طرح تولید انواع ژله

ژلاتین یک محصول پروتئینی است که از منابع مختلف از کلاژنها و مواد پروتئینی دامی نظیر استخوان و بافت های هم بند دامها ، پوست خوک ، گوشت ماهیان غیر خوراکی ، پوست ماهی و سایر منابع پروتئینی قابل تهیه می باشد
ولی از آنجا که منابعی مانند گوشت ماهی و دام بطور مستقیم مورد مصرف خوراکی دارد و گرانقیمت می باشد معمولا ژلاتین را از ضایعات پوست و گوشت و استخوان و یا منابع پروتئینی غیر خوراکی تهیه می نمایند که اغلب بصورت پودرو گرانول تولید می گردد.

مصارف محصول

مهمترین مصارف ژلاتین در صنایع غذایی ، داروئی و شیمیایی است ( در حدود ۵% از محصولات غذایی از ژلاتین استفاده می شود) . ژلاتین از مواد غذایی ایمن و سلامت برای انسانها محسوب می شود.
این ماده پروتئینی اهمیت خاصی در صنایع غذائی، داروئی،صنعتی و پزشکی دارد. به ویژه در صنایع غذایی در تهیه مارمالادها وژله ها و شیرینی جات و بستنی ها کاربرد داشته و به آسانی در بدن جذب شده و حتی به هضم سایر مواد غذایی از طریق تشکیل امولسیون کمک می نماید.
در صنایع غذایی از ژلاتین بعنوان ایجاد کننده ارزش پروتئینی ، قوام دهنده مایعات غذایی ، پایدارکننده بعضی از محصولات غذایی  و در صنایع شیمیایی بخصوص صنایع عکاسی و  صنایع داروسازی بصورت تولید کپسولهای ژلاتینی و …  استفاده می شود .

 ویژگیهای فنی

ژلاتین معمولا بصورت پودر یا گرانول تولید می شود، رنگ آن زرد متمایل به قهوه ای و تقریبا بی بو  و  بدون مزه  می باشد که از نظر فیزیکی تقریبا شفاف و شکننده می باشد.
ژلاتین در آب گرم ، گلیسرول و اسید استیک محلول و در حلالهای ارگانیک غیر محلول می باشد.
نقطه ایزوالکتریک ژلاتین بین ۸/۴ و ۴/۹ می باشد . ژلاتینی که در فرایند اسیدی تولید شده نقطه ایزو الکتریک بالاتری از ژلاتینی دارد که در فرایند قلیایی تولید شده است.

روش تولید ژلاتین

ژلاتین از دو روش کلی قابل تهیه می باشد . یکی روش سنتی که تقریبا همان روش پخت است و دیگری روش شیمیایی و سنتتیک .روش شیمیایی خود به دو روش اسیدی و قلیایی تقسیم می گردد . در روشهای جدیدتر از آنزیم نیز جهت سرعت دادن به فرایند تولید ژلاتین استفاده می شود. البته نوعی ژلاتین از سریشم ماهی تهیه می گردد که از نظر تکنولوژی تولید کمی متفاوت با ژلاتین معمولی می باشد.
بطور کلی ژلاتین از هر روشی که تولید گردد در آن سه عمل خالص سازی ، تغلیظ ، و خشک کردن انجام می گیرد .
در صورتی که فرآیند تولید ژلاتین با اسید شروع گردد ، روش را اسیدی و ژلاتین حاصل را نوع A و در صورتی که فرآیند با قلیا شروع گردد روش را قلیایی و نوع ژلاتین تولیدی را B می نامند .
در مورد تولید ژلاتین از پوست خوک از فرایند اسیدی استفاده می گردد که البته این ژلاتین در کشورهای اسلامی کاربردی ندارد.
درمورد تولید ژلاتین از استخوان گاو و گوسفند از فرایند قلیایی استفاده می گردد.

کالاهای قابل جایگزینی

از آنجایی که از مهمترین ویژگیهایی ژلاتین خاصیت ژل شوندگی آن می باشد و در بسیاری از موارد بعنوان  پایدارکننده ،  قوام دهنده و  امولسیفایرکننده  در صنایع غذایی و  دارویی استفاده  می شود، لذا در مواردی که این خصوصیات ژلاتین مدنظر است می توان از جانشین کننده های دیگری که مانند ژلاتین عمل می نمایند استفاده نمود. آگار ، کاراژینان ، فورسلاران ( که این سه عصاره های جلبک دریایی قرمز هستند) و همچنین آلبومین ، تخم مرغ ، نشاسته ، پکتین ، آلژیناتها و … از این موارد هستند. در مواردی نیز ژلاتین بعنوان تقویت کننده اسیدهای امنیه در محصولات غذایی مورد استفاده قرار می گیرد . که می توان بعنوان جانشین کننده آن مستقیماً از خود اسید آمینه استفاده نمود . ژلاتین بدلیل خصوصیات ویژه آن از قبیل پایین بودن نقطه ذوب و در نتیجه حل شدن آسان در دهان ، قابل بازگشت بودن ژل شوندگی آن پس از شکستن وخاصیت لاستیکی بیشتر آن نسبت به مواد جایگزینی ترجیج داده می شود. باید گفت که کالای جایگزین شونده ژلاتین هیچکدام قادر به ایجاد تمام خصوصیات و ویژگیهای  شیمیایی  و  فیزیکی ژلاتین نمی باشند.

 اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز

امروزه با توجه به کاربردهای وسیع ژلاتین در صنایع مختلف و افزایش روزمره مصرف این کالا ، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار گردیده است و دربعضی موارد بعنوان یک کالای استراتژیک تلقی گردیده است . از آنجایی که در حال حاضر پوکه کپسول های دارویی از ژلاتین تولید می گردد و سالیانه تعداد بسیار زیادی پوکه کپسول از ژلاتین در دنیا تولید می گردد ، این ماده نقش مهمی را درصنایع دارو سازی بخود اختصاص داده است با توجه به محدودیت تولید کنندگان ژلاتین و همچنین در انحصار داشتن تکنولوژی و سرمایه گذاری بالای تولید محصول همواره صادرات این محصول به کشورهای وارد کننده دارای مسائل و مشکلات خود بوده است و این کالا بعنوان یک کالای استراتژیک مورد معاملات بین المللی قرارگرفته است . البته همان طورکه گفته شده علاوه بر کاربردهای ذکر شده ژلاتین دارای کاربدهای دیگری نیز می باشد که ، این خود نشاندهنده اهمیت تولید ژلاتین و نیاز به این محصول در جهان می باشد .

موقعیت صادرات

ژلاتین یکی از محصولاتی است که در صنایع مختلف شیمیایی ، غذایی ، دارویی ، کاربرد وسیعی دارداز آنجایی که تعداد واحدهای تولید کننده در سطح خاورمیانه بسیار محدود می باشند کشورهای  مذکور  نیازهای  خود  را  از کشورهای اروپائی و آمریکایی (عمدتاً ژلاتین خوک) تهیه می نمایند.
کشورهای اسلامی منطقه در صورتی که بتوانند ژلاتین مورد نیاز خود را از کشورهای اسلامی تولید کننده تامین نمایند آنرا جایگزین خواهند نمود، زیرا از نظر دین اسلام استفاده از ژلاتین خوک مجاز نمی باشد ، براساس پیش بینی های کارشناسی انجام شده میزان نیاز ژلاتین در حال حاضر در منطقه خاورمیانه درحدود ۴۰ هزار تن می باشد .عمده ترین تولید کنندگان ژلاتین در آسیا کشورهای هند ، پاکستان ، بنگلادش و مصر می باشد . با توجه به مراتب فوق زمینه صادرات محصول در صورت تولید بسیار خوب پیش بینی می گردد .