طرح تولید عرقیات معطر

عرقیات گیاهی فراورده هایی هستند که از جوشانیدن یک گیاه و یا مخلوطی از گیاهان مختلف در برابر بخار آب و سرد کردن بخارات حاصله بدست آید. به عبارت دیگر عرقیات گیاهی به فراورده هائی گفته میشود که از تقطیر مواد فرار موجود در اندامهای مختلف گیاهان همراه با بخار آب بدست می آیند. این اندام ها معمولا ماکول بوده و به شکل تازه نظیر بید مشک ، نسترن و گل محمدی ویا خشک نظیر نعناع ، آویشن و غیره می باشند . این محصول به عنوان طعم دهنده به مواد غذائی،دارو ونوشیدنی مورد مصرف قرار گرفته و در پاره ای از موارد اسانس آن پس از تخلیص در ساخت شیرینی جات بکار برده می شود .

عرقیات سنگین و عرقیات سبک

مقدار اسانس و مواد معطر و موثر موجود در عرقیات درجه خلوص آن را نشان می دهد . مقدار اسانس موجود در عرقیات از ۱۵ تا ۳۰ درصد متغیر بوده و تغییرات آن نشان دهنده عرقیات درجه یک و درجه دو می باشد. نا گفته نماند که اخیرا با انجام مطالعات و بالا رفتن آگاهی مردم در مورد مصرف گیاهان داروئی ضمن آنکه مصرف عرقیات می رود در استان های دیگر نیز افزایش یابد

<h5عرقیات معطر

استفاده از گیاهان جوشیده از قدیم الایام و نیز شناخته شدن اثرات مثبت درمانی آنها و همچنین استفاده از گیاهان در ساخت مواد غذائی موجب گردیده است که به تدریج انواع گیاهان مصرفی و نهایتا عرقیات و اسانس آنها شناخته شده و تعدادی از افراد که اغلب بصورت توارثی این تولید را ارائه می کنند به امر تولید عرقیات بپردازند . در حال حاضر از میان آنها ۱۲ نوع عرقیات بیش از همه مصرف داشته و مصرف کنندگان نسبت به خصو صیات آن ها آشنائی دارند عمده این عرقیات عبارتند از :
۱. عرق گل محمدی یا گلاب
۲. عرق بید مشک
۳. عرق نسترن
۴. عرق بهار نارنج
۵. عرق نعنا
۶. عرق آویشن
۷. عرق خار شتر
۸. عرق شا طره
۹. عزق کاسنی
۱۰. عرق گاو زبان
۱۱. عرق زالزالک یا کیالک
۱۲. عرق طارونه

در میان عرقیات گفته شده عرق خار شتر بیشتر به مصرف داروئی خصوصا در مورد سنگ کلیه ، عرق نعنا و آویشن برای درمان دردهای معده و سوئ هاضمه بکار برده می شود . عرقیات دیگری نظیر عرق شوید و بید نیز تولید می گردد که حجم آن ها زیاد مورد توجه نبوده و جزء لیست بالا نیامده است.

اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز

امروزه پیشرفت روز افزون علم پزشکی در دنیا و کشف آثار سوء ناشی از برخی داروهای شیمیائی باعث افزایش مصرف گیاهان داروئی به جای استفاده از داروهای شیمیائی شده است .بدین منظور روز به روز بر اهمیت استفاده از گیاهان داروئی و عرقیات گیاهی به منظور درمان برخی امراض تاکید بیشتری می شود در کشور ایران که با توجه به شرایط مساعد آ ب و هوائی امکان رویش و کشت گیاهان داروئی کمیاب وجود دارد و از پیشینه تاریخی هزاران ساله ای در تولید داروهای گیاهی و عرقیا ت معطر بر خوردار است امروزه به عنوان بزرگترین تولید کننده این عرقیات در دنیا مطرح و از این حیث در دنیا پیشتاز است .

کشورهای عمده تولید کننده عرقیات معطر

مصرف کنندگان عمده گلاب ، علاوه بر ایران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس می باشند و عمده تولید گلاب و سایر عرقیات معطر در ایران صورت می گیرد.

شرایط صادرات عرقیات معطر

گلاب علاوه بر مصارف داخلی، به خارج کشور صادر می گردد و یکی از اقلام مهم صادرات غیر نفتی ایران محسوب می شود ،البته این محصول از نظر گمرک جمهوری اسلامی ایران جزء محصولات مجاز جهت صادرات قرار دارد.

معرفی کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید عرقیات معطر

۱. انواع عرقیات گیاهی: ۱۵۴۹۳۱۲۴۱۳

بازار جهانی عرقیات گیاهی

آثار مخرب و جانبی داروهای شیمیایی از یک طرف و ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی از سوی دیگر، گرایش عمومی جامعه به ویژه طی سال‌های اخیر به استفاده از داروهایی با منشاء گیاهی روندی صعودی را در پی داشته است. تنوع اقلیمی ایران و به تبع آن پوشش متنوع گیاهی که سبب افزایش کیفیت، درصد و نوع عناصر موجود در گیاهان دارویی شده توان بسیار مناسبی را برای ورود ایران به تجارت بین‌المللی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی فراهم کرده است.
علیرغم قابلیت‌های مزبور در تولید گیاهان دارویی، وجود ذخایر ژنتیکی منحصر به فرد در هر منطقه کشور و وجود گونه‌های بومی که خریداران زیادی در جهان دارند، وجود پیشینه طب سنتی و اسلامی غنی در ایران، نیروی انسانی متخصص و تعداد زیاد پزشکان سنتی در ایران چنین به نظر می‌رسد که هنوز از ظرفیت‌های موجود کشور در این زمینه به خوبی بهره‌برداری نشده است و ایران فاقد جایگاه مناسب در بازارهای جهانی است و سهم کمتر از دو درصدی کشور از تجارت جهانی این بخش دلیلی بر این مدعاست. در تولید عرقیات حدود ۱۷۰ نوع داروی گیاهی سرمایه‌گذاری شده که آنها هم در بازار داخلی به فروش می‌رسند. هر چند رتبه ایران در زمینه تولید گیاهان دارویی همواره در میان ۱۰ کشور نخست و در ارزش صادرات این محصولات در طی این سال‌ها جزء ۵ کشور اول دنیا بوده است، اما در چند سال اخیر ضمن افت میزان تولید، حضور ایران در تجارت بین‌المللی این گیاهان قابل قبول نبوده و کشور ما این عرصه را به رقبای دیگر واگذار کرده است.
همچنین با این سطح تولید و با توجه به سرانه مصرف گیاهان دارویی در ایران نه تنها این مقدار تولید تامین کننده نیاز داخلی نیست،بلکه امکان صادرات آن نیز بسیار ناچیز است. ناچیز بودن صادرات گیاهان دارویی به میزان ۲۵ هزار تن با ارزش ۹۶ میلیون دلار حاکی از ناتوانی ایران در فروش گیاهان دارویی در بازارهای جهانی است. استاندارد نبودن و عدم کنترل کیفی و کمی داروهای گیاهی، ضعف در فناوری و تهیه داروهای گیاهی به دلیل عدم آگاهی زارعان از اصول صحیح کشت و بهره‌برداری، خشک کردن، سیستم بسته‌بندی، انبارداری و انبارسازی، ضعف در اطلاع‌رسانی و نبود صنایع تبدیلی در مناطق مختلف رویش گیاهان ، وزارت جهاد کشاورزی به عنوان مهمترین نهاد سیاستگذار در این زمینه به همراه سایر متولیان امر وظیفه دارند. اتخاذ سیاست‌های راهبردی در مدیریت گیاهان دارویی ایران به منظور کاربرد روش‌های علمی و صحیح در کاشت، داشت، برداشت و بهره‌برداری صنعتی و اقتصادی از این گیاهان به منظور توسعه کشت، افزایش تولید، صادرات و فرآوری این محصولات تمهیدات لازم را بیاندیشند، زیرا توسعه کشت و تجارت گیاهان دارویی علاوه بر کسب درآمدی مطلوب برای کشاورزان و ارزآوری برای کشور و احراز جایگاه شایسته در بازار جهانی، باعث شکوفایی و توسعه پایدار کشور می‌شود.

شرایط واردات عرقیات معطر

با توجه به این که مصرف این کالا برای کشورهای خارجی ناشناخته بوده واین کشور ها بجای آن گیاهان داخلی و اسانس های آن ها از ترکیبهای مختلف استفاده می نمایند و همچنین با توجه به این نکته که ایران خود تولید کننده اصلی این محصولات می باشد، این محصولات دارای واردات نمی باشند و شرایطی برای واردات این محصولات در نظر گرفته نشده است.

وضعیت واردات و صادرات عرقیات معطر

در نمودار زیر وضعیت واردات و صادرات عرقیات معطر در کشور به تفکیک سال آمده است .

وضعیت واحد های فعال تولید عرقیات معطر

در نمودار زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید کننده عرقیات معطر در کشور به تفکیک استان آمده است .