مزرعه کشت بادمجان

بادمجان بانام علمی (Solanum melongena) گیاهی پهن‌برگ از خانواده سیب‌زمینی (Solanaceae) و دارای دوره رشد یک‌ساله است. قدمت آن به قرن پنجم میلادی بازمی‌گردد و خواستگاه آن هند است، در قرون‌وسطی توسط اعراب به اروپا برده شد و ازآنجا به آمریکا راه یافت.(مزرعه کشت بادمجان)
چین، هند، ایران و مصر، کشورهای پیشرو درزمینهٔ کشت و تولید بادمجان در سراسر جهان هستند.

خصوصیات بادمجان

به خاطر حساسیت بادمجان به سرما کشت آن بیشتر در نواحی گرمسیری صورت می‌گیرد البته در نواحی معتدل نیز می‌توان به کشت این گیاه اقدام نمود، ولی باید توجه داشت که دمای کمتر از ۱۶ درجه باعث آسیب به گیاه می‌شود.
ارتفاع بادمجان بین ۰.۵ تا ۱.۵ متر متغیر است.
ریشه‌های سطحی و قوی دارد.
برگ‌هایی بزرگ و بیضوی به طول ۱۸-۱۰ سانتی‌متر دارد.
گل‌های آن شبیه گل سیب‌زمینی و بنفش‌رنگ است، به‌صورت انفرادی و یا مجتمع دیده می‌شود که در صورت مجتمع بودن فقط گل تحتانی تولید میوه می‌کند.
میوه آن کشیده و باریک و یا گرد و به رنگ‌های بنفش، سیاه، زرد و سفید دیده می‌شود.

انواع بادمجان

بادمجان دارای انواع مختلف زینتی و بالغ‌بر هفت رقم خوراکی است که سه نوع آن در ایران متداول است و در سطح وسیع کشت می‌شود.
بادمجان قلمی (S.M.Var. Serpentinum): این رقم از قدیم در ایران کشت می‌شود و دارای میوه‌های دراز و باریک است که حدود ۲.۵ سانتی‌متر عرض و ۳۰ تا ۳۵ سانتی‌متر طول دارند.
بادمجان معمولی آمریکایی (S.m.var esculentum): این رقم در مقایسه با بادمجان قلمی دارای قطر بیشتری است و طول آن تقریباً دو برابر عرض میوه است.
بادمجان درشت آمریکایی (S.m.var.depressum): این واریته پاکوتاه است و عرض میوه آن زیاد و حدود دو برابر طول میوه است.

کاشت و پرورش بادمجان

پرورش بادمجان به خاطر نیاز به نور فراوان و دوره گرمای طولانی به‌خوبی با آب‌وهوای ایران سازگار است و پرورش بادمجان می‌تواند عملکرد بهتر و با هزینه کمتر در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان داشته باشد و به همین دلیل ایران همیشه از تولیدکنندگان اصلی بادمجان در جهان است.
باوجود تنوع بسیار زیاد گیاهان زراعی تنها تعداد محدودی از آن‌ها در هر منطقه مورد کشت و کار قرار می‌گیرند. این گیاهان بر اساس مزیت نسبی که در مقایسه با سایر محصولات دارند انتخاب می‌شوند.

خاک مناسب پرورش بادمجان

خاک یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد عملکرد مطلوب در بادمجان است زیرا این گیاه به مواد غذایی فراوان و رطوبت دائم نیازمند است که برای رسیدن به چنین شرایطی باید خاک کاملاً حاصلخیز باشد و همچنین باید دارای مواد آلی و شن و رس کافی باشد تا هم آب به‌راحتی در آن نفوذ کند و هم بتواند رطوبت را در خود حفظ کند و به‌آسانی در اختیار گیاه قرار دهد.
بهترین خاک برای پرورش بادمجان خاک شنی لومی (sandy Loam) است که pH آن نیز از ۵٫۸ تا ۶٫۵ و همچنین عمیق و دارای زهکشی خوب باشد. بادمجان برای رشد مناسب و حصول حداکثر محصول احتیاج به حاصلخیزی خاک و تغذیه کافی دارد زمین بادمجان باید دائم نم‌دار و مرطوب باشد.
بهترین خاک برای بادمجان خاک‌های شنی لومی (sandy Loam) است. همچنین خاک آن باید عمیق، حاصلخیز و زهکشی خوبی داشته باشد. بادمجان ازجمله سبزی‌هایی است که مواد غذایی زیادی از زمین جذب می‌کند، به همین دلیل استفاده از کودهای دامی به میزان ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار توصیه می‌شود چنانچه زمین شنی و یا ضعیف باشد باید به میزان ۴۰ تا ۵۰ تن و حتی ۷۰ تن در هکتار کود دامی به زمین داد چنانچه کود دامی در دسترس نباشد می‌توان برای تقویت خاک به کاشت گیاهان خانواده بقولات به‌عنوان کود سبز در سال قبل از کاشت اقدام نمود استفاده از کودهای کامل ازت فسفر و پتاسیم باید در برنامه کودی و آماده کردن زمین قرار گیرد.
در آمریکا کودهای شیمیایی کامل را تا میزان ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ کیلوگرم در هکتار قبل از آماده نمودن خاک در زمین پخش می‌کنند از طرفی چون این گیاه زمین را برای مدت طولانی اشغال می‌کند و محصول می‌دهد لذا مصرف کودهای ازته به‌صورت سرک ۲ تا ۳ نوبت برای آن توصیه می‌گردد میزان مصرف کود ازته سرک در هر نوبت حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار می‌باشد. اولین نوبت کود ازته سرک ۳ تا ۴ هفته بعد از کاشت است. pH مناسب خاک بین ۵/۵ تا ۸/۶ می‌باشد.

کود مورداستفاده در زراعت بادمجان

بادمجان احتیاج به کود فراوان دارد. اگر کود دامی موجود باشد در حدود ۳۰ تن کود در هکتار با شخم اول به زمین می‌دهند و با این مقدار کود دامی ۳۲۰ تا ۵۰۰ کیلومتر سوپر فسفات ۱۶ درصد اضافه می‌کنند. درصورتی‌که کود دامی موجود نباشد و یا استعمال آن ازنظر قیمت مقرون‌به‌صرفه نباشد باید از کود شیمیایی به مقدار ۵۰ تا ۷۵ کیلو ازت و ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلو فسفر و به همین اندازه پتاس برای تقویت زمین استفاده کرد. این مقدار کود شیمیایی همراه با کود سبز برای حفظ مواد آلی زمین بهترین نتیجه را می‌دهد.

آماده‌سازی بستر مناسب و کود دهی

پرورش بادمجان به مواد غذایی زیادی نیاز دارد پیش از هر کاری باید به فکر تقویت زمین بود و علاوه بر اینکه خاک باید کاملاً حاصلخیز باشد، با استفاده از کودهای دامی (کاملاً پوسیده) به میزان ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار می‌توان مقداری از نیاز گیاه را برآورده کرد و درصورتی‌که خاک ازنظر مواد غذایی ضعیف باشد لازم است از مقدار بیشتری کود دامی (۴۰ تا ۵۰ تن در هکتار) و به همراه آن ۳۲۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم سوپر فسفات ۱۶ درصد استفاده نمود، البته درصورتی‌که کود دامی کاملاً پوسیده نباشد نباید به مقدار زیاد از آن استفاده کرد زیرا باعث سوزاندن گیاه می‌شود.
در صورت عدم دسترسی به کود دامی مناسب می‌توان از کودهای شیمیایی به میزان ۵۰ تا ۷۵ کیلوگرم کود ازت و ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم کود فسفره و همچنین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم کود پتاس در هر هکتار از زمین استفاده نمود. همچنین در دوران رشد ۲ تا ۳ بار کود ازته به‌صورت سرک توصیه می‌شود که می‌توان آن را ۳ تا ۴ هفته بعد از کاشت شروع نمود.

چگونه بادمجان کشت کنیم؟

بادمجان دارای بذرهای کوچک و به رنگ‌های سفید یا زرد است که دارای یک دوره خواب هستند و پس از کشت ممکن است تعداد زیادی از بذرها جوانه نزنند و جوانه‌های ایجادشده نیز در ابتدا دارای رشد بسیار کندی باشند و ممکن است بین ۶ تا ۱۲ هفته طول بکشد تا بذور به‌اندازه نشاء مناسب برسند از همین رو بهتر است که در گلخانه بذرها را در خزانه کشت کنیم.
پس از برطرف شدن سرما نشاءها را پس از مرحله چهار برگی به زمین اصلی انتقال دهیم تا هم زودتر به محصول برسیم و هم از هزینه‌های واکاری یا تنک کردن بکاهیم. البته در زمان انتقال نشاء به زمین اصلی باید مراقب شوک وارده به آن‌ها بود زیرا این گیاه بسیار حساس است.
بهترین زمان انتقال نشاء بادمجان به زمین، مرحله چهار برگی است.
در مناطق معتدله در فروردین و در مناطق گرمسیری در بهمن‌ماه می‌توان نسبت به کشت بذر در خزانه گرم یا شاسی اقدام نمود. درصورتی‌که بخواهیم به‌طور مستقیم اقدام به کشت بذر در زمین اصلی کنیم باید تا مساعد شدن هوا منتظر بمانیم. اگرچه بذرها قوه نامیه خود را ۶ تا ۷ سال حفظ می‌کنند ولی بیشترین درصد جوانه‌زنی را بذرهای دوساله دارند.(مزرعه کشت بادمجان)
بادمجان را به‌صورت خطی می‌کارند و فاصله بوته‌ها بر اساس رقم و اندازه نهایی بوته‌ها متغیر است ولی به‌طورمعمول فاصله ردیف‌های کشت را ۷۵ تا ۱۲۰ سانتیمتر و فاصله بین بوته‌ها را بر روی ردیف ۴۰ تا ۶۰ سانتیمتر در نظر می‌گیرند.

نگهداری از بادمجان

علاوه بر سله شکنی خاک و حفظ رطوبت خاک در تمام مراحل رشد، از بین بردن علف‌های هرز خصوصاً در مراحل ابتدایی رشد به علت قدرت استقرار اولیه کم بادمجان ضروری است و در مراحل بعدی رشد خود گیاه می‌تواند با ایجاد پوشش مناسب با علف‌های هرز مبارزه کند.
برای اینکه گیاه بتواند میوه‌های درشت و باکیفیت تولید کند باید پس از تشکیل میوه‌ها تعدادی ازگل‌ها را هرس کنیم (هرچقدر گل روی بوته کمتر باشد میوه درشت‌تر می‌شود) در غیر این صورت میوه‌ها کوچک باقی خواهند ماند. همچنین می‌توان با دادن کود سرک به گیاه تعداد میوه‌های درشت بیشتری برداشت کرد.

اصول کاشت بادمجان

بادمجان را به‌طور خطی می‌کارند و به طرز نشتی آبیاری می‌کنند. فاصله خطوط کاشت با نوع بادمجان تفاوت می‌کند. در زمین مرغوب نسبت به نوع کاشته شده فاصله خطوط ۷۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر است و فاصله بین بوته‌ها روی خطوط در حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر می‌باشد.
بادمجان به دو طریق کشت مستقیم و تهیه خزانه ازدیاد می‌شود. درکشت مستقیم باید تا برطرف شدن سرما در بهار کشت به تأخیر افتد ولی می‌توان در گلخانه اقدام به تهیه خزانه و کشت کنیم و به‌محض مساعد شدن هوا و برطرف شدن سرما نشاها به محل اصلی منتقل می‌شود.
بذر بادمجان برخلاف گوجه‌فرنگی برای جوانه زدن احتیاج به یک دوره استراحت طولانی دارد و در بعضی مواقع حتی با سپری شدن دوره استراحت و کاشت بذر در شرایط مناسب بازهم درصد کمی از بذر جوانه‌زده و رشد نشاهای جوان نیز بسیار کند است به‌طوری‌که بسته به شرایط آب‌وهوایی و زمان لازم از بذرکاری تا انتقال نشاء به زمین اصلی از ۶ تا ۱۲ هفته متغیر است.
بذر این گیاه کوچک و به رنگ‌های زرد یا سفید دیده می‌شود که قوه نامیه را ۶ تا ۷ سال حفظ می‌کند بذرهای دوساله دارای حداکثر قوه نامیه هستند طریقه کاشت در زمین اصلی به‌صورت ردیفی است. در مناطق گرمسیر بذر بادمجان را در بهمن‌ماه و در مناطق معتدل در فروردین‌ماه در خزانه گرم ویا شاسی می‌کارند.
پس‌ازآن که بوته‌های آن چهاررگه شدند آن‌ها را از خزانه خارج ساخته و در زمینی که قبلاً آماده ساخته‌اند به فاصله ۷۵ سانتیمتر از یکدیگر روی ردیف‌ها نشاء می‌کنند. فاصله بین ردیف‌ها بایستی یک متر منظور گردد. در طول تابستان هر چهار روز یک‌مرتبه آبیاری ضرورت دارد.

داشت بادمجان

مراقبت‌های لازم پس از کاشت نشاء عبارت‌اند از آبیاری، دفع علف‌های هرز و سله شکنی می‌باشد مصرف کود سرک در ۲ تا ۳ نوبت به قوی شدن بوته و تولید محصول بیشتر کمک می‌کند. توصیه می‌شود که زمین نم‌دار باقی بماند این مسئله درزمینهٔ ای رسی اهمیت زیادی دارد.
هرس و کم کردن مقدار گل‌ها بعد از تشکیل میوه‌ها الزامی است زیرا در غیر این صورت میوه‌ها کاملاً بزرگ نمی‌شوند میوه بزرگ باکیفیت خوب زمانی به وجود می‌آید که تعداد میوه روی بوته محدود باشد. مبارزه با آفات و بیماری‌ها باید در دستور کار قرار گیرد. ازجمله مهم‌ترین آفات بادنجان، کنه می‌باشد که برای مبارزه با آن می‌توان از انواع سموم کنه‌کش مانند تدوین استفاده کرد.
سایر آفات مانند شته، عنکبوت قرمز و انواع سوسک، آسیب چندانی به بادمجان نمی‌توانند دارد کنند بعضی از قارچ‌هایی که به گوجه‌فرنگی حمله می‌کنند مانند فوزاریوم، آلترناریا و دورتیسلیوم (Verticillium) می‌توانند در بادمجان تولید بیماری نمایند و باعث پوسیدگی و خشک شدن برگ‌ها و میوه آن شوند برای جلوگیری از شیوع این بیماری‌ها باید اولاً بذور ضدعفونی شده کشت شوند، ثانیاً از کاشتن بادمجان در زمینی که قبلاً گوجه‌فرنگی و یا سیب‌زمینی در آن کشت‌شده است خودداری کرد و ثالثاً بوته‌ها بخصوص زمانی که کوچک هستند به‌وسیله قارچ‌کش‌ها سم‌پاشی گردند.(مزرعه کشت بادمجان)

بیماری‌های مهم گیاه بادمجان

ورتیسیلیوز بادمجان
علائم بیماری: کوتاه ماندن و پژمردگی گیاه – میوه دهی بد.
پوسیدگی طوقه بادمجان
علائم بیماری: همانند گوجه‌فرنگی.
پژمردگی باکتریایی بادمجان
علائم بیماری: پژمردگی برگ و ساقه – کلروز و نکروز برگ – ترشحات آوندی سفید و لزج – قهوه‌ای شدن بافت اشعه مغزی و پوست
بوته میری بادمجان
علائم بیماری: پوسیدگی و مرگ بافت ریشه‌چه و ساقه چه در گیاه چه خزانه
سفیدک پودری بادمجان
علائم بیماری: کپک‌های سفید در پشت برگ – لکه‌های سایه‌دار خشک زرد در ناحیه فوقانی پهنک – پیچیدگی برگ‌ها از پایین به بالا

آفات و بیماری‌ها

به خاطر داشتن بیماری‌ها و آفات مشترک با دیگرگونه‌های این خانواده (Solanaceae)، مثل سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و فلفل باید از ارقام مقاوم استفاده کرد و این گیاه را در تناوب با گیاهانی از خانواده‌های دیگر قرارداد. بذوری که کشت می‌شوند باید ضدعفونی شده و درزمانی که بوته‌ها هنوز کوچک هستند با قارچ‌کش احتمال ورود بیماری‌های قارچی را از بین برد.
یکی از مهم‌ترین آفات بادمجان، کنه تارتن دونقطه‌ای است که با ایجاد تارهای نازک رشد گیاه را کاهش می‌دهد و با تغذیه از شیره گیاهی باعث تغییر رنگ (زرد و قهوه‌ای) و خشکیدن برگ‌های گیاه می‌شود.
افزایش دما باعث افزایش جمعیت ولی افزایش رطوبت از جمعیت آن می‌کاهد. برای مبارزه با این آفت می‌توان از سموم کنه‌کش مثل گوگرد پودری (یا گوگرد مایع) و آبامکتین و… استفاده کرد و درصورتی‌که وجود کنه با حشراتی مثل شته و تریپس هم‌زمان باشد می‌توان از سم دانیتول استفاده نمود.
آفات دیگری همچون انواع سوسک‌ها و عنکبوت قرمز نیز به بادمجان حمله می‌کنند که خسارت آن‌ها ناچیز است.

برداشت بادمجان

از زمانی که میوه بادمجان حدوداً به یک‌سوم اندازه نهایی خود رسیده باشد می‌توان آن را برداشت کرد اما بهترین کیفیت میوه زمانی است که سفت، براق، با سطح صاف و در اندازه‌ای که بازار می‌پسندد باشد. ازآنجاکه میوه می‌تواند تا مدتی بدون افت کیفیت روی بوته باقی بماند زمان برداشت را باید با توجه به شرایط بازار تنظیم نمود، تأخیر بیش‌ازحد در برداشت باعث بذری شدن میوه و سفت شدن آن و درنتیجه کاهش کیفیت میوه می‌گردد و از طرفی وجود میوه روی بوته باعث کاهش تولید میوه‌های جدید می‌شود.
به خاطر وجود تیغ در ساقه و محل اتصال میوه برداشت دستی بادمجان با مشکلاتی همراه است و ممکن است به قیچی باغبانی یا چاقو نیاز باشد.(مزرعه کشت بادمجان)

نکات کلیدی کاشت بادمجان

زمان کاشت: آخر اسفند و اوایل فروردین در زیر شاسی به‌صورت خزانه کاری.
مقدار بذر لازم: ۲ گرم بذر برای هر مترمربع خزانه.
عمق کاشت بذر: ۲-۱ میلی‌متر.
مدت جوانه زدنی: ۲۵-۲۰ روز.
زمان نشاء: وقتی گیاه به‌اندازه ۲۰-۱۵ (س) رشد کرده نشا می‌شود.
خاک مناسب: خاک حاصلخیز تازه و سبک.
فاصله ردیف: ۶۰ (س) بین گیاه.
مدت رسیدن محصول: ۱۶۰-۱۳۰ روز.
میزان تولید: ارقام اصلاح‌شده ۳۵-۲۵ تن در هکتار.

آب‌وهوای مطلوب کشت بادمجان

بادمجان حساس به سرما می‌باشد بنابراین برای حداکثر برداشت باید این گیاه را در نواحی گرمسیری و یا مناطقی که دارای تابستان طولانی می‌باشند کاشت ولی با کاشتن بذر بادمجان در نواحی سرد معتدل نیز می‌توان به کشت این گیاه اقدام کرد.

کنترل علف‌های هرز درکشت بادمجان

در مراحل ابتدایی رشد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پس‌ازآن گیاه به‌اندازه کافی ارتفاع لازم به قدرت کافی برای رقابت با علف‌های هرز را خواهد داشت. موفقیت در کنترل علف‌های هرز درکشت ارگانیک بادمجان متکی بر ترکیبی آر روش‌های مختلف است. استفاده از یک تناوب زراعی با گیاهان مختلف به‌ویژه استفاده از گیاهان پوششی از رقابت کننده با علف‌های هرز، اولین و مهم‌ترین قدم در تولید ارگانیک بادمجان است. رعایت اصولی که از ورود بذر و اندام‌های افزایشی علف‌های هرز به مزرعه جلوگیری می‌کند در این مورد نقش مهمی دارند.(مزرعه کشت بادمجان)

مراحل کاشت بادمجان چگونه است؟

بذرهای بادمجان که به رنگ‌های سفید و زرد می‌باشند بسیار کوچک‌اند. این بذرها دارای یک دورهٔ خواب می‌باشند به همین دلیل بعد از کشت، ممکن است بسیاری از بذرها رشد نکنند و یا رشد بذرها به‌کندی انجام گیرد. به‌گونه‌ای که حدود ۶ تا ۱۲ طول بکشد این بذرها تبدیل به بذرهای نشاء شوند. به همین دلیل بهتر است در ابتدا، بذرها را خزانهٔ گلخانه کشت کنید.
این کار سبب می‌شود مشکل سرمای بذرهای بادمجان، حل شود. بعد از رفع این مشکل، باید بگذارید تا نشاها به مرحلهٔ چهار برگی برسند. پس‌ازاین مرحله می‌توانید نشاها را به زمین اصلی انتقال دهید. این پروسه سبب می‌شود هم زودتر به محصول نهایی برسید و هم هزینه‌های واکاوی و تنک کردن را کاهش دهید. ازآنجایی‌که گیاه بادمجان بسیار حساس است باید در زمان انتقال نشاها به زمین اصلی، کاملاً متوجه شوک وارده به آن، باشید.(مزرعه کشت بادمجان)
اگر در مناطق معتدل می‌خواهید اقدام به کاشت بادمجان کنید بهتر است در فصل فروردین این کار را انجام دهید. اما در مناطق گرمسیری، بهمن‌ماه، بهترین فصل کشت بذر در خزانهٔ گرم و یا شاسی است. اگر می‌خواهید مستقیماً بذرها را در زمین اصلی بکارید باید منتظر بمانید تا هوا، مساعد شود.
مراحل کلی کاشت بادمجان شامل موارد زیر می‌باشد.
• ابتدا خاک مناسب با زهکشی را آماده کنید. برای این کار می‌توانید با بیل یا شیارکش، خاک را زیرورو کنید.
• اگر می‌خواهید بادمجان را در گلدان بکارید باید ته گلدان را با سنگ یا ماسه پرکنید تا خاکتان زهکشی داشته باشد.
• به خاک، مقداری کود دامی و کم پوست اضافه کنید.
• بذرها را بکارید و آن‌ها را آبیاری کنید.
• برای جوانه زدن بذرها، دما را معتدل نگه‌دارید.
• بعد از ۲ تا ۳ هفته، بذرها آمادهٔ جابه‌جایی هستند.

بهترین دما برای رشد بذرهای بادمجان

مرحله جوانه‌زنی: دمای روزانه ۲۳ تا ۲۵، دمای شبانه ۲۳ تا ۲۵
مرحله رشد تا انتقال نشاء: دمای روزانه ۲۰ تا ۲۵، دمای شبانه ۱۸ تا ۲۰
کاشت: دمای روزانه ۲۰ تا ۲۵، دمای شبانه ۱۸ تا ۲۰
کاشت تا جمع‌آوری بوته‌ها: دمای روزانه ۱۸ تا ۳۰، شبانه ۱۸ تا ۲۵

آماده‌سازی زمین

آماده‌سازی زمین اصلی، بایستی در اولین فرصت ممکنه صورت پذیرد تا اینکه انتقال نشاء در اولین زمان ممکن و در روزهای خنک بهار انجام پذیرد. تأخیر در انتقال نشاء بادمجان و مصادف شدن آن با روزهای گرم تلفات جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت. چراکه علاوه بر کاهش میزان تولید میوه یا بذر، هزینه‌های غیرضروری را نیز به برنامه کشت وارد خواهد شد.(مزرعه کشت بادمجان)

مشکلات تأخیر در انتقال نشا

تلفات نشاء در اثر گرمای هوا.
کاهش راندمان نیروی کارگری به دلیل گرمی هوا و درنتیجه بی‌دقتی آن‌ها در انتقال صحیح نشاء.
تلفات بیشتر نشاهای جوان در اثر برخورد با لبه داغ مالچ پلاستیکی.
مصادف شدن زمان گلدهی و گرده‌افشانی با گرمای بیش‌ازحد هوا در مردادماه و درنتیجه کاهش عملکرد بذر و میوه.
طغیان کنه تارتن در مرحله حساس گلدهی.
نیاز به وجین بیشتر به دلیل غالب‌تر شدن علف‌های هرز به نشاهای جوان که کشت به‌موقع سبب برتری بوته‌های بادمجان به علف‌های هرز شده و تا حد زیادی از رشد آن‌ها جلوگیری خواهد کرد.
برخورد زمان بارگیری با روزهای سرد پاییز و زمستان و درنتیجه نیاز به هزینه‌های گرمائی جهت سالن بذر گیری و همچنین مراحل خشک‌کردن بذور.

ویژگی‌های یک نشا ایده آل

یک نشای ایده آل، گیاه چه ای به ارتفاع ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر و ریشه‌دار و عاری از بیماری و بدون جوانه گل است. نشاهای مسن‌تر پس ‌از انتقال، سرعت رشد آن‌ها بشدت کاهش می‌یابد. عمل مقاوم‌سازی نشاها باید یک تا دو هفته قبل از انتقال نشاها به مزرعه، صورت بگیرد.
این کار باکم کردن تدریجی آب به‌منظور مقابله با تنش رطوبتی پس از نشاکاری و هوادهی به‌منظور مقاومت در برابر کاهش درجه حرارت و همچنین آفتاب دهی به‌منظور مقاومت به تابش مستقیم آفتاب در مزرعه صورت می‌گیرد. چند روز قبل از انتقال نشاها پوشش پلاستیکی آن‌ها کاملاً برداشته می‌شود. نشاها ۱۲ تا ۱۴ ساعت قبل از انتقال، کاملاً آبیاری می‌شوند.(مزرعه کشت بادمجان)

انتقال نشاء

انتقال نشاها بهتر است هنگام عصر یا در روزهای ابری صورت گیرد تا شوک انتقال نشاء، به حداقل برسد. در ایران، نشاکاری معمولاً به دو صورت انجام می‌گیرد:
۱- نشاکاری در زمین کاملاً خیس که آب در داخل جوی‌ها درحرکت است و نشاها در منطقه داغ آب، کاشته می‌شود.
۲- نشاکاری در خاک گاو رو که در این حالت توسط یک چوب‌دستی چاله‌هایی در منطقه داغاب ایجاد می‌گردد.
نشاها در چاله‌ها قرار می‌گیرند و سپس چاله‌ها پر از آب‌شده و خاک‌دهی می‌گردند. مورد اخیر در منطقه ورامین معمول‌تر است. در حالت مکانیزه، انتقال نشا توسط ماشین نشا زن صورت می‌گیرد. پس از استقرار نشاها و به‌منظور جلوگیری از افتادگی آن‌ها در اثر باد و همچنین وزن میوه‌ها، ضروری است در مراحل آتی رشد گیاه، خاک‌دهی پای بوته‌ها انجام گیرد.

تعداد بوته در هکتار

جهت تامین تراکم حدود ۱۵۰۰۰ بوته در هکتار و با توجه به تلفات موجود در زمان تولید و انتقال نشاء به مزرعه و همچنین نیاز به واکاری، می بایستی برنامه ریزی تولید حدود ۲۳۰۰۰ نشاء داشته باشیم که نیاز به ۱۵۰ گرم بذر بادمجان با قوه نامیه مناسب دارد البته این عدد در شرایط بسیار ایده آل و تولید مکانیزه نشاء در سینیهای کشت میباشد .

نکات انتقال نشاء به فضای باز

سن نشاء

هریک از سبزی‌های معمولی را می‌توان به‌طور رضایت بخشی در طول مراحل اولیه رشد، نشا نمود. در مورد ذرت و لوبیا و کدوئیان، تنها دوره کوتاهی است که طی آن با نشا کردن صدمه شدیدی نمی‌بینند. سهولت در نشاکاری گیاه با افزایش سن، کاهش می‌یابد و تفاوت بین گونه‌ها با افزایش سن برجسته‌تر خواهد شد. در سن یک هفتگی، بیشتر گونه‌ها می‌توانند با حداقل تأخیر در رشد، نشاکاری شوند درصورتی‌که بعد از ۴ هفته، نشاکاری گیاهانی که به‌سختی نشاکاری می‌شوند، افت بیشتری خواهند داشت.

سرعت جایگزینی ریشه‌ها و قدرت جذب آب

بازگشت شادابی گیاهان پس ‌از انتقال نشاء، عمدتاً بستگی به قدرت جذب آب دارد که خود وابسته به‌سرعت جایگزینی ریشه‌ها است. سهولت تجدید رشد ریشه‌ها با تداوم رشد نشاء، همبستگی دارد. تجدید رشد ریشه‌ها بستگی به میزان چوب‌پنبه‌ای شدن و تشکیل کوتین در لایه‌های درون‌پوستی ناحیه ریشه دارد.(مزرعه کشت بادمجان)
تشکیل این لایه‌ها توسط ریشه‌های باقیمانده نشا را بعد از نشاکاری کاهش می‌دهند. رسوب چوب‌پنبه یا کوتین در آندودم یا پریدرم علاوه بر ایجاد اشکال در جذب آب، باعث منشعب شدن ریشه نیز می‌گردد. پس ‌از انتقال نشا به فضای باز برای تحریک ریشه‌زایی و استقرار بهتر نشا در خاک و همچنین افزایش رشد و تغذیه نشا بادمجان توصیه می‌شود که از کودهای محرک ریشه‌زایی استفاده کنید.

قیم زنی و خاک‌دهی پای بوته‌ها

پس‌ازاینکه نشاها استقرار پیدا کردند به‌منظور جلوگیری از افتادن نشاها در اثر باد و همچنین مقاومت بوته‌ها در برابر وزن میوه‌ها، در مراحل رشد آتی گیاهان ضروری است که خاک‌دهی پای بوته انجام گردد. در ایران این کار معمول نیست و معمولاً خاک‌دهی پای بوته‌ها در یک یا دو مرحله صورت می‌پذیرد تا بوته، ایستایی بهتری داشته باشد. بااین‌وجود، در این روش تعدادی از بوته‌ها دچار خوابیدگی خواهد شد.

هرس

به‌منظور تولید میوه‌هایی با رنگ شفاف و کیفیت بالا، هرس شاخ و برگ در بادمجان انجام می‌گردد. در هرس شاخه، برای هر بوته سه‌شاخه، دوشاخه از اولین تقسیم از ساقه اصلی و یک شاخه بعدازاین تقسیم نگه‌داشته می‌شود. تمامی شاخه‌های دیگر به‌صورت ادواری حذف می‌گردند.

هرس برگ

در هرس برگ، به‌منظور گردش بهتر هوا و همچنین نور رسانی بیشتر در کنوپی، برگ‌های پیرتر از قسمت‌های پایین‌تر گیاه حذف می‌شود. در برخی مناطق بادمجان کاری ایران مثل ورامین، در اواخر فصل رشد، یک نوع هرس بنام سرزنی انجام می‌گیرد. بدین‌صورت که نوک سرشاخهٔ بوته‌ها، زده می‌شود. این عمل باعث می‌گردد که میوه دهی در قسمت‌های تحتانی بیشتر گشته و بوته جوان‌تر می‌گردد.

مالچ گذاری

مالچ گذاری به‌منظور کاهش علف هرز، جلوگیری از فشردگی خاک و حفظ رطوبت خاک، مالچ گذاری درکشت بادمجان توصیه می‌گردد. دو نوع مالچ برای بادمجان قابل توصیه است. مالچ آلی و مالچ پلاستیکی. مالچ‌های آلی همانند کلش برنج و موارد مشابه، معمولاً پس از نشاکاری به کار می‌روند. این مالچ‌ها رطوبت خاک را حفظ می‌کنند و مواد آلی خاک را افزایش می‌دهند و دمای خاک را پایین می‌آورند.(مزرعه کشت بادمجان)
مالچ‌های پلاستیکی قبل از نشاکاری کشت بادمجان، بروی پشته‌ها و یا کف جوی‌ها کشیده می‌شوند. پس از کشیدن پلاستیک می‌بایست در محل‌های نشاکاری، سوراخ‌هایی ایجاد گردد. مالچ پلاستیکی برای کنترل علف‌های هرز مدنظر است. مالچ با پلاستیک سیاه به‌طور مؤثری علف‌های هرز را کنترل می‌کند. ترکیبی از دو مالچ آلی و پلاستیکی بسیار مناسب خواهد بود.

آبیاری گیاه بادمجان

بیشتر آب دادن به بادمجان سبب می‌شود بادمجان زیر کشت ما شیرین‌تر شود. دقت کنید که آبیاری بیش‌ازحد هم باعث نابودی گیاه می‌شود.
اگر در باغ حیاط خود و یا گلدان اقدام به کاشت بادمجان کرده‌اید، در صورت خشک شدن سطح خاک، باید آن را آبیاری کرده و مانع از خشک ماندن خاک گلدان شوید. کاشت بادمجان به‌صورت خطی بوده و آبیاری آن به مدل نشتی می‌باشد.

عمق آبیاری

بادمجان یک گیاه دارای ریشه متوسط است که عمق ریشه آن در خاک‌هایی با زهکشی خوب، حدوداً ۹۰ سانتیمتر است. در هر آبیاری می‌بایستی خاک حداقل تا عمق ۴۵ سانتیمتری خیس گردد. روش آبیاری بستگی به بافت خاک و تسطیح زمین و میزان آب موجود دارد.
عموماً آبیاری نشتی یا همان جوی و پشته‌ای درکشت بادمجان در مزرعه یا فضای باز و سیستم آبیاری قطره‌ای درکشت بادمجان گلخانه‌ای استفاده می‌گردد. مالچ با پلاستیک سیاه می‌تواند یکنواختی رطوبتی بهتری را در بین دوره‌های آبیاری ایجاد کند. با توجه به شرایط خشک و نیمه‌خشک اقلیم کشور، توصیه می‌گردد که حتی‌الامکان کشت با مالچ پلاستیکی و آبیاری قطره‌ای صورت پذیرد تا کمترین اتلاف آب ایجاد شود.
آبیاری در طول فصل رشد طولانی ضروری است. یک دوره خشکی شدید باعث ریزش گل‌ها و میوه‌ها می‌شود. مقدار آبیاری بستگی به نوع خاک، شرایط رشد و نوع کاشت گیاه دارد. شوری مطلوب آب آبیاری باید کمتر از ۲ دسی زیمنس بر سانتی‌متر باشد.
اگر وضعیت عناصر غذایی خاک معلوم نیست آزمایش خاک ازنظر عناصر غذایی ۳ تا ۴ ماه قبل از کشت توصیه می‌شود. همچنین آنالیز برگ‌های بالغ گیاه نیز می‌تواند به‌عنوان یک برنامه جهت کود دهی عمل نماید. در کود دهی بادمجان هدف اصلی فراهم کردن مقدار متناسبی از عناصر غذایی در طی فصل طولانی رشد گیاه است.
استفاده از کود دامی مانند کود مرغی به‌اندازه ۱۲ تا ۱۵ تن در هکتار به همراه ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم سوپر فسفات برای رشد اولیه بادمجان کافی است. استفاده از کود NPK مانند ۵:۷:۴ به مقدار ۱۵۰۰-۱۲۰۰ کیلوگرم در هکتار قبل از نشاکاری نیز گزینه مناسبی است.
کاربرد مداوم کود نیتروژن به مقدار ۳۰-۲۵ کیلوگرم در هکتار (۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم اوره) در طی فصل رشد نیاز است. اولین کود دهی درزمانی که گیاهان ۳۰ سانتی‌متری هستند و دومین کود دهی بعد از تشکیل اولین میوه انجام می‌شود و پس‌ازآن هر هفته یا دو هفته یک‌بار بر اساس شرایط رشد گیاه کود دهی انجام می‌شود.
در خاک‌های سبک که مشکل آبشویی عناصر غذایی وجود دارد مقدار زیادی نیتروژن و پتاسیم باید به خاک اضافه شود. چندین دفعه کاربرد پتاسیم نیترات تا میزان ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود.
در سال‌های اخیر تمایل به استفاده از کودهای حل شونده در آب و استفاده آن از طریق سیستم آبیاری فزایش یافته است. از طریق این تکنولوژی رشد بهینه گیاه از طریق رساندن مقدار دقیق عناصر موردنیاز گیاه حاصل می‌شود. فواید آن شامل کاهش هزینه‌های کارگری و هزینه کود و استفاده کارآمدتر از آب و عناصر غذایی و کاهش آبشویی عناصری همچون نیتروژن به داخل آب‌های جاری می‌باشد.(مزرعه کشت بادمجان)
در هنگام برداشت باید به نوع رقم کشت‌شده توجه کرد. هنگامی‌که شکل بادمجان به‌اندازه مطلوب رقم رسید باید آن را توسط چاقوی تیز از گیاه جدا کرد. اگر بادمجان بیش‌ازاندازه رشد کند سبب رشد تخم‌ها در درون میوه شده و بادمجان تلخ می‌شود.

پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری مزرعه کشت بادمجان

میزان تولید : ۳۰ تن
نرخ برابری دلار : ۳۰۰۰۰ تومان
سطح زیر کشت : ۱ هکتار
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۶۵ میلیون تومان (بدون احتساب هزینه زمین)
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۷۵ درصد
درآمد مزرعه کشت بادمجان در سال : ۱۵۰ میلیون تومان
میزان سود مزرعه کشت بادمجان : ۵۵ میلیون تومان


درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: