طرح پرواربندی گوسفند

پرواربندی یکی از روشهای مهم در بالابردن تولیدات گوشت قرمز بدون افزایش تعداد دام می باشد. در کشور سالیانه حدود ۳۰ درصد از جمعیت دامی گوسفند شامل بره های نر، گوسفندهای نازا و پیر کشتار می گردند و قسمت اعظم تولیدات پروتئینی کشور را تامین می کنند. اگر عملیات پرواربندی به روش صحیح صورت پذیرد ، از وارد کردن گوشت قرمز به کشور بی نیاز خواهیم شد .

پرواربندی چیست ؟

پرواربندی عبارتست از چاق کردن دام و ازدیاد گوشت آن با استفاده از غذای مناسب و با رعایت مسایل بهداشتی .
در این تعریف چند نکته قابل توجه وجود دارد.
۱- روش نگهداری و تغذیه دام‌های پرواری با سایر دام‌ها متفاوت است و توجه بیشتر را می‌طلبد.
۲- پرواربندی در یک زمان و دوره معین اعمال می‌شود.
۳- بدست آوردن حداکثر اضافه وزن مورد توجه است پس دام‌هایی که با سرعت بیشتری رشد می‌کنند برای پروار‌بندی مناسب‌تر اند.
۴- اصل توجه به حداکثر بازده با حداقل هزینه ایجاب می‌کند حدالامکان از نگهداری دام‌های مسن‌تر و بیمار که موجب ایجاد هزینه بیشتر و اتلاف مواد غذایی می‌شوند برای پروار‌بندی خودداری شود.
۵- هدف تامین پروتئین حیوانی است که عمدتاً در آنچه ما بنام عضله و گوشت می‌شناسیم وجود دارد. بنابراین در پرواربندی به پرورش دام‌هایی توجه می‌شود که با سرعت رشد بیشتر به ذخیره بافت‌های عضلانی در مقایسه با بافت‌های دیگر می‌پردازد.

مهمترین محاسن پرواربندی

۱- افزایش تولید گوشت قرمز و کاهش میزان واردات آن
۲- اشتغال زایی و فعال شدن نیروهای غیر فعال و بیکار در روستاها
۳- جلوگیری از فشار بر مراتع طبیعی و احیای آنها
۴- ایجاد تعاونی و ارایه تسهیلات و امکانات به پرواربندان
۵- آشنایی دامداران با مواد کنسانتره دامی و پی بردن به رزش غذایی آن ها
۶- جلوگیری از کشتار بی رویه دامهای قابل پروار و بهره گیری از پتانسیل ژنتیکی آنها در سطح کشور

عوامل اساسی در یک پرواربندی موفق

برای انجام عملیات پرواربندی موفق نیاز به یک سری عوامل اساسی می باشد که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است :
۱- شناختن نژاد های مختلف گوسفندان به همراه مشخصات آنها
۲- ایجاد جایگاه مناسب جهت پرواربندی
۳- خرید دام مناسب جهت پرواربندی
۴- تهیه علوفه مورد نیاز دام ها در طول دوره پرواربندی
۵- قرنطینه و انجام امور بهداشتی بر روی دامهای خریداری شده قبل از پرواربندی
۶- بکارگیری روشهای مناسب پرواربندی
۷- رعایت اصول صحیح تغذیه در طول دوره پرواربندی
۸- انجام توصیه های لازم

جایگاه مناسب جهت پرواربندی

هر چند گوسفند از نظر جا کم توقع است و به تاسیسات گرانی نیاز ندارد و در صورت داشتن تغذیه مناسب در برابر نا ملایمات جوی مقاوم و بردبار است، ولی باید در احداث ساختمان نگهداری گوسفندان پرواری نکات فنی و بهداشتی را رعایت نمود. به طور کلی باید شرایط زمین ، درجه حرارت، رطوبت و وضعیت آب منطقه بررسی شود، چرا که گوسفندان از کوران باد و رطوبت زیاد رنج می برند .

در احداث جایگاه دام می بایست این نکات نیز رعایت گردد

۱- زمینی که برای احداث جایگاه دام انتخاب می شود ، از زمینهای اطراف بلندتر یا حداقل هم سطح باشد تا از ورود آب های جاری به محل دامها جلوگیری گردد .
۲- جایگاه در مسیر وزش بادهای فصلی قرار نداشته باد و در غیر این صورت از باد شکن استفاده نمود .
۳- جایگاه باید طوری ساخته شود که نور خورشید به مقدار زیاد در آن بتابد ، چون نور خورشید با داشتن اشعه ماورای بنفش موجب ضدعفونی شدن جایگاه و همچنین ایجاد ویتامین دی می گردد.
دیوار ، سقف و کف جایگاه باید از مصالحی مانند سنگ و آجر و سیمان ساخته شود تا امکان زندگی حشرات ، میکروبها و قارچ ها کمتر شود و ضدعفونی جایگاه هم به راحتی صورت گیرد . کف جایگاه باید محکم و با دوام و غیر قابل نفوذ باشد ، همچنین لغزنده نباشد و از شیب ملایم در حدود یک درصد برخوردار باشد تا آب و ادرار زیر پاهای دام ها جمع نشود زیرا گوسفند در برابر رطوبت حساس است .
مقدار رطوبت حداکثر ۵۰ تا ۷۵ درصد و فضای لازم برای هر بره پرواری به طور متوسط یک متر مربع است زیرا فضای بیشتر از این حد به بره ها فرصت حرکت بیشتری می دهد که در نتیجه میزان اتلاف انرژی افزایش می یابد . مصالحی که برای سقف مورد استفاده قرار می گیرند معمولاٌ در جایگاه بسته ، تیرآهن و آجر و در جایگاه نیمه باز ایرانیت و ورقه های فلزی می باشند . باید سعی نمود از ایجاد سقفهای هادی حرارت مانند حلبی و آهن سفید خودداری کرد چرا که این گونه سقفها گرما و سرما را به شدت منتقل می کنند ، اگر از ایرانیت برای سقف استفاده شود برای جلوگیری از ورود گرما به داخل جایگاه ، لازمست سقف با یک لایه کاهگل پوشانیده شود .
– ارتفاع جایگاه باید بین ۲.۸ الی ۳ متر باشد .
– در جلو آغل باید بهاربند یا حیاط آغل وجود داشته باشد و مساحت آن دو برابر فضای مسقف در نظر گرفته شود .
– درب آغل باید نسبتاٌ وسیع و تقریباٌ به عرض ۲.۳ متر باشد . تا عبور گوسفندان به راحتی صورت پذیرد .
– خوراک خوری دام ممکن است به شکل ثابت یا متحرک و یا به صورت یک طرفه یا دو طرفه باشد که در نوع ثابت باید به وسیله مصالح ساختمانی در داخل جایگاه و کنار دیواره های اصلی یا میانی آغل ساخته شود .
– کف آخورها باید به صورت گرده ماهی ساخته شود تا مواد غذایی در کناره های آخور نمانده ، فاسد و کپک زده نشود و موجبات مسمومیت دامها فراهم نگردد .
– مکان غذا خوری گوسفند به دو شکل مدرن و سنتی ساخته می شود . در شکل مدرن باید محل غذا خوری بر دو نوع و شامل علف خور ( معلف ) و آخور باشد و علف ، کاه ، یونجه و خوراکهای پر حجم را در معلف و کنجاله و آرد جو و سایر مواد کنسانتره یا غذاهای فشرده شده ( پلت شده ) در آخور قرار داده شوند .
– ارتفاع دیوار جلو آخورها باید از سطح زمین ۳۰تا ۴۰ سانتی متر و ارتفاع دیوار عقب ۱ تا ۱.۵ متر باشد تا حیوان هنگام تغذیه مواد خوراکی را با پوزه به بیرون آخور نریزد .
– پهنای لبه آبخورهای یکطرفه نباید نباید از ۲۰ سانتی متر تجاوز کن ، چرا که گوسفندان به راحتی نمی توانند عمل تغذیه را انجام دهند .
– آخورها را باید درپایین و علف خورها را به صورت نرده ای در بالای آخورها احداث کرد .
– در بعضی از واحد های پرواربندی انواع آخورها و علف خورها را متحرک می سازند تا هر وقت بخواهند گوسفندان را در فضای باز و بهاربند علوفه بدهند .
– باید بالای آبخورها یک میله سرتاسری نصب گردد تا گوسفندان وارد آخور نشوند و با ادرار خود مواد خوراکی را آلوده نسازند .
– آخورهای متحرک را می توان با چوب یا فلز و حتی با لاستیک ماشین درست کرد .
– ابعاد لازم برای هر راس گوسفند ۳۰*۳۰ سانتی متر یا ۴۰*۴۰ سانتی متر است.
– برای گوسفندان باید حتماٌ آبشخور احداث نمود . چرا که لازم است در طول ۲۴ ساعت ( شبانه روز ) آب در اختیار گوسفندان باشد . در دسترس بودن همیشگی آب برای دام ها موجب هضم و جذب بهتر مواد غذایی در دستگاه گوارش می شود و گوسفندان کمتر به سوء هاضمه مبتلا شده ، سلامت آنها به خطر نمی افتد . معمولاٌ برای هر ۱۵ راس گوسفند باید ۴۵ سانتی متر آبشخور در نظر گرفت.
پرواربندی گوسفند، فن افزایش وزن دام دریک دوره زمانی مشخص و کوتاه است. هدف اصلی پرواربندی، ذخیره چربی درداخل بافتهای عضلانی می باشد. با انجام پرواربندی مناسب، گوشت گوسفند ترد، خوش طعم و آبدار می شود. درایران نژادهایی ازگوسفند وجود دارند که از نظر تولید گوشت و پرواربندی بسیار مناسب هستند و با تغذیه مناسب می توان میزان مرغوبیت گوشت آن ها را بهبود بخشید.

طرح پرواربندی بره پرواری

پرواربندی بره های جوان

دراین روش گوسفندان را پس از سن شیرخوارگی درزمانی که وزن بره ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم می باشد، بایستی برای پرواربندی آماده و یا خریداری نمود. مدت اجرای پرواربندی حدود ۱۰۰ روز است و بره ها پس از رسیدن به وزن ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم، درسن ۶ تا ۸ ماهگی کشتار می شوند.

پرواربندی گوسفندان بالغ و پیر

معمولاً گوسفندان بالغ وپیر برای پرواربندی مناسب نیستند زیرا رشد آن ها کامل شده است. اما برای بالا بردن مرغوبیت لاشه های میش و قوچ های پیر ومازاد گله می توان آن ها را مدت یک ماه درآغل نگهداری کرد. دراین دوره گوسفندان تغذیه کافی شده و از حالت لاغری بیرون آمده وروانه کشتارگاه می شوند.

مشخصات گوسفند پرواری

چون هدف از پرواربندی، تولید کم هزینه و اقتصادی گوشت است، لذا باید به موارد زیر توجه شود.
۱ -نژادهای سنگین وزن مانند نژاد مهربانی برای پرواربندی مناسب بوده زیرا قدرت رشد بیش تری دارند
۲-گوسفند های کوتاه اندام برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند. این گروه دارای سینه ای عریض و مربعی شکل بوده و دست و پای آن ها کوتاه و نزدیک به زمین است.
۳-بهترین سن برای شروع پرواربندی سن ۴ تا ۵ ماهگی و پایان آن ۸ تا ۹ ماهگی است. دراین محدوده سنی، گوسفندان بهترین بازده تغذیه ای را دارند.

خصوصیات گوسفند نژاد مهربان

این نژاد جزء گوسفندان سنگین وزن کشور وزادگاه اصلی آن، منطقه کبودرآهنگ دراستان همدان است. بدن این گوسفند بجز درناحیه زیر گلو وزیر شکم پوشیده از پشم وعمدتاً رنگ آن قهوه ای تا خرمایی می باشد. استخوان بینی برآمده، چشم ها مورب، سوراخ بینی گود و نزدیک، به هم، گوش لاله ای شکل و دنبالچه دوکی شکل با دنبه پیوسته از مشخصات ظاهری این نژاد است.

تغذیه گوسفند پرواری نژاد مهربان

گوسفند پرواری برای زنده ماندن به مقداری غذا نیاز دارد که به آن جیره نگهداری می گویند. هم چنین به میزان غذایی که دام برای تولید گوشت مصرف می نماید جیره تولیدی می گویند. لذا دردام پرواری نیاز غذایی آن جمع جیره نگهداری و جیره تولیدی می باشد.مواد خوراکی مورد استفاده تغذیه گوسفند، علوفه های سبز ، ریشه وغده محصولات، مازاد محصولات کشاورزی و مازاد کارخانجات صنایع تبدیلی کشاورزی می باشد.علوفه های سبز، دارای حجم زیاد، فیبر فراوان وانرژی کمی هستند و برای تغذیه گوسفند پرواری به تنهایی قابل استفاده نمی باشند. بنابراین از مواد دیگری که دارای انرژی زیاد، حجم و فیبر کم هستند و به آن مواد کنسانتره گفته می شود، بایستی به عنوان مکمل غذایی استفاده گردد

مواد قابل استفاده درتغذیه گوسفند پرواری

۱-دانه جو اگر بصورت بلغوری خورانده شود، یکی از منابع تامین انرژی برای دام است
۲-کاه ساقه خشک تیره غلات و حبوبات است که پس از کوبیدن وجدا کردن دانه بدست می آید. از نظر مواد غذایی بسیار ضعیف است. برای گوسفند پرواری کاه بایستی با کود اوره غنی سازی شود.
۳-سبوس، غشاء خارجی دانه غلات است که ارزش غذایی زیادی دارد، برای دام سهل الهضم وملین ودارای فسفر زیادی است
۴-کنجاله مازاد کارخانجات روغن کشی بوده که مهم ترین آن، کنجاله تخم پنبه و کنجاله سویا است. این ماده پروتئین زیادی دارد و یکی از اساسی ترین مواد درخوراک گوسفند پرواری می باشد
۵-تفاله وملاس چغندر، مازاد کارخانجات قند است و به علت قندی بودن و خوش خوراک کردن مواد غذایی برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند.
۶-یونجه برای دام خوش خوراک است و از نظر پروتئین ، کلسیم و ویتامین بسیار غنی است. ارزش غذایی برگ یونجه بیش تر از ساقه آن است لذا زمان و نحوه برداشت آن تاثیر زیادی روی ارزش غذایی آن دارد.

نیاز غذایی دام پرواری

الف- انرژی به وسیله مواد غذایی تامین شده و برای نگهداری بافت های بدن، فعالیت های حیاتی و رشد و نمو صرف می شود. چنان چه انرژی مورد نیاز دام تامین نشود، علایم ظاهری کمبود، مانند لاغری و عدم تناسب اندام بروز می کند
ب- پروتئین از طریق مواد غذایی تامین می شود و وجود آن برای رشد و نمو دام ضرورت دارد. کنجاله دانه های روغنی و یونجه از مهم ترین منابع تامین پروتئین هستند
ج- آب برای گوسفند پرواری بسیار ضروری و متوسط مصرف آن ۳ تا ۵ لیتر در روز است.
د- مواد معدنی مانند سدیم، کلسیم، فسفر، ید و آهن برای رشد ونمو دام ضروری است. برای تامین نمک مورد نیاز دام بهتر است ازسنگ نمک استفاده شود.
ه- ویتامین ها برای فعالیت های عادی ضروری هستند. بخصوص ویتامین D که درجذب کلسیم وفسفر نقش دارد. کلسیم و فسفر در رشد اسکلتی دام بسیار موثر هستند.

جیره غذایی مورد نیاز گوسفند پرواری

مقدار غذایی که در۲۴ ساعت دراختیار دام قرار می گیرد تا دام بتواند به فعالیت های خود ادامه داده و تولید شیر داشته باشد، جیره غذایی گفته می شود. جیره غذایی متعادل مخلوطی از چند ماده خوراکی است که دارای مقدار و نسبت صحیحی از انرژی و مواد مغذی مختلف بوده و چنان چه روزانه و به میزان کافی دراختیار دام قرار گیرد، احتیاجات آن را از نظر انرژی ، پروتئین، موا معدنی وسایر مواد مغذی درمدت ۲۴ ساعت تامین می کند.

اصول تهیه جیره متعادل

برای تهیه یک جیره متعادل باید از میزان احتیاجات گوسفند به مقدار ماده خشک، انرژی ، پروتئین ومواد مغذی اطلاع داشت. جیره غذایی ضمن خوش خوراکی، قابل هضم بودن ومقوی بودن بایستی از نظر اقتصادی نیز باصرفه باشد و چون گوسفند یک حیوان نشخوار کننده است، وجود مقدارکافی مواد خشبی درجیره ضروری است. مواد خوراکی مورد استفاده درپرواربندی گوسفند نژاد مهربان شامل یونجه، جو بلغور شده، کنجاله تخم پنبه ، سبوس گندم، تفاله خشک چغندر قند و کربنات کلسیم است.برای هر راس دام، مقدار خوراک مصرفی درهرروز ۱۳۰۰ گرم است. نسبت ترکیب کنسانتره وعلوفه به ترتیب ۷۸۰ گرم و ۵۲۰ گرم بوده بطوریکه کنسانتره ویونجه را کاملاً با هم مخلوط کرده ودرسه نوبت صبح، ظهر و عصردراختیار بره ها قرار داده می شود. برای عادت کردن بره ها وجلوگیری از مشکلات گوارشی ناشی از خوراک مصرفی، تغییر جیره بایستی به تدریج وطی یک هفته تا ده روز انجام شود. درماه دوم پرواربندی مقدار خوراکی مصرفی ۱۶۰۰ گرم می شود بطوری که برای هر بره ۱۲۸۰ گرم کنسانتره و ۳۲۰ گرم یونجه به صورت مخلوط درسه وعده داده می شود. دریک طرح تحقیقی – ترویجی که برای بررسی اثر تغذیه برافزایش وزن بره های نژاد مهربان دراستان همدان انجام شد، بره ها طی سه ماه با ترکیب مواد جدول ۱ تغذیه شدند که افزایش وزن بره ها و ماده خشک مصرفی برای اطلاع درجدول ۲ آمده است.

طرح پرواربندی بره پرواری

زمان خاتمه پرواربندی

اصولاً مدت پرواربندی یکصد روز است وهر زمان که اضافه وزن به دلیل اضافه شدن چربی بدن باشد بایستی پرواربندی خاتمه یابد. دراواخر پرواربندی ضریب تبدیل غذایی کاهش یافته وبه ازاء مصرف هر واحد جیره غذایی افزایش وزن بره ها اقتصادی نخواهد بود. نکات مهم دیگری که درپرواربندی بایستی مورد توجه قرار گیرد:
۱-چون خرید بره ها حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد کل مخارج پرواربندی را تشکیل می دهد بنابراین درخرید بره دقت لازم صورت گیرد.
۲-بره هایی را که دراواسط تابستان خریداری می شوند بهتر است تا اوایل پاییز درچراگاه ها یا پس چر مزارع چرا داده و سپس به جایگاه پرواربندی منتقل شوند
۳-جیره غذایی بره های پرواری از نظر اقتصادی بایستی قابل صرفه باشد
۴-سرعت رشد بره های نر بیش تر از بره های ماده است و راندمان لاشه آن ها بهتر است
۵-از اخته کردن دام های پرواری خودداری نمایی زیرا هورمون های جنسی درسرعت رشد بره های پرواری بسیار موثر می باشند

خلاصه مطالب

چاق کردن گوسفند با استفاده از جیره مناسب و اقتصادی درحداقل زمان را پرواربندی می گویند. هدف پرواربندی ذخیره چربی درداخل بافت های عضلانی می باشد. عمل پرواربندی دربره های جوان و گوسفندان بالغ و پیر انجام می شود. برای پرواربندی از نژاد سنگین وزن مانند نژاد مهربانی استفاده می شود. بهترین سن برای شروع پرواربندی سن ۴ تا ۵ ماهگی وپایان آن ۸ تا ۹ ماهگی است . درتغذیه گوسفند پرواری باید از علوفه خشبی و مواد کنستانتره استفاده نمود. گوسفند مهربان جزء نژادهای پرتوقع بوده وبرای پرواربندی آن بایستی جیره متعادل تهیه شود.

پروار بندی بره نژاد مهربان

چاق کردن گوسفند با استفاده از جیره مناسب درحداقل زمان را پرواربندی می گویند.
برای پروار بندی از نژاد های سنگین وزن مانند نژاد مهربان استفاده می نمایند.
بهترین سن برای پروار بندی سن ۴ تا ۵ ماهگی می باشد.
مدت پروار بندی یکصدروز به طول می انجامد.
درجیره غذایی دام پرواری بایستی به تامین انرژی ، پروتئین، آب ، مواد معدنی و ویتامین ها توجه کافی داشت.

شناخت پرورش گوسفند و اهمیت آن

بدون شک کوچکی جثه، قابلیت رام شدن و بهره دهی زیاد از نقطه نظر تولید گوشت، شیر و پشم وسایر فرآورده های آن باعث شده است که نظر انسان به این حیوان جلب گردد.
در ایران علوفه مراتع متغییر است و گوسفندان همانند شتر مواد لازم را در بدن خود به صورت دنبه و دیگر مواد ذخیره می کند.
به خاطر مسایل مذهبی و اهمیت قربانی کردن، گوشت گوسفند در درجه اول و دیگر فرآورده های آن در درجه دوم اهمیت قرار دارد.به علت عدم آگاهی گوسفندداران ایرانی اغلب گوسفندان ایرانی اصالت خود را از دست داده و به صورت ناخالص در آمده اند.
دامنه های سلسله جبال زاگرس در جنوب غربی و مرکز و سلسله جبال البرز در شمال ایران مناطق مناسبی برای پرورش گوسفند در ایران هستند.

محاسن و معایب پرورش گوسفند
محاسن

۱٫ گوسفند یک حیوان نسبتاً خوش بنیه ای است که آب و هوای متغییر و خشک را تحمل می کند و با فقیرترین علوفه و غذل ها را رشد خود ادامه می دهد.
۲٫ بوسیله گوسفند می توان زمین های نا مرغوبی که برای کشت و زرع مناسب نیست با ایجاد مرتع مصنوعی مورد استفاده قرار داد.
۳٫ گوسفند در مقایسه با سایر دام ها به جیره نگهداری کمتری احتیاج دارد و بیشتر غذایی را که دریافت می کند صرف تولید رشد و نمو خود مینماید. به همین سبب در بیشتر کشورهای دنیا از نقطه نظر اقتصادی در رتبه اول قرار دارد.
۴٫ انواع فرآورده های گوسفند را در تمام طول سال می توان به بازار عرضه کرد، به همین جهت دامدار کمتر با مشکلات مالی مواجه می شود.
۵٫ برگشت سرمایه نسبتاً سریع است، به عنوان مثال بره را در ۳ ماهگی یعنی ۸ ماه پس از آبستنی می توان فروخت.
۶٫ عادت گوسفند از نظر دفع فضولات و به ویژه در نقاط مرتفع چراگاه و مرتع از نظر تقویت و کود دهی خاک مورد توجه و اهمیت است.
۷٫ پشم حاصله را می توان به راحتی انبار کرد و در زمان مناسب به بازار عرضه کرد یا به مسافت های دور فرستاد.
۸٫ چربی خالص پشم (لالولین) که از پساب حاصله از شستشوی پشم به وسیله روش های شیمیایی جدا می گردد به عنوان مخلوط کننده کرم های آرایشی و طبی استفاده می گردد.

معایب

۱٫ گوسفند معمولاً از نظر حیوانات مهاجم به ویژه سگ و گرگ در معرض مخاطره است.
۲٫ گوسفند در برابر آسیب ها و بیماری ها و به ویژه عوارض انگلی نسبت به سایر دامها بیشتر حساس است.
۳٫ حرفه چوپانی از نظر اجتماعی چندان چشمگیر نیست و به همین جهت سیستم چوپانی پرورش گوسفند معمولاً با کمبود افراد مجرب مواجه است.
۴٫ الیاف مصنوعی که از ترکیبات شیمیایی و رزین تولید می شود می تواند به عنوان ماده جایگزین پشم با آن رقابت نماید.

اهمیت استفاره از مراتع در پرورش گوسفند

در بیشتر مناطق دنیا پروش گوسفند به صورت چرای آزاد یعنی به شکل همان سنت اولیه انسان با استفاده از مراتع طبیعی انجام می پذیرد.

انواع چرا

۱٫ چرای گسترده یا آزاد: به دو نوع نوع گسترده نسبی و مطلق تقسیم می گردد که در نوع اول گله در کل طول سال در کل مرتع چرا می کند ولی در حالت دوم قسمتی از مرتع برای جمع آوری غذای زمستانی حفظ می گردد.
۲٫ چرای انتقالی یا بسته: در این روش مرتع به وسیله حصار به قطعات مختلفی تقسیم می گردد و گوسفندان در هر ایامی از سال در قسمتی از مرتع به سر می برند. از تفاوت هایی که این روش با روش گسترده دارد این است که به علت بسته بودن گیاهان نا مطبوع هم به مصرف گوسفند میرسد.
۳٫ چرای مخلوط : گاهی اوقاط و بر حسب شرایط می توان حیوان دیگری را در چرای گوسفند وارد ساخت، از انواع چرای مخلوط می توان چرای گوسفند و گاو،میش و بره نام برد.

موقع چرا

معمولاً گوسفند از اوایل فصل بهار قادر به انتقال به چراگاه می باشد و اگر چه انتخاب زمان انتقال در هر نقطه بستگی به شرایط آب و هوایی، ارتفاع، نوع خاک و بالاخره نوع گیاه دارد ولی توجه به دو نکته لازم و ضروری است. اولاً آن که گیاهان سمی در بهار زودتر از سایر گیاهان ظاهر می شوند و پیش چرای گوسفند در این مناطق می تواند باعث تلفاتی در گله گردد. ثانیاً هنگامی می توان از چراگاه استفاده نمود که ارتفاع ساقه های علوفه دست کم به ۱۰ تا ۱۲ سانت رسیده باشد. با این ترتیب هر قدر در عقب انداختن چرا به اواسط بهار سعی شود در حفظ و نگهداری مرتع تلاش بیشتری مبذول گردیده.

ظرفیت چرای مرتع

بر حسب تعریف، حداکثر تعداد گوسفندی که می تواند در در هر سال در محدوده خاصی و در مدت معینی چرا کند و سطح تولید مرتع از نظر کمیت و کیفیت تغییر نکند ظرفیت چرای مرتع نامیده می شود.
مدت معین چرا از نظر آنکه در سطح تولید مرتع تغییری حاصل نگردد در ایران به صورت متوسط حدود ۱۰۰ روز است.
بر اساس آخرین آمار تعداد دام موجود در کشور حدود ۸۰ میلیون واحد دامی است و که از این تعداد با توجه به ضریب وابستکی انواع مختلف دام به مرتع حدودو ۵۰ میلیون واحد دامی کشور کاملاً وابسته به مراتع می باشند که براساس موجود حدود ۳۵.۵ میلیون واحد دامی اضافه در مراتع چرا می کنند یا به زبان دیگر میتوان گفت از مراتع موجود ۳ تا ۳.۵ برابر ظرفیت مجازبهره برداری می شود که این باعث تخریب و کاهش مراتع می گردد.

طرح پرواربندی بره پرواری

شناسایی و قضاوت گوسفند

ابتدا باید هدف از پرورش را مشخص نمود سپس نژاد را انتخاب کرد.معمولاً دو صت را با اولویت قرار دادن یکی از آنها در نظر می گیرند.(مانند زیر)
صفت اصلی
صفت فرعی
گوشت
پشم
پشم
گوشت
گوشت
شیر
شیر
پشم

جایگاه و تجهیزات لازم برای پرورش گوسفند

پرورش گوسفند در مقایسه با پرورش گاو به تجهیزات و امکانات کمتری احتیاج دارد و در اکثر کشورهای دنیا گوسفندان در بیشتر ایام سال به صورت آزاد پرورش می یابند و در فصل زمستان و ایام نا مساعد هوا در محیط های بسته به سر می برند. گوسفند حیوانی است که تنها از کوران باد و رطوبت نامناسب رنج میبرد و در برابر بسیاری از تغییرات جوی بردبار و مقاوم است. پس از احداث جایگاه باید به دسترسی آسان آب توجه داشت چرا که آب نیاز اولیه است.

آغل

تقسیمات داخلی آن باید به گونه ای باشد که بتوان آن را با توجه به نیاز و شرایط تغییر داد، مثالاً اگر دامدار مایل باشد فضایی برای نگهداری گوسفندان داشتی فراهم کند با اندک تغییراتی آن را فراهم کند. از جمله مسایلی که باید در نظر داشت عبارتند از دیوار چینی مناسب و نامساعد برای رشد هرگونه انگل، کف سازی محکم بادوام، غیرقابل نفوذ و غیر لغزنده، سقف سبک، ارزان و غیر قابل نفوذ برای جانوران،بهاربند با حصاربندی مناسب که همان حیاط آغل است، وسایل غذاخوری مدرن و کارآمد، نور و تهویه مناسب.

جایگاه باز

جایگاه باز عبارت است یک ساختمان مسقف که از چهار طرف باز است در نمونه مدرن آن دیوارهای جانبی از عدل های کاه و کف را به صورت نرده ای می سازند. این نوع جایگاه در بیشتر کشورها برای میش های داشتی استفاده می گردد ، مساحت لازم برای هر میش بالغ حدود ۱ تا ۱.۵ مترمربع است و آخور و آبشخور به میزان لازم بر حسب تعداد گله تأمین می گردد.

جایگاه نیمه باز

عبارت است از یک ساختمان ساده که از سه طرف محصور شده و از یک طرف باز است و حیاطی در کنار دارد که گوسفندان در شرایط نامساعد جوی یا برای استرحت در قسمت مسقف بسر می برند.

قسمت های لازم دیگر

اتاق توزین دام، پشم چینی، بسته بندی پشم، ذخیره علوفه، توزین، نگهداری مواد کنسانتره و یا روزانه، محل تهیه غذای روزانه، نگهداری کود، نگهداری گوسفندان مریض، حمام دام، اتاق شیردوشی، اتاق کارگر و دفتر.

مزایای پرواربندی

۱- افزایش تولید گوشت بدون افزوده شدن تعداد دام
طبق محاسباتیکه بعمل آمده ثابت گردیده است که تراکم دام و بخصوص گوسفند نسبت به مراتع قابل استفاده کشور بسیار زیاد است و در اثر همین کثرت دام مراتع موجود روز بروز فقیرتر می شود. به این ترتیب برای اینکه تعادلی بین مراتع موجود و واحد دامی در کشور بوجود آید باید حتی الامکان از تکثیر بدون حساب گوسفندان و دامهای دیگر جلوگیری بعمل آید و سعی شود حتی با کم کردن دامهای موجود و با پرورش صحیح حیوانات باقیمانده میزان تولید همچنان ثابت باقی بماند، بطوریکه یک بره ۶٠ کیلویی با تغذیه متعادل و ارزان قیمت جانشین دو بره ٣٠ کیلویی با تغذیه ناقص گردد. رسیدن به این هدف از نظر تولید گوشت، تنها از راه پرواربندی میسر می شود، بطوریکه در این میان گذشته از ثابت ماندن محصول، از نظر تامین جایگاه و همچنین پاره ای از مخارج زاید دیگر، صرفه جوئیهایی شده طی آن بتدریج به تعداد نژادهای پیش رس نیز افزوده می گردد.
۲- افزایش مرغوبیت گوشت
تغذیه مناسب و متعادل گوسفندان پرواری گذشته از اینکه باعث افزایش سرعت رشد حیوان می شود سبب می گردد تا گوشت تولیدی با کیفیت مناسب تری به بازار عرضه شود.
بعنوان مثال در یک گوسفند پروار ۷٠ کیلوگرمی که با کسر آب ماده پروتئین در حدود ۴ کیلوگرم می باشد، در یک گوسفند لاغر ۳۵ کیلوئی که دارای ۸ کیلوگرم ماده خشک می باشد مقدار پروتئین از ۱.۳ الی ۱.۵ کیلوگرم تجاوز نمینماید که با مقایسه بوزن کل دو حیوان مقدار پروتئین در گوسفند پروار از دو برابر پروتئین موجود در گوسفندان لاغر بمراتب بیشتر است.
ضمنا” همانطور که ملاحظه می شود مقدار چربی داخل عضلانی در گوشتهای لاغر بمقدار فاحشی کم می شود و در ازای آن بافت پیوندی جانشین آن می گردد بطوریکه در اثر وجود الیاف بافت پیوندی در ساختمان گوشتهای لاغر محصول حاصله سفت تر و تیره تر از حد معمولی می گردد. بعلاوه بسیاری از عضلات دامهای پرواری از الیاف ظریف تری ساخته شده و بخاطر متناسب بودن میزان چربی بافتها طعم گوشت لذیذتر و مطبوع تر می باشد.
۳- برگشت اصل سرمایه و سود آن در مدت زمان محدود
گذشته از واحدهای بزرگ دامپروری که در حال حاضر تعداد آنها در کشور چندان زیاد نیست فعالیتهای مربوط به پرواربندی با سرمایه های نسبتا” متوسط و یا کوچک توسط دامداران محلی انجام گرفته و حتی قسمت مهمی از تولیدات دامی در واحدهای خانوادگی صورت میگیرد. با توجه باین حقیقت و با در نظر گرفتن قدرت مالی محدود این نوع تولید کنندگان باید سعی شود سرمایه گذاری طوری انتخاب شود که طی آن ضمن بالا رفتن هرچه بیشتر میزان محصول اصل سرمایه و سود حاصله از سرمایه گذاری در فاصله کوتاهی به صاحبان اصلی برگشت داده شود تا دامدار که از ثروت فراوان بهره مند نیست ضمن تشویق بکار تولیدی و شرکت موثر در آن، بتواند بتدریج فعالیتهای دیگری را آغاز کرده و از سرمایه موجود بخوبی بهره برداری نماید.
فعالیت پرواربندی در زمره مهمترین فعالیت تولیدی قرار دارد که این جنبه را بخوبی حفظ کرده است بطوریکه با انجام آن طی مدت کوتاه و معلومی اصل سرمایه و سود حاصله از آن بسرعت بصا حب آن برگشت داده می شود. بدیهی است چنانچه سرمایه گذاری منحصرا” در زمینه پرواربندی صورت گیرد حداکثر بعد از پایان دوره پروار بندی که مدت آن از ۳ الی ۴ ماه تجاوز نمی نماید، بعد از فروش بره های پروار در بازار، اصل سرمایه و سود عاید شده کلا” و در یک وعده عاید دامدار می گردد و اغلب همین امر موجبات دلگرمی و مداومت در کار را برای سرمایه گذاران محلی بوجود می آورد.
۴- کمک به بهبود مراتع
طبق آماری که از کشتارگاهها بدست آمده روشن شده است که متجاوز از نصف گوسفندان کشتاری سنشان بیشتر از یک الی دو سال می باشد و با توجه باینکه بیشتر دامهای کشتاری را گوسفندان نر تشکیل می دهند که اصولا” نگهداری آنها بیشتر از یکسال در گله از هیچ نظر مقرون بصرفه نیست، این حقیقت روشن می گردد که بخاطر عدم ترویج پرواربندی در روستاها و مراکز دامداری دامپرور ناچار است قوچها را تا زمانیکه بوزن مناسبی نرسیده اند همچنان در گله باقی نگهدارد تا در اثر استفاده از مرتع و بالا رفتن سن بتدریج بوزن حیوان افزوده و آماده کشتارگردد.
این روش کارگذشته از اینکه کمترین عایدی را نصیب دامدار نمی نماید موجبات ازدیاد بی قاعده تعداد دامهای بی بهره درگله هم می شود و در نتیجه بر اثر کثرت تعداد گوسفند و تعلیف بیرویه، مراتع کشور بتدریج رو به نابودی می گذارد. بدیهی است با پروار بستن بره های نر و خروج بموقع آنها از گله تعداد گوسفندان در گله متناسب باقی می ماند و به تدریج ضمن اینکه از تعداد گوسفندانی که در مراتع چرا میکنند کاسته می گردد با ترویج پرواربندی سطح تولید گوشت نیز در کشور بالا میرود.
۵- تولید کود
کود گوسفند محصولی است که استفاده از آن اغلب بفراموشی سپرده می شود و معمولا” منبع درآمد مهمی بحساب نمی آید، در حالیکه گوسفند بهترین کود را تهیه میکند و از این نظر بر سایر حیوانات برتری دارد.وزن کود تولید شده در سال بوسیله یک گوسفند طبق محاسباتیکه انجام شده تقریبا” ۲۵ برابر وزن زنده حیوان است و باین ترتیب برای یک گله ۱٠٠ راسی مقدار کود سالیانه تقریبا” برابر ۱۲۵ تن می باشد که اگر آن را مدت ۳ یا ۴ ماه دوره پرواربندی محاسبه کنیم رقمی در حدود ٣٠ الی ۴٠ تن کود خواهد بود. کود حاصله معمولا” غنی از مواد تخمیر کننده است و خیلی بسرعت تخمیر و قابل استفاده برای تقویت زمینهای زراعتی می گردد.
پخش کردن و برداشت کود گوسفند نسبت به کود سایر حیوانات بسیار آسان می باشد و بخصوص این امر در آغلهای پرواری که گوسفندان مدت چند ماه در آن بطور دست جمعی و بسته باقی مانده و کود در محل جمع آوری می شود بسیار سهل و ساده است. بدیهی است در تنظیم طرح پرواربندی قسمتی از درآمد باید از فروش کودهای تولیدی منظور گردد. در بعضی از مراکز دامپروری کشور صاحبان آغلها حاضرند به جای دریافت کرایه محل و آغل از پرواربندان، تنها از کود تولیدی در پایان دوره پرواربندی استفاده کنند.
گذشته از مواردی که در بالا تحت عنوان مزایای پرواربندی گفته شد فعالیت تولیدی مزبور دارای ارزشهای دیگری از جمله حداکثر استفاده از نقاط غیر قابل استفاده در مزرعه و حتی حیاط منازل روستایی ، بکار انداختن نیروی انسانی در فصول سرما و بیکاری در روستا برای انجام فعالیتهای تولیدی و اقتصادی و بالاخره استفاده از پس چر زمینهای زراعتی و پخش کود از طریق چرای گوسفندان و نظایر این امور می باشد.

بررسی بازار پرواربندی گوسفند

نیاز انسان به پروتئین موجب شده که دامهای اهلی توسط بشر نگهداری و پرورش یافته و بخشی از نیاز غذایی وی را تامین نمایند. گرچه در سالهای اخیر جایگزین‌هایی برای گوشت قرمز معرفی شده است ولیکن طعم ومزه گوشت کماکان این محصول را بدون رقیب نگه داشته است. با عنایت به اینکه جمعیت دامی یک کشور سرمایه ملی محسوب می‌گردد تداوم تولید و استفاده صحیح از فرآورده‌های آن حیاتی می‌باشد. بنابراین تولید گوشت قرمز باید چنان باشد که علاوه بر امکان تداوم تولید، صیانت از جمعیت دامی کشور را بعنوان یک سرمایه ملی و استفاده بهینه از فرآورده‌های آن را میسر سازد.
افزایش جمعیت کشور در سال‌های اخیر و به تبع آن افزایش مصرف فرآورده‌های غذایی موجب شده است که روش‌های سنتی استحصال مواد غذایی اعم از کشاورزی و دامداری کارآیی خود را از دست بدهند .از سوی دیگر با توجه به نیاز حیاتی انسان به پروتئین و همچنین سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی مبنی بر لزوم خودکفایی و عدم وابستگی به بیگانگان در تامین مواد غذایی اساسی مورد نیاز شهروندان، درگام نخست و دستیابی به بازارهای خارجی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای، در گام بعدی، بکارگیری روش‌های علمی نوین اهمیت روزافزونی یافته است.

ضوابط صدور پروانه تاسیس واحدهای پرواربندی بره

۱-ظرفیت : ظرفیت یک واحد پرواربندی بره در یک دوره پرواری نباید از ۲۰۰ راس کمتر باشد ظرفیتهای بیشتر به شرح زیر تعیین می گردد :
-صدور پروانه تاسیس واحدهای پرواربندی بره زیر نظر کمیسیون صدور پروانه استان با رعایت ضوابط نظام صورت می گیرد.
۲-زمین : حداقل زمین مورد نیاز جهت تاسیس واحدهای پرواربندی بره بر حسب میزانی ه در ذیل نقشه های منضم به «نظام» قید شده است، مشخص می شود.
۳-نقشه و جایگاه : جهت نگهداری بره پرواری، نقشه های تیپ به عنوان الگو برای ظرفیتهای ۲۰۰ تا ۲۵۰ راس برای اقلیمهای سردسیر،گرمسیر و معتدل به شرح منضم به نظام طراحی، پیش بینی و ترسیم شده است. مبانی محاسباتی نقشه های تهیه شده برای هر راس بره پرواری و متوسط مساحت زیربنای مورد نیاز به ازای هر راس بره به طور تقریب ۱.۳۱ مترمربع مسقف و ۱.۶۰ مترمربع غیرمسقف به شرح زیر می باشد:
طرح پرواربندی گوسفند (بره پرواری)
تبصره ۱ : احداث اطاق کارگر، محل جمع آوری کود، … بستگی به امکانات و نیاز دامدار دارد.
تبصره ۲ : با توجه به عوامل جوی و شرایط اقلیمی در مناطق مختلف کشور، محل نگهداری علوفه می تواند غیرمسقف یا مسقف باشد.
۴-فواصل : رعایت فواصل در خصوص تاسیسات پرواربندی بره، بر طبق جدول فواصل منضم به «نظام» الزامی است.

نمودار درصد اجزای مختلف هزینه های تولید در واحد پرواربندی گوسفند ۴۰۰ راسی

سطح سرمایه گذاری طرح پرواربندی گوسفند

شاخص های اقتصادی طرح پرواربندی گوسفند در اردیبهشت ۹۸

ظرفیت طرح در دوره : ۲۰۰ راس – ۴۰۰ راس در سال
مساحت زمین موردنیاز : ۲۰۰۰ مترمربع
سرمایه ثابت مورد نیاز طرح پرواربندی گوسفند : ۳۲۰ میلیون تومان
سرمایه جاری مورد نیاز : ۳۷۰ میلیون تومان
نرخ بازدهی طرح : ۳۴ درصد
تعداد سالهای بازگشت سرمایه : ۳.۲ سال

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

طرح توجیهی پرواربندی بره – بروزرسانی اردیبهشت ۱۴۰۰

تومان۲۵.۰۰۰

ظرفیت پرورش در دوره: ۲۰۰ راس
فرمت فایل: پی دی اف
حجم فایل طرح توجیهی: ۱.۹ مگابایت
تعداد صفحات طرح توجیهی: ۴۴ صفحه

این بسته شامل:

اصول کامل پرواربندی گوسفند و بز (۶۴۶ صفحه)
راهنمای کامل احداث جایگاه پرورش گوسفند و بز با جزئیات (۱۰۵ صفحه)
نقشه های الگویی جایگاه پرورش گوسفند ۵۰ راسی با جزئیات کامل (۱۴ صفحه)
طرح توجیهی واحد پرواربندی گوسفند ۲۰۰ راسی (۵۴ صفحه)
برآورد قیمت تمام شده هر کیلوگرم دام زنده به تفکیک هزینه ها
برآورد درآمد های حاصله از طرح
برآورد شاخص های مالی و اقتصادی طرح پرواربندی گوسفند
آنالیز حساسیت پروژه پرواربندی گوسفند – تاثیرات عوامل مختلف تورمی در شاخص های سرمایه گذاری طرح

آخرین بروزرسانی : اردیبهشت ۱۴۰۰

این طرح توجیهی مبتنی بر متن میباشد. کلیه محاسبات اقتصادی و شاخص های مالی براساس آخرین ضوابط و دستورالعملها و بر پایه قیمتهای روز تهیه شده است در بخش های دیگری مباحث معرفی و بازار نیز مورد توجه قرار گرفته است.
شما میتوانید برای دریافت این بسته با پرداخت هزینه و دریافت محصول بر روی گزینه ” خرید” اقدام فرمایید و لینک دانلود این بسته را پس از پرداخت آنلاین دریافت نمائید.

توضیحات

طرح توجیهی پرواربندی بره – بروزرسانی اردیبهشت ۱۴۰۰

ظرفیت پرورش در دوره: ۲۰۰ راس
فرمت فایل: پی دی اف
حجم فایل طرح توجیهی: ۱.۹ مگابایت
تعداد صفحات طرح توجیهی: ۴۴ صفحه

این بسته شامل:

اصول کامل پرواربندی گوسفند و بز (۶۴۶ صفحه)
راهنمای کامل احداث جایگاه پرورش گوسفند و بز با جزئیات (۱۰۵ صفحه)
نقشه های الگویی جایگاه پرورش گوسفند ۵۰ راسی با جزئیات کامل (۱۴ صفحه)
طرح توجیهی واحد پرواربندی گوسفند ۲۰۰ راسی (۵۴ صفحه)
برآورد قیمت تمام شده هر کیلوگرم دام زنده به تفکیک هزینه ها
برآورد درآمد های حاصله از طرح
برآورد شاخص های مالی و اقتصادی طرح پرواربندی گوسفند
آنالیز حساسیت پروژه پرواربندی گوسفند – تاثیرات عوامل مختلف تورمی در شاخص های سرمایه گذاری طرح

آخرین بروزرسانی : اردیبهشت ۱۴۰۰

این طرح توجیهی مبتنی بر متن میباشد. کلیه محاسبات اقتصادی و شاخص های مالی براساس آخرین ضوابط و دستورالعملها و بر پایه قیمتهای روز تهیه شده است در بخش های دیگری مباحث معرفی و بازار نیز مورد توجه قرار گرفته است.
شما میتوانید برای دریافت این بسته با پرداخت هزینه و دریافت محصول بر روی گزینه ” خرید” اقدام فرمایید و لینک دانلود این بسته را پس از پرداخت آنلاین دریافت نمائید.

محتوای اصلی این طرح توجیهی شامل موارد ذیل است:

فصل اول : چکیده مطالعات فنی – اقتصادی مالی
فصل دوم: مطالعات فنی
معرفی طرح
مدت زمان اجرای طرح
برآورد هزینه اجرای طرح
فصل دوم: معرفی طرح و محصولات
معرفی طرح
هدف از اجرای طرح
اهداف اقتصادی طرح
قیمت فروش محصولات طرح
اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز
کالاهای قابل جایگزین
فصل سوم :مطالعه مالی و بررسی هزینه‌های سرمایه‌گذاری طرح
هدف از اجرای طرح
هزینه های سرمایه گذاری
هزینه های زمین و ساختمان سازی
زمین و محوطه سازی
ساختمان های اصلی
انبارها
ساختمان های اداری – رفاهی – خدماتی
هزینه تجهیزات و تکنولوژی
سرمایه در گردش مورد نیاز طرح
هزینه های سالیانه
برآورد هزینه سالیانه آب، برق و گاز
تعمیر و نگهداری
هزینه استهلاک
برآورد قیمت تمام شده به تفکیک هزینه ها
آنالیز حساسیت پروژه
اثر تغییرات هزینه های تولید، درامد حاصل از فروش و سرمایه گذاری طرح روی نرخ بازگشت سرمایه (IRR)

فهرست جداول

جدول برنامه سالیانه تولید و فروش در ظرفیت کامل
جدول هزینه‌های زمین
جدول هزینه‌های ساختمان‌سازی
جدول جمع بندی هزینه تجهیزات و ماشین آلات
جدول جمع بندی تاسیسات
جدول هزینه مواد اولیه
جدول مصرف سالیانه انرژی
جدول تعمیر و نگهداری
جدول هزینه استهلاک
جدول سرمایه در گردش
جدول هزینه تولید سالانه
جدول منابع تأمین مالی طرح
جدول پیش بینی عملکرد سود و زیان طرح
جدول شاخص‌های اقتصادی طرح
جدول تغییرات نرخ بازده داخلی

[کل: ۰ میانگین: ۰]

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “طرح توجیهی پرواربندی بره – بروزرسانی اردیبهشت ۱۴۰۰”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

[کل: ۰ میانگین: ۰]