طرح استخراج ید
- 3 اردیبهشت 1404
- ۰
- بازدیدها: 45
- دسته بندی:
طرح استخراج ید
ید (Iodine) یکی از عناصر کمیاب و استراتژیک در دنیاست که به دلیل کاربرد گسترده در صنایع دارویی، پتروشیمی، ضدعفونی‌کننده‌ها و صنایع غذایی، اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. ایران با دارا بودن منابع زیرزمینی شورآبه‌های حاوی ید، پتانسیل مناسبی برای توسعه معادن ید و تبدیل شدن به یکی از قطب‌های تولید این ماده ارزشمند در منطقه دارد.
معرفی کد آیسیک مرتبط با طرح استخراج ید
کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات، مدارک و اموال، سالها است که در سطح شرکت ها و زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد. کد آیسیک استخراج ید در زیر آمده است:
کد آیسیک ید(استخراج) (ید- Iodine): ۱۴۲۱۴۱۲۳۱۲
جهت مشاهده طرح تولید یداینجا کلیک نمایید.
کاربرد‌های ید
ید ماده اولیه و موثر بیش از ۱۰۰ کالا است و در صنایع دارویی، ضد عفونی‌کننده‌ها، در ساخت LED و LCD، کنتراست مدیا، پایدارکننده مواد غذایی، نایلون، فلزات با خلوص بالا، فرآورده‌های پتروشیمی، فیلم‌های رادیولوژی، صنایع الکترونیک و ترکیبات یددار کاربرد دارد
اهمیت اقتصادی استخراج ید
استخراج صنعتی ید، مزایای اقتصادی متعددی دارد:
قیمت بالا و تقاضای پایدار: قیمت جهانی ید در سال‌های اخیر بین ۳۰ تا ۴۵ دلار بر کیلوگرم در نوسان بوده و تقاضا در صنایع دارویی و الکترونیکی در حال افزایش است.
مصارف صادراتی مطمئن: عمده واردکنندگان ید جهان شامل ژاپن، هند، ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی هستند.
جایگزینی واردات در ایران: بخش قابل‌توجهی از ید مصرفی صنایع داخلی ایران وارداتی است؛ بنابراین تولید داخلی منجر به صرفه‌جویی ارزی خواهد شد.
خلق فرصت‌های شغلی و اشتغال پایدار: در هر واحد استخراج و فرآوری ید بیش از ۵۰ نفر به‌طور مستقیم و ۱۵۰ نفر به‌طور غیرمستقیم مشغول به کار می‌شوند.
فرصت‌های سرمایه‌گذاری در استخراج ید
فعالیت در حوزه ید به‌دلیل ویژگی‌های خاص آن، برای سرمایه‌گذاران جذابیت بالایی دارد:
بازگشت سرمایه در کمتر از ۳ سال در واحدهای فرآوری با ظرفیت ۲۰۰ تن در سال
نیاز به تکنولوژی پیشرفته اما قابل بومی‌سازی
حمایت دولت از صنایع پایین‌دستی شیمیایی و دارویی
قابلیت صادرات مستقیم یا فروش داخلی با نرخ آزاد
امکان توسعه صنایع پایین‌دستی مانند یدات پتاسیم، یدور نقره و ضدعفونی‌کننده‌ها
معادن و منابع ید در ایران
در ایران، ید عمدتاً از شورابه‌های شور و زیرزمینی در مناطق خاص استخراج می‌شود:
🔹 شهرستان نهبندان: دارای منابع شورابه زیرزمینی با شوری بسیار بالا و غلظت قابل توجه یون‌های یدور (I⁻).
🔹 شهرستان طبس: منطقه‌ای غنی از رسوبات تبخیری و چاه‌های شور عمقی که به دلیل ویژگی‌های زمین‌شناسی خاص، پتانسیل بسیار خوبی برای استخراج ید دارد.
🔹 منطقه خور و بیابانک (شرق استان اصفهان، هم‌مرز با خراسان جنوبی): دشت‌های شور سطحی با لایه‌های زیرزمینی حاوی آب شور قابل استخراج.
🔹 دشت هامون و حاشیه کویر لوت
🔹 چاه‌های شور زه‌کشی کشاورزی در نواحی شمال زابل و جنوب زاهدان
🔹 دشت کویر در استان سمنان به ویژه در حوالی گرمسار، ایوان‌کی و جنوب دامغان
🔹 جنوب استان کرمان (نرماشیر و ریگان): نزدیک به لبه‌های کویر لوت
روش‌های استخراج ید
روش‌های استخراج ید از منابع مختلف، بسته به نوع ماده اولیه متفاوت هستند. رایج‌ترین روش در ایران:
روش استخراج از شورابه‌های زیرزمینی
- جلبک دریایی: از نظر تاریخی، منبع اولیه ید جلبک دریایی بود. جلبک دریایی حاوی مقادیر زیادی ید است که آن را از آب دریا جذب می کند. فرآیند استخراج ید از جلبک دریایی شامل سوزاندن جلبک دریایی و جمع آوری خاکستر است. سپس خاکستر با آب شسته می شود تا ید حل شود. سپس محلول تبخیر می شود تا بلورهای جامد ید به دست آید.
- یدیدیس: ید همچنین می تواند از یدیدهایی مانند یدید پتاسیم، یدید سدیم یا یدید کلسیم و غیره تهیه شود. این فرآیند شامل اکسید کردن یدید با یک عامل اکسید کننده مانند کلر یا پراکسید هیدروژن است. سپس ید با فیلتراسیون از محلول جدا می شود و بلورهای جامد ید با تبخیر به دست می آیند.
- آب نمک:روش دیگر تهیه ید، استخراج ید از آب نمک است. آب نمک محلولی از نمک و آب است که در معادن نمک و دریاچه های نمک یافت می شود. حاوی مقادیر کمی ید است که با فرآیندهای شیمیایی مختلف قابل جداسازی است. یکی از این فرآیندها شامل تصفیه آب نمک با کلر برای اکسید شدن یدید به ید است. سپس ید با فیلتراسیون و تبخیر از محلول جدا می شود.
فرآیند استخراج ید
- حفر چاه‌های عمیق: عمق معمول بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ متر. دسترسی به سفره‌های آب شور غنی از ید (با غلظت ۲۰ تا ۱۲۰ ppm).
- پمپاژ آب شور به سطح: توسط پمپ‌های کف‌کش یا شناور صنعتی. ذخیره در مخازن تحت فشار یا استخرهای روباز.
- اکسیداسیون یدور به ید:افزودن کلر یا هیپوکلریت سدیم برای اکسیدکردن یون I⁻ به ید آزاد I₂.
- جذب ید آزاد: عبور محلول از ستون‌های حاوی زغال فعال یا رزین‌های جاذب. ید به‌صورت فیزیکی/شیمیایی روی سطح جاذب نشست می‌کند.
- بازیابی ید: شستشو با اسید یا محلول‌های خاص برای استخراج ید از جاذب. تبخیر محلول و کریستال‌سازی.
- خشک‌سازی و بسته‌بندی: خشک‌کردن کریستال‌های ید در دمای کنترل‌شده. بسته‌بندی در کیسه‌های ضدنور و صادرات یا مصرف داخلی.
ماشین‌آلات مورد نیاز جهت استخراج ید
- دستگاه حفاری چاه عمیق: ایجاد دسترسی به سفره‌های شور. حفاری ضربه‌ای یا دورانی با کمپرسور هوا.
- پمپ کف‌کش یا شناور صنعتی: استخراج آب شور از چاه. جنس مقاوم در برابر خوردگی (Stainless Steel یا Titan).
- مخازن پلی‌اتیلن یا استیل ضدزنگ: نگهداری آب شور و محلول فرآوری‌شده.
- واحد تزریق کلر یا هیپوکلریت: اکسیداسیون یدور به ید آزاد. پمپ تزریق، کنترلر اتومات، مخزن ذخیره کلر.
- ستون‌های زغال فعال یا رزین تبادل یونی:جذب ید آزاد از محلول.
- راکتورهای شستشو: استخراج ید از سطح جاذب.
- تبخیرکننده (Evaporator): تغلیظ محلول و استخراج بلور ید.
- خشک‌کن صنعتی (Dryer):خشک‌کردن کریستال‌های ید پیش از بسته‌بندی.
- بسته‌بندی و پالت‌زن: بسته‌بندی ایمن، صادرات‌پذیر و دارای استاندارد.
درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:
دیدگاه خود را ثبت کنید