغ مادر نیاز به ۱۰۰ تا ۱۱۰ گرم غذای مناسب چون مخلوط دانه ذرت با کنجاله بادام زمینی ،تخم پنبه ،علوفه و غیره که در واقع تامین کننده نیازهای بدنش چون کلسیم ،فسفر ، پروتئین خام،الیزین،متیونین ،متیونین سیستین است را دارد. مرغهای پرورشی بعد از ۱۰ تا ۱۲ هفته با وزن ۱.۶ کیلوگرم به بازار عرضه می گردند. گوشت مرغ گینه بسیار نرم و دارای مقدار کمی چربی ولی سرشار از پروتئین و کلسترول کم است و به عنوان تامین کننده منبع ویتامین B6 ، سلنیوم و ویتامینهای دیگر مورد نیاز بدن انسان میباشد.

برخی از ویژگی های منحصر به فرد مرغ گینه و برتری آنها نسبت به مرغ عبارتند

پرندگان مقاوم و جان سختی هستند
مقاوم در برابر بسیاری از شرایط آب و هوایی
مقاوم در برابر بسیاری از بیماری های شایع
نیاز به لانه های گران قیمت نمی باشد
قابلیت چرایی بالا
مصرف خوراک هایی که در تغذیه مرغ از آن نمی توان استفاده کرد
مقاوم تر در برابر مایکوتکسین ها و آفلاتوکسین
پوسته تخم, مرغ گینه سخت تر از پوسته تخم مرغ بوده و شکستگی آن نیز کمتر است
گوشت مرغ مروارید غنی از ویتامین و از نظر کلسترول کم بوده است

پرورش مرغ گینه بصورت سنتی

در این روش پرندگان در فضایی ازاد یا در محوطه فنس نگهداری می شوند. برای هر پرنده رعایت بهداشت بسیار مهم است زیرا منشاء بیشتر بیماریهای طیور عدم رسیدگی به بهداشت محیط است. این پرنده در نگهداری بصورت سنتی از مقاومت بیشتری برخوردار میشود. تاثیر نور خورشید در زیر پوست پرندگان کمک به تولید ویتامین D3 می باشد.نقش این ویتامین در تنظیم متابولیسم و فسفر و کلسیم می باشد. به همین علت پرندگانی که در معرض آفتاب هستند از استخوان بندی محکم تری بر خوردارند. مرغ مروارید نیمه وحشی هستند مانند کبک پرواز می کنند اما بر خلاف کبک به محیط عادت می کنند و در محیط آزاد صبح زود به دنبال غذا می روند و معمولا از مقر خود زیاد دور نمی شوند و باتاریک شدن هوا بر می گردند.حیوانات وحشی قادر به گرفتن انها نیستند وقتی با انها روبرو می شوند دسته جمعی با سر و صدای زیاد بسوی دشمن حرکت میکنند که موجب وحشت دشمن شده و فرار می کنند.
باغ ها، زمینهای کشاورزی، محیط های باز، خانه ها با محوطه بزرگ، بهترین مکان ها برای نگهداری این مرغ است. مرغ مروارید را میتوان در کنار مرغ خانگی بوقلمون و … نگه داری کرد.مرغ شاخدار به ندرت کرچ می شود.به همین دلیل در طول بهار و تابستان حدود ۱۰۰ الی ۱۵۰ عدد تخم می گذارد. تعداد ۱۵ عدد زیر پای مرغ و تعداد ۲۲ عدد زیر بوقلمون کافیست. به دلیل طبیعی بودن درصد جوجه درآوری بسیار بالا است و مادر میتواند براحتی جوجه ها را بزرگ کند. بهتر است مادر و جوجه ها را تا ۲۰ روزگی در محیطی به مساحت ۱ مترمربع نگهداری کرد و بعد از ان بیرون اورده و به محیط عادت دهید. در طول این مدت از غذای کرامبل که بصورت پودر است استفاده کنید. جوجه هایشان بسیار ترسو و وحش هستند. اگر بتوانید در چند روز اول تخم مرغ اب پز در کنار دانه به جوجه ها بدهید تمام ویتامین های بدن انها را تامین می کند. مواظب باشید ظرف ابخوری انها طوری نباشد که جوجه ها خیس شوند.سعی کنید از آبخوری مخصوص استفاده کنید تا جوجه ها از بین نروند.وجود کنه های ریز در بدن جوجه ها موجب از پای در اوردن انها میشود که در صورت مشاهده می توانید از پودر مورچه به مقدار کم استفاده کنید.

پرورش مرغ مروارید (گینه) بصورت صنعتی

در جوجه کشی مصنوعی دمای مطلوب جهت جوجه در آوری ۳۷.۵ درجه سانتیگراد یا ۹۹.۵ درجه فارنهایت است. رطوبت مناسب بین ۵۵ تا ۶۰ درصد میباشد.حرارت مناسب برای جوجه ها در هفته اول ۳۶ تا ۳۸ درجه سانتیگراد بوده که می توان هر هفته ۲ درجه حرارت را کاهش داد و به ۲۰ درجه سانتیگراد رسانید. رعایت سکوت و نور کم دائمی سبب جلوگیری ازترس جوجه ها و نشان دادن عکس العمل های شدید می گردد. با توجه به مصرف کم اب توسط جوجه ها بهداشت محیط و اب سالم و ظروف تمیز غذا خوری و ضد عفونی محیط توسط قارچ کش های مخصوص سالن های پرورش طیور بخصوص در ۸ هفته اول نقش بزرگی را برای جلوگیری از تلفات احتمالی جوجه های مرغ مروارید ایفا می کند. وزن تخم ها در حدود ۴۰ گرم و در نژادهای پرورشی این مرغ تعداد تخم های گذارده شده به ۱۷۰ عدد در طول سال می رسد. اولین تخم به صورت معمول در سن ۳۱ هفتگی گذاشته می شود. احتیاجات پروتئینی مرغ گینه بیشتر از مرغان محلی است. در طول دوران تخم گذاری مرغ مادر نیاز به ۱۰۰ تا ۱۱۰ گرم غذای مناسب چون مخلوط ذرت با کنجاله بادام زمینی تخم پنبه علوفه و… که در واقع تامین کننده نیاز های بدنش چون کلسیم، فسفر، پروتئین خام، لایزین متیونین، متیونین سیستین است را دارد. این مرغ نسبت به پرندگان دیگر مقاومت بیشتری را در قبال بیماریهای مرسوم همچون بیماریهای ویروسی باکتریایی از خود نشان می دهند.
جوجه های آن در طول هفته های اول زندگی خویش در مقابل بیماری نیوکاسل مقاوم نیستند. تاکنون بیش از چهارده نوع بیماری (ویروسی-باکتریایی-انگلی و کمبود تغذیه ای به عنوان مثال ویتامین B2 که سبب خمیدگی انگشتان پا میگردد) در بین جوجه ها به ثبت رسیده ولی قدر مسلم آن است که اعمال مدیریت صحیح که نهایتا منجر به رعایت اصول بهداشتی می تواند در هفته اولیه از مرگ و میر جوجه ها جلوگیری بعمل آورد. مرغ های پرورشی بعد از ۱۰ تا ۱۲ هفته با وزن ۱.۶ کیلوگرم به بازار عرضه می گردد. گوشت مرغ مروارید بسیار نرم و دارای مقدار کمی چربی ولی سرشار از پروتئین و کلسترول کم و نیاسین خوب است و به عنوان تامین کننده منبع ویتامین B6 سلنیوم و ویتامینهای دیگر مورد نیاز بدن انسان میباشد.

چگونگی تشخیص مرغ شاخدار نر و ماده

جنسیت آنها تا سن ۸ هفتگی قابل تشخیص نیست پس از آنکه بزرگتر شدند، شاخ، غبغبک و صدای پرنده نر با جنس ماده متفاوت است و قابل شناسایی می باشد.
معمولا علامت خاصی برای تشخیص فرق بین مرغ شاخدار نر و ماده و جنسیت این پرنده وجود ندارد ولی قدر مسلم آن است که نرها از ماده ها بزرگترند و ماده ها دارای جثه ای ظریفتر و صدای مرغ شاخدار ماده تندتر است و شاخ نرها کمی بزرگتر از جنس ماده است.
فعالیت این پرندگان در طول روز است و معمولا در هنگام گرمای طاقت فرسای ظهر به استراحت پرداخته و در هنگام غروب بدنبال درختی برای گذراندن شب میگردند و تا صبحگاهان بر بالای درخت باقی می مانند. بیشتر فعالیت مرغان گینه ای در طی ساعات اولیه صبحگاه و قبل از غروب آفتاب می باشد.
مرغهای آفریقایی در خارج از فصل جفتگیری دارای زندگی اجتماعی و بصورت گروهی می باشند. این رابطه گروهی بسیار قوی و پایدار است . معمولا گروه های ۱۰ تا ۴۰ تایی هستند اما تا تعداد ۲۰۰ عدد در یک گروه از این پرندگان در ساوانا دیده شده است.
این پرندگان از قلمرو خاصی برای خویش دفاع نمی کنند و نیاز به حرکت زیاد دارند و بسیار ترسو و عصبی میباشند که سبب جیغ زدنهای پی در پی آنها در هنگام ترس خواهد شد.
در فصل جفتگیری معمولا هر جفت به دنبال مکانی مناسب چون درون تنه درختان، لابه لای بوته های انبوه و علوفه های بلند و متراکم و یا در درون سوراخی در زمین گشته و با پیدا نمودن محل مناسب ماده ها شروع به ساخت لانه که جمع آوری علوفه های خشک است ، می کنند .
در این هنگام نر پرنده از وی جدا شده و در فاصله ای مشخص به نگهبانی و آگاه ساختن مرغ ماده از خطرات احتمالی با صدای بلند می پردازد. در شرایط مناسب این پرندگان تا دو مرتبه در سال اقدام به جفتگیری ، تخم گذاری و پرورش جوجه می نمایند.

توجیه اقتصادی پرورش مرغ شاخدار (مرغ گینه)

مرغ شاخدار به دلیل تغذیه کم و دوره رشد سریع خودش قابل توجه بسیاری از پرورش دهندگان قرار گرفته شده است. یک تخم نطفه دار مرغ شاخدار پس از طی دوره جوجه کشی ۲۵ الی ۲۸ روزه تبدیل به جوجه می شوند. جوجه ها پس از شش الی هفت ماه بالغ شده و توانایی تخم گذاری را خواهند داشت، ولی پس از رسیدن به سن سه ماهگی به عنوان مرغ شاخدار گوشتی به بازار عرضه می شوند. آنها به دلیل اینکه طبیعت گرمی دارند در اکثر مناطق گرم و خشک مانند اصفهان، کرمان، یزد و… قابل پرورش هستند و در مقابل بسیاری از بیماری ها نیز مقاوم هستند. مرغ شاخدار در دوره تخم گذاری خود در طبیعت بین ۹ الی ۲۰ تخم گذاشته و بر روی آنها می خوابد ولی در حالت پرورشی می توان با تغییر در دمای محیط، میزان نوردهی و نوع تغذیه این مقدار را به ۹۰ الی ۱۲۰ عدد در هر دوره تخم گذاری رساند.

خلاصه بررسی فنی، مالی و بازار طرح پرورش مرغ گینه

ظرفیت تولید سالیانه : ۵۰۰۰ قطعه دردوره
نرخ برابری دلار : ۲۳۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۲۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۱۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۳ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۱.۸ میلیارد تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۴۰۰ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۳۴ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: