آنالیز ماتریسSWOT صنعت گردشگری ایران

گردشگری بزرگترین صنعت خدماتی جهان از نظر درآمدزایی شناخته شده است، به طوری که رشد آن تغییرات اجتماعی و اقتصادی زیادی را به دنبال داشته است. توسعه صنعت گردشگری برای کشورهای درحال توسعه که با معضلاتی چون نرخ بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجهند، از اهمیت بالایی برخورداراند. از طرف دیگر گردشگری می­­تواند به عنوان یک صنعت اقتصادی توانمند تأثیر بسیار زیادی بر تولید ملی و اشتغال کشور در سالهای آتی داشته باشد. از آن جهت که در کشور ما کاهش تولید ملی ودر پی آن افزایش بیکاری به عنوان اصلی ترین مشکل اقتصادی کشور مطرح است، روز به روز صنعت گردشگری به صورت جدیتری مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان کشور قرار گرفته و توسعه صنعت گردشگری کشور در حال تبدیل شدن به یک خواست ملی و همگانی است. از این رو صنعت گردشگری را میتوان به عنوان یک چشم انداز برای اقتصادی کشور نیز دانست. در اینجا به، ارزیابی نقاط قوت، ضعف و فرصت، تهدید صنعت گردشگری ایران با تأثیرگذاری بر تولید ملی و اشتغال با تکنیک SWOTمی باشد.

SWOT به تحلیل نقش عوامل درونی (ضعف و قوت)و بیرونی (فرصت ها و تهدیدها)در مدیریت صنعت گردشگری ایران می پردازد.

گردشگری و اشتغال

گردشگری تنها صنعتی است که برای همه طیف های اجتماعی و تخصصی، از محرومترین اقشار تا مدیران درجه یک هتل­ها و سرمایه گذاران ایجاد شغل و درآمد می کند.

صنعت گردشگری و تولید ملی

نخستین دلیل توسعه صنعت گردشگری در اغلب کشورها، بهره برداری از منافع اقتصادی آن است؛ اگر چه دلایل دیگری نیز دراین مورد ارائه میشود صنعت گردشگری میتواند تأثیر مهمی بر رشد تولید ملی، افزایش اشتغال، افزایش درآمدهای مرتبط با مکانهای اقامتی و نیز درآمدهای دولتی کشورها داشته باشد. از این رو گردشگری به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم بر تولید ملی تأثیر میگذارد.

نقاط ضعف

۱- استفاده محدود از روشهای توسعه و مدیریت پایدار در زمینه اطلاع رسانی درباره ارزشهای فرهنگی و طبیعی جاذبه ها و مکانهای مهم گردشگری فرهنگی و طبیعی که نتیجه آن کاهش ارزش داراییهای ارزنده طبیعی و فرهنگی بوده است .

۲- تاسیسات، تجهیزات و وسایل مورد استفاده از جمله وسایل حمل و نقل، هتلها، تفرجگاهها و نظیر آن به طور کلی فرسوده شدهاند و بسیاری از آنها باید از رده خارج شوند یا به طور اساسی مرمت شوند. بعضی از واحدهای اقامتی نیز باید از نو ساخته شوند .

۳- استاندارد خدمات ارائه شده توسط نیروی انسانی به طور کلی پایین است و بیانگر توجه نکردن به ارزش و اهمیت مشتری، سیاستهای ضعیف استخدامی و همچنین آموزش ضعیف، محدود و نامناسب نیروی انسانی است .

۴- ارزشها و هنجارهای فرهنگی، جهانگردانی که ایران میتواند جذب کند محدود ساخته است .

۵- سیاستها و مقررات جاری از جمله در مورد هواپیمایی کشوری، قانون کار، قانون اتحادیهها و تشکلهای صنفی، قانون سرمایهگذاری، موفنبودن در خصوصیسازی صحیح خدمات گردشگری، همراه با فضایی که عموماً نسبت به فعالیتهای بخش خصوصی با دیده تردید و سوءظن

می نگرد و این تصور که بخش دولتی همه چیز را بهتر تشخیص میدهد، مانع از توسعه صنعت جهانگردی شده است .

۶- عدم آشنایی با چگونگی بهرهبرداری از ظرفیتهای موجود در جاذبه­های موجود در کشور.

۷- عدم اختصاص اعتبارات جهشی در راستای اجرای طرح قطب گردشگری کشور.

نقاط قوت

۱-توسعه مشاغل در بخش خدمات و گردشگری و ایجاد منبع درآمدی برای مردم کشور.

۲- وجود مکانها و فضاهای دارای پتانسیل برای سرمایه گذاری.

۳-شبکه حمل و نقل و خدمات گردشگری نسبتاً مناسب.

۴- در دسترس بودن خدمات همگانی .

۵- سرمایه گذاری های کلان در بخش اقامت و پذیرایی و پاسخگویی به تقاضای گردشگران.

۶- رشد هزینه تفریحات ، سرگرمی و خدمات فرهنگی در سبد مصرفی خانوارها.

فرصت ها

۱- کمک به تقویت روابط ایران با سایر کشورها، به عنوان بخشی از استراتژی .» تولید ملی « اقتصادی در راستای ارتباطات

۲- به کارگیری اطلاعرسانی الکترونیک و استفاده از روشهای نوین تجارت الکترونیک برای بازاریابی و معرفی محصولات به مشتریان .

۳- بهرهگیری از تاسیسات، خدمات و سیستمهای مدیریتی کارآمدتر و کم هزینه تر.

۴- توسعه فرودگاههای بین المللی تهران و کلان شهرها و ساماندهی خطوط هواپیمایی کشور .

۵- ایجاد فرصت اقتصادی در مناطق روستایی کشور.

۶- بهرهگیری از قدرت سنتی ایران به عنوان یک کشور تجاری به منظور ایجاد یک بخش خصوصی نیرومند و پرتحرک در زمینه گردشگری.

۷- تاکید سند ملی توسعه کشور بر توسعه و تجهیز شبکههای زیربنایی متناسب با اولویت ها.

۸- تأکید برنامه ملی توسعه گردشگری کشور بر برگزاری فعالیتهای گردشگری طبیعی

۹- تأکید برنامه ملی توسعه گردشگری کشور بر مطالعه مناطق انتخابی ازطرف یونسکو

۱۰- تأکید برنامه ملی توسعه گردشگری کشور بر ارتقاء محتوا و کیفیت جاذبه ها و توسعه مناسبات بازرگانی گردشگری

تهدیدها

۱- موفق نبودن در اصلاح موثر نقاط ضعف یاد شده در بالا.

۲-ناتوانی در اجرا، پیگیری و حفظ اصول و روشهای توسعه پایدار در ارتباط با اثرات گردشگری بر محیط طبیعی، اجتماعی فرهنگی و اقتصادی.

۳-اثرات ناشی از بلایای طبیعی مانند زمینلرزه، سیل و خشکسالی که مستقیماً تولید ملی را تحت تأثیر قرار می دهد.

۴-بروز نا آرامی و اختلافات سیاسی در داخل و یا بین ایران و کشورهای همسایه .

۵- ادامه شرایطی که موجب دلسردی و رویگردانی بخش خصوصی از مشارکت در صنعت گردشگری میشود .

۶- اختلافات و درگیری های منطقه ای .

۷- افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خریدگردشگران داخلی.

نتیجه

امروزه توسعه ی گردشگری در تمامی عرصه ها، چه در سطح ملی و منطقهای و چه درسطح بین المللی مورد توجه برنامه ریزان دولتی وشرکت های خصوصی قرار گرفته است. بسیاری از کشورها به صورت فزایندهای به این حقیقت پی بردهاند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج داده و درصدد یافتن راههای تازهای برآیند. برای کشورهایی مثل ایران، درآمدهای نفتی، یک رانت اقتصادی تلقی میشود که فاقد هرگونه اثرات القایی از لحاظ بالا بردن سطح تولیدملی در اقتصاد است؛ درحالی صنعت گردشگری به صورت زنجیره وار با بعضی از فعالیتهای اقتصادی، وابستگی دوجانبه دارد ورونق آن، از لحاظ افزایش درآمدها در اقتصاد کشور میزبان تأثیر به سزایی دارد. در نتیجه توسعهی گردشگری، اقتصاد کشور را از حالت تک محصولی خارج میکند و ثبات در درآمدهای ناشی از جذب گردشگری برای کشور به همراه خواهد. گردشگری میتواند بستر مناسبی را برای رشد اقتصادی)افزایش تولید ملی( و افزایش اشتغال در کشور فراهم کند. از این برای رسیدن به هدف مذکور)تولید ملی و اشتغال( باید شرایط لازم را برای ورود گردشگران را از طریق شناسایی عوامل مؤثر بر رفتار گردشگران، از منظر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فراهم کرد. از این رو با استفاده از مدل SWOT و تحلیل وضع موجود، می توان عواملی درونی (ضعف و قوت) و بیرونی (فرصت ها و تهدیدها) صنعت گردشگری ایران را برای برنامه ریزان کشور شناسایی کرد تا بتوانند گامی مؤثر در جهت ارزیابی آنها بردارند. از این رو با استفاده از مدل SWOT می توان به مشکلاتی کلیدی و اساسی در حوزه گردشگری، از جمله عدم سهم و اعتبار کافی برای حوزه گردشگری و عدم معرفی کافی پتانسیل های گردشگری کشور و فقدان یک گردشگری الکترونیکی در کشور اشاره کرد. البته با استفاده از مدل SWOT می توان راهکارهایی مفیدی برای رفع این مشکلات بیان کرد که در ماتریس راهبردی اشاره شده اند. نکته ای دیگر در مدل SWOT وجود نقاط قوت گردشگری ایران در راستای تولید ملی و اشتغال همچون ؛ توسعه مشاغل در بخش خدمات و گردشگری و ایجاد منبع درآمدی برای مردم کشور و پتانسیل بالای فرهنگی ، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور، است که زمینهی اشتغال و رشد اقتصادی را برای کشور به ارمغان می آورد.

منبع: عارف بهروز، مقاله بررسی نقاط ضعف و قوت، فرصت و تهدید صنعت گردشگری ایران با تاثیرگذاری بر تولید ملی و اشتغال با تکنیک SWOT.