طرح تولید وایت اسپریت (حلال های نفتی)

حلال های نفتی یا وایت اسپریت ها عمدتا محصولات گروه AW هستند که به عنوان حلال، رقیق کننده ، شستشو دهنده، حامل مواد افزودنی و مواد اولیه در بسیاری از صنایع نظیر رنگ-رزین، لاک سازی، چسب سازی، تینر سازی، سیم سازی، واکس و پولیشف چرم سازی و مرکب سازی کاربرد دارد. در صنعت از وایت اسپیریت به عنوان تمیزکننده و چربی گیر قطعات و ابزار ماشین آلات استفاده می شود. این حلال به خصوص ویژگی های منحصر به فردی در زمینه ی تمیز کردن سطح فلزات از روغن ها، گریس، کربن و دیگر مواد دارد. همچنین هنرمندان نقاش از این حلال به عنوان جایگزینی برای تربانتین استفاده می کنند چرا که کمتر قابل اشتعال و کمتر سمی است. نوع خاصی از وایت اسپیریت که به وایت اسپیریت بی بو معروف است در واقع وایت اسپریتی است که مورد پالایش بیشتری قرار گرفته است تا اجزا سمی آروماتیک آن جدا شوند. این حلال برای مواردی مانند نقاشی رنگ روغن که انسان در تماس مستقیم با حلال قرار دارد توصیه می شود. از وایت اسپیریت همچنین در صنعت عکاسی نیز استفاده می شود.

طبقه بندی حلال ها

الف : اسپریتهای با نقطه جوش ویژه (SBP)

محدوده جوش این گونه حلال ها بین ۳۰ تا ۱۶۰ در جه سانتی گراد قرار دارد و دارای زیر گروه های مختلف می باشند همانگونه که در جدول زیر ارائه شده است .

ب: اسپیریتهای سفید

اسپیریتهای سفید حلال های کمی سنگینتر از SBP می باشند و محدوده جوششان بین ۱۳۵ تا ۲۰۵ درجه سانتی گراد قرار دارد. نوع بدون آروماتیک آنها نیز وجود دارد. این حلال ها اساسا به عنوان تینر رنگ به کار می روند. از این جمله می توان حلال ۴۰۲ و حلال ۴۰۳ اشاره کرد.

ج: حلال های کروزنی (نفت سفید)

این حلال ها با فاصله جوش بین ۱۶۰ تا ۳۰۰ درجه سانتی گراد دارای خواص حلال های نسبتا سنگین می باشند. کاربرد آنها در چراغهای روشنایی و اضطراری و در مرکب چاپ می باشد.

د: آروماتیک های خالص (بنزن، تولوئن ، زایلنها)

بنزن ، تولوئن و زایلن ها هم به عنوان حلال و هم به عنوان واسطه برای صنایع شیمیایی و پتروشیمی استفاده می شوند.

حلال های ۴۰۰ و ۴۰۹

محصول حلال آروماتیک شامل دو نمونه ۴۰۰ و ۴۰۹ است. بخش اعظم حلال ۴۰۹، از هیدروکربن های آروماتیک (بیش از ۷۵ درصد)، عمدتاً از نوع تولوئن تشکیل شده است. حلال ۴۰۰ با دارا بودن حداقل ۳۰ درصد ترکیبات آروماتیکی، شامل هیدروکربن های پارافینی و سیکلوپارافینی نیز است.

مشخصات حلال های نفتی

مشخصات اصلی حلالهای مختلف عبارتند از : فراریت ، قدرت حلالیت، درجه خلوص، بو، ایمنی و گرانروی.

الف : فراریت

فراریت یکی از خواص مهم یک حلال هیدروکربنی است و معرف زمان لازم برای تبخیر حلال است که منجر به خشک شدن ماده حل شده می شود. مقدار مطلوب فراریت بستگی به نوع ماده حل شده و دمای کاربرد آن دارد.

معمولا فراریت با نقاط اولیه و نهایی (و گاه تعددادی از نقاط میانی) منحنی تقطیر (دما بر حسب درصد تقطیر شده) و نیز فشار بخار مشخص می شود.

ب: قدرت حلالیت

قدرت حلالیت معرف میزان آمیزش حلال و ماده حل شده می باشد و باید تا حد امکان بالا باشد. در مورد یک حلال استخراج، علاوه بر قدرت حلالیت، سلکتیویته نیز مطرح است یعنی آنکه بتواند برخی از مواد را به صورت انتخابی از خوراک جدا کند.

برای تعیین قدرت حلالیت معیارهای متعددی وجود دارد. آنالیز شیمیایی می تواند یک معیار مطلوب باشد زیرا میزان هیدروکربنهایی را که به عنوان حلال های مناسب شناخته شده اند (نظیر اروماتیک ها) مشخص می کند. از آزمایش نقطه انیلین نیز می توان برای مشخص نمودن آروماتیکها استفاده کرد.

ج : درجه خلوص

درجه خلوص مورد نیاز برای یک حلال بر حسب نوع کاربرد آن متفاوت است ولی به طور کلی از پارامترهای مهمی است که باید بوسیله آزمایش های لازم مشخص شود.

در رابطه با ناخالصی گوگردی معمولا آزمایش “نوارخوردگی مس” و یا “دکتر” کفایت می کند. تمایل حلال به تشکیل رسوب صمغی ناشی از پلیمریزاسیون اولفینها، بوسیله آزمایش “صمغ پتانسل” مشخص می شود. مقدار اولفین نیز بوسیله “اندیس برم” که معرف درجه سیر نشدگی است، تعیین می شود.

مقدار جزئی ترکیبات اسیدی و یا بازی موجود در حلال نیز بوسیله تیتر کردن مشخص می شوند. رنگ حلال نیز بررسی می شود زیرا حلال خالص باید بیرنگ باشد . مقدار جزیی آروماتیک های سنگین موجب زرد شدن حلال می شوند.

د : بو
بررسی بوی حلال ها مهم است زیرا این مواد اغلب در محیط های بسته استفاده می شوند مضافا اینکه معمولا بوی یک ماده سمیت ان را در اذهان تداعی می کند.

بوی حلال بستگی به هیدروکربن های سازنده آن دارد بدین ترتیب که پارافینی ها دارای بوی ملایم، نفتنی ها دارای بوی متعادل و آروماتیک ها دارای بوی تند می باشند. ترکیبات گوگردی نیز بوی شدید و گاه زننده ای دارند که بر سایر بوها غلبه دارد.

معیار استانداردی جهت تعیین بو وجود ندارد و در مورد حلال ها “نداشتن بوی نامطبوع” را به عنوان مشخصه ذکر کرده اند.

ه : ایمنی و عدم سمیت

حلال های نفتی بسیار آتشگیر بوده، می توانند در حضور هوا ایجاد انفجار نمایند. به همین دلیل باید نقطه اشتعال آنها که با فراریت و فشار بخارشان در ارتباط است، دقیقا مشخص شود. نقطه اشتعال حلال های SBP کمتر ار دمای محیط (۱۸ درجه سانتیگراد) و درمورد اسپریتهای سفید حدود ۲۳ درجه سانتی گراد است.

به سبب آتشگیر بودن حلالها ، هنگام بارگیری و حمل آنها باید مقررات ویژه ای اعمال گردد.

خطر دیگر، مسمومیت در اثر تنفس حلال است که به مقدار بنزن آن بستگی دارد. معمولا مقدار مجاز بنزن در لیست مشخصات حلال ذکرمی گردد.

و: گرانروی

در بعضی موارد، گرانروی نیز به عنوان مشخصه یک حلال ذکر می گردد. به طور کلی هرچه چگالی و دمای جوش یک حلال بالاتر باشد ، گرانروی آن بیشتر است.

موارد مصرف وایت اسپریت­ها

به عنوان حلال در تینرهای رنگ و لاک الکل
به عنوان حلال خشک کن رنگ­ها
به عنوان حلال در چاپ پارچه
به عنوان حلال چربی­گیر از سطوح فلزات
به عنوان حلالهای واکس­های مخصوص اثاثیه منزل، مبلمان، کف­پوش­ها و همچنین واکس کفش
به عنوان حلال خشک شوئی
حلال­های ۴۰۴ و ۴۰۶ و ۴۱۰

حلال هائی هستند، متشکل از هیدروکربن­های پارافینی و سیکلو پارافینی با تعداد کربن C5-C8

به عنوان رقیق­کننده در لاک الکل­ها، رنگ­­ها، جلا دهنده­ها و مرکب چاپ
به عنوان یکی از مواد متشکله تایر، حلال لاستیک و رزین، چسب­ها و چسب­های نواری
به عنوان حلال در صنایع شیمیائی، آرایشی و غذائی

موارد مصرف حلال های ۴۰۰ و ۴۰۹:

این حلال ها عموما به عنوان رقیق کننده در لاک الکل ها، رنگ ها، جلا دهنده ها و مرکب چاپ کاربرد دارند.
به عنوان رقیق کننده در ساخت چسب ها و به عنوان ماده متشکله تینر نیز مصرف می شوند.
حلال­های ۴۰۲ (آروماتیک پایین) و ۴۰۳( آروماتیک بالا)

کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید وایت اسپریت­

کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات ، مدارک و اموال ، سالها است که در سطه شرکت هاو زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد.

کد تعرفه گمرکی مرتبط با صنعت تولید وایت اسپریت­

تعرفه یا به عبارت دیگری(TARIFF) یک نوع معیار رقمی و یا عددی می باشد برای شناسی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا .
تعرفه گمرکی میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا می باشد.تعرفه گمرکی در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم و روش های خاصی از قبیل اداره گمرک،آمار،حمل و نقل،بیمه و غیره طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.

وضعیت واحدهای فعال تولید وایت اسپریت

نمودار واردات و صادرات تولید وایت اسپریت تفکیک سال در شکل زیر آمده است.

وضعیت واردات و صادرات وایت اسپریت

نمودار واردات و صادرات وایت اسپریت تفکیک سال در شکل زیر آمده است.

بازار وایت اسپریت­ها

وایت اسپریت­ها مخلوطی از هیدروکربن­های پارافینی و آروماتیکی با دامنه تقطیر ۲۰۰ – ۱۴۲ درجه سانتی گراد هستند. این حلال­ها، مایعاتی شفاف، به رنگ آب و دارای بوی ملایم بوده، از لحاظ شیمیائی پایدارند و خورندگی ایجاد نمی­کنن. حلال۴۰۳ بر پایه نفت سفید است و عمدتا برای تولید هیدروکربورهای سنگین (شبه گازوئیل) مصرف می شود و به علت رونق زیاد بازار خرید و فروش هیدروکربور در کشور همسایه ، افغانستان ، این حلال در بین تولیدکنندگان داخلی هیدروکربور ، تقاضای زیادی دارد.

خلاصه بررسی فنی، مالی و بازار طرح تولید وایت اسپریت­

ظرفیت تولید سالیانه : ۸۰ هزار تن در سال
نرخ برابری دلار : ۱۷۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۲۵۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۱۱۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۸۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۱۲میلیون یورو
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۷ میلیون یورو
نرخ بازده داخلی : ۴۱ درصد