طرح پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای

میگو از جانوران آبزی است که جزو شاخه بندپایان و رده سخت پوستان است. میگوها انواع گوناگونی دارند که در آب شور و شیرین و هم در مناطق گرم و سرد یافت می شوند. و بیش از ۳۰۰ گونه از آنها در سرتاسرجهان وجود دارند.
در ایران میگوهای خوراکی آب شور در دریای عمان و خلیج فارس زندگی می کنند. این آبزی، کف زی است و در نواحی کم عمق یافت می شود. میگوی های موجود در آبهای خلیج فارس و دریای عمان از نوع گرمسیری است.
در آبهای خلیج فارس و دریای عمان ۱۸ گونه میگو شناسایی شده است. مهمترین گونه اقتصادی از نظر صید و صیادی ، میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) می باشد که در بیشتر زیستگاه های خلیج فارس و دریای عمان یافت می شود.

پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای

مرحله اول پرورش پیوسته میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای با ذخیره سازی لارو میگو ها با تراکم ۲۵۰ قطعه در متر مربع در روز ۱۸ اسفند ماه ۱۳۹۲ در یک استخر گلخانه ای چهار لایه به مساحت استخر ۴۰ متر مربع آغاز گردید ( شکل ۱). در طی دوره پرورش هیچ گونه تعویض آبی انجام نشد و تنها آب مورد نیاز جهت جبران آب تبخیر شده، به استخر افزوده شد. شوری آب در ابتدای دوره ppt 25 بود که از ترکیب آب دریا و آب شرین تنظیم شده بود. شورای آب در زمان برداشت به ppt 32 رسید. مواد مغذی و نیتریت به کمک افزودن کربوهیدراتها و تولید بیوفلاک تعدیل گردید. برداشت محصول در روز ۳۰/۲/۹۳ انجام گردید. میانگین وزنی میگوها در مدت ۷۲ روز به ۱۳.۳۷ گرم رسید ( شکل ۱). میزان ضریب تبدیل غذائی و میزان بازماندگی میگو ها به ترتیب ۱.۴ و ۴۵% بود. راندمان تولید میگو در واحد سطح در مرحله اول این پروژه علی رغم وجود مشکلاتی مانند قطع برق و از کار افتادن پمپ هواده برابر ۱.۵ کیلوگرم بر متر مربع یا ۱۵ تن درهکتار بود.

میانگین وزنی میگوی پرورشی پاسفید غربی در شرایط مشابه در کشور تایلند با تراکم ۱۲۰ قطعه در متر مربع، در روز ۶۰ ،۹۰ و ۱۲۰ دوره پرورش به ترتیب ۱۰، ۱۷ و ۲۵ گرم می باشد که شاخصهای حاصل از این تحقیق گویای آن است که عملکرد این دوره پرورش با توجه به میزان رشد و تراکم باقی مانده با استانداردهای موجود در کارگاههای پرورش میگو مطابقت کامل دارد.

مرحله دوم ذخیره سازی میگو ها با استفاده از آب شور دریا، ppt 40، از ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ در تانک های نرسری آغاز شده است.

شکل ۱. نمای داخلی و خارجی استخر گلخانه ای واقع در ساختمان پژوهش مرکز تحقیقات میگوی کشور، زمستان ۱۳۹۲.

شکل ۲. میگوی پرورشی تولید شده با میانگین طولی ۵۶/۱۳ سانتی متر و میانگین وزنی ۱۳.۳۷ گرم در مدت ۷۲ روز از ۱۸ اسفند ماه ۱۳۹۲ در استخر گلخانه ای با استفاده از تولید بیوفلاگ و بدون تعویض آب.

نوع تغذیه میگو
کشت تجارتی موفق میگوی آب شیرین به غذای مکمل نیاز دارد. نوع این غذا بسیار متنوع است و مواد زیر را دربر دارد: مواد خام جانوری یا گیاهی ، مخلوطهای غذایی تهیه شده در کنار استخر و غذاهای ترکیبی. در بعضی جاها نیز از برنـج و محـصولات فـرعـی بـرنـج به صـورت مـخلوط با غذاهای دیگر استفاده می‌شود.

مقدار تغذیه میگو
تـوصـیه کلی برای مقدار تغذیه روزانه وجود ندارد زیرا این مقدار بستگی به اندازه و تعداد میگوها در استخر ، کیفیت آب و خاصیت غذا دارد. بهترین رهنمود برای مجریان استخر ، تغذیه تا حد تقاضا است. غذا بطور معمول در اطراف محیط استخر در محلهای کم عمق که منطقه خوبی برای تغذیه است پخش می‌شود. در بعضی از مواقع غذا به منطقه تغذیه در چند متری کناره محدود می‌گردد.

تکثیر میگو

امروزه به صورت مصنوعی میگو را تکثیر می کنند و در استخرهای خاکی میگو پرورش داده می شود. برای تکثیر میگو به میگوی مولد یا میگوی مادر که بتواند تخم تولید کند نیاز است برای این کار صیادان و کارشناسان به دریا می روند و با استفاده از تور صید میگو و به وسیله لنج میگوی مادر یا مولد صید می کنند.
کارشناسان تشخیص می دهند که کدام میگو دارای تخم است و آن را انتخاب کرده و به محلی که به آن مرکز تکثیر میگو می گویند انتقال میدهند مرکز تکثیر مکانی است که تعداد زیادی کارشناس و کارگر در آنجا مشغول به کار هستند و شامل ساختمانی سالن مانند است که در آن حوضچه های بتونی زیادی با حجم حدود ۱۰ متر مکعب ساخته شده است.
ابتدا میگوی مادر راکه از دریا صید کرده اند برای مدتی به حال خود رها می کنند تا به محیط جدید عادت کند و سپس شوری آب و دمای آنرا تنظیم تا میگو دچار استرس نشود بعد از این عمل میگو ها را با محلول رقیق شده فرمالین شتشو می دهند تا از هرگونه آلودگی پاک شود.
بعد از انجام این عملیات میگو برای انتقال به مخزن های تخم ریزی آماده است آنها را به این مخازن که حدود ۳۰۰ لیتر گنجایش دارد منتقل میکنند. با توجه به اینکه میگو در کف دریا زندگی می کند و دوست دارد در محیط آرام و تاریک باشد برای به وجود آوردن شرایط لازم مخازن را با پلاستیک های ضخیم و تیره می پوشانند و از ایجاد سر و صدا خودداری نموده و میگو را در حالیکه آب آن هوا دهی می شود به حال خود رها می سازند.
معمولا میگوها ی ماده تحت این شرایط از حدود ساعت ۱۰ شب به طورطبیعی تخم ریزی می کنند وهر میگو بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تخم می ریزد.
صبح روز بعد کارشناسان میگو های تخم ریزی کرده را از مخزن تخم ریزی خارج کرده و در زیر میکروسکوپ اقدام به شمارش تخم ها و بررسی کیفی آنها می کنند و تخم های سالم را جدا سازی نموده و به مخازن پرورش منتقل می کنند تخم ها با چشم غیر مسلح به خوبی قابل رویت نیست و کلاً میگوها در این مرحله میکروسکوپی هستند.
حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت بعد نوزادان میگو که هیچ شباهتی به میگوی بزرگ ندارند از تخم خارج میشوند که در این مرحله به آنها ناپلی می گویند نوزدان باید مرتباً عمل دگردیسی را انجام دهند تا پس ازگذشت چندین روز که حدود ۱۶روز طول می کشد شکل ظاهری والدین خود را پیدا کنند.

بررسی نحوه صید میگو از استخر

پس از آنکه حدود ۴ تا ۵ ماه از زمان پرورش میگو در استخر گذشت با باز کردن دریچه خروجی و قراردادن تور برداشت در مقابل دریچه خروجی میگوها راکم کم صید میکنند و بلافاصله آن را در آب یخ خیلی سرد قرار میدهند و برای اینکه میگوها تازه بمانند و رنگ آنها تیره و سیاه نشود میگو ها با ماده متا بی سولفیت سدیم شستشو می دهند و سپس در جعبه های مخصوص همراه با یخ قرار داده و به وسلیه کامیون سردخانه دار به کارخانه های عمل آوری و بسته بندی منقل می کنند.
در آنجا دوباره میگو ها را شتسشو داده و در دستگاه های مخصوص سایزبندی میگوها را در انداره های مختلف جدا سازی کرده و در جعبه های مقوایی مخصوص قرار داده و برای انجماد به سردخانه منتقل می کنند بعد ازین عمل میگو برای فروش آماده است که آن را در بازار داخل کشور به فروش می رسانند یا آنکه به کشورهای خارجی صادر می کنند.

بررسی عملیات پس از برداشت و صید میگو از استخر

اغلب میگوهای آب شیرین ، در نزدیکی محل پرورش در یخ یا زنده فروخته می‌شوند. میگوها را نیز می‌توان در تانکهای حمل هوادار به مشتریان عرضه کرد. میگوهای آب شیرین خصوصا در معرض صدمات آنزیمی پس از برداشت و مرگ هستند و بعضی پرورش دهندگان میگوها را در آب یخ فرو می‌کنند و آنها را در آب ۶۵ درجه سانتیگراد به مدت ۲۰ – ۱۵ ثانیه نگه می‌دارند تا سفید شوند و سپس آنها را در یخ به فروشگاه حمل می‌کنند.

مهم‌ترین مزایای پرورش میگو:

صنعت پرورش میگو بنا به دلایلی که در زیر ذکر گردیده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع درآمدزا در سراسر جهان به‌حساب می‌آید که ازنظر ارزش اقتصادی در جایگاه والایی قرار دارد:
ارزش غذایی بالا: میگو به دلیل داشتن خواص تغذیه‌ای بالا به‌عنوان یکی از بهترین منابع تأمین‌کننده احتیاجات موردنیاز بدن مورداستفاده قرار می‌گیرد: این خواص تغذیه‌ای شامل پروتئین بالا، اسید چرب مفید مانند امگا ۳، پکیج کاملی از ویتامین و مواد معدنی همانند ویتامین‌های گروه B، کلسیم، فسفر، سلنیوم، آهن، سدیم، پتاسیم و غیره است.

قسمت‌های مختلف یک کارگاه پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای:

کارگاه‌های تکثیر و پرورش میگو آب شیرین از قسمت‌های زیر تشکیل‌شده است:
۱- نگهداری مولدین: میگو آماده تخم‌ریزی را میگوی مولد می‌گویند. برای پرورش می‌توان این‌گونه از میگوها را از دریا و یا استخرهای پرورشی گرفت و از آن‌ها جهت پرورش استفاده نمود. برای نگهداری و پرورش مولدین می‌توان از استخرهای بتنی و خاکی استفاده نمود. اگر شرایط آب و هوایی مناسب و گرم باشد می‌توان سالی دو بار میگو را پرورش داد؛ و در هر دوره تقریباً سه تا چهار تن می‌توان میگو را از استخرهای پرورشی برداشت نمود.
۲- قسمت تخم‌ریزی مولدین.
۳- بخش پرورش لاروی: نوزاد میگو از مراحل ابتدایی زندگی تا حدود ۲ هفته بعد از دوره پست لاروی در این قسمت باقی می‌ماند؛ و معمولاً به ازای هر هکتار ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار نوزاد میگو برای پرورش ریخته می‌شود.
۴- بخش پرورش غذای زنده: این قسمت جهت تغذیه میگو مورداستفاده قرار می‌گیرد بدین‌صورت که برای تغذیه میگو می‌توان با استفاده از کود دهی محیط استخرهای پرورشی را برای رشد گیاهان بارورسازی نمود. برای بارورسازی استخرهای پرورشی به ازای هر هکتار حدود ۹۰ کیلوگرم کود مرغی یا ۵۰ کیلوگرم کود شیمیایی استفاده می‌کنند.
۵- سیستم هاب آب‌رسانی و زهکشی مواد.
۶- مجهز به آزمایشگاه جهت انجام یکسری آزمایشات برای تشخیص سلامتی و دیدن تخم.

توجیه اقتصادی پرورش میگو آب شیرین:

برای این‌که پرورش‌دهنده بتواند عملاً کار پرورش میگو را شروع کند بایستی در ابتدا کار را ازنظر صرفه اقتصادی پیگیری نماید و اطلاعاتی درباره میزان هزینه‌ها و سرمایه موردنیاز به دست بیاورد و درنهایت با یک حساب سرانگشتی و بررسی جوانب تصمیم بگیرد آیا وارد این حرفه شود یا نه.
به‌عنوان‌مثال از یک مزرعه یک هکتاری می‌توان حدود ۳ تن میگو را برداشت نمود، اگر هر کیلوگرم میگو در بازار داخلی به قیمت ۲۵ هزار تومان به فروش برسد می‌توان از یک هکتار حدود ۷۵ میلیون تومان میگو استحصال نمود؛ که با کسر هزینه‌های تمام‌شده (جاری و متغیر) از میزان فروش می‌توان سود خالص پرورش را به دست آورد.

بررسی مجوزهای لازم برای پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای

آغاز به کار پرورش میگو همانند شروع هر کسب وکار دیگری به دریافت مجوزهایی نیازمند است. برای شروع چنین کاری بیشترین سر و کار را با اداره شیلات استانی که در آن مستقر هستید، خواهید داشت. همچنین سازمان دامپزشکی نیز ایستگاه دیگری است که دیگر مجوزهای لازم را برای راه اندازی کسب وکار شما صادر می کند.

پروانه بهره برداری صنعتی را هم باید از سازمان صنعت، معدن و تجارت هر استان دریافت کنید. از دیگر سرمایه گذاری هایی که در حوزه پرورش میگو انجام می شود، مربوط به احداث واحدهای فرآوری میگو و تولید محصولاتی چون ناگت میگو، میگوی سوخاری و. . . است. همچنین راه اندازی کارخانه تولید غذای میگو از دیگر کسب وکارهایی است که می توان در این زمینه انجام داد. راه اندازی سیستم حمل و نقل بهداشتی میگو از مزرعه تا واحدهای فرآوری و فروشگاه ها از دیگر زمینه های مستعد برای سرمایه گذاری در این حوزه است. در همه این زمینه ها دریافت پروانه کسب و بهره برداری صنعتی از سازمان های یادشده ضروری است.

ریسک ها و تهدیدها در حوزه پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای

اما در این حوزه ریسک و تهدیدهایی نیز در کمین سرمایه ها وجود دارد. ریسک و تهدیدهایی که بیشتر مربوط به بازار فروش است. اگر سرمایه گذار به اصطلاح چم و خم بازار را نداند، ممکن است تولید باکیفیتی داشته باشد اما وقتی نتواند محصولش را بفروشد، سرمایه اش به نوعی از بین می رود. چون از یک مزرعه ۲۰ هکتاری تا ۴۰ تن میگو برداشت می شود که اگر بازارهایی برای فروشش در نظر نگرفته باشید، در نهایت به ضرر احتمالی شما منجر می شود.

معرفی کد آیسیک مرتبط با صنعت پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای

کدآیسیک میگو ۰۵۰۰۵۱۲۳۱۳
کد آیسیک فرآوری انواع میگو ۱۵۱۲۴۱۲۳۲۸
کد تعرفه گمرکی میگو : ۰۳۰۶۱۳۰۰,۰۳۰۶۲۳,۰۳۰۶۲۳۱۰

وضعیت واردات و صادرات در طرح پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای

در نمودار زیر وضعیت واردات و صادرات میگو در کشور به تفکیک سال آمده است .

خلاصه بررسی اقتصادی طرح پرورش میگو در سیستم مداربسته گلخانه ای

ظرفیت تولید سالیانه : ۷.۵ تن
نرخ برابری دلار : ۱۲۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۵۰۰۰ مترمربع
زیربنای ساختمان ها : ۷۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۳ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۱ میلیارد تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۲۰۰ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۴۰ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: