Carum-copticum

طرح کشت گیاه زنیان

زنیان گیاهی علفی، یکساله و معطر می باشد. از جمله گیاهانی است که شاخ و برگ فراوانی دارد. برگهای این گیاه به صورت بریده بریده و نخی مانند می باشد. گلهای این گیاه کوچک می باشد که دارای گلبرگهای سفید و کوچکی با پرچم های صورتی رنگ می باشد.گل های این گیاه به صورت تجمیع شده و چتر مانند است که منظره زیبایی را پدید می آورد. دارای میوه کوچک و بیضی مانند است میوه این گیاه طعم تندی دارد. میوه این گیاه به رنگ قهوه ای مایل به زرد می باشد. نوعی گیاه دارویی است که از قدیم الایام مورد استفاده قرار می گرفته است. این گیاه در بیشتر مناطق به صورت خودرو رشد می کند.(طرح کشت گیاه زنیان)

نام گلزنیان
نام انگلیسیAjotva seeds – Bishops weed – Ammi
نام علمیCarum copticum L. – Ammi copticum L
زادگاهایران، مصر، هندوستان

قسمتهای مورد استفاده این گیاه میوه آن می باشد که زنیان نامیده می شود. این گیاه را در سیستان و بلوچستان با نام هایی همچون اجوان، اسپرکال می شناسند. توجه داشته باشید که با زرد شدن رنگ بذرها این گیاه آماده برداشت می باشد.
نام علمی زنیان: Carum copticum
درصد خلوص بذر زنیان: ۹۵%
درصد قوه نامیه بذر زنیان: ۹۰%
وزن هزاردانه زنیان: ۰/۸ گرم
پراکنش زنیان : در بسیاری از نقاط ایران کشت می شود .
اکولوژی زنیان : مخصوص مناطق معتدل تا سرد می باشد .
موارد استفاده گیاه زنیان : گیاه خاصیت داروئی دارد . البته برگ و بذر آن بیشتر مورد استفاده واقع می شود .
موارد استفاده بذر زنیان : جهت تکثیر گیاه کاربرد داشته و هم بعنوان گیاه داروئی مطرح است.
شکل بذر زنیان : بذر از خانواده چتریان می باشد و لذا دارای میوه یا بذر پریکارپ است که از هم جدا می شوند . شکل بذر گلابی شکل و در مواردی تخم مرغی با طول کوتاه ، سطح پشتی برآمده و سطح شکمی تا حدودی صاف ، در سطح پشتی خطوط برآمده کاملا مشخص بوده و دانه های کرم رنگ روی آن بچشم می خورد .
رنگ بذر زنیان : سبز زیتونی باز
نوع میوه بذری زنیان : شیزوکارپ حاوی دو مریکارپ

موارد مصرف مصرف و خواص درمای درمانی

در طب سنتی از بذر و ریشه گیاه زنیان استفاده فراوانی می شود، به عنوان باد شکن (ضد نفخ ) تونیک و زیاد کننده تنفس و برای مداوای ترش کردن به کار می رود. در طب مدرن افزون بر این خواص به عنوان ضد عفونی کننده قوی، برای تقویت هاضمه و در مصرف خارجی به منظور درمان روماتیسم به کار می رود. زنیان یک گیاه دارویی گرم کننده محسوب می شود. خواص درمانی اسانس زنیان، مشابه انیسون و رازیانه است. عصاره بذر زنیان در داروهای ضد سرفه و مقتدر اپوکسی به کار می رود. در هند و افعانی تان به عنوان طعم دهنده در غذاهای آماده و سرپایی (snack )، لوبیا و انواع آن به کار می رود.

Carum-copticum

عوامل محیطی

گیاه زنیان بومی ایران، مصر، هندوستان و برخی کشورهای اروپایی است. از متحمل ترین گیاهان دارویی نسبت به شوری محسوب می شود، همچنین در خاک های قلیایی تحمل خوبی دارد. این گیاه با تراکم بالا قابل کشت بوده ، بنابراین برای مقابله با علف های هرز می توان از آن استفاده کرد.

برداشت محصول

با شروع تغییر رنگ بذر ها ( زردشدن ) می توان گل آذین ها را با داس جمع آوری کرد، همچنین با ریشه کن کردن کل بوته می توان به جمع آوری، خشک کردن و جداسازی بذر ها اقدام کرد. چترهای جمع آوری شده، پس از خشک شدن به راحتی خرمن کوبی شده و بذر ها با نیروی کمی از چتر ها دا می شوند.

گونه های دیگر

جنس Carum، ۳۰ گونه معطر دو ساله و چند ساله علفی با برگ های بسیار منقسم و چتر مرکب با گل های سفید یا صورتی دارد و در مناطق معتدل و گرم پراکنده است.
زنیان با اسامی مترادف Trachyspermum capticum، Ammi copticum، ammi Trachyspermum و Carum copticum شناخته می شود. جنس Trachyspermum 20 گونه معطر یک ساله دارد که در آفزیقای شمالی و آسیای مرکزی، هند (به طور گسترده کشت می شود) و غرب کشور چین دیده می شود

محل مناسب رویش

زنیان بیشتر در زمینهای سبک رسی سیلیسی و آفتابگیر و چراگاهها می روید.

ترکیبات شیمیایی زنیان

بذر زنیان همانند گونه های آویشن بسیار غنی از اسانس، به ویژه تیمول است که در این اسانس ترکیبات سیمن، آلفا و بتاپینن نیز وجود دارد. بوی خوش بذر ناشی از تیمول آن است.

میوه گیاه زنیان

میوه گیاه زنیان دانه ای بیضی شکل و دارای ۵ خط طولی نازک است این میوه معطر و دارای طعمی تند و نافذ و رنگ آن قهوه‌ای مایل به زرد است این گیاه دارای شاخ و برگ زیادی است و برگ های آن بریده بریده و نخی مانند و ظریف است و گلهایی به رنگ سفید و همچنین دانه های زرد رنگی دارد که برای تهیه کردن اسانس نیز مورد استفاده قرار می گیرد ،همچنین بذر گیاه زنیان نیز خیلی خوشبو بوده و دارای مقدار زیادی اسانس تیمول است ، البته ازاین گیاه فقط میوه آن را می توان استفاده کرد چون حاوی موادی به نام تیمول است و برای تنظیم سطح کلسترول، درمان سرفه و سرماخوردگی ، کمک به درمان آسم ، درمان التهاب، کنترل فشار خون ، درمان وبا و..خیلی مفید است.
زنیان گیاه پرخاصیتی است که از آن برای لاغری و مشکلات رحم، سنگ کلیه، کبد چرب، پوست صورت، دیابت، زخم معده استفاده می کنند.
از مهمترین مناطق رویش این گیاه خودرو درایران می توان آذربایجان، سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان، فارس، اصفهان، خوزستان را نام برد و کشورهایی که این گیاه را تولید می کنند :هندوستان،اسپانیا، افغانستان، ترکیه ومصرمی باشد.
در گذشته از دانه های این گیاه خوشبو در پخت نان نیز استفاده می کردند که باعث خوشمزه تر و خوشبو شدن نان می شد. این گیاه پر خاصیت ارزش غذایی بالایی دارد و حاوی تیامین ،کلسیم، فسفر، ریبوفلاوین، آهن و نیاسین است و هر ۱۰۰ گرم از دانه‌ی گیاه زنیان دارای ۱۷/۱ درصد پروتئین، ۲۱/۸ درصد چربی، ۷/۹ درصد موادمعدنی، ۲۱/۲ درصد فیبر و ۲۴/۶ درصد کربوهیدرات است.
جالب است بدانید که مفیدترین بخش گیاه زنیان بذر این گیاه است که از نظر دارویی بسیار مورد اهمیت است و مزه این دانه کمی تلخ و تند است و از فوایدش درطب سنتی می توان به رفع کننده تهوع ، اشتها آور، ضدعفونی کننده معده، ضد نفخ، پادزهرحشرات و کژدم، تقویت معده، افزایش دهنده قوای جنسی و مناسب برای دوره قاعدگی زنانه اشاره کرد ، ناگفته نماند که این گیاه برای افرادی که بیماری قلبی دارند و زنان باردار ممنوع است و توصیه نمی شود.
گیاه زنیان مزاجی گرم وخشک دارد و معمولا برای هضم غذا از آن استفاده می شود که برای افرادی که مزاج گرم دارند خیلی توصیه نمی شود که به طور مداوم استفاده کنند و بهتر است به عنوان مصلح از کمی سکنجبین استفاده شود.

انواع

Carum، جنس این گونه برگ های بسیار منقسم و چتر مرکب با گل های سفید یا صورتی دارد و بیشتر در مناطقی گرم ومعتدل پراکنده می باشد و از گونه های معطر دو ساله و چند ساله به شمار می آید .زنیان با اسامی مترادف Trachyspermum capticum، Ammi copticum، ammi Trachyspermum و Carum copticum شناخته میشود.
Trachyspermum جنس این گونه گیاه زنیان معطر و یک ساله است که در آسیای مرکزی، هند و آفریقای شمالی به طور فراوان از آن کشت می شود و کشت این گیاه نیز در غرب کشور چین نیز دیده شده است.

نحوه کاشت

بذر گیاه زنیان را معمولا از ماه آبان تا آذر کشت می کنند البته در مناطقی که سرمای زیاد و یخبندان نباشد، زیرا اگر کاشت بذر زنیان در فصل بهار انجام شود باعث کاهش اسانس این گیاه می شود، ناگفته نماند که در مناطقی که هوای معتدل دارد بذر این گیاه در اوایل فصل بهار کاشت می شود زیرا این گیاه به هوای خیلی سرد و یخبندان حساس است.
بعد از کاشت بذر زنیان به مدت ۱۰ – ۷ روز منتظر می مانیم تا بذر ها شروع به جوانه زدن کنند در این مدت نور و رطوبت لازم را فراهم می کنیم ، در طول رشد گیاه از کودهای N و P به ترتیب ۱۰۰ و ۵۰ کیلوگرم در هکتار می توان استفاده کرد ، گیاه زنیان هم مانند سایر چتریان رشدی کند دارد و از نظر بافت و PH خاک محدودیتی ندارد پس می توان با اضافه کردن کودهای غنی شاهد رشد بهتر آن ها باشیم .

عوامل محیطی

گیاه زنیان از جمله گیاهانی است که خاک های قلیایی و شور را می تواند به خوبی تحمل کند و به رشدش ادامه دهد و همچنین از این گیاه برای مبارزه با علف های هرز نیز می توان استفاده کرد و این گیاه را می توان با تراکم بالا نیز کشت کرد. گیاه زنیان بومی کشور ایران ، هندوستان ، مصر و برخی از کشورهای اروپایی است .

برداشت محصول

زمان برداشت محصول در ماه های مرداد و شهریور یعنی زمانی که بذر ها شروع به زرد شدن و تغییر رنگ می کنند، است. در این زمان می توان با داس گل آذین ها را جمع آوری کرد حتی می توان کل بوته را از ریشه کند و بعد اقدام به جداسازی بذرها کرد ، بعد از جمع آوری کردن وخشک کردن چترها آنها را خرمن کوبی می کنند و بذر ها را از چتر ها جدا می کنند و پس از برداشت، محصول را به‌ طور طبیعی یا مصنوعی خشک می کنند و با وسیله ای به نام خرمن کوب ساقه را از دانه جدا می کنند و بعد از بوجاری کردن محصول بدست آمده را بسته بندی می کنند.
به‌عبارت‌دیگر تکثیر زنیان به‌وسیله بذر به روش کرتی به دو صورت ردیفی و در هم انجام می‌شود. فاصله بوته‌ها ۲۰×۲۰ سانتی‌متر برای کشت در هم و ۱۰×۳۰ سانتی‌متر برای کشت ردیفی، مناسب است. کشت بهاره و پاییزه آن امکان‌پذیر است، اما در کشت پاییزه عملکرد محصول بذر بیشتر است.

Carum-copticum
تکثیر

تکثیر گیاه زنیان به وسیله بذر یا دانه این گیاه است که از اواسط فروردین ماه تا اوایل اردیبهشت ماه شروع می شود .
زمینی که در آن می خواهیم بذرها را بکاریم بهتر است در پاییز و زمستان ۳ مرتبه شخم زده شوند بعد در فصل مناسب بذرها را در ردیفهایی به عرض ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر می پاشیم و بلافاصله روی آن را غلتک می زنیم وبرای هر هکتار ۱۰۰ تا ۵۰ کیلوگرم کود ازت خالص استفاده می کنیم عد از آن که بذرها را کاشتیم با زدن چنگک با دیسک ماشینی و خارج کردن علف های هرز از آن ها مراقبت می کنیم .

شرایط نگهداری
خاک

این گیاه برای اینکه رشد بهتر و محصول با کیفیت تری داشته باشد نیاز به خاکی حاصلخیز با بافت متوسط و زهکشی مناسب دارد.

دمای مناسب

دمای مناسب برای گیاه زنیان اقلیم های معتدله ومناطق گرم است.

آبیاری

آبیاری گیاه زنیان باید به طور متوسط باشد و سطح خاکش مرطوب نگه داشته شود.

نور

گیاه زنیان برای رشدش به نور زیاد نیاز دارد اما نه نور مستقیم، در کل زنیان گیاهی آفتاب دوست است.

معرفی گیاه زنیان

زنیان یکی از گیاهان دارویی معطر است که از دیرباز تا کنون به دلیل خواص دارویی شگفت انگیزش جایگاه ویژه ای در طب سنتی دارد. زنیان گیاهی یک ساله و علفی است که شاخ و برگ فراوانی دارد و تا ارتفاع ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر رشد می کند.
زنیان دارای برگ هایی با بریدگی های نازک و ظریف و گلهایی به رنگ سفید و مجتمع به صورت چتر مرکب است.
گلهای این گیاه کوچک می باشد و دارای گلبرگ های سفید و کوچکی با پرچم های صورتی رنگ می باشد که منظره زیبایی را پدید می آورد. زنیان دارای میوه کوچک و بیضی مانند است که طعم تندی دارد و به رنگ قهوه ای مایل به زرد می باشد. از خواص زنیان می‌ توان به مواردی مانند تنظیم سطح کلسترول، کنترل فشار خون، درمان التهاب، درمان سرفه و سرماخوردگی، کمک به درمان آسم، درمان وبا و… اشاره کرد.

نحوه کاشت بذر زنیان

بذر زنیان به دو صورت بهاره و پاییزه کشت می شود. ابتدا زمین مورد کاشت را آماده کنید و کود دامی و مواد آلی به آن اضافه کنید. بذرها را در عمق ۵ میلیمتر بکارید و سپس روی آن را غلتک نرمی بزنید و آبیاری کنید. تا زمان جوانه زنی باید سطح خاک مرطوب نگه داشته شود.
بهتر است این گیاه به صورت ردیفی کشت شود تا کار برداشت آن راحت تر انجام شود. لازم به ذکر است که گیاه زنیان در کشت پاییزه عملکرد بهتری دارد.
بعد از گذشت یک تا سه هفته بذر زنیان جوانه می زند و رشد خود را آغاز می کند. دمای مناسب برای جوانه‌ زنی بذر زنیان باید بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌ گراد باشد. این گیاه در مناطق گرمسیر و معتدل از رشد خوبی برخوردار است . این گیاه برای رشد بهتر به خاک هایی با بافت متوسط و حاصل خیز نیاز دارد. خاک باید از زه کشی خوبی برخوردار باشد.
زنیان از جمله گیاهان آفتاب دوست می باشد که برای رشد به نور زیاد خورشید نیاز دارد. زنیان در مراحل اولیه کاشت بذر تا جوانه‌ زنی باید خاکی مرطوب و نه خیس داشته باشد. بعد از جوانه‌ زنی فقط زمانی‌ که سطح خاک خشک شد اقدام به آبیاری نمایید.

هزینه های کاشت ، داشت و برداشت گیاه دارویی  زنیان
عملیاتنوع هزینهمبلغ هزینه
(هزارریال)
توضیحات
هزینه های آماده سازی و کاشتشخم و آماده سازی بستر کاشت۱۰۰۰۰_
کود شیمیایی و حیوانی۴۰۰۰۰_
بذر/نشا/پاجوش/قلمه /پیاز۱۰۰۰۰۱۰کیلو
کشت۱۰۰۰۰_
هزینه های داشتوجین و تنک کردن۱۰۰۰۰_
تغذیه کودی /کود سرک۱۰۰۰۰_
آبیاری۲۰۰۰۰_
محلولپاشی۰_
هزینه های برداشت  وبسته بندی برداشت۱۰۰۰۰_
جمع کردن محصول۰_
جداکردن  و بوجاری۱۰۰۰۰_
حمل محصول به انبار۰_
خشک کردن۰_
بسته بندی۰_
پیش بینی نشده : ۵-۱۰درصد (واکاری و….)۱۰۰۰۰_
جمع کل هزینه ها۱۴۰۰۰۰_

 

پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری طرح کشت گیاه زنیان

عملکرد سالیانه : ۲ تن در هکتار
نرخ برابری دلار : ۳۰۰۰۰ تومان
مساحت زیر کشت : ۱ هکتار
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۱ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۱۴ میلیون تومان (بدون احتساب هزینه زمین)
تعداد دفعات مورد نیاز آبیاری : ۱۰ بار
قابل قبول ( ec ) : 5000
کود شیمیایی مورد نیاز : ۲۰۰ کیلوگرم کود کامل
کود دامی پوسیده : ۲۰ تن
زمان کاشت: بهاره (نشاء)
میزان بذر/ نشاء/ قلمه / پیاز در هکتار : ۱۰ کیلوگرم بذر
زمان برداشت : تابستان
عملکرد: ۲ تن
قسمت مصرفی : بذر
قیمت تقریبی فروش هر کیلو : ۱۵۰ هزار تومان


درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:

۵/۵ - (۱ امتیاز)