طرح کشت شیرین بیان

نام های دیگر: ریشه مجو، عرق سوس
GIycyrrhiza glabra : نام علمی
fabaceae نام خانواده: بقولات
در Fabaceae (Leguminosae) تیره Glycyrrhiza glabra شیرین بیان با نام علمی فارسی مهک، درغرب ایران بلک، در کرمان نتکی، در شمال ایران و در اصفهان میجو، مژه یا به پژو معروف است.
گیاه شیرین بیان یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است؛ این گیاه چند ساله و دارویی عمده در سراسر جهان است که هم به صورت خودرو و هم به صورت زراعی کشت و جمع آوری می شود؛ شیرین بیان گیاهی است علفی، پایا که ارتفاع ۱متر می رسد؛ برگچه های آن بیضی شکل با کناره صاف و به رنگ سبز / آن ۵ غباری است؛ گل های این گیاه به رنگ آبی روشن است و ریشه آن چوبی و بسیار وسیع است که در اعماق زمین فرو می رود و مغزه ریشه آن زردرنگ بامزه شیرین است؛ این گیاه در کشورهای اسپانیا، یونان، ترکیه، سوریه، عراق، ایران و افغانستان به صورت خودرو رویش دارد.
این گیاه به دلیل خواص منحصر به فرد از گذشته بسیار دور مورد توجه قرار گرفته است؛ ازجمله خواص عصاره این گیاه قدرت شیرین کنندگی بسیار بالا، خواص ضدالتهاب و کاربرد در فرمولاسیون قرص ها و داروهاست؛ موادموثره ریشه شیرین بیان مدروملینِ است و به واسطه وجود برخی فلاونوئدها اثر مفیدی در معالجه زخم اثنی عشر و بیماری های م تعدی دارد، از این مواد برای درمان بیماری های مربوط به ریه مانند برونشیت نیز استفاده می شود؛ امروزه پودرخشک عصاره شیرین بیان به صورت گسترده ای در سطح جهان تجارت می شود؛ بنابراین از آنجایی که ایران یکی از مناطق طبیعی برای رشد و تکثیر این گیاه به شمار می آید، (استان هایی مثل کرمانشاه، فارس، تهران، مرکزی و…) می توان با کاشت اصولی آن به تولید صنعتی این گیاه پرداخت.
گیاهی علفی، چند ساله، درختچه ای، دولپه ای، میوه دارای غلاف، ساقه های زیرزمینی (ریشه) گیاه را در سال سوم جهت استفاده های دارویی برداشت می کنند. ارتفاع این گیاه متفاوت و بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ سانتی متر است؛ گیاه دارای شاخ و برگ های انبوه و فراوان است؛ برگ ها مرکب و دارای چهار تا هفت جفت برگچه و یک برگچه انتهایی است، رنگ برگچه ها سبز تیره است؛ گل ها نامنظم و به رنگ زرد، ارغوانی یا بنفش و به صورت مجتمع در انتهای ساقه های گل دهنده مشابه می شوند؛ طول گل ها به بیش از یک سانتی متر می رسد؛ گیاه اواخر بهار و اوایل تابستان (خرداد-تیر) به گل می رود؛ معمولاً زمان گل دهی، اردیبهشت تا خرداد است، گل آذین خوشه، گل ها دارای دمگلی بسیار کوتاه، برگ ها مرکب شانه ای فرد، کرکدار، سرنیزه ای و لوزوی تخم مرغی شکل شیرین بیان ایرانی که بیشتر مناطق ایران Violaceae 4) واریته ویولاسه ) به صورت خودرو است. هر سال رشد اندام های رویشی گیاه از اوایل فروردین شروع می شود. این اندام ها در پاییز از بین می روند ولی اندام زیرزمینی آن باقی می ماند دارای ریشه خیلی ضخیمی است.
در هر هکتار زمین به ۴۰ تا ۷۰ هزار قلمه ریشه ای نیاز است.
میوه به طول دو تا سه سانتیمتر و خرمایی رنگ است، طرفین میوه باریک و کم و بیش نوک تیز می شود، داخل میوه سه تا پنج دانه لوبیایی شکل به رنگ قهوه ای وجوددارد؛ پوسته دانه ضخیم و محکم و وزن هزاردانه ۱۰ گرم است؛ طول ریشه شیرین بیان متفاوت است و به نوع گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد و بین ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر است، طول ریشه در مناطق خشک و خاک های سبک به ۲۰۰ سانتی متر هم می رسد.

اختصاصات ظاهری گیاه

شیرین بیان گیاهی است چند ساله و دارای ساقه‌ای به طول ۵/۰ تا یک متر که در محیط‌های مساعد به ارتفاع ۲ متر می‌رسد. برگ های آن متناوب، مرکب از ۴ تا ۷ زوج برگچه با یک برگچه انتهایی کدر و سبز رنگ می‌باشد. گل‌های آن نامنظم به رنگ بنفش، سفید، زرد است که روی یک پایه از کنار برگ‌ها می‌روید. طول گل‌ها به بیش از ۱ سانتی‌متر می‌رسد. میوه‌ای نیام به رنگ خرمایی و محتوی ۳ ـ ۶ دانه لوبیایی شکل (گاهی کمتر) و به رنگ قهوه‌ای روشن دارد. که به طول ۲ـ۳ سانتی‌متر می‌باشد. طرفین میوه باریک و کم و بیش نوک تیز می‌شود.
پوسته دانه ضخیم و محکم و وزن هزار دانه ۱۰ گرم است. طول ریشه شیرین بیان متفاوت است و به نوع گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین ۳۰ـ ۶۰ سانتی‌متر است. ریشه و ریزوم شیرین بیان خشبی و خزنده به صورت قطعات استوانه‌ای شکل، به قطر ۵/۰ تا ۵/۱ سانتی‌متر می‌باشد. مقطع آنها زرد رنگ روشن دارد. ناحیه مرکزی مقطع نیز کمی تیره است. در سطح خارجی آن خطوط طولی به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای تشخیص داده می‌شود. در قطعات متعلق به ریزوم اثر جوانه‌های از بین رفته نیز مشاهده می‌گردد.

گلدهی شیرین بیان

گلهای شیرین بیان نامنظم و به رنگ زرد، ارغوانی یا بنفش و به صورت مجتمع در انتهـای ساقه‌های گلدهنده مشابه می‌شوند، طـول گـل هـا بـه بـیش از یـک سـانتی متـر می‌رسد. گیاه اواخر بهار و اوایل تابستان (خرداد-تیر) به گل می‌رود. معمولاً زمان گلدهی، اردیبهشت تا خرداد است، گل آذین خوشه، گلها دارای دمگلـی بسـیار کوتاه، برگها مرکب شانهای فرد، کرکدار، سرنیزه‌ای و لوزوی تخـم مرغـی شـکل است. هر سال رشد اندامهـای رویشـی گیـاه از اوایـل فـروردین شروع می‌شود. این اندامها در پاییز از بین می‌روند ولی اندام زیرزمینـی آن بـاقی می‌ماند دارای ریشه خیلی ضخیمی است. میوه به طول دو تا سه سانتیمتر و خرمایی رنگ است، طرفین میوه باریک و کم و بیش نوک تیز می‌شود، داخل میوه سه تا پنج دانه لوبیایی شـکل بـه رنـگ قهوه‌ای وجوددارد. پوسته دانه ضخیم و محکم و وزن هزاردانه۱۰گرم است. طول ریشه شیرین بیان متفاوت است و به نوع گیاه و شـرایط اقلیمـی محـل رویش بستگی دارد و بین ۳۰ تا۶۰ سانتیمتر است، طول ریشه در مناطق خشک و خاکهای سبک به۲۰۰ سانتیمتر هم میرسد

زمان گلدهی

گیاه اواخر بهار و اوایل تابستان (خردادـ تیر) به گل می‌رود

کوددهی

۳۰-۴۰ تن کود دامی و فسفره در هنگام کشت ضروری است. در فصل پاییز هرساله کود ازته برای رشد بهتر گیاه اضافه می شود.

تکثیر رویشی

تکثیر رویشی از طریق تقسیم ریشه انجام می گیرد. گیاهان ۳ تا ۴ ساله را باید از خاک خارج کرد. پس از تمیز کردن ریشه، قطعاتی به طول ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر از آن جدا و در عمق مناسب کشت می شوند. در هر هکتار زمین به ۴۰ تا ۷۰ هزار قلمه ریشه ای نیاز است. محققان در تحقیقات خود نشان داده اند که بیشترین عملکرد ریشه هنگامی به دست می آید که برای کاشت از قطعات ریشه به طول ۲۱ تا ۳۰ سانتی متر و به ضخامت ۴/۱ تا ۲ سانتی متر استفاده شود. پس از کشت بلافاصله باید زمین را آبیاری نمود.

 

شیرین بیان انواع مختلف دارد
گونه اسپانیایی

این گیاه :Var.glandulifera به شیرین بیان روسی معروف است و در جنوب رو سیه گسترش زیادی دارد. پیکر رویش آن کم و بیش چسبناک است. اندام های زیرزمینی فاقد ریشه رست است ولی ریشه های متعددی به ضخامت پنج سانتی متر تولید می کند پوست ریشۀ این گیاه فلس دار و قهوه ای رنگ است. شیرینی آن ملایم و کم و بیش تندمزه است.

گونه روسی

این گیاه به شیرین بیان ایرانی معروف است دارای ریشه بسیار :Var.violacea ضخیم است.

گونه ایرانی

این گیاه به شیرین بیان آناتولی (ترکیه ای) معروف است . ضخامت :Var.pallida ریشه به ۸ سانتی متر می رسد.

محل رویش و پراکندگی گیاه

شیرین بیان در اکثر مناطق جهان به ویژه میان دو عرض جغرافیایی ۳۰ و ۴۵ درجه در نیمکره شمالی زمین می روید. منشأ این گیاه نواحی مدیترانه ای است و در مناطق گرم و آفتاب گیر در کنار مزرعه ها و باغ ها می روید . کشورهای تولیدکننده آن انگلستان، ایران، فرانسه، آلمان، چین، ایتالیا، یونان و ترکیه هستند. این گیاه در خاک های شنی عمیق که حاوی کلسیم است به خوبی رشد می کند. شیرین بیان به صورت گستردهای در ایران و عراق رشد می کند و در اروپا به نام شیرین بیان ایران مشهور است. در ایران در نواحی آذربایجان غربی و شرقی، کردستان، استان فارس و خراسان به صورت خودرو رشد می کند. در تحقیقی که در ایران بر روی ریشه های شیرین بیان ۱۲ منطقه انجام شد که شامل کرمانشاه، نجف آباد اصفهان، سیرجان، مهاباد، اردبیل، خرم آباد، سرحد فارس، استهبال فارس، قصرالدشت فارس، اکباتان، گ نج نامه همدان، کرمان جمعآوری شد نشان داد که کرمانشاه، سرحد فارس و کرمان دارای مرغوب ترین محصول بوده و از نظر صادرات نیز دارای ارزش فراوانی است.
شیرین بیان بصورت عل ف هرز مزارع ایران، بخصوص در استانهای فارس، لرستان و حوزه سلسله جبال زاگرس به فر اوانی وجود دارد و در اغلب اراضی زراعتی، در سال آیش است روئیده می شود در غرب ایران، بهره برداری از استان های مختلف کشور، به صورت رایگان در زمان های آیش، زمین های این منطقه را شخم می زنند تا شیرین بیان رشد کرده و در پایان فصل ، ریشه آن را جمع آوری کنند.

الف) این کسب و کار اهداف ذیل را دنبال میکند:
هدف کلان

تولید اقتصادی شیرین بیان و ایجاد اشتغال و درآمدزایی

هدف های خرد

کشت یک هکتار محصول شیرین بیان؛
اشباع بازارهای محلی از محصول با کیفیت شیرین بیان ، ارائه محصول در بسته بندی مطلوب و مورد نیاز بازار مصرف؛
همکاری با شرکت سرمایهگذار برای فرآوری شیرین بیان؛
افزایش زیرکشت و ایجاد واحد بستهبندی در جنب مزرعه؛
صادرات شیرین بیان به سایر کشورهای مصرفکننده؛
توسعه اشتغال فارغالتحصیلان کشاورزی و نیروی کارگری.
صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان؛
استفاده از اراضی مازاد زراعی جهت کشت با توجه به نیازهای اکولوژیکی گیاه شیرین بیان؛
تولید محصول باکیفیت برتر و بازارپسندی بهتر و امکانات صادرات آن ها.

ب) فضاها و فرصت های پیشرفت

افزایش سطح زیرکشت و به کارگیری فارغالتحصیلان کشاورزی؛
وجود بازار داخلی و بازار کشورهای حوزه خلیج فارس و سایر کشورها؛
توسعه فرهنگ مصرف دارویی و غذایی و آرایشی و بهداشتی شیرین بیان؛
ایجاد کارخانه تولید فرآورده های شیرین بیان (پودرخشک، عصاره ، عطر، و اسانس، عرقیجات، آرایشی و بهداشتی، لوسیون ها، تی بگ، نوشیدنی؛
توسعه کاربرد این گیاه در صنایع غذایی و درمانی.

د) مراحل و فرآیند تولید

روش تولید کشت ارگانیک و اصولی؛
کشت بذر و نشاءها مطابق با استانداردهای روز دنیا به روش اصولی به دست دانش آموخته های رشته کشاورزی صورت می پذیرد.
مواد اولیه مورد نیاز (کشت بذر، تقسیم بوته یا نشاء) از مزارع بابونه تامین میشود و بعد از آماده سازی زمین کشت ارگانیک در درجه اول کشت مستقیم بذور و یا با نشاءها آغاز می گردد. همچنین برای نیروی کار مورد نیاز برای مزرعه از افراد بومی منطقه استفاده میشود.

نیازهای اکولوژیکی (بوم شناختی)

از آنجا که منشاء این گیاه نواحی مدیترانه است در طول رویش به هوای گرم و آفتاب کافی نیاز دارد. ریشه این گیاه در خاک های شنی با ضخامت زیاد گسترش زیادی یافته عملکرد آن نیز افزایش می یابد. شیرین بیان در دمای ۶ تا ۲۵ درجه سانتی گراد می روید.
شیرین بیان گیاهی نورپسنداست. نور کافی سبب افزیش مواد موثره ریشه می شود. این گیاه به آب و مواد و عناصر غذایی کافی نیاز دارد. در مرحله گل دهی آب کافی باید در اختیار گیاه قرار گیرد. شیرین بیان معمولا در مناطقی که مقدار بارندگی سالانه بین ۴۰۰ تا ۱۱۶۰ میلی متر باشد می روید. برای کاشت این گیاه باید از زمین های شنی با لایه های ضخیم خاک و غنی از ترکیبات کلسیم استفاده کرد. ph خاک برای شیرین بیان بین ۵/۵ تا ۸/۲ مناسب است

خواب شیرین بیان

خواب بذر عبارت است از حالت درونی در بذر که از جوانه زنی آن در شرایط نامناسب محیطی جلوگیری میکند. این توانایی بذر را زنده نگه داشته و به آن امکان می دهد که ماه ها و حتی سال ها تا زمانی که ممانعت شرایط محیطی در مقابل مکانیزم های فیزیولوژیکی بذر به حداقل مقدار خود برسند در داخل خاک زنده باقی بمانند. دما اصلی ترین پیام محیطی تنظیم کننده خواب در شیرین بیان است.

اثر دما بر درصد جوانه زنی بذور شیرین بیان

دما اثر کاملاً معنی داری بر درصد جوانه زنی بذور شیرین بیان دارد. بیشترین درصد جوانه زنی نهایی در بذور کرمانشاه و فارس در دامنه دماهای ۱۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد و کمترین درصد در دمای صفر درجه دیده می شود.

آماده سازی خاک

چون شیرین بیان ریشه طویلی دارد، برای کاشت آن از زمین هایی که از ضخامت زیادی برخوردارند باید استفاده کرد. فصل پاییز پس از افزودن کودحیوانی مورد نیاز گیاهان شخم عمیق (به عمق ۴۰ تا ۷۰ سانتی متر) زده می شود. پس از اضافه کردن کودفسفره مورد نیاز زمین را تسطیح کرده و بستر را برای کشت گیاه باید آماده نمود.

تاریخ و فواصل کاشت

اوایل بهار (فروردین) زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی است. فاصله ردیف های کاشت از یکدیگر ۶۰ سانتی متر و عمق بذر موقع کاشت ۲ تا ۳ سانتی متر مناسب می باشد. بذر مورد نیز برای هر هکتار زمین ۱۲ تا ۱۵ کیلو
است. اوایل بهار (فروردین – اردیبهشت) نیز زمان مناسبی برای کاشت بذر در خزانه هوایی آزاد کشت (غیرمستقیم) می باشد. فاصله ردیف ها از یکدیگر در خزانه ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر مناسب است. عمق بذر شیرین بیان موقع کاشت باید ۲سانتی متر باشد. درکشت غیرمستقیم مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین ۵\. تا ۱کیلوگرم است. اواسط پاییز (آبان) هنگامی که ارتفاع نشاءها به ۲۰ تا ۲ سانتی متر رسید آنها را باید در ردیف هایی به فاصله ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر در زمین اصلی کشت کرد. فاصله دو بوته روی ردیف کاشت ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر مناسب است.
زمان مناسب برای تکثیر رویشی شیرین بیان اواسط پاییز (آبان) است. فاصله ردیف ها از یکدیگر ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر مناسب است. عمق مطلوب برای کاشت قطعات ریشه ای متفاوت و به بافت خاک و رطوبت محیط بستگی دارد. به طوری که این عمق در خاک های سبک ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر و در خاک های سنگین ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر توصیه می شود.

روش کاشت

شیرین بیان را می توان توسط بذر و یا از طریق رویشی تکثیر کرد. از آنجا که بذر شیرین بیان پوسته ضخیمی دارد و این پوسته قوه رویشی آن را کاهش می دهد، قبل از کاشت باید خراش های مناسبی در سطح پوست ایجاد کرد. تکثیر توسط
بذر به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می گیرد.

کشت مستقیم

شیرین بیان را در زمان مناسب به صورت ردیفی با فواصل ذکرشده کشت می کنند. پس از کاشت زمین را باید به مقدار کافی آبیاری کرد.

کشت غیرمستقیم

در زمان مناسب بذرها را در خزانه هوای آزاد که بستر آن به همین منظور آماده شده است کشت می کنند. پس از کاشت به منظور ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک غلتک مناسبی باید زده شود. آبیاری منظم و مبارزه با علف های هرز در طول رویش گیاهان نقش عمده ای در سرعت ر شد شیرین بیان دارد. در اواسط پاییز اقدام به انتقال نشاءها به زمین اصلی می شود. برای هر هکتار زمین به ۳۰ هزار نشاء نیاز داریم. تکثیر رویشی از طریق تقسیم ریشه انجام می گیرد. گیاهان سه تا چهار ساله را از خاک خارج کرد. پس از تمیز کردن ریشه، قطعاتی به طول ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر از آن جدا و در عمق مناسب کشت می شوند. در هر هکتار زمین به ۴۰ تا ۷۰ هزار قلمه ریشه ای نیاز است.

مراقبت و نگهداری

رشد شیرین بیان در سال اول رویش کند و بطیء است. از این رو علف های هرز می توانند بدون رقابت و به سرعت توسعه یابند، لذا کنترل علف های هرز قبل از کاشت و نیز تهیه بستر فاقد علف های هرز ضرورت دارد. در سال اول رویش علف های هرز را به طور مکانیکی با دست یا کولتیواتور باید وجین کرد . در فصل بهار به منظور توسعه ریشه، قبل از ریزش برگ ها ساقه های شیرین بیان را از فاصله ۱۰ سانتی متری سطح زمین باید قطع و از زمین خارج کرد.

برداشت محصول

چنانچه شیرین بیان به روش رویشی تکثیرشده باشد سه تا چهار سال ولی اگر تکثیر توسط بذر انجام گرفته باشد پنج تا شش سال پس از کاشت می توان ریشه را برداشت کرد. زمان مناسب برای برداشت ریشه فصل پاییز پس از خشک شدن اندام های هوایی بر اثر سرماست. ریشه را در سطوح کوچک کشت با دست ولی در مقیاس وسیع با ماشین های مخصوص، برداشت می کنند. از آنجا ک ه مواد موثره ریشه شیرین بیان درآب حل می شود، از این رو ریشه ها را خیل ی سریع با آب جاری باید شست. پس از تمیز کردن، پوست ریشه ها را باید جدا کرد، سپس آنها را با قطعات ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری تقسیم و خشک نمود. برای خشک کردن ریشه نباید از نور مستقیم یا درجه حرات بالا استفاده کرد. چنانکه از خشکن های الکتریکی استفاده کرد دمای مناسب ۴۰ درجه سانتی گراد می باشد.
ریشه های خشک شده ترک خورده و شکاف بر می دارند.
شیرین بیان در اکثر مناطق جهان به خصوص میان دو عرض جغرافیایی ۳۰ و ۴۵ درجه در نیمکره شمالی زمین میروید. این گیاه در کشورمان نیز پراکنش بسیار وسیعی دارد و در استان هایی چون خ راسان (شمالی و رضوی)، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، گلستان، کردستان، فارس، اصفهان، تهران و … مشاهده می شود. شیرین بیان به طور کلی گیاهی نورپسند است که در طول رویش به هوای گرم و رطوبت متوسط نیاز دا

فرآورده های شیرین بیان

بابلیان در حدود ۴۰۰۰ سال پیش شیرین بیان را به عنوان تقویت کننده بدن می شناخته اند. همچنین مصریان عهد باستان از ریشه آن عصاره تهیه می – کرده اند؛ چنانکه در سال ۱۹۲۳ میلادی از مقبره توتانخامون ریشه این گیاه یافت شد. پزشکان مصر قدیم عصاره شیرین بیان را جهت کاستن از تلخی داروهای تلخ مزه و معالجه امراض کبد و دستگاه گوارش به کار می برده اند. در اروپا آب نبات هایی با طعم تند از شیرین بیان تهیه می شود که طرفدار زیادی هم دارد. البته باید گفت که طعم اغلب این گونه تنقلات با روغن تخم
انیسون (بادیان رومی) تأمین می شود و مقدار واقعی شیرین بیان در آنها بسیار کم است. از چاشنی شیرین بیان در تهیه نوشیدنی های غیرالکلی استفاده می شود و این ماده عنصر اصلی نوشابه غیرالکلی بسیار معروف مصری موسوم به عرق سس است.
مردم ایتالیا دوست دارند که شیرین بیان را به شکل طبیعی استفاده کنند، به این نحو که ریشه این گیاه را پس از شستن، به عنوان خوشبوکننده دهان می جوند.
در آشپزی چینی شیرین بیان همچون چاشنی در پخت غذاهای مطبوع استفاده می شود و اغلب برای خوش طعم کردن سوپ ها و غذاهایی که در سس سویا جوشانده می شود، به کار می رود. شیرین بیان در سوریه نیز بسیار خواهان دارد و به صورت نوشیدنی در بازار عرضه می شود.

تجارت گیاه شیرین بیان

سطح زیر کشت گیاهان دارویی مختلف در کشور حدود ۶۶ هزار هکتار است که از این مقدار، سهم شیرینبیان صفر است. در حالی که بالاترین حجم صادرات گیاهان دارویی مربوط به گیاه شیرینبیان است. سالیانه صدها تن از ریشۀ گیاه شیرین بیان جهت استخراج مواد با ارزش شیمیایی و دارویی به صورت خام از کشور خارج می شود و فرآورده های آن به کشور وارد میشود. از آن در کشورهای پیشرفته دنیا ۵۰۰ نوع فرآورده تولید میشود. تنها بخش بسیار اندکی از عصاره تولید شده در داخل کشور، در صنعت داروسازی استفاده میشود. به صورت عصاره شیرین بیان با پودر، جامد و مایع به کشورهای حوزه خلیج فارس، ژاپن، (Licorice) نام لیکوریس آلمان، ایتالیا، هندوستان، فرانسه، بلژیک و استرالیا صادر می شود . چهار استان فارس، کرمان، کهکیلویه و بویراحمد و کرمانشاه تولیدکننده این محصول هستند .
از این میان استان فارس قطب تولید شیرین بیان در کشور است و بهطور متوسط سالانه ۶ هزار تن عصاره شیرین بیان در ۷ کارخانه استان فارس تولید میشود . در استان کرمانشاه نیز به طور کلی سالیانه ۱۰ تن در هکتار از مزارع برداشت میشود

شیرین بیان در ۴ مرحله وارد بازار میشود:

۱ .ریشه سالم؛
۲ .پودر؛
۳ .عصاره شیرینبیان؛
۴ .عرق.

ارزش بازار خرید و فروش شیرین بیان

ارزش تجارت شیرین بیان در سطح جهانی بسیار عالی است چرا که کاربرد آن علاوه بر ساخت دارو در صنایع مختلف غذایی نیز قابل توجه است. کشورهای غربی واردات بسیار زیادی از شیرین بیان دارند و در سال‌های اخیر این محصول گیاهی و سالم را به عنوان شیرین کننده در درست کردن شیرینی جات مختلف استفاده می‌کنند.

در حقیقت، بررسی بازار جهانی واردات شیرین بیان در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که واردات کشورهای پیشرفته به صورت قابل توجهی رو به افزایش رفته است. دلیل این رشد بازار را می‌توان در استفاده از شیرین کننده‌های طبیعی در صنایع مختلف دانست و این محصول گیاهی به مرور زمان جایگزین شیرین کننده‌های مضر در صنعت شده است.

برای نمونه‌ای از آمار تجارت شیرین بیان می‌توان گفت ارزش این بازار در سال ۲۰۰۷ مقدار ۴۲ میلیون دلار بوده است که رشد ۳ درصدی سالانه در مورد تجارت جهانی آن مشهود است. تجارت عصاره محصول نیز قابل توجه بوده است و رشد سالانه آن ۵ درصد است.

دلیل اصلی رشد تقاضا و مصرف شیرین بیان

در گذشته تنها استفاده از شیرین بیان در ساخت داروهای سنتی بود اما اکنون می‌توان دلیل رشد تجارت آن و خرید شیرین بیان در حجم زیاد را یافته‌های جدید علمی و کاربرد بیشتر آن در صنایعی مانند صنایع آرایشی بهداشتی دانست.

شیرین بیان به صورت وسیع در صنایع آرایشی استفاده می‌شود و به صورت ساده می‌توان گفت در هر جایی که نیاز به یک شیرین کننده طبیعی و گیاهی باشد، شیرین بیان کاربرد زیادی دارد. همین طبیعی و گیاهی بودن محصول است که منجر به رشد تجارت شیرین بیان شده است.

باید توجه داشت که واردات شیرین بیان در مورد عصاره آن چند برابر ریشه آن است. این به دلیل ارزش بیشتر غذایی و غنی‌تر بودن مواد اصلی در عصاره آن است. با این حال، استفاده از عصاره محصول نیز در صنایعی مانند صنایع غذایی بسیار آسان است و دیگر نیازی به فرآوری دوباره ریشه محصول نیست.

کشورهای اصلی تولید کننده محصول شیرین بیان را فرآوری می‌کنند و محصولات ارزش افزوده آن را تولید می‌کنند که می‌توان مهم‌ترین تولید کننده‌های محصول ارزش افزوده را ایران، چین، هند، پاکستان، اسپانیا، فرانسه و یونان دانست.

تولید کننده‌های اصلی محصول

اصلی‌ترین کشورهای تولید کننده که سهم تجارت شیرین بیان آن‌ها عالی است ایران، روسیه و چین هستند و اصلی‌ترین صادر کننده‌های عصاره محصول کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه، ایتالیا، ایران، ژاپن و ترکیه هستند.

در حقیقت، کشورهایی که واردات زیاد ریشه شیرین بیان دارند، فرآوری و تولید عصاره آن را نیز انجام می‌دهند و به عنوان صادر کننده بزرگ عصاره آن نیز محسوب می‌شوند.

ترکیه صادر کننده بزرگ شیرین بیان است که هر دو محصول ریشه و عصاره آن را به کشورهای اروپایی و دیگر کشورها صادر می‌کند. در سال ۲۰۱۰، ترکیه به تنهایی ۳۰۰ هزار تن ریشه محصول را صادر کرده است که ارزش تجارت شیرین بیان این کشور در سال ۲۰۱۰ مقدار ۵۲۵ میلیون دلار بوده است.

بازارهای اصلی فروش شیرین بیان

در این بین، بازار کشور چین مرکز تجارت بزرگی است که ارزش آن بسیار زیاد است. چین واردات شیرین بیان زیادی دارد.

کشور دیگری که نقش مهمی در تولید و تجارت محصول دارد ایران است که در سال‌های اخیر به دلیل وجود محدودیت‌های مختلف، سهم تجارت شیرین بیان آن کاهش پیدا کرده است.

ژاپن نیز از دیگر کشورهایی است که در بازار تجارت شیرین بیان در سطح جهانی نقش اساسی دارد. در حقیقت، فرهنگ و استفاده سنتی از شیرین بیان در این کشور است که منجر به ارزش تجارت محصول در این کشور می‌شود. ژاپن وارد کننده بزرگ جهانی است که استفاده از محصول در این کشور علاوه بر صنایع غذایی، در ساخت داروی سنتی Kampo ژاپنی است.

استانداردهای جهانی در تجارت شیرین بیان

در بازار تجارت جهانی مواردی که اهمیت دارند، تولید ارگانیک محصول و فرآوری طبیعی آن است. استفاده از کودهای طبیعی و کشت و تولید ارگانیک محصول، بیشترین اهمیت اقتصادی را در بازار فروش شیرین بیان دارند.

بسته بندی و رعایت استانداردهای آن نیز از دیگر موارد مهم است و میزان تمیز بودن و کیفیت ظاهری محصول نیز از نکات قابل توجه است.

جایگاه شیرین بیان در ایران و جهان

گیاه دارویی شیرین بیان از لحاظ خاصیت دارویی در کشورهای خارجی اهمیت فراوان دارد. در نتایج به دست آمده که در ایران بر روی ریشه های شیرین بیان در ۱۲ منطقه انجام شد نشان داد که کرمانشاه ، سرحد فارس و کرمان دارای مرغوب ترین محصول بوده و از نظر صادرات نیز دارای ارزش فراوانی است. شیرین بیان ایرانی، در مقایسه با شیرین بیان کشورهای دیگر، بیشترین مقدار گلیسیریک را دارد؛ زیرا وضیعت اقلیمی کشور ما، برای رشد این گیاه مناسب است. سالانه بیش از ۷هزار تن پودر و عصاره این گیاه از ایران به کشور اروپا صادر می شود و با توجه به افزایش روز افزون تقاضای بازار نسبت به این گیاه و خطر تخریب رویشگاه طبیعی که از بین رفتن ذخایر ژنتیکی این گیاه را به دنبال دارد به نظر می رسد که از ساده ترین راه برای ایجاد کشت این گیاه بررسی استفاده از کشت هیدروپونیک و کشت فشرده و توام با گیاهان وجینی زود بازده می باشد که در صورت موفقیت این طرح ها اقدام به ترویج آن در سطح گسترده پرداخته می شود. شناسایی ترکیبات شیمیایی آن از لحاظ فارماکولوژیکی و فارماکنوزی آن، کاربرد در صنایع آمریکا (عرق و قرص و نوشابه های غیرالکلی)، داروهای ساخته شده از گیاه شیرین بیان در جهان.

 

خلاصه بررسی فنی، مالی و بازار طرح کشت شیرین بیان

عملکرد سالیانه : ۱۰ تن در هکتار
نرخ برابری دلار : ۲۲۰۰۰ تومان
سطح زیر کشت : ۱ هکتار
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۹۰ میلیون تومان (بدون احتساب هزینه های سرمایه گذاری)

درخواست خدمات مشاوره سرمایه گذاری

برای تحقق یک ایده به کسب وکار موفق باید آن را از ابعاد گوناگون مانند بازار، توجیه اقتصادی، شرایط سرمایه گذاری، مدل سازی کسب وکار، زیرساخت های فنی و فرآیند های تولید مورد مطالعه قرار گیرد.
در صورت تمایل به دریافت خدمات (مطالعه فرصت سرمایه گذاری، تحقیقات بازار، طراحی مدل کسب و کار و سیستم سازی کسب و کار) می توانید پرسشنامه درخواست خدمات مشاوره را تکمیل نمایئد و یا با دفتر شرکت تماس حاصل فرمائید. کارشناسان گروه ایطرح آمادگی دارند پیشنهادهایی شامل شرح خدمات متناسب با نیاز کسب و کار شما را تنظیم نموده و با قیمت رقابتی جهت تصمیم‌گیری در اختیار تیم‌های راه انداز، استارتاپ‌ها و مدیران کسب و کارها قرار دهند.

درخواست تهیه طرح توجیهی

این طرح صرفا به عنوان یک ایده سرمایه گذاری مطرح می شود. جداول و نمودارها تقریبی است.

امکان سرمایه گذاری با ظرفیتهای مختلف و به تبع آن سطح سرمایه گذاری کمتر و بیشتر از میزان اعلام شده نیز وجود دارد.

درصورت نیاز به تدوین طرح توجیهی می توانید با شرکت تماس حاصل فرمایید یا فرم اولیه سفارش طرح را تکمیل نمائید.

 

 


درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:

۵/۵ - (۱ امتیاز)