طرح تولید ترفتالیک اسید

ترفتالیک اسید با فرمول C6H4(CO2H)2 یک ترکیب آلی جامد و بی رنگ است که جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسید ها می باشد. شکل ظاهری این ماده پودر یا بلورهای سفید است. مهمترین فرآیند تجاری تولید اسید ترفتالیک، واکنش اکسایش پارازیایلن به وسیله هوا در فاز مایع در دما و فشار بالا می باشد.اسید ترفتالیک به عنوان ماده اولیه برای تولید پلی استر به کار می رود. سالانه چندین میلیون کیلوگرم از این ماده تولید می شود. اسید ترفتالیک یکی از مهمترین مواد شیمیایی واسط در صنعت پتروشیمی می باشد که به عنوان ماده اولیه برای تولید پلی اتیلن ترفتالات استفاده می شود.

یکی از مواد اولیه کلیدی در صنعت پتروشیمی است که کاربردهای فراوانی در صنایع نساجی، خودروسازی، بسته‌بندی و سایر صنایع پلاستیکی و شیمیایی دارد. این ماده بیشتر در تولید پلی‌استر و فیبرهای مصنوعی به کار می‌رود. PTA از فرآیندهای شیمیایی پیچیده‌ای ساخته می‌شود که عمدتاً از پارازایلن و اسید استیک به‌عنوان مواد اولیه تشکیل می‌شود. ایران به دلیل منابع غنی نفت و گاز، پتانسیل بالایی برای تولید این ماده دارد.

کاربردهای PTA

PTA کاربردهای متنوعی دارد که آن را به یکی از مواد اصلی در صنایع پتروشیمی و تولیدی تبدیل کرده است:

   صنعت نساجی و پوشاک: مهم‌ترین کاربرد PTA در صنعت نساجی است، جایی که از آن برای تولید پلی‌استر و الیاف مصنوعی استفاده می‌شود. پلی‌استر از ترکیب PTA و اتیلن گلیکول تولید می‌شود که به‌طور گسترده در تولید پارچه‌های مختلف، لباس‌های ورزشی، پوشاک و سایر محصولات نساجی کاربرد دارد.

   فیبرهای مصنوعی: PTA در تولید فیبرهای مصنوعی مانند نایلون و پلی‌استر کاربرد دارد. این فیبرها در تولید انواع پارچه‌های مقاوم و لباس‌های مخصوص به‌ویژه در صنعت خودروسازی و تولید لوازم خانگی استفاده می‌شوند.

   صنعت بسته‌بندی: پلی‌استر تولید شده از PTA یکی از مواد اصلی در تولید بطری‌های PET است که به‌طور گسترده برای بسته‌بندی نوشیدنی‌ها و مواد غذایی استفاده می‌شود. همچنین در تولید بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر و فیلم‌های بسته‌بندی نیز کاربرد دارد.

   صنعت خودروسازی: پلی‌استر که از PTA تولید می‌شود، در ساخت اجزای داخلی خودرو مانند صندلی‌ها، داشبوردها و حتی در تولید قطعات بیرونی مقاوم به حرارت استفاده می‌شود.

   صنعت الکترونیک: در تولید تجهیزات الکترونیکی مانند پلاستیک‌های مقاوم به حرارت و قطعات الکترونیکی نیز از PTA استفاده می‌شود.

کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید اسید ترفتالیک

کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات ، مدارک و اموال ، سالها است که در سطح شرکت هاو زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد.

کد تعرفه گمرکی مرتبط با صنعت تولید اسید ترفتالیک

تعرفه یا به عبارت دیگری(TARIFF) یک نوع معیار رقمی و یا عددی می باشد برای شناسی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا .
تعرفه گمرکی میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا می باشد.تعرفه گمرکی در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم و روش های خاصی از قبیل اداره گمرک،آمار،حمل و نقل،بیمه و غیره طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.

تحلیل بازار و تقاضا PTA

طبق گزارش‌های “Grand View Research”، بازار جهانی PTA در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۷۰ میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) حدود ۶.۲ درصد رشد کند. این رشد عمدتاً به دلیل افزایش تقاضا برای پلی‌استر در صنایع نساجی، خودروسازی و بسته‌بندی است.  مصرف سالانه PTA در ایران حدود ۱۵۰ هزار تن است. با توجه به رشد صنعت نساجی، تولید لوازم خانگی و بسته‌بندی، تقاضا برای این محصول رو به افزایش است. همچنین با توجه به وابستگی ایران به واردات این ماده، تولید PTA داخلی می‌تواند نیاز داخلی را تأمین کند و وابستگی به واردات را کاهش دهد. ایران به‌طور محدود ظرفیت تولید PTA دارد، و میزان تولید سالانه در حدود ۴۰ هزار تن است. این میزان تولید نمی‌تواند نیازهای داخلی را به‌طور کامل پوشش دهد، به همین دلیل سرمایه‌گذاری در این صنعت برای تأمین نیازهای داخلی و حتی صادرات، فرصت مناسبی است.

تحلیل ریسک PTA

   نوسانات قیمت مواد اولیه: پارازایلن و اسید استیک که مواد اولیه تولید PTA هستند، مستقیماً به قیمت نفت وابسته‌اند. نوسانات قیمت نفت می‌تواند بر هزینه‌های تولید تأثیرگذار باشد.

   رقابت با تولیدکنندگان خارجی: کشورهای پیشرفته مانند چین و هند تولیدکنندگان عمده PTA هستند. رقابت با آنها می‌تواند مشکلاتی را به‌ویژه در قیمت و کیفیت ایجاد کند.

   وابستگی به فناوری‌های نوین: فرآیند تولید PTA نیازمند تکنولوژی‌های پیچیده و تجهیزات پیشرفته است که ممکن است تأمین آن در ایران با دشواری‌هایی همراه باشد.

    نوسانات نرخ ارز و تغییرات در سیاست‌های اقتصادی کشور می‌تواند تأثیرات زیادی بر هزینه‌ها و درآمدهای این پروژه بگذارد.

    تولید PTA می‌تواند به‌ویژه در مراحل اولیه فرآیند، آلاینده‌هایی تولید کند که باید تحت نظارت دقیق قرار گیرند تا قوانین زیست‌محیطی رعایت شود.

تولید PTA از پارازایلن و اسید استیک در ایران، با توجه به مزیت‌های منابع داخلی و تقاضای بالای بازار، یک فرصت عالی برای سرمایه‌گذاری است. با وجود چالش‌های مربوط به فناوری و ریسک‌های اقتصادی، توجه به این موضوع که تولید PTA می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات و تأمین نیاز داخلی کمک کند، نشان می‌دهد که این پروژه پتانسیل بالایی برای سودآوری دارد.

صاحبان دانش فنی PTA (ترفتالیک اسید)

از جمله صاحبان دانش فنی تترافتالیک اسید میتوان به Amoco, Mitsui P(MPC), ICI, Mitsubishi K, Tecnimont, Huels G, Montedison, Std Ind, Mitsui اشاره کرد.

خوراک های مورد نیاز جهت تولید   PTA (ترفتالیک اسید)

فرآیند تولید PTA

فرآیند تولید PTA از پارازایلن و اسید استیک به طور عمده از دو مرحله اصلی تشکیل می‌شود:

1. اکسیداسیون پارازایلن: در این مرحله، پارازایلن (C₆H₄(CH₃)₂) با استفاده از اکسیژن هوا یا اکسیژن خالص تحت شرایط خاص دما و فشار اکسیده می‌شود. این واکنش منجر به تشکیل ترفتالیک اسید (TPA) می‌شود.
   • واکنش:
     C6H4(CH3)2+O2→C6H4(CO2H)2C₆H₄(CH₃)₂ + O₂ \rightarrow C₆H₄(CO₂H)₂
   • پارازایلن در این مرحله به ترفتالیک اسید (TPA) تبدیل می‌شود که محصول واسطه‌ای برای تولید PTA است.
2. واکنش با اسید استیک: در مرحله بعدی، ترفتالیک اسید در واکنش با اسید استیک (CH₃COOH) قرار می‌گیرد. این واکنش در حضور یک کاتالیزور و تحت شرایط فشار و دمای بالا صورت می‌گیرد و در نهایت منجر به تولید PTA می‌شود.
   • واکنش:
     C6H4(CO2H)2+CH3COOH→C6H4(CO2H)2+H2OC₆H₄(CO₂H)₂ + CH₃COOH \rightarrow C₆H₄(CO₂H)₂ + H₂O

   پس از این مرحله، محصول PTA از سیستم خارج شده و به‌صورت خشک و خالص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

محصولات به دست آمده از PTA (ترفتالیک اسید)

وضعیت واحد های فعال تولید ترفتالیک اسید

در نمودار زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید ترفتالیک اسید در کشور به تفکیک استان آمده است .

جدول واحد های فعال تولید ترفتالیک اسید

در جدول زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید ترفتالیک اسید در کشور به تفکیک استان آمده است .

وضعیت واردات و صادرات ترفتالیک اسید

نمودار واردات و صادرات ترفتالیک اسید در کشور به تفکیک سال در شکل زیر آمده است.

پیشنهادات طرح تولید PTA (ترفتالیک اسید)

   توسعه تحقیق و توسعه: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای بهبود فرآیند تولید و کاهش هزینه‌ها، می‌تواند باعث کاهش مصرف انرژی و بهبود کیفیت شود.

   همکاری‌های بین‌المللی: به منظور تأمین فناوری و تجهیزات، همکاری با کشورهای پیشرفته می‌تواند به تسریع پروژه کمک کند.

   مدیریت ریسک‌های اقتصادی: اجرای استراتژی‌های مدیریت ریسک اقتصادی و تغییرات نرخ ارز می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی کمک کند.

میزان سرمایه مورد نیاز جهت تولید  PTA (ترفتالیک اسید)

ظرفیت تولید سالیانه : ۳۵۰۰۰۰ تن
مساحت زمین موردنیاز : 15000 مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : 300 نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۴۵۰ میلیون دلار
  گاز مصرفی: ۰.۰۶ میلیون متر مکعب در روز
  آب مصرفی: ۳.۵ میلیون متر مکعب در سال

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: