طرح تولید الیاف اکریلیک
- 28 اردیبهشت 1398
- ۰
- بازدیدها: 3,622
- دسته بندی:
طرح تولید الیاف اکریلیک
اکریلیک به عنوان یک لیف مصنوعی جایگاه مهمی در صنعت نساجی ایران و جهان داراست. هر چند که در سال های اخیر مصرف این لیف در کشورهای اروپایی و آمریکایی کاهش داشته است، اما بازارهای مصرف آن به سمت کشورهای آسیایی کشیده شده است. به طوری که تولید کشور چین به تنهایی سالیانه ۸۵۰ هزار تن است که اغلب این مقدار نیز به مصرف داخلی آن کشور می رسد.
اصولاً کاهش میزان مصرف الیاف اکریلیک در اروپا و آمریکا به شرایط زندگی مردم آن جوامع بر می گردد. بالا رفتن سطح استانداردهای زندگی و سلامت در جوامع اروپایی باعث می شود تا قشر وسیعی از مشتریان به سمت اجناس و الیاف مناسب تر رفته و حتی خرید اجناس و پوشاکی از جنس الیاف طبیعی را در دستور کار خود قرار دهند، چرا که الیاف مصنوعی اساساً به مانند الیاف طبیعی با بدن سازگاری ندارند.
عمده ترین تولید کنندگان الیاف اکریلیک در اروپا کشورهای ایتالیا، آلمان، اسپانیا، پرتغال و ترکیه هستند و ایران الیاف اکریلیک خود را اغلب از کشورهای اسپانیا، آلمان (شرکت درالون) و ترکیه تأمین می نماید. تولید کمپانی درالون در حدود ۱۷۰ هزار تن در سال است. در حالی که بزرگ ترین تولید کننده اکریلیک اروپا یعنی کمپانی مونته فیبره، ۳۴۰ هزار تن در سال الیاف اکریلیک تولید می کند. لازم به ذکر است که کمپانی اصلی مونته فیبره در کشور ایتالیا فعالیت دارد.
Main Menu
Plataforma Steam
ForoGuate
ForoCarros
علاوه بر این در اسپانیا و چین نیز دارای کارخانه است. اغلب واردات ایران از کمپانی مونته فیبره و از شاخه اسپانیایی آن که چیزی در حدود ۱۰۰ هزار تن در سال تولید دارد، انجام می شود. این کارخانه علاوه بر ایران، بازارهای اسپانیا، پرتغال، چین، مراکش، مصر، کانادا، آمریکا و چند کشور دیگر را نیز تأمین می کند.
مزایا تولید الیاف اکریلیک
مزایای روش پلیمریزاسیون به کار رفته در این بخش انعطاف پذیری بالای آن می باشد. به طوری که سرعت پلیمریزاسیون حدود ده برابر پلیمریزاسیون محلول بوده و راندمان مناسبی دارد. وجود آب در محیط واکنش مشکلات استفاده از حلال را کم می کند. پلیمر بدست آمده، وزن ملکولی بالا و PDI باریکی دارد که باعث افزایش خواص فیزیکی-مکانیکی الیاف از جمله مقاومت در برابر پارگی (قوام و تطویل مطلوب) و غیره می گردد. از مزیت های منحصر به فرد این روش پلیمریزاسیون، امکان سنتز پلیمر بدون کومونومر رنگ پذیری است در حالی که پلیمر حاصله قابلیت رنگ پذیری شیمیایی را دارا باشد.
از جمله مزایای خشک ریسی عدم وجود ریز حفره (Void) در ساختار الیاف و تخلخل کم آن است که در نتیجه الیاف حاصله جلای بهتری خواهند داشت و زیر دست این الیاف مطلوب تر است. همچنین به دلیل همین ویژگی طول عمر الیاف بیشتر خواهد بود. عدم وجود ریز حفره ها منجر به دیرتر کثیف شدن الیاف می شود و از طرفی باعث زودتر تمیز شدن الیاف در شستشو می گردد. یکی از ویژگی های الیاف تولید شده به روش خشک ریسی، سطح مقطع Dog-Bone آن است. این ویژگی باعث افزایش قابل توجه قوام و استحکام نخ تولید شده نسبت به سایر روش ها می باشد، به طوری که به راحتی می توان از الیاف اکریلیک تهیه شده به روش خشک ریسی در ماشین های فرش بافی با سرعت بالا استفاده نمود. همچنین به دلیل همین ویژگی، حالت ارتجاعی (Resilience) الیاف بیشتر خواهد بود. این خاصیت در تهیه محصولاتی مانند فرش که دائما تحت تنش فشاری می باشند و پس از حذف تنش الیاف باید به حالت اول برگردند و به صورت ایستاده قرار بگیرند، دارای اهمیت خاصی می باشد، که ویژگی های فوق الیاف تهیه شده به روش خشک ریسی را در مقایسه با سایر روش ها ارزشمندتر ساخته است.
ویژگی های خاص الیاف اکریلیک
۱- رنگ پذیری یکنواخت و با دوام بسیار بلند مدت
۲- مقاومت در برابر عوامل محیطی از جمله نور خورشید و …
۳- مقاومت بالا در برابر پارگی (قوام و تطویل مناسب)
۴- مقاومت در برابر آبرفتگی
۵- خواص آنتی استاتیک
۶- جلای بالا و زیر دست مطلوب الیاف
۷- طول عمر بالای الیاف
۸- استحکام بالای نخ تولید شده از این الیاف
۹- حالت ارتجاعی (Resilience) بالای الیاف
۱۰- دیرتر کثیف شدن و از طرفی زودتر تمیز شدن الیاف در شستشو
روش تر ریسی (Wet Spinning)
روش تر ریسی قدیمی ترین فرآیند تولید الیاف می باشد. این روش برای مواد تشکیل دهنده الیاف که در حلال حل گشته اند استفاده می شود. رشته ساز Spinneret در یک حمام شیمیایی فرو می رود و هنگامی که رشته ها در آن غوطه می خورند از ماده شیمیایی حمام جدا شده به صورت جامد در می آیند. چون محلول مستقیما در داخل مایع مجزا کننده اکسترود می شود این فرایند تولید الیاف wet spinning نام دارد. اکریلیک، ریون، آرامید، موداکریلیک و اسپاندکس می توانند با این روش تولید شوند.
روش خشک ریسی(Dry Spinning)
روش خشک ریسی نیز برای مواد تشکیل دهنده الیاف در داخل محلول استفاده می شود. منتها بجای اینکه جداسازی پلیمر با رقیق سازی و یا واکنش شیمیایی انجام شود، سفت کردن مواد با تبخیر حلال در جریان هوا و یا گاز انجام می پذیرد.
رشته ها در تماس با مایع جدا کننده قرار نمی گیرند بنابراین نیاز به خشک کردن و بازیافت حلال را به حداقل می رسانند. این فرآیند می تواند در تولید استات، تری استات، اکریلیک، موداکریلیک، PBI، اسپاندکس و وینیون Vinyon استفاده شود.
روش مذاب ریسی( Melt spinning)
در روش مذاب ریسی، ماده تشکیل دهنده الیاف برای عبور از سوراخهای رشته ساز Spinneret به صورت مذاب درآمده و سپس مستقیماً با سرد کردن به صورت جامد در می آید. نایلون، الفین، پلی استر، Saran و Sulfar با این متد تولید می شوند. در این روش الیاف را می توان با سطح مقطع های مختلف (گرد، تریلوبالTrilobal، پنج ضلعی، هشت ضلعی و غیره) از رشته ساز Spinneret اکسترود کرد. الیاف با سطح مقطع Trilobal نور بیشتری را منعکس میکنندو به منسوج مربوطه تلالو جذابی می دهند. الیاف توخالی Hollow و پنج ضلعی Pantagonal وقتی در فرش استفاده می شوند خاک و کثیفی را کمتر نشان می دهند. الیاف هشت ضلعی Octagonal خواص بدون درخشش دارند. الیاف توخالی Hollow هوا را در خود به تله می اندازند و باعث خواص عایق و پرزدار بودن Loft می شود. استفاده از الیاف اکریلیک به دلیل خواص و محاسن فوق در سالهای اخیر بسیار بیشتر شده است. به خصوص که عیب پرزدهی این نوع الیاف با فرایند هیتست به طور قابل توجهی کاهش داشته است و البته تکنولوژی تولید در سالهای اخیر در کشور ایران، توسعه بسیاری داشته و انواع نخ اکریلیک با ضخامت و نمرههای متفاوت مورد استفاده در انواع فرش ماشسینی در واحدهای ریسندگی داخل ایران تولید میگردد.
محصولات ویژه تولیدی کارخانه اکریلیک
الیاف ویژه فرشی استیپل : این الیاف در طول برش های مساوی و یا با طول برش متفاوت (Variable Cut) و با ظرافت های متنوع بنا به درخواست مشتری قابل عرضه به بازار هستند.
الیاف جایگزین آزبست (PolyBest) : این الیاف با طول برش های کوتاه (۴ الی ۶ میلیمتر)، ظرافت های بالا (۱.۵ دیتکس) و استحکام و مدول بالا جایگزین مناسبی برای الیاف آزبست هستند.
معرفی کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید الیاف اکریلیک
متداولتربن طبقهبندی و دستهبندی در فعالیتهای اقتصادی همان تقسیمبندی آیسیک است. تقسیمبندی آیسیک طبق تعریف عبارت است از: طبقهبندی استاندارد بینالمللی فعالیتهای اقتصادی. این دستهبندی باتوجه به نوع صنعت و محصول تولید شده به هریک کدهایی دو، چهار و هشت رقمی اختصاص داده میشود. کدآیسیک مرتبط با تولید الیاف اکریلیک به شرح ذیل است.
۱. کد آیسیک نام کالا الیاف استیپل اکریلیک: ۲۴۳۰۴۱۲۳۰۷
بررسی بازار طرح تولید الیاف اکریلیک
اکریلیک به عنوان یک لیف مصنوعی جایگاه مهمی در صنعت نساجی ایران و جهان داراست. هر چند که در سال های اخیر مصرف این لیف در کشورهای اروپایی و آمریکایی کاهش داشته است، اما بازارهای مصرف آن به سمت کشورهای آسیایی کشیده شده است. به طوری که تولید کشور چین به تنهایی سالیانه ۸۵۰ هزار تن است که اغلب این مقدار نیز به مصرف داخلی آن کشور می رسد. اصولاً کاهش میزان مصرف الیاف اکریلیک در اروپا و آمریکا به شرایط زندگی مردم آن جوامع بر می گردد. بالا رفتن سطح استانداردهای زندگی و سلامت در جوامع اروپایی باعث می شود تا قشر وسیعی از مشتریان به سمت اجناس و الیاف مناسب تر رفته و حتی خرید اجناس و پوشاکی از جنس الیاف طبیعی را در دستور کار خود قرار دهند، چرا که الیاف مصنوعی اساساً به مانند الیاف طبیعی با بدن سازگاری ندارند. عمده ترین تولید کنندگان الیاف اکریلیک در اروپا کشورهای ایتالیا، آلمان، اسپانیا، پرتغال و ترکیه هستند و ایران الیاف اکریلیک خود را اغلب از کشورهای اسپانیا، آلمان (شرکت درالون) و ترکیه تأمین می نماید. تولید کمپانی درالون در حدود ۱۷۰ هزار تن در سال است. در حالی که بزرگ ترین تولید کننده اکریلیک اروپا یعنی کمپانی مونته فیبره، ۳۴۰ هزار تن در سال الیاف اکریلیک تولید می کند. لازم به ذکر است که کمپانی اصلی مونته فیبره در کشور ایتالیا فعالیت دارد. علاوه بر این در اسپانیا و چین نیز دارای کارخانه است. اغلب واردات ایران از کمپانی مونته فیبره و از شاخه اسپانیایی آن که چیزی در حدود ۱۰۰ هزار تن در سال تولید دارد، انجام می شود. این کارخانه علاوه بر ایران، بازارهای اسپانیا، پرتغال، چین، مراکش، مصر، کانادا، آمریکا و چند کشور دیگر را نیز تأمین می کند.
متأسفانه از آنجایی که همواره در ایران کمبود های متعددی در زمینه ارائه آمار و ارقام وجود دارد، در اینجا نیز می توان آمارهای ذکر شده در مورد مصرف اکریلیک در ایران را تقریبی بیان کرد.
با احتساب حجم تولید سالانه ۸۵ میلیون متر مربعی فرش ماشینی، مصرف سالانه نخ اکریلیک کشور رقمی در حدود ۲۰۰ هزار تن است. بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از این مقدار (بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تن در سال) بصورت نخ ریسیده شده اکریلیک است که از کشور ترکیه وارد می شود و مابقی در داخل کشور تولید می گردد. اگرچه رقم ۸۵ تا ۹۰ درصدی تولید نخ اکریلیک در داخل کشور بسیار مطلوب است اما نگرانی اصلی مربوط به وابستگی تقریبا ۱۰۰ درصدی شرکت های ریسندگی نخ اکریلیک به الیاف وارداتی است که عمدتا از کشور های آلمان، ترکیه، بلاروس، تایلند، هند و … تامین می شود.
تنها تولید کننده ی داخلی الیاف اکریلیک در ایران شرکت پلی اکریل اصفهان است. اگر چه ظرفیت اسمی تولید این شرکت ۶۰ هزار تن در سال بوده است اما در سالهای اخیر تغییرات مدیریتی و سایر عوامل سبب شده است که حتی در بهترین حالت نتواند از مرز تولید ۲۰ هزار تن در سال یعنی ۱۰% نیاز داخل، عبور کند. ضمن آنکه این شرکت بارها و بارها تعطیل شده است و امید چندانی به بازگشایی مجدد آن نیست. بنابراین روی تولید داخل این محصول نمی توان حسابی باز کرد. نتیجه اینکه تقریبا تمام الیاف اکریلیک مصرفی صنعت فرش ماشینی ایران وارداتی است. با احتساب رقم نزدیک به ۵/۲ دلار به ازای هر کیلو الیاف اکریلیک، ارزش دلاری واردات این الیاف به نزدیک ۵۰۰ میلیون دلار در سال می رسد. که اگر با ارزش واردات سالانه نخ اکریلیک که نزدیک ۱۰۰ میلیون دلار است جمع شود، رقم بسیار قابل توجه ۶۰۰ میلیون دلار را نشان می دهد که بزرگترین وابستگی صنعت فرش ماشینی ایران است. بنابراین بنظر می رسد از کل ارزبری صنعت فرش ماشینی ایران که رقمی حدود ۹۰۰ میلیون دلار است، نزدیک ۷۰ درصد ارزبری یا به عبارتی وابستگی مربوط به واردات الیاف و نخ اکریلیک می باشد.
راه حل چیست؟
از آن جائی که الیاف اکریلیک کاملا وارداتی و طبیعتا وابسته به نرخ ارز است، هر زمان که نرخ ارز در ایران دچار نوسانات شدید شده است، تعدادی از تولیدکنندگان فرش ماشینی و کارخانجات ریسندگی نخ (مصرف کنندگان نخ و الیاف اکریلیک) به تکاپو افتاده اند و تلاش کرده اند تا راه های ممکن رفع مشکل را مرور و مجددا بررسی کنند. یکی از این راه ها، تولید داخلی الیاف اکریلیک است. از حدود ۱۰ سال پیش که مصرف الیاف و نخ اکریلیک درصنعت فرش ماشینی شتاب فزاینده ای به خود گرفته است، کمبود یک واحد صنعتی تولید الیاف اکریلیک در ایران به شدت حس می شود. هر چندگاه تحرک و تلاش های فردی و جمعی دست اندرکاران صنعت فرش ماشینی کشور برای بررسی امکان تولید داخل الیاف اکریلیک بیشتر می شود و حتی کنسرسیوم نیمه جانی شکل می گیرد، اما مجددا با عادی شدن شرایط این تلاش ها نیز رها می شود.
واقعیت آن است که صنعت فرش ماشینی فرصت تقریبا ۲ ساله ی پس از برجام را که می توانست در آن نسبت به احداث یک واحد تولیدی الیاف اکریلیک با جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال دانش فنی اقدام کند ازدست داد! فرصتی که بعد از بازگشت تحریم ها، شاید دیگر نتوان به راحتی آنرا بدست آورد. بنظر می رسد برای ایجاد یک واحد تولید الیاف اکریلیک دو مانع اصلی وجود دارد. مانع اول ناتوانی در جذب سرمایه خارجی است. پروژه ی تولید الیاف اکریلیک یک پروژه چند صد میلیونی دلاری است که مشارکت شرکتهای بزرگ بین المللی را برای انتقال دانش فنی می طلبد در حالیکه که با بازگشت تحریم ها، تقریبا هیچ شرکت بزرگ بین المللی حاضر به پذیرش ریسک بالای سرمایه گذاری در ایران و شاخ به شاخ شدن با دولت آمریکا نیست!
مانع دوم، ماهیت محصول (الیاف اکریلیک) و ماده ی اولیه مورد نیاز آن می باشد. ماده اولیه الیاف اکریلیک، اکریلو نیتریل (AN) است که در ایران تولید نمی شود. دو راه برای تامین این ماده می توان در نظر گرفت:
الف: تولید داخل که بدلیل نداشتن دانش فنی فعلا امکان پذیر نیست.
ب: واردات اکریلو نیتریل که دو مشکل اساسی بر سر راه آن است. نخست آنکه وابستگی کشور در حوزه ی الیاف اکریلیک بر طرف نمی شود و این وابستگی تنها از الیاف به ماده اولیه الیاف منتقل می شود. دوم آن که اکریلونتریل همزمان ماده اولیه تولید الیاف کربن نیز هست. الیافی که بدلیل کاربرد در صنایع نظامی و هوا فضا بویژه در ساخت موشک مشمول مواد اولیه با کاربرد دوگانه است که نام آن در صدر لیست تحریم های آمریکا قرار دارد. بنابراین تولید داخلی الیاف اکریلیک درحالیکه مواد اولیه آن وارداتی باشد مثال “از زیر باران به زیر ناودان رفتن است”. (الیاف اکریلیک را می توان حتی در شرایط تحریم وارد کرد اما واردات اکریلو نیتریل تقریبا محال و یا حداقل بسیار سخت است)
خلاصه بررسی اقتصادی طرح تولید الیاف اکریلیک
ظرفیت تولید سالیانه : ۴۰۰۰۰ تن
نرخ برابری دلار : ۱۴۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : – مترمربع
زیربنای ساختمان ها : – مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۱۲۰ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۲۰ میلیارد تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۱۵ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی : ۴۷ درصد
ماحصل کلام آنکه تنها راه حل قطع وابستگی کشور به الیاف اکریلیک وارداتی و حذف ارزبری ۶۰۰ میلیون دلاری آن، جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال دانش فنی کامل تولید الیاف بهمراه تولید مواد اولیه آن یعنی اکریلو نیتریل (AN) در داخل کشور است. راهی که قطعا مشارکت بخش خصوصی توانمند صنعت فرش ماشینی ایران از ریسندگان تا بافندگان را می طلبد. چشم داشتن به اقدامات دولتی برای نتیجه دادن این راه حل اشتباهی محض است که نه تنها منابع را هدر می دهد بلکه زمان انجام این پروژه ی ملی را نیز به تاخیر می اندازد.
دیدگاه خود را ثبت کنید