طرح تولید الیاف بازیابی شده از پارچه های ضایعاتی و پوشاک مستعمل

افزایش جمعیت و توسعه الگوی مصرف باعث تولید حجـم زیـاد زبالـه هـای شـهری و ضـایعات صـنعتی میگردد و یکی از مشکلات عمده بشر دفع زباله و مواد ضایعاتی است.با توجه به بروز مشـکلات عدیـده در زمینه دفع مواد ضایعاتی و زباله ، بشر به فکر دفع مواد ضایعاتی از طریق سوزاندن و یـا دفـع زبالـه ، ذوب و خرد کردن مواد ضایعاتی (عمده مواد ضایعاتی پلاستیکی) افتاد. دانش فنی و فنآوری هـای بازیافـت امکـان استفاده و تبدیل این مواد به محصولات ارزشمند را فراهم آورده است. امـروزه از جملـه مـلاک هـای اصـلی صنعتی شدن ممالک پیشرفته چگونگی بازیافت مواد اسـت. تولید الیاف بازیافتی از پارچه‌های ضایعاتی و لباس‌های کهنه، گامی نوین در جهت حفظ محیط زیست، کاهش مصرف منابع طبیعی و ایجاد اشتغال پایدار در صنعت نساجی ایران است. با توجه به رشد روزافزون ضایعات نساجی و اهمیت بازیافت در اقتصاد چرخشی، اجرای این طرح می‌تواند مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی گسترده‌ای به همراه داشته باشد.

موارد مصرف و کاربرد الیاف بازیابی شده از پارچه های ضایعاتی و پوشاک مستعمل

تولید منسوجات غیر بافتنی (Nonwoven) نظیر نمد و عایق‌ها.

استفاده در تولید پارچه‌های صنعتی ارزان‌قیمت.

تولید پارچه‌های لایه میانی برای لباس‌های زمستانی.

کاربرد در لایه زیرین (پشت‌فرش) یا پرکننده‌های فرش‌های ماشینی.

استفاده به‌عنوان الیاف حجیم در موکت‌های صنعتی و کفپوش‌ها.

استفاده به عنوان مواد پرکننده در داخل تشک، کاناپه، بالش و پشتی.

تولید لایه‌های میانی در مبلمان اداری و خانگی.

به‌کارگیری در تولید عایق‌های صوتی و حرارتی در درب‌ها، داشبورد و سقف خودرو.

استفاده در صندلی‌های خودرو به عنوان پرکننده یا لایه ضربه‌گیر.

تولید انواع عایق‌های صوتی و حرارتی برای دیوار و سقف.

استفاده در پانل‌های کامپوزیتی و مصالح سبک.

تولید پدهای بسته‌بندی ضربه‌گیر برای حمل کالاهای حساس.

به‌کارگیری در بسته‌بندی تجهیزات صنعتی بزرگ یا حساس به ضربه.

کاربرد در تولید دستمال‌های صنعتی جذب‌کننده روغن و مواد شیمیایی.

استفاده در پاکسازی تجهیزات سنگین و دستگاه‌های تولیدی.

به عنوان مواد پرکننده برای عروسک و اجسام نرم.

استفاده در صنایع دستی و تولیدات خانگی.

صادرات به کشورهایی که در حال توسعه زیرساخت بازیافت نیستند ولی تقاضای بالایی برای الیاف ارزان دارند.

الیاف بازیافتی بسته به جنس، ضخامت، و میزان فرآوری‌شان می‌توانند به‌عنوان جایگزینی اقتصادی و پایدار برای الیاف نوین در بسیاری از صنایع استفاده شوند. این مزیت نه‌تنها به کاهش هزینه‌های تولید کمک می‌کند، بلکه باعث کاهش بار محیط‌زیستی ضایعات نساجی نیز می‌شود.

جهت مشاهده طرح بازیافت الیاف نساجی اینجا کلیک نمایید.

معرفی کد آیسیک مرتبط با طرح تولید الیاف بازیابی شده از پارچه های ضایعاتی و پوشاک مستعمل

کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات، مدارک و اموال، سالها است که در سطح شرکت ها و زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد. کد آیسیک تولید الیاف بازیابی شده از پارچه های ضایعاتی و پوشاک مستعمل در زیر آمده است:

کد آیسیک بازیافت محصولات نساجی (بازیافت محصولات نساجی – Recycling of Textile products): ۳۷۲۰۴۱۲۳۰۳
کد آیسیک بازیافت پنبه از ضایعات پنبه (بازیافت پنبه از ضایعات پنبه – Recycling of Cotton ): ۳۷۲۰۵۱۲۳۰۵
کد آیسیک بازیافت الیاف نساجی (بازیافت الیاف نساجی – Recycling of Textile fibers): ۳۷۲۰۵۱۲۳۰۴
کد آیسیک بازیافت انواع نخ (بازیافت انواع نخ – Recycling all kinds of yarn ): ۳۷۲۰۵۱۲۳۴۷

تحلیل بازار و تقاضای الیاف بازیافتی در ایران

طبق تخمین‌های منتشرشده توسط سازمان محیط زیست و وزارت صمت، سالانه بین ۱۳۰ تا ۱۷۰ هزار تن ضایعات نساجی و پوشاک مستعمل در کشور تولید می‌شود. از این مقدار، کمتر از ۱۵ درصد بازیافت یا به چرخه تولید بازمی‌گردد، و مابقی یا دفن بهداشتی می‌شود یا به شکل غیررسمی سوزانده می‌شود. هر ۱ تن پارچه یا لباس ضایعاتی قابلیت تولید حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم الیاف بازیافتی را دارد، بسته به نوع الیاف (پنبه‌ای، پلی‌استر، ترکیبی). در حال حاضر ظرفیت نصب‌شده در کشور برای بازیافت رسمی ضایعات نساجی کمتر از ۲۵ هزار تن در سال است، در حالی که ظرفیت بالقوه این صنعت حداقل ۱۰۰ هزار تن در سال برآورد می‌شود. صنعت تشک و مبلمان به تنهایی سالانه حدود ۳۰ هزار تن الیاف پرکننده مصرف می‌کند که در صورت تأمین از منابع داخلی بازیافتی، هزینه‌ها تا ۴۰ درصد کاهش می‌یابد. بازار موکت و کفپوش‌های صنعتی به بیش از ۲۵ هزار تن الیاف ارزان‌قیمت و حجیم نیاز دارد. صنعت خودرو (برای تولید صندلی، عایق‌های صوتی و حرارتی) پتانسیل مصرف سالانه ۱۰ تا ۱۲ هزار تن الیاف بازیافتی را دارد. عایق‌های ساختمانی و پدهای صنعتی نیز در حال رشد هستند و تا سال ۲۰۲۶ ظرفیت مصرف ۱۵ تا ۲۰ هزار تن را نشان می‌دهند. کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، ترکمنستان و پاکستان به دنبال مواد اولیه ارزان‌قیمت برای صنایع پایین‌دستی خود هستند. صادرات الیاف بازیافتی با استاندارد مناسب، می‌تواند به بازاری چند میلیون دلاری برای ایران تبدیل شود، به شرط توسعه زیرساخت‌های جمع‌آوری، فرآوری و بسته‌بندی.

اهمیت تولید الیاف بازیابی شده از پارچه های ضایعاتی و پوشاک مستعمل در کشور

در این فرآیند کالای جدیدی تولید نمی شود ولی از آنجاییکه این طرح اولاً یک طـرح زیسـت محیطـی بوده و ثانیاً به بازیافت الیاف منتهی میگردد، دارای اهمیت خاص خود می باشد.اهمیت استفاده از ضایعات الیاف نساجی به خصوص الیاف طبیعی با توجه به محدود بودن منابع تولید آنها در جهان روز به روز بیشتر آشکار می گردد. بازیافت فرایندی است که طی آن مواد زاید جدا شده و یه عنوان مـاده خـام بـرای تولیـد محصولات جدید به کار گرفته می شود، به بیان دیگر بازیافت عبارت است از بازگرداندن مواد قابل استفاده به چرخه تولید است.

فرآیند تولید الیاف بازیافتی از پارچه و لباس‌های مستعمل

• جمع‌آوری و تفکیک اولیه: لباس‌ها و پارچه‌های مستعمل از منابعی مانند منازل، کارخانه‌ها، فروشگاه‌ها و خیریه‌ها جمع‌آوری می‌شوند. سپس به‌صورت دستی یا ماشینی بر اساس نوع الیاف، رنگ و میزان آلودگی تفکیک می‌گردند.
• جداسازی متریال غیرفیبری: در این مرحله، قطعات فلزی (زیپ، دکمه، سگک) و پلاستیکی از پارچه‌ها جدا می‌شوند. این کار با دستگاه‌های مغناطیسی و ویبره‌ای انجام می‌شود تا کیفیت فرآیند بعدی حفظ شود.
• شستشو و ضدعفونی (در صورت نیاز): پارچه‌ها با استفاده از آب گرم یا بخار و شوینده‌های صنعتی شسته می‌شوند. در صورت لزوم، از مواد ضدقارچ و ضدباکتری برای بهداشت بیشتر استفاده می‌گردد.
• خردایش مکانیکی: پارچه‌ها با استفاده از دستگاه شردر یا گیوتین صنعتی خرد شده و به قطعات کوچک تبدیل می‌شوند. این مرحله برای آماده‌سازی ماده خام برای تولید الیاف ضروری است.
• تولید الیاف: پارچه‌های خردشده وارد دستگاه گارنت (Garnett) می‌شوند تا به الیاف باز و جدا از هم تبدیل شوند. همزمان، گردوغبار و ذرات اضافی نیز از الیاف جدا می‌شوند.
• بسته‌بندی نهایی: الیاف نهایی با دستگاه پرس هیدرولیک به شکل عدل‌های فشرده در وزن‌های مشخص (معمولاً ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم) بسته‌بندی شده و برای عرضه به بازار آماده می‌شوند.

تجهیزات و ماشین آلات طرح تولید الیاف بازیابی شده از پارچه های ضایعاتی و پوشاک مستعمل

• تسمه نقاله تفکیک (Sorting Conveyor Belt): برای انتقال اولیه پارچه‌ها و لباس‌های ضایعاتی به سمت ایستگاه‌های تفکیک دستی یا ماشینی به کار می‌رود. اپراتورها در طول مسیر امکان جداسازی انواع الیاف، رنگ‌ها و مواد زائد را دارند.
• دستگاه شردر صنعتی (Industrial Shredder): پارچه‌ها و لباس‌ها را به قطعات کوچک‌تر خرد می‌کند. این مرحله برای آماده‌سازی ماده خام جهت ورود به خط تولید الیاف ضروری است. برخی مدل‌ها قابلیت خرد کردن هم‌زمان الیاف نخی و پلی‌استری را دارند.
• دستگاه جداساز فلز (Magnetic Separator): جهت حذف اجسام فلزی مانند دکمه، زیپ، قزن و سایر قطعات فلزی تعبیه‌شده در لباس‌ها به‌کار می‌رود. این کار به‌صورت مغناطیسی و خودکار انجام شده و از آسیب دیدن دستگاه‌های بعدی جلوگیری می‌کند.
• دستگاه جداکننده پلاستیک و مواد غیر نساجی (Non-textile Separator): این دستگاه قطعات پلاستیکی مانند تکه‌های PVC، نایلون، چرم مصنوعی و فوم را از مواد نساجی جدا می‌کند و باعث افزایش خلوص الیاف می‌شود.
• سیستم شستشوی صنعتی (Washing System): در صورت نیاز به شستشوی پارچه‌ها، از سیستم‌های بخار، آب گرم و شوینده‌های صنعتی برای حذف آلودگی، بو و لکه‌ها استفاده می‌شود. گاهی همراه با سانتریفیوژ و خشک‌کن به‌کار می‌رود.
• دستگاه خشک‌کن صنعتی (Industrial Dryer): برای خشک کردن پارچه‌های شسته‌شده پیش از ورود به مراحل بعدی استفاده می‌شود. خشک شدن مناسب از کپک‌زدگی یا چسبندگی در مراحل خردایش و تولید الیاف جلوگیری می‌کند.
• ماشین گارنت (Garnett Machine): مهم‌ترین دستگاه خط تولید است که وظیفه آن باز کردن رشته‌های پارچه و تبدیل آن‌ها به الیاف قابل‌استفاده است. این دستگاه همچنین گردوغبار و الیاف بسیار ریز و غیرقابل مصرف را جدا می‌کند.
• دستگاه میکسر یا مخلوط‌کن الیاف (Fiber Blender): در صورتی که بخواهند الیاف با رنگ‌ها یا ترکیبات مختلف را مخلوط کنند (برای کاربرد خاص مانند موکت یا عایق)، از این دستگاه برای ترکیب یکنواخت استفاده می‌شود.
• پرس هیدرولیک بسته‌بندی (Hydraulic Baling Press): الیاف تولیدی را فشرده‌سازی کرده و به شکل عدل‌های صنعتی در وزن‌های مشخص بسته‌بندی می‌کند. این عدل‌ها به‌راحتی در انبار ذخیره یا به مشتری ارسال می‌شوند.
• سیستم تصفیه هوا و غبارگیر (Dust Collection System): برای جلوگیری از آلودگی محیط کار و کاهش مخاطرات تنفسی، از فیلترهای صنعتی و سیستم‌های مکش برای جمع‌آوری گردوغبار الیاف استفاده می‌شود.
• سیستم کنترل مرکزی و تابلو برق صنعتی: جهت کنترل خودکار یا نیمه‌اتومات تمام خط تولید، از تابلوهای هوشمند کنترل برق، نمایشگرهای دما و سرعت و تنظیم‌کننده‌های PLC استفاده می‌شود.
• لیفتراک یا سیستم حمل داخلی: برای جابه‌جایی عدل‌های پارچه خام، ضایعات یا الیاف تولیدی در فضای کارگاه استفاده می‌شود. به‌ویژه در خطوط تولید با ظرفیت بالا وجود لیفتراک الزامی است.
• آزمایشگاه کنترل کیفیت (در واحدهای پیشرفته): جهت بررسی کیفیت الیاف بازیافتی از نظر استحکام، یکنواختی، رنگ و میزان ناخالصی، بعضی واحدهای صنعتی یک آزمایشگاه کوچک راه‌اندازی می‌کنند.

میزان سرمایه مورد نیاز واحد ساخت الیاف بازیابی شده از پارچه های ضایعاتی و پوشاک مستعمل

بودجه: بین ۴۸۱ تا ۹۶۳ هزار دلار
ظرفیت تولید سالیانه: 4700 تن
مساحت زمین مورد نیاز: 7000 مترمربع
مساحت سالن تولید: 800 مترمربع
میزان اشتغال طرح: 48 نفر
طول دوره ساخت پروژه: 1 سال
سرمایه ثابت: 900 هزار دلار
سرمایه در گردش: 328 هزار دلار
سرمایه کل: 1229 هزار دلار

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: