طرح تولید ظروف غذاخوری ملامین

ظروف ملامین ظروفی هستند که به دلایلی نظیر مقاومت آن ها در برابر شکستن، ارزان و سبک بودن، در زمانی نه چندان دور مورد توجه مردم و مصرف کنندگان قرار داشتند. البته در طی سالیان اخیر و با ورود ظروف دیگر نظیر پیرکس، چینی، آرکوپال و… این ظروف کاربرد خویش را در مجالس و محافل رسمی از دست داده و به صورت ظروفی که تنها در برخی اوقات خاص نظیر مسافرت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، تبدیل گردیده‌اند.
ملامین اولین بار در حدود ۴۵ سال پیش در ایتالیا ساخته شد و حدود ۳۰ تا ۳۵ سال پیش به ایران راه یافت. با افزایش توجه مصرف‌کنندگان به استفاده از این ظروف در سال های قبل، شرکت‌های تولیدی مختلفی در کشور به تولید این گروه از ظروف پرداختند. بر همین اساس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تهیه استانداردهایی متعدد تلاش نموده است تا با تدوین الگویی مناسب، تولیدات این شرکت‌ها را به محصولاتی که برای مصرف کنندگان بی‌زیان است تبدیل نماید. دانستن برخی از این استانداردها، برای تهیه ظروفی مناسب‌تر جهت استفاده در منزل و مراکز غذاخوری جمعی، موثر خواهد بود.
با وجود کاهش تولید ملامین، هنوز هم در اکثر خانه ها چند دست بشقاب و کاسه ملامین پیدا میشود و خیلی ها به عنوان ظروف پیکنیک از این جنس استفاده میکنند. ملامین اولین بار در حدود ۴۵ سال پیش در ایتالیا ساخته شد و حدود ٣٠ تا ٣۵ سال پیش به ایران راه یافت. این ظروف سبک و قابل حمل هستند، قیمت ارزانی دارند، دیرتر میشکنند و برای استفاده در مسافرت و پیک نیک بسیار مناسب هستند. اگر فرآیند تولید ظروف ملامین درست و اصولی انجام شود، مقدار لعاب و زمان پخت قطعه کافی باشد، این ظروف مشکلی برای سلامتی افراد به وجود نمیآورند. البته در هنگام مصرف این ظروف هم توجه به چند نکته حائز اهمیت است.
ظروف ملامین را نباید با اجسام خشن مانند سیم ظرفشویی شست، چون خش برمیدارند. همچنین هنگام بریدن میوه باید مراقب باشید تا چاقوی تیز با ظروف برخورد نکند و باعث از بین رفتن لعاب محافظ نشود که در این صورت میکروبها به راحتی در ظرف نفوذ میکنند و در نوبتهای استفاده بعدی موجب آلودگی غذاها میشوند.
همچنین مرور زمان ممکن است باعث از بین رفتن کیفیت این ظروف یا لبپر شدن آنها شود. به دلیل نفوذ میکروبها، استفاده از ملامین های ترکدار و کهنه توصیه نمیشود. وجود مواد اسیدی مانند آب لیمو در ظروف ملامینی مرغوب مشکلی به وجود نمیآورد، چون در موسسه استاندارد، ملامینی میتواند مهر قبولی دریافت کند که در آزمایشها، اسید توان نفوذ در آن را نداشته باشد، در غیر این صورت مشخص میشود که زمان پخت ملامین کافی نبوده و مولکولها کاملاً در هم نیامیختهاند و قطعه مذکور از کیفیت مناسبی برخوردار نیست. در استفاده از ظروف غذاخوری چند نکته مشترک وجود دارد، مثلا نداشتن ترک و لبپریدگی در مورد کلیه ظروف لازم است. همچنین هنگام خرید
ظرف دقت کنید که حتما استاندارد باشد و با استفاده از مجوز وزارت بهداشت تهیه شده باشد. در پشت اینگونه ظروف شماره پروانه ساخت حک شده است که تضمینکننده کیفیت مواد اولیه مورد استفاده در تهیه ظرف و رعایت اصول بهداشتی است.
ملامینها قابلیت نگهداری رنگ را ندارند و استفاده از ملامینهای رنگی برای سلامت مضر است، چون به مرور زمان این رنگ وارد غذاها میشود. در تهیه ملامین ممکن است مقداری از مواد اولیه که مونومرهای سمی هستند، باقی بمانند که این مواد هم به مرور وارد غذا میشوند و برای سلامت افراد ضرر دارند. از سوی دیگر مادهای که به عنوان براقکننده به ظروف ملامین اضافه میشود هم ممکن است برای سلامت افراد چندان بیضرر نباشد.

● ویژگی‌های ظروف ملامین

بر اساس استاندارد شماره ۶۱۲، مواد اولیه مورد مصرف در ساخت ظروف ملامین غذاخوری می‌توانند شامل رزین ملامین، آلفا سلولز، پیگمان‌ها بوده و حداکثر تا ۵ درصد وزن محصول از سایر مواد افزودنی مجاز و مندرج در استاندارد ملی ایران به شماره ۱۳۱ باشد.
مواد به کار رفته و نحوه ساخت این ظروف باید به گونه‌ای باشد که هنگام استفاده عادی از آنها در منزل و سایر مراکز، ترکیبات موجود در این ظروف وارد مواد غذایی نشوند و در صورت ورود به ماده غذایی، مقدار آن در حدی باشد که سلامتی را به خطر نیندازد.
۱) وضعیت ظاهری:
ظروف غذاخوری ملامینی باید دارای سطحی صاف، یکنواخت و براق بوده و گلیزر(لعاب مخصوص ملامین) تمام سطح ظرف را پوشانده و فاقد عیوب زیر باشد:
آثار فرو رفتگی ناشی از فشار، وجود رگه‌های مربوط به زود سخت شدن مواد، وجود قسمت‌های ذوب نشده، وجود مواد خارجی که در ظرف مشاهده شوند، تیز بودن لبه‌ها، تاب داشتن، قرینه نبودن ظروف‌های دارای شکل منتظم، وجود تاول در سطوح ظرف، پخش رنگ و پررنگی اطراف گل نسبت به بقیه سطح ظرف، تنظیم نبودن تزیین ظرف، عدم توزیع یکنواخت مواد در کل ظرف.
۲) ضخامت:
ضخامت این ظروف بر اساس ظرفیت آن ها تعیین می‌گردد. حداقل ضخامت ظروفی که ظرفیتی کمتر از ۱۰۰ میلی لیتر دارند، ۸/۱ میلی‌متر و حداقل ضخامت ظروفی که ظرفیت آنها بیش از ۳۰۰۰ میلی‌لیتر می‌باشند، ۱/۳ میلی‌متر است.
۳) نشانه‌گذاری:
نشانه‌گذاری روی ظرف می‌بایست شامل اطلاعات زیر باشد که باید روی هر ظرف با قالب‌گیری یا حک کردن به‌طور خوانا و پاک نشدنی وجود داشته باشد.
الف) نام و علامت تجارتی سازنده
ب) کد متناسب با نوع ظرف

● خرید ظروف ملامین

بر اساس موارد فوق، هنگام خرید این ظروف دقت فرمایید که این ظروف دارای علامت استاندارد بوده و با استفاده از مجوز وزارت بهداشت تهیه شده باشند. در پشت این‌گونه ظروف(خصوصا ملامین و تفلون) شماره پروانه ساخت حک شده است که تضمین کننده کیفیت مواد اولیه مورد استفاده در تهیه ظرف و رعایت اصول بهداشتی است.
این ظروف باید دارای مهر استاندارد باشند، در غیر این صورت ممکن است از ترکیباتی غیر مُجاز در تهیه آن استفاده شده باشد که خطرناک هستند. ظروف ملامینی تقلبی اغلب سبک‌تر می‌باشند که دلیل آن می‌تواند به جهت عدم رعایت ضخامت مطلوب و نیز به کارگیری مواد اولیه نامرغوب باشد. جهت براق نمودن ظروف ملامین از پوشش گلیزر استفاده می شود که در صورت مناسب نبودن این فرآیند پوشش‌دهی، پس از استفاده طولانی مدت، این پوشش ممکن است آسیب ببیند.
آسیب پوشش(گلیزر) در ظروف ملامینی موجب می‌گردد مواد زیر پوشش در تماس با مواد غذایی درون ظرف قرار گیرند. این مواد می‌توانند با ترکیبات غذایی واکنش داده و ترکیبات مضری را به داخل غذای مصرفی وارد نمایند.
بر این اساس در هنگام خرید ملامین دقت فرمایید که ظروف مورد انتخاب شما برای خرید، از انواع استاندارد و دارای شماره پروانه بهداشتی ساخت باشند. بنا بر اعلام معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، همه واحدهای تولیدی ظروف ملامین ملزم به حک این شماره در پشت ظروف هستد. مسئولین وزارت بهداشت در اعلامیه‌ای‌ آورده‌اند: هم اکنون ظروفی که با مجوز وزارت بهداشت تهیه می‌شوند، از نظر استانداردهای ملی و بین‌المللی کمترین مشکل را داشته و در به کارگیری آن ها خطرات جدی مصرف کنندگان را تهدید نمی‌کند.
علاوه بر دقت در هنگام خرید، موقع به کارگیری این ظروف نیز می‌بایست به نکاتی خاص توجه داشت:
▪ شستشوی ظروف ملامین نباید توسط سیم ظرف‌شویی یا دیگر اجسام خشن صورت گیرد، زیرا به کارگیری این وسایل موجب آسیب پوشش خارجی ظروف ملامین گردیده و این امر ممکن است برای سلامت افرادی که غذای خود را در این ظروف میل می‌نمایند، مضر باشد.
▪ سعی نمایید از ظروف ملامین برای کارهایی نظیر خرد نمودن سبزی، گوشت و حتی بریدن میوه استفاده ننمایید، زیرا در این حالت ممکن است چاقوی تیز به لعاب موجود در سطح خارجی ظروف آسیب زده و تمیز نمودن این ظروف را سخت نماید. این قبیل منافذ و خراش‌ها در سطح ظروف، محل مناسبی برای رشد و تکثیر انواع میکروب‌ها می‌باشند.
▪ به مرور و با استفاده طولانی مدت از این ظروف ممکن است کیفیت آنها از بین برود یا لب‌پر شوند. لذا به دلیل احتمال آلودگی، استفاده از ملامین‌های ترک‌دار و کهنه توصیه نمی‌شود.
اگر چه ظروف ملامین کاربری آسانی داشته و به دلیل سبکی و ارزان بودن نیز از اقبال عمومی برخوردارند، لیکن برای خرید، به کارگیری و استفاده از این ظروف در آشپزخانه نکات متعددی می‌بایست مورد نظر قرار گیرند.
لذا از نظر بهداشتی، استفاده از ظروف دیگر نظیر پیرکس و چینی به ظروف ملامین ارجحیت دارد.

●موارد کاربرد

همانطور که از نام “ظروف غذاخوری ملامین” مشخص می باشد، از این ظروف در سر میز غذا و یا اغذیه فروشی ها و رستوران ها به عنوان وسیله سرو غذا استفاده شده و جنبه کالای مصرفی را دارد.
بطور کلی بخش های مهم مصرف کننده ظروف غذاخوری ملامین عبارتند از:
١ -ادارات و کارخانجات
٢ -شرکت های طبخ و توزیع غذا
٣ -شرکت های کیترینگ
۴ -خانواده ها

●کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید ظروف غذا خوری ملامین

کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات ، مدارک و اموال ، سالها است که در سطه شرکت هاو زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد.
کد آیسیک ظروف ملامین ۲۵۲۰۵۱۲۴۶۹

●کد تعرفه گمرکی مرتبط با صنعت تولید ظروف غذا خوری ملامین

تعرفه یا به عبارت دیگری(TARIFF) یک نوع معیار رقمی و یا عددی می باشد برای شناسی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا .
تعرفه گمرکی میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا می باشد.تعرفه گمرکی در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم و روش های خاصی از قبیل اداره گمرک،آمار،حمل و نقل،بیمه و غیره طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.
کد تعرفه گمرکی ظروف ملامین ۳۹۲۴۱۰۱۰ میباشد.

●تولید آزمایشگاهی ملامین

برای تولید ملامین در مقیاس آزمایشگاهی، در یک بالن سه دهانه، سه دهم مول فرمالدهید را با یک دهم مول ملامین مخلوط می‌کنند. pH در این آزمایش باید حدود ۷.۵ تا ۸ باشد. پس برای فراهم آوردن شرایط بازی، محلول سدیم هیدروکسید ۱۰درصد را به آن می‌افزایند. سپس دو دهانه بالن را مسدود کرده و مخلوط را به مدت ۴۰ دقیقه در حمام آبی که دمای آن ۹۰-۹۵ سانتی گراد است حرارت می‌دهند. پس از گذشتن این زمان، دما را به هفتاد درجه سانتی گراد می‌رسانند . دو دهانه مسدود شده را باز کرده، یکی را به لوله‌ای ظریف و دیگری را به خلا متصل می‌کنند.
در دمای ۶۰ تا ۷۰ درجه و فشار ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلی‌متر جیوه، آب موجود در سیستم را از محیط دور می‌کنند. مخلوط به دست آمده را در کپسول چینی ریخته و به آن ۲ گرم گلیسیرین اضافه می‌کنند و در دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد حرارت می‌دهند تا مخلوطی سفت به دست آید. رزین سخت شده را در انتها به صورت تکه‌های نازک جدا می‌کنند

●روشهای مختلف تولید و انتخاب روش بهینه

تولید انواع ظروف غذاخوری ملامین فرآیند پیچیده ی ندارد. تفاوتهای جزئی در انجام برخی از مراحل فرآیند عمدتا ناشی از تفاوت شرایط عملکرد، پیشرفتهای تکنولوژی و امثال آن می باشد. در این واحد از روش ((قالب زنی فشاری ساده)) برای تولید محصول استفاده می شود.
پس از اینکه ماده پلاستیکی که به شکل پودر یا دانه (گرانول) می باشد در ماشین تزریق ریخته شد و با حرارت ١۵٠ درجه سانتیگراد به حالت خمیری نزدیک به مایع درآمد، با فشار به داخل قالب تزریق می شود و پس از سرد شدن در داخل قالب دوباره به صورت جامد در می آید و سخت می گردد. پس از این مرحله پودر گلیزر روی آن پاشیده شده و مجددا تحت فشار قرار می گیرد. سپس لبه ظروف پرداخت و ساب زده شده و محصول تولید شده به انبار منتقل می شود.

●اهمیت استراتژیک کالا

به لحاظ سادگی روشهای تولید و عدم نیاز به دانش فنی برای تولید “ظروف ملامین” و همچنین به دلیل در دسترس بودن مواد اولیه، در حال حاضر ظروف ملامین بعنوان یک کالای حیاتی و استراتژیک شناخته نمی شود.

●کشورهای عمده تولیدکننده و مصرف کننده محصول

ظروف غذاخوری ملامین در سرو و نگهداری مواد غذایی بکار می رود و در ضمن فرآیند تولید محصول پیچیده نبوده و بسیار آسان می باشد. به همین دلیل تجار تمایلی به واردات این محصول نداشته و کلا تبادلات جهانی آن از رونق چندانی برخوردار نیست. به عبارت دیگر اکثر کشورها نیاز خود را از طریق تولیدکنندگان داخلی تامین می کنند.

●وضعیت واحد های فعال تولید ظروف ملامین

در نمودار زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید ظروف ملامین در کشور به تفکیک استان آمده است .

●وضعیت واردات و صادرات ظروف ملامین

نمودار واردات و صادرات ظروف ملامین در کشور به تفکیک سال در شکل زیر آمده است.

●خلاصه بررسی فنی، مالی و بازار طرح تولید ظروف ملامین

ظرفیت تولید سالیانه : ۲۰۰۰ تن
نرخ برابری دلار : ۱۶۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۲۵۰۰ مترمربع
سطح زیربنا : ۱۲۵۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۲۴ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۴ میلیارد تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۲ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی : ۳۵ درصد