طرح پرورش لاما(شتر گوسفندی)
- 13 آبان 1403
- ۲
- بازدیدها: 10,373
- دسته بندی:
طرح پرورش لاما(شتر گوسفندی)
پرورش لاما، که به آن شتر گوسفندی نیز گفته میشود، به دلیل ویژگی‌های خاص این حیوان در تولید گوشت، پشم و حتی برای اهداف گردشگری، محبوبیت پیدا کرده است. لاماها حیواناتی مقاوم با خلق و خویی آرام هستند که به راحتی می‌توان آنها را در بسیاری از شرایط آب و هوایی نگه داشت.
تاریخچه پرورش لاما ( شتر گوسفندی )
لاماها حیواناتی بومی آمریکای جنوبی، به‌ویژه منطقه کوههای آند در پرو، بولیوی، شیلی و آرژانتین هستند. تاریخچه‌ی پرورش لاما به حدود ۵۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد و این حیوانات از نخستین موجوداتی بودند که توسط اقوام بومی منطقه، از جمله اینکاها، اهلی شدند.
- آغاز اهلی‌سازی: بومیان آند به دلیل توانایی لاماها در تطبیق با شرایط سخت و ارتفاعات بالا، آنها را برای استفاده‌های مختلف اهلی کردند. لاماها به عنوان حیوان باربر برای حمل بارهای سنگین در مسیرهای دشوار کوهستانی به کار می‌رفتند. همچنین، پشم لاما به دلیل نرمی، گرما و مقاومت آن در برابر رطوبت، به عنوان یکی از منابع اصلی پوشاک استفاده می‌شد.
- نقش در تمدن اینکا: در تمدن اینکا، لاماها نه تنها منبعی برای پشم و گوشت بودند، بلکه جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و مذهب داشتند. قربانی کردن لاماها برای خشنودی خدایان و برگزاری مراسم مذهبی نیز در فرهنگ اینکا مرسوم بود. علاوه بر این، اینکاها از لاماها به عنوان حیوان باربر و نیز منبعی برای کود و پوشش زمین‌های کشاورزی استفاده می‌کردند.
- دوران استعمار اسپانیا: با ورود اسپانیایی‌ها به آمریکای جنوبی در قرن ۱۶، پرورش لاما به دلیل ورود احشام جدید مانند گاوها و گوسفندان تحت تأثیر قرار گرفت و کاهش یافت. اسپانیایی‌ها از لاماها به اندازه بومیان استفاده نمی‌کردند، اما همچنان بومیان منطقه به پرورش و استفاده از لاما ادامه دادند.
- دوران مدرن و گسترش جهانی: در قرن ۲۰، علاقه به پرورش لاما در کشورهای دیگر نیز افزایش یافت. بسیاری از کشورهای آمریکای شمالی، اروپا و حتی استرالیا شروع به واردات و پرورش این حیوانات کردند. لاماها در این کشورها بیشتر به عنوان حیوانات خانگی، منبعی برای تولید پشم و گاهی برای اهداف گردشگری نگهداری می‌شوند.
- لاماها در کشاورزی و گردشگری مدرن: در دوران مدرن، از لاماها نه تنها در صنعت نساجی برای پشم و نیز برای تولید گوشت استفاده میشود، بلکه به عنوان حیوانات گردشگری نیز در مناطق مختلف جهان محبوبیت یافته‌اند. در بسیاری از نقاط جهان، مزارع و مراکزی وجود دارند که بازدیدکنندگان می‌توانند با این حیوانات آشنا شوند و حتی با آنها به پیاده‌روی بپردازند.
- اهمیت لاماها در تحقیقات ژنتیکی و علمی: به دلیل مقاومت لاماها در برابر شرایط محیطی سخت و توانایی آنها در ارتفاعات بالا، دانشمندان به بررسی و مطالعه ساختار ژنتیکی این حیوانات علاقه‌مند شده‌اند. همچنین، آنتی‌بادی‌های خاص موجود در خون لاما به عنوان ابزارهای مهمی در تحقیقات پزشکی و دارویی شناخته شده‌اند.
برای مشاهده طرح احداث پرورش مرغ گوشتی اینجا کلیک نمایید.
لاماها همچنان به عنوان یکی از حیوانات خاص و محبوب در صنایع مختلف و زندگی مدرن جایگاه ویژه‌ای دارند و پرورش آنها به عنوان یک منبع ارزشمند برای اقتصاد و پژوهش‌های علمی ادامه دارد.
مشخصات کلی لاما( شتر گوسفندی)
- میانگین طول زندگی: ۲۰ تا ۳۰ سال
- میانگین وزن بدن: ۱۳۰ تا ۲۴۰ کیلو
- خلق و خو: آرام، دوستانه، کمی خجالتی و بسیار باهوش
- سلامتی: مقاوم به بیماری ها، به طوری که حیوانات عاری از بیماری شناخته شده اند.
- وزن تولد بچه لاما معمولا بین ۹ تا ۱۵ کیلوگرم بوده و در طول یک ساعت بعد از زایش قادر به بلند شدن و شیر خوردن می باشند.
- رنگ لاماها از سفید تا تیره و انواع دیگر و ابلق می باشد.
انواع لاما ( شتر گوسفندی )
لاماها خود گونه‌ای از خانواده شترسانان هستند، اما معمولاً در کنار دیگر حیوانات بومی کوههای آند طبقه‌بندی می‌شوند. این خانواده شامل چهار گونه اصلی است که هرکدام ویژگی‌ها و استفاده‌های خاص خود را دارند:
لاما (Lama glama)
- ویژگی‌ها: این حیوان بزرگ‌ترین گونه در میان شترسانان بومی آند است و جثه‌ی قوی‌تری نسبت به بقیه دارد.
- کاربردها: به دلیل قدرت باربری بالا، از لاماها برای حمل بار در مسیرهای دشوار کوهستانی استفاده میشود. همچنین از پشم و گوشت آنها نیز بهره‌برداری میشود.
- ظاهر: پشم ضخیم و کرکی دارد که در رنگ‌های متنوعی از جمله سفید، قهوه‌ای، خاکستری و مشکی مشاهده میشود.
آلپاکا (Vicugna pacos)
- ویژگی‌ها: آلپاکاها جثه‌ای کوچکتر از لاما دارند و به خاطر پشم نرم و باکیفیت‌شان بسیار محبوب هستند.
- کاربردها: آلپاکاها بیشتر برای تولید پشم پرورش داده می‌شوند. پشم آلپاکا از نرم‌ترین و گرم‌ترین پشم‌های موجود است و در صنایع نساجی برای ساخت لباس‌های گرم و باکیفیت استفاده میشود.
- ظاهر: این حیوانات پشمی بسیار لطیف و نرم دارند و به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: هواکایا (پشم موج‌دار و نرم) و سوری (پشم بلند و ابریشمی).
ویکونیا (Vicugna vicugna)
- ویژگی‌ها: ویکونیاها کوچک‌ترین و وحشی‌ترین گونه در این خانواده هستند و به صورت وحشی زندگی میکنند.
- کاربردها: پشم ویکونیا از گران‌ترین و باارزش‌ترین انواع پشم در جهان است. این حیوانات به صورت محدود و با نظارت دولت‌ها شکار یا پرورش داده می‌شوند تا پشم آنها برداشت شود.
- ظاهر: ویکونیاها جثه‌ای ظریف و پاهای بلند دارند و پشم آنها بسیار لطیف و به رنگ قهوه‌ای کم‌رنگ است.
گواناکو (Lama guanicoe)
- ویژگی‌ها: گواناکوها نیز مانند ویکونیاها حیواناتی وحشی هستند و در کوههای آند زندگی میکنند.
- کاربردها: گواناکوها از گذشته تاکنون برای گوشت و پشم شکار می‌شدند. پشم گواناکو بسیار نرم و بادوام است و در صنایع نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ظاهر: این حیوانات دارای پشم کوتاه‌تر و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز با قسمت‌های پایینی سفید هستند.
هر کدام از این چهار گونه ویژگی‌های خاصی دارند که آنها را برای مصارف مختلف مناسب می‌کند، و به همین دلیل به عنوان حیوانات ارزشمند و نمادین فرهنگ آند شناخته می‌شوند.
ضرورت و اهمیت پرورش لاما
پرورش لاما به دلایل اقتصادی، زیست‌محیطی و فرهنگی اهمیت زیادی دارد. این حیوانات به دلیل سازگاری بالا با شرایط محیطی مختلف، به منبع ارزشمندی برای تامین پشم، گوشت و حتی به‌عنوان حیوان باربر تبدیل شده‌اند. در ادامه به دلایل و ضرورت‌های پرورش لاما پرداخته میشود:
- تأمین پشم باکیفیت و ارزشمند: پشم لاما به دلیل نرم و گرم بودن، مورد استفاده در صنایع نساجی و تولید پوشاک است. این پشم ضد حساسیت، سبک و مقاوم در برابر رطوبت است که آن را به ماده‌ای محبوب برای پوشاک گرم و سبک تبدیل کرده است.
پرورش لاما به‌ویژه در مناطقی که شرایط آب‌وهوایی سرد دارند، می‌تواند یک منبع اقتصادی پایدار برای تولید پشم باکیفیت باشد. - گوشت سالم و کم‌چرب: گوشت لاما دارای پروتئین بالا و چربی کمی است که آن را به گزینه‌ای مناسب برای مصرف افرادی که به دنبال گوشت کم‌چرب هستند، تبدیل کرده است. این گوشت در برخی مناطق آمریکای جنوبی و حتی در بازارهای جهانی به دلیل کیفیت و سلامت بالا، خواهان زیادی دارد.
مقایسه ترکیبات گوشت لاما و آلپاکا با دام های دیگر
گونه حیوان رطوبت (درصد) پروتئین (درصد) چربی (درصد) مواد معدنی(درصد) کلسترول* لاما ۷۳/۹ ۲۳/۱ ۳/۵-۰/۵ ۲/۴ ۵۶/۳ آلپاکا ۷۳/۶ ۲۳/۳ ۱/۱-۰/۵ ۲/۵ ۵۱/۱ گوساله ۷۱/۵ ۲۱ ۴/۸ ۱ ۹۹ خوک ۷۰ ۱۹/۵ ۱۰ ۱/۴ ۹۳ بره ۷۳ ۲۰ ۵/۵ ۱/۴ ۷۵ مرغ ۷۵ ۲۱/۵ ۴/۷ ۱ ۸۱ * میلی گرم در ۱۰۰ گرم
- استفاده در صنعت گردشگری و جذب بازدیدکنندگان: لاماها حیواناتی اجتماعی و جذاب هستند و بسیاری از مزارع پرورش لاما از آنها برای جذب گردشگر استفاده میکنند. در مناطقی با جاذبه‌های طبیعی، پرورش لاما می‌تواند به صنعت گردشگری کمک کند. بازدیدکنندگان اغلب از تجربه‌ی تعامل با لاماها و حتی پیاده‌روی همراه با آنها لذت می‌برند.
- استفاده به عنوان حیوان باربر: لاماها توانایی حمل بارهای سبک را دارند و در مناطق کوهستانی به راحتی جابجا می‌شوند. این ویژگی باعث شده که در مناطق مرتفع و سخت‌گذر، از لاما به عنوان حیوان باربر استفاده کنند، زیرا این حیوانات می‌توانند مسیرهای طولانی و دشوار را بدون نیاز به تغذیه زیاد طی کنند.
- سازگاری با شرایط زیست‌محیطی مختلف: لاماها می‌توانند در شرایط آب‌وهوایی مختلف، به‌ویژه در مناطق مرتفع و کم‌اکسیژن، به خوبی زندگی کنند. این ویژگی باعث میشود که پرورش آنها برای کشاورزان در مناطق دورافتاده و کوهستانی گزینه‌ای مناسب باشد.
از طرفی، لاماها در مقایسه با سایر حیوانات اهلی نیاز کمتری به آب و خوراک دارند و در نتیجه، هزینه‌های نگهداری کمتری دارند که آن را به گزینه‌ای اقتصادی تبدیل می‌کند. - سازگاری با محیط زیست و کاهش آسیب به خاک و گیاهان: لاماها با توجه به نوع تغذیه و رفتار چرایی خود، آسیبی کمتری به خاک و پوشش گیاهی وارد میکنند و به حفظ محیط‌زیست کمک میکنند. این حیوانات با چرای متعادل، موجب فرسایش خاک نمی‌شوند و در نتیجه باعث حفظ پایداری اکوسیستم می‌شوند.
- کمک به تنوع اقتصادی و منبع درآمد پایدار: پرورش لاما به عنوان یک منبع اقتصادی، می‌تواند درآمد پایداری برای کشاورزان و خانواده‌های روستایی ایجاد کند. این حیوانات به دلیل تنوع کاربرد، از جمله تولید پشم، گوشت، استفاده در گردشگری و باربری، به گزینه‌ای اقتصادی و پرسود برای مناطق روستایی و حتی مناطق شهری تبدیل شده‌اند.
- اهمیت فرهنگی و تاریخی: لاماها بخشی از فرهنگ و تاریخ مردم بومی آمریکای جنوبی، به‌ویژه اینکاها، هستند. این حیوانات جایگاه ویژه‌ای در تاریخ و سنت‌های این مناطق دارند و همچنان بخشی از میراث فرهنگی مردم این نواحی به‌شمار می‌روند.
پرورش لاما در نهایت می‌تواند یک فرصت سودآور و پایدار باشد و در حفظ محیط زیست و همچنین توسعه اقتصادی و فرهنگی جوامع محلی نقش بسزایی ایفا کند.
پرورش لاما (شتر گوسفندی) در ایران
پرورش لاما در ایران هنوز به صورت گسترده رایج نشده است، اما به دلیل مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی که این حیوان دارد، توجه به پرورش آن در برخی مناطق شروع شده است. لاما به عنوان یک حیوان چندمنظوره می‌تواند منبعی برای تولید پشم، گوشت، گردشگری، و حتی باربری در مناطق کوهستانی باشد.
دلایل توجه به پرورش لاما در ایران
- تولید پشم باکیفیت: لاماها پشمی گرم، سبک و مقاوم تولید میکنند که در صنایع نساجی و پوشاک به کار می‌رود. این پشم ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند ضد حساسیت بودن دارد و می‌تواند مورد توجه صنعتگران و تولیدکنندگان قرار گیرد.
- سازگاری با اقلیم‌های مختلف: لاماها به خوبی با شرایط خشک، کوهستانی و سرد سازگار هستند و از این نظر با بسیاری از مناطق ایران، به‌ویژه مناطق کوهستانی و مرتفع مانند زاگرس و البرز، همخوانی دارند.
- نیاز کمتر به منابع آبی و غذایی: پرورش لاما به دلیل نیاز کم به آب و غذا می‌تواند در مناطقی که با محدودیت منابع آب روبرو هستند، مزیت داشته باشد.
موانع و چالش‌های پرورش لاما در ایران
- کمبود دانش و تجربه پرورش: پرورش لاما در ایران هنوز جدید است و اطلاعات کمتری در مورد مدیریت و مراقبت‌های بهداشتی آنها در دسترس است.
- هزینه واردات اولیه: لاماها باید به ایران وارد شوند، و این می‌تواند هزینه‌بر باشد. همچنین، رعایت شرایط قرنطینه و مراقبت‌های اولیه برای جلوگیری از شیوع بیماری‌ها ضروری است.
- نبود بازار ثابت: به دلیل جدید بودن این صنعت، بازار فروش گوشت و پشم لاما در ایران هنوز به اندازه کافی شکل نگرفته و توسعه نیافته است.
مزایای اقتصادی و کاربردهای لاما در ایران
- تولید گوشت و پشم: گوشت لاما می‌تواند به عنوان یک منبع پروتئینی سالم به بازار عرضه شود. پشم آن نیز در صنایع دستی و نساجی کاربرد دارد.
- استفاده در صنعت گردشگری: لاماها حیوانات اجتماعی و جذابی هستند و در بسیاری از کشورها برای جذب گردشگر استفاده می‌شوند. در ایران نیز می‌توان با استفاده از لاماها در مزارع گردشگری یا برنامه‌های اکوتوریسم، گردشگران را به مناطق روستایی و کوهستانی جذب کرد.
- کمک به معیشت جوامع روستایی و عشایری: پرورش لاما می‌تواند به عنوان یک منبع درآمد جانبی برای خانوارهای روستایی و عشایری، به‌ویژه در مناطق کوهستانی، کمک کند و به اقتصاد این جوامع رونق بخشد.
شرایط و نیازهای پرورش لاما در ایران
- اقلیم مناسب: لاماها در اقلیم‌های سرد و کوهستانی بهترین رشد را دارند. مناطق کوهستانی زاگرس و البرز، و حتی برخی از مناطق مرتفع خراسان شمالی، می‌توانند محیط مناسبی برای پرورش لاما باشند.
- زیرساخت بهداشتی و دامپزشکی: پرورش لاما نیاز به مراقبت‌های دامپزشکی، واکسیناسیون، و برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌ها دارد. با وجود اینکه این حیوانات به نسبت مقاوم هستند، اما نیازمند مراقبت‌های تخصصی و محیطی مناسب برای پیشگیری از بیماری‌ها هستند.
- آموزش و تحقیقات علمی: برای گسترش پرورش لاما در ایران، نیاز به تحقیقات بیشتر در مورد سازگاری این حیوان با شرایط ایران و همچنین آموزش پرورش‌دهندگان درباره نگهداری، تغذیه، و مراقبت‌های بهداشتی آن وجود دارد.
پتانسیل‌های توسعه پرورش لاما در آینده
- بازارهای جدید پشم و گوشت: با افزایش شناخت مردم از فواید پشم و گوشت لاما، می‌توان بازارهای جدیدی برای این محصولات ایجاد کرد و پرورش لاما را به عنوان یک صنعت نوظهور در بخش کشاورزی و دامپروری ایران توسعه داد.
- همکاری با بخش‌های دولتی و خصوصی: با حمایت از پرورش‌دهندگان و فراهم کردن تسهیلات و مشوق‌های مالی، می‌توان از گسترش این صنعت در ایران حمایت کرد.
- صادرات محصولات لاما: در صورت افزایش تولید، می‌توان به صادرات پشم و گوشت لاما به کشورهای همسایه و حتی بازارهای جهانی نیز فکر کرد.
در کل، پرورش لاما در ایران با وجود برخی چالش‌ها، می‌تواند به عنوان یک صنعت نوآورانه با پتانسیل‌های اقتصادی و زیست‌محیطی مورد توجه قرار گیرد. با آموزش، پژوهش و حمایت از این صنعت، می‌توان این حیوان را به یکی از منابع پایدار در اقتصاد دامپروری کشور تبدیل کرد.
برای مشاهده طرح پرورش شتر پرواری داشتی و فرآوری شیر شتر اینجا کلیک نمایید.
پرورش لاما (شتر گوسفندی)در استان های ایران
با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و تنوع جغرافیایی استان‌های ایران، پرورش لاما در برخی استان‌ها می‌تواند گزینه مناسبی باشد. لاماها به دلیل سازگاری با محیط‌های خشک و کوهستانی، می‌توانند در مناطق مرتفع و سردسیر ایران، به‌ویژه در استان‌هایی که دارای مراتع و منابع طبیعی کافی هستند، به‌خوبی پرورش یابند. در ادامه به برخی استان‌های ایران که شرایط مناسبی برای پرورش لاما دارند، اشاره می‌کنیم:
استان آذربایجان غربی و شرقی
- اقلیم: مناطق کوهستانی، سردسیر و مرطوب این دو استان برای پرورش لاما مناسب است. این مناطق همچنین مراتع طبیعی خوبی دارند که می‌تواند بخشی از تغذیه لاماها را تأمین کند.
- پتانسیل گردشگری: لاماها به دلیل ظاهر خاص و رفتار اجتماعی خود، برای جاذبه‌های گردشگری مناسب هستند. این موضوع می‌تواند به جذب گردشگر در مناطق دیدنی مانند دریاچه ارومیه و ارتفاعات سهند کمک کند.
استان کردستان
- اقلیم: استان کردستان با آب و هوای کوهستانی و معتدل در فصل‌های گرم و سرد، محیط مناسبی برای پرورش لاما است. مراتع و چراگاه‌های طبیعی می‌تواند به تامین تغذیه لاماها کمک کند.
- مردم محلی و دامپروری سنتی: مردم کردستان از دیرباز به دامپروری مشغول بوده‌اند و با شرایط نگهداری حیوانات آشنا هستند که این موضوع می‌تواند پرورش لاما را برای آنها ساده‌تر کند.
استان چهارمحال و بختیاری
- اقلیم و پوشش گیاهی: این استان کوهستانی و دارای مراتع بکر و پوشش گیاهی متنوع است. شرایط ارتفاعی و آب و هوای سرد و معتدل به ویژه در ارتفاعات، محیطی مناسب برای پرورش لاما فراهم می‌کند.
- مردم عشایری و پرورش دام: استان چهارمحال و بختیاری سابقه‌ای طولانی در دامپروری دارد و عشایر این استان با نیازهای دامپروری آشنا هستند، که می‌تواند به پرورش لاما کمک کند.
استان لرستان
- اقلیم و مراتع طبیعی: لرستان دارای مراتع وسیع و زمین‌های مرتفع است که برای چرای لاماها مناسب هستند. این مناطق با توجه به آب و هوای معتدل و کوهستانی، به راحتی می‌توانند نیازهای تغذیه و شرایط طبیعی لاماها را تأمین کنند.
- صنعت گردشگری: استفاده از لاما در اکوتوریسم و گردشگری محلی، به‌ویژه در مناطق زیبای طبیعی لرستان، می‌تواند جاذبه‌ای برای گردشگران ایجاد کند.
استان خراسان شمالی و رضوی
- اقلیم خشک و کوهستانی: در استان‌های خراسان، به ویژه در مناطق کوهستانی، آب و هوای خشک و مرتفع حاکم است که می‌تواند محیطی مناسب برای لاماها باشد.
- توسعه دامپروری: با توجه به اینکه این مناطق از پتانسیل دامپروری برخوردارند، پرورش لاما می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای جدید برای تولید گوشت و پشم باکیفیت و همچنین ایجاد تنوع در دامپروری منطقه مورد استفاده قرار گیرد.
استان زنجان
- اقلیم سردسیر و کوهستانی: استان زنجان نیز دارای مناطقی با آب و هوای سرد و کوهستانی است که برای پرورش لاماها مناسب است.
- ظرفیت صادراتی: نزدیکی به بازارهای داخلی و بین‌المللی می‌تواند پرورش لاما و فرآورده‌های آن را از این استان، به گزینه‌ای اقتصادی تبدیل کند.
استان تهران و البرز
- امکانات بهداشتی و دامپزشکی: تهران و البرز به دلیل دسترسی به خدمات بهداشتی و دامپزشکی پیشرفته، می‌توانند مکان مناسبی برای شروع پروژه‌های آزمایشی پرورش لاما باشند.
- امکان بهره‌برداری گردشگری: با توجه به حضور گردشگران و افراد علاقه‌مند به فعالیت‌های طبیعت‌گردی در حومه تهران و البرز، پرورش لاما به عنوان بخشی از اکوتوریسم در این مناطق می‌تواند درآمدزایی خوبی داشته باشد.
استان فارس
- اقلیم متنوع و مراتع مناسب: استان فارس با داشتن مناطقی کوهستانی مانند ارتفاعات دنا و همچنین زمین‌های مرتفع و مراتع وسیع، می‌تواند محیط مناسبی برای پرورش لاماها باشد.
- ظرفیت تولید پشم و گوشت: با توجه به اقلیم و منابع طبیعی، این استان می‌تواند یکی از پایگاه‌های اصلی برای تولید پشم و گوشت لاما و ایجاد بازارهای جدید باشد.
نکات مهم در مورد پرورش لاما( شتر گوسفندی)در استان‌های ایران
پشتیبانی از دامپروران محلی: برای موفقیت در این زمینه، لازم است دولت و مراکز دامپزشکی و کشاورزی از دامپروران محلی حمایت کنند و دانش و امکانات لازم را برای پرورش و مراقبت از لاماها فراهم کنند.
بازارهای فروش و صادرات: برای توسعه پرورش لاما در ایران، بازارهای فروش گوشت و پشم و ایجاد تقاضای داخلی و خارجی اهمیت دارد. برنامه‌ریزی برای صادرات محصولات لاما می‌تواند به اقتصاد این صنعت نوپا کمک کند.
افزایش آگاهی و آموزش: از آنجا که پرورش لاما در ایران نسبتاً جدید است، آموزش‌های لازم در زمینه نگهداری، تغذیه، و مراقبت‌های بهداشتی این حیوانات برای دامپروران ضروری است.
به طور کلی، استان‌های کوهستانی و سردسیر ایران ظرفیت‌های مناسبی برای پرورش لاما دارند، و در صورت حمایت‌های مناسب، این صنعت می‌تواند به‌عنوان یکی از گزینه‌های اقتصادی و پایدار در حوزه دامپروری کشور توسعه یابد.
شرایط تولید مثل لاما ( شتر گوسفندی )
تولید مثل لاماها نسبتاً ساده است، اما برای موفقیت در پرورش آنها باید شرایط خاصی را در نظر گرفت. در ادامه به شرایط و نکات مهم تولید مثل لاما اشاره میشود:
بلوغ جنسی
- لاماهای نر معمولاً در سن ۲ تا ۳ سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند و آمادگی تولید مثل دارند.
- لاماهای ماده اغلب در حدود ۱۲ تا ۱۸ ماهگی به بلوغ می‌رسند، اما معمولاً تا سن ۲ سالگی برای جفت‌گیری توصیه می‌شوند تا بدنشان به طور کامل رشد کرده باشد.
فصل جفت‌گیری
- لاماها به طور طبیعی فصل خاصی برای جفت‌گیری ندارند و ماده‌ها در تمام طول سال آماده جفت‌گیری هستند. این ویژگی به پرورش‌دهندگان امکان می‌دهد که برنامه‌ریزی بهتری برای تولید مثل داشته باشند.
فرآیند جفت‌گیری
- جفت‌گیری طبیعی: لاماهای ماده پس از جفت‌گیری در صورت بارور شدن، به شکل مشخصی به جفت‌گیری‌های بعدی پاسخ منفی می‌دهند (مثلاً با صداهای خاص یا خوابیدن روی زمین برای جلوگیری از جفت‌گیری مجدد).
- تشخیص باروری: در صورت موفقیت‌آمیز بودن جفت‌گیری، لاماهای ماده معمولاً نشانه‌های باروری مانند افزایش وزن و رفتار آرام‌تر را نشان می‌دهند.
دوره بارداری
- دوره بارداری در لاماها به طور متوسط بین ۳۴۰ تا ۳۵۰ روز (حدود ۱۱ تا ۱۲ ماه) طول می‌کشد.
- معمولاً لاماها تنها یک بچه (که به آن کریا می‌گویند) به دنیا می‌آورند و دوقلو بودن در لاماها بسیار نادر است.
زایمان و مراقبت از نوزاد
- زایمان لاماها غالباً بدون مشکل انجام میشود و کمتر به کمک انسان نیاز دارند.
- نوزاد لاما پس از چند ساعت می‌تواند روی پای خود بایستد و تغذیه از مادر را شروع کند. برای افزایش شانس بقای نوزاد، لازم است که نوزاد به سرعت از شیر مادر تغذیه کند تا آنتی‌بادی‌های مورد نیاز را دریافت کند.
فاصله بین بارداری‌ها
- پس از زایمان، بهتر است که به لامای ماده مدتی فرصت استراحت داده شود. توصیه میشود که حداقل ۶ تا ۱۲ ماه بین دو دوره بارداری فاصله باشد تا سلامت لامای ماده حفظ شود و بدن او برای بارداری بعدی آمادگی لازم را داشته باشد.
مقایسه وضعیت تولید مثل و باروری در حیوانات مختلف
| حیوان | گاو | گوسفند | لاما |
| آبستنی | ۹ ماه | ۵ ماه | ۱۱/۲۵ ماه |
| فصلی بودن | غیر فصلی | فصلی | غیر فصلی |
| فاصله بین دو زایش | ۱۴ ماه | ۱۴-۸ ماه | ۱۲ ماه |
| نرخ باروری یا آبستنی | ۴۰-۳۵ درصد | ۶۵-۶۰ درصد | ۹۵-۸۰ درصد |
| فاصله بین زایش تا جفت گیری یا آبستنی | ۵-۴ ماه | ۴-۳ ماه | ۲۰-۱۵ روز |
| نوع جفت | کوتیلدونی | کوتیلدونی | منتشره یا دیفیوژ |
| مشکلات و بیماری های تولید مثلی | بالا | نسبتا بالا | پایین |
بر اساس مطالعات مزرعه ای و پرورشی و گزارش مقالات علمی.
مراقبت‌های بهداشتی و تغذیه‌ای
- تغذیه خوب و متعادل برای لاماهای ماده باردار ضروری است تا بتوانند جنین سالمی را به دنیا بیاورند. غذای با کیفیت و مکمل‌های معدنی می‌تواند به حفظ سلامت مادر و رشد مناسب جنین کمک کند.
- واکسیناسیون و مراقبت‌های بهداشتی برای پیشگیری از بیماری‌ها ضروری است.
تشخیص بارداری
- از روش‌های مختلفی مثل سونوگرافی یا آزمایش خون می‌توان برای تشخیص بارداری لاماها استفاده کرد، اما در اکثر موارد رفتارهای طبیعی لامای ماده نیز می‌تواند نشانه‌ای از بارداری باشد.
- رعایت این شرایط و فراهم کردن محیط مناسب برای لاماهای ماده و نر، شانس موفقیت در تولید مثل را افزایش می‌دهد و به داشتن نوزادان سالم و قوی کمک می‌کند.
شرایط تغذیه لاما(شتر گوسفندی)
تغذیه مناسب لاماها به رشد، سلامت و توان باربری آنها کمک بسیاری می‌کند. این حیوانات علف‌خوار هستند و عمدتاً از علوفه و گیاهان تغذیه میکنند. در ادامه به شرایط و نکات مهم تغذیه لاما اشاره میشود:
علوفه و خوراک اصلی
- علوفه باکیفیت مانند یونجه، شبدر و علف‌های خشک، غذای اصلی لاماها است. معمولاً یک لاما به حدود ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم علوفه خشک در روز نیاز دارد.
- لاماها برای چرای طبیعی مناسب هستند و در مراتع به راحتی می‌توانند تغذیه کنند. چمن‌ها و گیاهان کوتاه با ارزش غذایی مناسب برای آنها مناسب است.
کاهش میزان غلات
- مصرف غلات برای لاماها ضروری نیست و در صورت مصرف زیاد می‌تواند مشکلات گوارشی ایجاد کند. اگر به لاماها غلات داده شود، باید مقدار آن محدود و زیر نظر دامپزشک باشد.
مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها
- نمک و مواد معدنی نقش مهمی در سلامت لاما دارند. وجود یک بلوک نمک یا مکمل‌های معدنی در محل نگهداری لاماها برای تأمین نیازهای بدن آنها لازم است.
- کلسیم و فسفر برای سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از مشکلات اسکلتی اهمیت زیادی دارد. مکمل‌های کلسیم و فسفر، به خصوص در حیوانات باردار و جوان، به حفظ سلامت آنها کمک می‌کند.
آب
- آب تازه و تمیز باید همیشه در دسترس لاماها باشد. لاماها به طور معمول آب زیادی مصرف نمی‌کنند، اما دسترسی دائمی به آب تازه ضروری است، به‌ویژه در روزهای گرم و خشک.
تغذیه در دوره‌های خاص
- دوره بارداری و شیردهی: لاماهای ماده باردار و شیرده به تغذیه‌ای مقوی‌تر و دارای مواد مغذی بیشتر نیاز دارند. مقدار علوفه و مکمل‌ها باید در این دوره افزایش یابد تا از سلامت مادر و جنین اطمینان حاصل شود.
- لاماهای جوان: برای رشد بهتر نوزادان لاما، لازم است که از شیر مادر تغذیه کنند. پس از پایان دوره شیردهی، باید تغذیه‌ای متعادل و حاوی مکمل‌های معدنی دریافت کنند.
پرهیز از خوراک‌های سمی
- برخی گیاهان مانند شبدر قرمز، برخی قارچ‌ها و گیاهان حاوی تانن برای لاماها مضر یا حتی سمی هستند. بهتر است مطمئن شوید که چراگاه لاماها عاری از گیاهان سمی است.
تنظیم تغذیه بر اساس وزن و فعالیت
- مقدار خوراک و مکمل‌ها بسته به وزن، سن، و فعالیت لاما باید تنظیم شود. به عنوان مثال، لاماهای باردار یا لاماهایی که باربری میکنند به مواد غذایی بیشتری نیاز دارند.لاما حیوانی اقتصادی و کم هزینه است. نیاز غذایی یک لاما ۱۰ تا ۲۰ درصد اسب است. لامـا را اغلب با اسب مقایسه می کنند زیرا از نظر فیزیو لوژیکی مشابه این حیوان است . لاما در اسـتفاده از علوفه بسیار کارآمد است . این حیوان نسبت به دیگر نشخوار کننـدگان مـی توانـد از کـم ارزش ترین علوفه ها بهترین استفاده را بنماید . این حیوان قادر است با ۵ درصد احتیاجات اسـب نیازهـای خود را تامین کند و به حیات خود ادامه دهد . لاما بصورت جسته گریخته می چرد و مایل اسـت از هر علوفه مقدار کمی بخورد .
مقایسه ترکیبات شیر دام های مختلف
گونه حیوان انرژی خام* چربی (درصد) پروتئین (درصد) لاکتوز (درصد) لاما ۹۳۲ ۴/۷ ۴/۲ ۵/۹ آلپاکا ۸۳۶ ۳/۲ ۳/۹ ۵/۶ گاو ۷۱۷ ۳/۷ ۳/۲ ۴/۶ بز ۷۰۰ ۳/۸ ۳/۲ ۴/۲ گوسفند ۱۱۲۳ ۷/۳ ۴/۱ ۵ * کیلوکالری در گیلوگرم
میزان مواد معدنی موجود در شیر لاما (میلی گرم در گیلوگرم یا ppm)
| پارامتر | کلسیم | فسفر | پتاسیم | کلر | گوگرد | سدیم | منیزیم |
| میانگین | ۱۷۰۱ | ۱۲۱۵ | ۱۲۰۱ | ۷۳۲ | ۴۲۵ | ۲۷۲ | ۱۵۰ |
| حداقل | ۱۳۱۰ | ۹۲۲ | ۷۵۱ | ۲۸۲ | ۳۳۸ | ۱۹۳ | ۱۰۸ |
| حداکثر | ۲۲۱۰ | ۱۶۳۰ | ۱۷۹۰ | ۱۴۴۰ | ۵۴۳ | ۴۱۳ | ۱۹۴ |
Journal of Dairy Science Vol. 78. No.8. 1995
- این صفت خاص تغذیه ای موجب می شود دراثر خوردن علوفه های سمی بطور اتفاقی مسموم نشود. این حیوانات شرایط بد تغذیه و محیط را با هم تحمل می کنند . گرمای زیاد و رطوبـت بـالا بـر این حیوانات تا ثیر منفی دارد و میزان بـاروری و سـلامت عمـومی آنهـا را بـه مخـاطره مـی انـدازد . لاماهای جوان ودر حال رشد نیاز به مواد مغذی بیشتری دارند ، چون به نسبت حیوانات بالغ توانایی کمتری در هضم مواد خشبی دارند . برخی از پرورش دهنـدگان دوسـت دارنـد بـه دام هـای خـود هویج، سیب زمینی شیرین، کشمش و سایر میوه های نارس بدهند. ولی باید توجه داشت که غذای زیاد مشکلاتی را برای دام فراهم می کند.
مقایسه خوراک لاما با دام های دیگر
| نوع حیوان | گوساله | گوسفند | لاما |
| میزان مصرف خوراک | ۳ درصد وزن بدن | ۳-۲/۵ درصد وزن بدن | ۱/۵ درصد وزن بدن |
| میزان پروتئین خام مورد نیاز | ۱۶-۱۴ درصد | ۱۵-۱۲ درصد | ۱۲-۹ درصد |
| نوع خوراک | کنسانتره + علوفه | کنسانتره + علوفه | مرتع + علوفه + خار + مقداری کنسانتره |
| دفع مدفوع | همه جا | همه جا | یک مکان مشخص |
مراقبت از دستگاه گوارش
- لاماها سیستم گوارش حساسی دارند، بنابراین هرگونه تغییر در تغذیه باید به تدریج انجام شود تا از مشکلات گوارشی و بیماری‌هایی مانند نفخ و مشکلات هضمی جلوگیری شود.
- رعایت این نکات تغذیه‌ای به پرورش‌دهندگان کمک می‌کند تا لاماهایی سالم و قوی داشته باشند و از توانایی‌های آنها به خوبی بهره‌مند شوند.
مقایسه هزینه و کارگر مورد نیاز برای ۱۰۰ راس یا نفر در حیوانات مختلف
| حیوان | گوساله | گوسفند | لاما و آلپاکا |
| تعداد کارگر | ۴ | ۲ | ۱ |
| جایگاه | مسقف و مجهز | نیمه مسقف | نیمه مقف و باز |
| نیاز به دارو و واکسن | حساس و دارد | حساس و دارد | خیلی کم |
| هزینه خوراک | بالا | نسبتا بالا | پایین |
| تاسیسات و جایگاه | ضروری | نسبتا ضروری | خیلی کم |
بر اساس مطالعات مزرعه ای و پرورشی.
شرایط بهداشتی و مراقبت های پزشکی جهت پرورش لاما
برای داشتن لاماهای سالم و افزایش بازدهی پرورش آنها، رعایت شرایط بهداشتی و مراقبت‌های پزشکی ضروری است. لاماها به دلیل طبیعت سازگارشان با بیماری‌های کمی مواجه می‌شوند، اما همچنان به مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی نیاز دارند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین شرایط و مراقبت‌های بهداشتی برای پرورش لاما اشاره می‌کنیم:
محیط نگهداری تمیز و بهداشتی
- محوطه نگهداری باید همیشه تمیز و خشک باشد. جمع‌آوری منظم کود و فضولات به جلوگیری از تجمع انگل‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا کمک می‌کند.
- محوطه لاماها باید از گیاهان و علف‌های سمی عاری باشد و منابع آب تمیز و تازه به‌صورت مداوم در دسترس باشد.
برنامه واکسیناسیون و پیشگیری از بیماری‌ها
- واکسیناسیون منظم برای جلوگیری از بیماری‌های رایج مانند کزاز، تب مالت و عفونت‌های تنفسی ضروری است. واکسیناسیون‌ها باید بر اساس دستورالعمل دامپزشک و به صورت منظم انجام شود.
- درمان ضد انگل: انگل‌های داخلی مانند کرم‌های روده‌ای و انگل‌های خارجی مانند کنه‌ها می‌توانند به سلامت لاما آسیب بزنند. به همین دلیل، درمان ضدانگلی به‌طور دوره‌ای انجام شود.
مراقبت از دندان‌ها و سم‌ها
- لاماها نیاز دارند که دندان‌هایشان به صورت منظم بررسی شود، زیرا رشد بیش از حد دندان‌ها می‌تواند باعث مشکلات تغذیه و درد شود. کوتاه کردن دندان‌ها به کمک دامپزشک در صورت لزوم می‌تواند سلامت حیوان را تضمین کند.
سم‌های لاماها نیز باید به طور منظم کوتاه و تمیز شوند تا از عفونت و مشکلات حرکتی جلوگیری شود.
بررسی وضعیت بدنی و وزن
- بررسی منظم وضعیت بدنی لاماها به شناسایی هرگونه کاهش وزن، ضعف یا بیماری کمک می‌کند. لاماهای ضعیف یا دارای کاهش وزن باید بلافاصله بررسی شده و رژیم غذایی و مراقبت‌های خاص دریافت کنند.
اندازه‌گیری مرتب وزن لاماها، به ویژه در دوره بارداری و شیردهی، می‌تواند به شناسایی سریع مشکلات کمک کند.
مراقبت‌های بارداری و زایمان
- در دوران بارداری، لازم است که لاماهای ماده تحت نظر دامپزشک باشند. تغذیه مناسب و مکمل‌های ویتامینی به ویژه در این دوران اهمیت بالایی دارد.
- در زمان زایمان، مراقبت دقیق لازم است، اما در بیشتر مواقع لاماها بدون کمک زایمان میکنند. بعد از زایمان باید وضعیت مادر و نوزاد به دقت بررسی شود تا از سلامت هر دو اطمینان حاصل شود.
پیشگیری از استرس و حفظ آرامش محیط
- استرس می‌تواند باعث ضعف سیستم ایمنی و کاهش سلامت کلی لاماها شود. بنابراین، محوطه نگهداری باید از سر و صداهای غیرضروری و حضور حیوانات شکارچی محفوظ باشد. همچنین، جابجایی‌ها و تعاملات انسانی با حیوانات باید به آرامی انجام شود.
تشخیص و درمان بیماری‌ها
- در صورت بروز علائم بیماری مانند کاهش اشتها، تب، تغییر در رفتار و خواب‌آلودگی، باید بلافاصله دامپزشک مراجعه کرد. علائمی مانند نفخ، اسهال، سرفه و ترشحات از بینی یا چشم‌ها نیز می‌تواند نشانه‌ی مشکلات بهداشتی باشد که نیاز به درمان دارد.
مدیریت آب و تغذیه سالم
- دسترسی به آب تمیز و بهداشتی در تمام طول سال الزامی است. ظروف آب و خوراک باید مرتباً شسته شوند تا از تجمع باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود.
قرنطینه و مدیریت حیوانات جدید
- اگر لاماهای جدید به گله اضافه می‌شوند، بهتر است که ابتدا برای مدتی در قرنطینه قرار بگیرند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل شود و در صورت وجود بیماری، به گله منتقل نشود.
مشاوره و همکاری با دامپزشک متخصص
- داشتن یک برنامه مراقبتی و همکاری مستمر با دامپزشک متخصص برای تنظیم واکسیناسیون‌ها، مراقبت‌های بهداشتی و پیشگیری از بیماری‌ها بسیار مهم است. مشاوره دامپزشکی می‌تواند به بهبود سلامت و عملکرد لاماها کمک کند.
- رعایت این شرایط و مراقبت‌ها به پرورش‌دهندگان لاما کمک می‌کند تا لاماهایی سالم و شاداب داشته باشند و بهره‌وری و کیفیت تولیدات آنها بهبود یابد.
لاما توسط مردم ساکن در کوههای آند نگهداری و پرورش می یابد . در گذشته از آن بیشتر برای حمل بار و تولید گوشت؛ پشم و پوست استفاده می شد . ولی اخیرا این حیوان بعنوان یک تولید کننده پشم وگوشت مورد توجه قرارگرفته است . این موضوع درکشورهای بولیوی و پرو بیشتر مشاهده میشود.در نواحی آند لاما دارای بیشترین گسترش هم از نظر تعداد و هم از نظر پراکندگی است . جمعیت آنها در سالهای اخیر ۷ میلیون نفر گزارش شده که از این تعداد ۱۰۰ هزار لاما در آمریکا و کانادا زندگی میکنند.
پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری طرح پرورش لاما( شتر گوسفندی)
ظرفیت پرورش: ۲۰۰ راس
مساحت زمین موردنیاز: ۳۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل: ۱۲۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز: ۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت: ۶۵ هزار دلار (بدون احتساب هزینه زمین)
نرخ بازده داخلی در سال مبنا: ۳۲ درصد
درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:
عبدالرضا
سلام خوب بود اما کافی نبود، به روز نبود، درکدام استان میشود پرورش داد چه نوع خوراکی بهره وری را افزایش می‌دهد آیا در ایران واحد فعالی وجود دارد اموزش عملی است یا نظری و..
مینا جلیلی
سلام روزتون بخیر طرح پرورش لاما بروز رسانی شد.