طرح تولید نخ پنبه

پنبه یک مادهٔ طبیعی است که پایه و مبنای آن از گیاهان به دست می‌آید. ما معمولاً پنبه را وقتی می‌بینیم که به لباس تبدیل‌شده است. اما پنبه، روی بوتهٔ پنبه، شبیه موی سفید پف‌کرده به نظر می‌رسد. ما از پنبه، پارچه‌ها و لباس نخی تهیه می‌کنیم.

الیاف پنبه

الیاف یا رشته‌های پنبه از دانه‌های بوتهٔ پنبه رشد می‌کنند. کوتاه‌ترین الیاف در حدود ۲ سانتی‌متر طول دارند و بلندترین آن‌ها در حدود ۶ سانتی‌متر هستند. الیاف پنبه، در زیر میکروسکپ چنین دیده می‌شوند

کاشت پنبه

درباره کاشت پنبه باید بدانید که بوتهٔ پنبه فقط در مناطقی رشد می‌کند که سرتاسر سال، آب‌وهوای گرم و آفتابی داشته باشند. پس‌ازاینکه گل‌ها شکوفه کردند و مردند، الیاف پنبه رشد می‌کنند.
جمع‌آوری الیاف پنبه از بوته‌های پنبه، برداشت محصول نامیده می‌شود. ماشین‌های پنبه‌چینی، در مزرعهٔ پنبه حرکت می‌کنند و الیاف بوته‌ها را بیرون می‌کشند.

ویژگی‌های الیاف پنبه

الیاف پنبه، نازک‌تر از موهای سر ولی تا حدودی محکم هستند. از الیاف پنبه، نخ درست می‌کنند. الیاف پنبه به رنگ سفید یا خاکستری روشن هستند.
آب به‌آسانی به داخل پنبه نفوذ می‌کند. اما وقتی الیاف پنبه، مرطوب می‌شوند، بازهم محکم هستند. تغییر دادن رنگ الیاف پنبه به‌وسیلهٔ رنگ‌های شیمیایی، آسان است.

عمل آوردن پنبه

الیاف پنبه را که به‌وسیلهٔ ماشین‌های پنبه‌چینی، جمع‌آوری‌شده‌اند، به کارخانه می‌برند تا عمل بیاورند. در الیاف برداشت‌شده، شاخه‌های کوچک، دانه‌های بوتهٔ پنبه و ذرات گردوخاک وجود دارد.
ماشین‌های پنبه‌پاک‌کنی، الیاف پنبه را از دانه‌ها جدا می‌کنند. سپس الیاف را گردآوری و بسته‌بندی می‌کنند.

نخ‌ریسی

بیشتر پنبه به نخ پنبه‌ای تبدیل می‌شود. پنبه دربسته‌های بزرگی که ((عدل)) نام دارند، به کارخانهٔ نخ‌ریسی برده می‌شود. در کارخانه، این بسته‌ها را باز می‌کنند و الیاف پنبه را شانه می‌زنند تا بتوانند آن‌ها را دسته‌بندی کنند.
در ادامه، الیاف پنبه در اثر پیچاندن و تاباندن، به رشته‌های بلند و باریک نخ تبدیل می‌شوند. تین کار، نخ‌ریسی (ریسندگی) نام دارد.

بافندگی و بافتن

نخ پنبه‌ای به‌وسیلهٔ بافندگی یا بافتن به پارچه یا بافته‌های پنبه‌ای تبدیل می‌شود. بافندگی به کمک ماشین پارچه‌بافی (دستگاه جولایی) انجام می‌گیرد. ماشین پارچه‌بافی با به نخ کشیدن رشته‌های نخ در بالا و پایین یکدیگر، پارچه می‌کند. ماشین بافندگی با وصل کردن حلقه‌های کوچک نخ، بافتهٔ پنبه‌ای تولید می‌کند.

لباس‌های پنبه‌ای

در دنیا و همچنین در کشور ما از پارچهٔ پنبه‌ای، لباس‌های گوناگونی درست می‌کنند: پیراهن، بلوز و شلوار. تکه‌های پارچه به‌وسیلهٔ نخ پنبه‌ای به یکدیگر دوخته می‌شوند.
پنبه، مادهٔ مناسبی برای لباس‌های تابستانی است. پارچهٔ پنبه‌ای، سبک و خنک است، ولی می‌توان از آن، لباس‌های سفت و محکمی مثل شلوار جین هم تهیه کرد.

رنگ و طرح

می‌توان با استفاده از نخی که قبلاً رنگ‌شده است، پارچهٔ پنبه‌ای رنگی تولید کرد. اما گاهی اوقات، پارچه را پس از بافته شدن، رنگ می‌کنند.
در پارچه‌هایی که نقش و نگار دارند، نخ‌های رنگی مختلفی به‌کاررفته است. طرح‌های رنگی را می‌توان روی پارچهٔ ساده چاپ کرد. در این عکس، هنرمند با دست خود در حال چاپ طرح، روی پارچه است.

پنبهٔ تصفیه‌شده و کاغذ

تمام پنبه‌های کشت‌شده به الیاف تبدیل نمی‌شود. مقداری از پنبه به‌صورت پنبهٔ تصفیه‌شده در کمک‌های اولیه به کار می‌رود.
کاغذ از مخلوط الیاف چوب، آب و چسب تهیه می‌شود. اگر الیاف پنبه با الیاف چوب، مخلوط شوند، کاغذ ظریف، ولی محکمی به دست می‌آید.

استفاده‌های دیگر از پنبه

فقط الیاف به‌دست‌آمده از بوتهٔ پنبه برای تولید نخ و پارچه به کار می‌روند. با فشردن قسمت‌های داخلی دانه‌های پنبه، روغن پنبه‌دانه به دست می‌آید. آنچه باقی می‌ماند، خوراک خوبی برای گاو و گوسفند است.
بعضی از الیاف پنبه، برای تولید نخ، خیلی کوتاه هستند. از این الیاف، در بالشتک‌های مبلمان خانه و صندلی اتومبیل استفاده می‌شود.

پنبه در اطراف ما

همه ما از پارچه‌های پنبه‌ای، ملافه، روبالشی، پرده و رومیزی تهیه می‌کنیم. هنرمندان با نخ پنبه‌ای گلدوزی می‌کنند. حوله هم از پنبه ساخته می‌شود. الیاف پنبه‌ای، آب را خیلی خوب جذب می‌کنند.

نخ پنبه

لیف پنبه، الگوی الیاف نساجی است و بر روی سطح پنبه‌دانه درون غوزه پنبه، از بوته‌ای که گاه به بلندی آن به یک متر می‌رسد، رشد می‌کند (به‌طور متوسط هر بذر دارای ۴۰۰۰ لیف است و حداکثر ۲۰۰۰۰ لیف از آن استحصال می‌شود) و در تأمین نیازهای انسان نسبت به پوشاک، بسیار سودمند است.
این لیف از ۵۰۰۰ سال پیش در هند پرورش می‌یافته و کشت وسیع پنبه برای استحصال و استفاده در ریسندگی اولین بار در مصر انجام شد؛ اسپانیایی‌ها هنر ریسندگی پنبه را در قرن هشتم آغاز و بعدازآن چین و ژاپن نیز آغاز نمودند. برخی پنبه را به قاره آمریکا منتسب می‌دانند، در پرو پارچه تاری پودی مربوط به ۴۵۰۰ سال پیش وجود دارد و در سال ۱۸۰۰ مهم‌ترین محصول آمریکا بوده است (به دلیل ساخت دستگاه جداسازی الیاف از غوزه) پارچه‌های پنبه‌ای مطلوب‌ترین و پرمصرف‌ترین منسوج در جهان است و روزبه‌روز، زمینه ارائه خدمات آن به انسان افزایش می‌یابد. در تمام موارد نظیر مصرف‌های پوششی (از جوراب تا کالِ و لباس‌زیر و رو)، بهداشتی (حوله‌ها، گلوله‌های پنبه جهت جلوگیری از صدا تاباند زخم‌ها و جاذب رطوبت بهداشتی) و صنعتی (از بند کفش تا تور ماهیگیری و طناب‌های متوقف کننده اضطراری وسایل سنگین) نقش ارزشمند لیف مشاهده می‌شود.
گوناگونی این لیف، بسیار وسیع است و تنوع آن از عوامل طبیعی مثل خاک، رطوبت، وضعیت آب‌وهوای منطقه، کود و عوامل مشابه دیگر ناشی می‌گردد. مرغوبیت پنبه بر اساس پارامترهای رنگ، ظرافت، طول، استقامت و قدرت آن پایه‌گذاری می‌شود. پنبه تنها لیفی است که هرچه مرطوب‌تر گردد بر استقامتش افزوده می‌شود، این امتیاز، شستشوی منسوجات پنبه‌ای را راحت‌تر می‌کند.
با افزایش رطوبت طول آن بلندتر و بر ظرافتش افزوده می‌شود. به عبارتی، کاهش رطوبت در الیاف پنبه، از قد و ظرافت آن کاسته آن را زبر و شکننده‌تر می‌نماید. الیاف پنبه در طول بین ۲/۳ تا ۵/۶۳ میلی‌متر و قطر ۱۵ تا ۲۰ میکرون مشاهده می‌شود (طول پنبه جهت ریسندگی ۲/۲۲ تا ۸/۳۱) و دارای ساختمان لایه‌لایه است. این ساختار استثنایی، لیف پنبه را مقاوم و متفاوت از بقیه الیاف ساخته است. لیف پنبه در جهت طول تابدار و در مقطع، لوبیایی_کلیوی شکل است. همچنین، سطح لیف به دلیل الیِ ای بودن در جهت طول، ناهموار و موج‌دار است. مجموعه این صفات توان ریسیده شدن لیف را نسبت به بقیه الیاف طبیعی، مطلوب‌تر و زیردست آن را برجسته‌تر می‌کند.
پنبه خاصیت کشسانی بسیار ناچیز دارد و به‌راحتی چروک می‌شود، سازگار با بدن و دهنده احساس مطلوب به انسان است. اگر لایه چربی روی لیف از آن گرفته شود، جاذب رطوبت خوبی است. در مقابل مواد قلیایی آسیب‌پذیر نیست و تحت عمل مرسریزلسیون، براق، شفاف و قوی‌تر می‌شود.
پارچه پنبه‌ای بعد از شستشو، جمع یا کوتاه می‌گردد. منسوجات پنبه‌ای، تحت اثر نور خورشید قرار می‌گیرد و اگر به مدت طولانی در مقابل حرارت نور خورشید واقع شود، به زردی می‌گراید و از استقامت آن کاسته می‌شود. همچنین، در شرایط مرطوب، حالت پوسیدگی پیدا می‌کند. عملیاتی که در تکمیل پارچه پنبه‌ای (بر اساس مورد مصرف نهایی) به کار گرفته می‌شود، نشانگر صفاتی دیگر از لیف پنبه است. به همین دلیل، ذکر بعضی از آن‌ها دور از فایده نیست. لیف پنبه به علت سفید نبودن، سفیدگری کامل می‌شود و جهت کسب استقامت کافی و براقیت و جذب رنگ، مرسریزه می‌گردد. برای به دست آوردن براقیت لازم، کالندر و برای جذب آب بیشتر عمل گرفتن روغن طبیعی انجام می‌شود. به‌منظور جلوگیری از چروک شدگی، عمل ضد چروک صورت می‌پذیرد.
الیاف نخ پنبه از خواص فیزیکی و مکانیکی و مشخصه‌های مختلف کیفی برخوردار است که در رفتار فرایندی، راندمان تولید و بلاخره نخ و پارچه تأثیر بسزایی دارد علاوه بر این تغییرات مهم نخ مانند نمره تاب، استحکام، ازدیاد طول و عیوب نخ مخصوص برای نخ‌های بریده‌شده حتمی است این تغییرات در ویژگی‌های نخ در طول فرایند تولید و هم بعد از تولید خیلی دشوار است. بنابراین ارتباط بین این مشخصات برای جلوگیری از مشکلات باید به‌طور واضح معلوم گردد همچنین پیش‌بینی خصوصیات مهم کیفی نخ مانند خواص کششی، پرز و جرمی نخ) از ویژگی‌های مواد خام هدف اساسی بسیاری از محققان در دو دهه گذشته بوده است.
به‌طورکلی دو شیوه اصلی مانند روش‌های آماری و روش‌های تحلیلی و تئوریکی در بررسی‌های گذشته مورداستفاده قرارگرفته شده است. ویژگی دیگر نخ پنبه ازدیاد طول نخ تا حد پارگی است که این خصوصیت نیز روی کارایی نخ‌ها در پیچی و بافندگی تأثیرگذار می‌باشد. ازدیاد طول نخ نیز به خواص الیاف، تاب نخ و نمره نخ بستگی دارد. یکنواخت نبودن نخ نیز برگ خرید مهمی در کیفیت و کارایی نخ و پارچه است. تغییرات تعداد الیاف در سطح مقطع نخ عامل اصلی یکنواخت نبودنان است همچنین پارامترهای ماشین. روش ریسندگی. نمره نخ و بعضی مشخصه‌های دیگر الیاف نخ اثر مستقیمی روی یکنواخت نبودنان دارند.
قسمت اعظم رشد الیاف پنبه در بیست روز اول است بقیه در ۴۰ الی ۵۰ روز بعد رشد خواهد کرد. بعد از آن در کارخانجات پاک کردن پنبه که دران محل الیاف پنبه را از پنبه‌دانه جدا می‌کنند که در ایران بیشتر رایج بوده و در دو منطقه گرگان و گنبدکاووس وجود دارد در این کارخانه‌ها از الیاف نخ پنبه‌ای درست می‌کنند که از این نخ استفاده‌های گوناگونی می‌توان کرد مثل پارچه قالی و گلیم و زیلو. این الیاف پنبه‌ای که از سلولز تشکیل می‌شوند در بخش اقتصادیان قدر بااهمیت است که به آن طلای سفید هم می‌گویند. کیفیت و مرغوب بودن این الیاف پنبه به شرایط اقلیمی و محیط پرورش آن‌ها بستگی دارد. بهترین و مرغوب‌ترین نوع پنبه به رنگ سفید است.

مصارف نخ پنبه

نخ پنبه مصارف زیادی دارد که یکی از این مصارف کاربرد آن در فرش است که در نخ چله و پود فرش از آن استفاده می‌شود. الیاف پنبه خصوصیت‌های زیادی دارد مانند خواص شیمیایی و فیزیکی و مانندان ها که از استحکام زیادی برخوردار بوده و الیاف پنبه توسط تابیدن استحکام می‌یابد البته در اندازه‌های استاندارد.
الیاف پنبه در برابر حرارت و مواد قلیایی مقاومت و پایداری خوبی دارد و اسیدهای غلیظ و قوی باعث می‌شود که الیاف تجزیه شوند. حشرات بید هم روی ان تأثیری ندارند. از عوامل کیفی پنبه طول، ظرافت و رنگ ان است. دارای طول و قطرهای متفاوتی است. هرچه طول الیاف بلندتر و بیشتر باشد و قطران نازک‌تر باشد الیاف پنبه بهتر و مرغوب‌تری خواهیم داشت.
طول الیاف معمولاً به پنج قسمت تقسیم خواهد شد:
الیاف کوتاه
الیاف متوسط
الیاف بلند متوسط
الیاف بلند
الیاف بسیار بلند
قطر الیاف: الیاف ظریف وزن کمتری دارند بنابراین ظرافت با وزن الیاف رابطه مستقیمی دارد.
تار ظریف: تاری که وزنان بین ۹/۳/۳ هزارم گرم است.
تار خیلی ظریف: تاری که وزنان کمتر از سه‌هزارم گرم است.
تار متوسط: تاری که وزنان بین ۹ /۴/۴ هزارم گرم است.
تار خشن: تاری که وزنان بین ۹/۵/۵ هزارم گرم است.
تار خیلی خشن: تاری که وزنان از ۶ هزارم گرم بیشتر باشد.

خواص فیزیکی و شیمیایی الیاف پنبه

برش الیاف پنبه در زیر ذره‌بین به شکل قلوه است. الیاف به‌صورت مجعد می‌باشد. دردمای ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد به بالا زرد شده و سوزانده می‌شود. اسیدهایی مثل اسیدسولفوریک و اسیدکلریدریک سلول‌های پنبه را از بین می‌برد. اسیدهای قلیایی غلیظ سلول‌های پنبه را متلاشی کرده اما اسیدهای قلیایی رقیق رویان تأثیر زیادی ندارد. به‌جز الیاف طبیعی پنبه الیاف دیگری وجود دارد که ساخته دست انسان است و مصنوعی می‌باشد برای جدا کردن الیاف طبیعی پنبه از مصنوعی ان باید از روش‌های تشخیص فیزیکی و شیمیایی استفاده کنیم.

تشخیص فیزیکی

اگر الیاف پنبه طبیعی باشد در مقابل حرارت به‌سرعت آتش‌گرفته و می‌سوزند و بعدازاین که آتش خاموش شد از آن دود تیره‌رنگ خارج می‌شود و بوی کاغذ سوخته می‌دهد و خاکستر بسیار نرمی تولید می‌شود.

تشخیص شیمیایی

اگر ۵ گرم از الیاف پنبه را در ۱۰۰ میلی‌لیتر اسیدسولفوریک ریخته و به مدت ۲۰ دقیقه آن را بجوشانیم الیاف پنبه در اثر حرارت و گرما و اسید به‌صورت رشته درامدِ و در کل حالت اولیه خود را ازدست‌داده و کاملاً دران حل می‌شود و بعدازآن محلول را از کاغذ صافی که از قبل وزن شده بود عبور دهیم و سپس وزن کاغذ صافی را از وزن قبلیان کم کنیم رقم باقیمانده مربوط به الیاف پنبه است و اگر این مقدار بیشتر از یک درصد باشد پنبه ناخالصی داشته است. از نخ پنبه می‌توان استفاده‌های زیادی کرد و در برطرف کردن نیازهای بشر نقش اساسی و مهمی دارد ازجمله مصارف نخ پنبه می‌توان به مصارف خانگی و صنعتی و……. اشاره داشت.

نخ‌ریسی

اکثراً بیشتر پنبه به نخ پنبه‌ای تولید می‌شود. پنبه‌ها را به کارخانه‌های ریسندگی نخ می‌برند و در کارتون‌هایی که عدل نام دارد قرار می‌دهند، بعد از بردن پنبه به کارخانه این بسته‌ها را باز می‌کنند و الیاف پنبه را شانه می‌زنند تا بتوان آن‌ها را به‌خوبی دسته‌بندی و مرتب کنند بعد از آن با پیچاندن و تاباندن به رشته‌های بلند و باریک تبدیل می‌کنند.

قیاس و سنجش بین نخ کارد و شانه شده

ازلحاظ شستن پارچه گرد باف و ثابت بودن نور که از نخ شانه یا کارد تولیدشده باشد تفاوت چندانی باهم ندارند.
پارچه‌های گرد باف تولیدشده از نخ شانه یا کارد ازنظر ثبات سایشی در برابر ثبات رنگ تفاوت کمی دران وجود دارد.
در نمره‌های یک اندازه نخ، نخ شانه و کارد قطعاً ویژگی‌های متفاوتی باهم دارند که بر روی پارچه تأثیر می‌گذارد.
نوع جنس نخ شانه و کارد بر روی وزن پارچه بسیار مناسب است و در نمره‌های یکسان نخ وزن نخ کارد کمتر از نخ شانه است.
نخ شانه از نخ کارد یکنواخت‌تر و صاف و بهتر است.
پیچ‌وتاب نخ شانه شده از نخ کارد کمتر می‌باشد.
پرز و نپ در نخ کارد بیشتر دیده می‌شود.
درخشندگی و زیبایی نخ شانه شده بیشتر از نخ کارد می‌باشد.
نخ شانه شده از تولید نخ کارد تهیه و به‌تدریج پیشرفت و به انجام می‌رسد.
در پارچه گرد باف نخی که از نخ شانه شده تهیه می‌شود ریزش کمتری دارد و باعث می‌شود که این پارچه بعدازآن اتمام کار وزن کمتری داشته باشد.
پارچه‌ای که از نخ شانه بافته‌شده تمایل به پیلینگ (پرز دانه) کمتر و مقاومت سایش بالاتری خواهد داشت.
نخ شانه از نخ کارد گران‌تر است.
استفاده از نخ شانه در بافت پارچه باعث می‌شود که پارچه لطافت بیشتری داشته باشد.
پارچه‌ای که از نخ کارد بافته می‌شود آب رفت بیشتری دارد.
در نخ‌هایی با نمره یکسان نخ کارد استحکام کمتری از نخ شانه دارد.

کاربرد و آشنایی نخ پنبه در نساجی

تعداد زیادی از پارچه‌ها از نخ پنبه تولید می‌شوند حتی بسیاری از الیاف دیگر را با الیاف پنبه در هم آمیخت مانند مخلوط ابریشم مصنوعی با الیاف پنبه یا مخلوط پلی‌استر با نخ پنبه علاوه بر این می‌شود نخ پنبه را همراه نخ کشیده شده مخلوط‌کنیم و لباس‌های جین و حالت کش‌دار تولید کرد و از آن در فصل سرما استفاده کرد. نخ پنبه پرکاربردترین و مهم‌ترین نخ در صنعت نساجی است. برای تولید نخ پنبه و پارچه بسته به نوع کاربرد استفاده خواهد شد. چون این الیاف جذب رطوبت بالایی دارد و از راحتی پوشش برخوردار است و دسترسی آسان به آن در بخش‌های مختلف و به شکل‌های متفاوت مورداستفاده است مانند لباس نوزادان، دستمال‌کاغذی، کالای خواب، پانسمان‌ها، شلوار جین، حوله، لوازم بهداشتی و… به شکل بافته‌شده یا بافته نشده.
اکثر مردم وقتی پنبه را می‌بینند که به پارچه تبدیل‌شده است یا اینکه به شکل یک لباس نخی مرغوب درآمده و نمی‌دانند که چه مراحلی را طی می‌کند، تا به دستشان برسد.

مراحل تولید نخ پنبه

برداشت پنبه از مزارع
کاردینگ
شانه کردن
ریسندگی
تاب دادن الیاف
رنگرزی
هرکدام از این مراحل دارای پیچیدگی‌های خاصی می‌باشد که متخصصان آن قسمت را می‌خواهد، اما در اینجا به بخش کوچکی از این مسائل می‌پردازیم.

کاردینگ

این قسمت از فرآیند تولید نخ که بعد از برداشت محصول می‌باشد از اهمیت بالایی برخوردار است.
خارج کردن پنبه‌ها از پوسته و تمیز کردن فیبرها را کاردینگ می‌گویند، پیوستگی و تکراری بودن الیاف به‌دست‌آمده در این مرحله و یکدست بودن الیاف بسیار اهمیت دارد.

نکاتی درباره احداث کارگاه نخ‌ریسی پنبه‌ای

محصول تولیدی انواع نخ‌ریسیده شده (Spun yarn) از جنس پنبه خالص، مخلوط پنبه با الیاف مصنوعی و صد در صد مصنوعی خام با نمره انگلیسی بین (۴۰ ـ ۱۰) یک‌لا در سیستم ریسندگی چرخانه‌ای (اپن‌اند) می‌باشد. محصول تولیدی بسته به نوع کاربرد، محصول مصرفی و فرآیند تولید در طبقات متفاوتی قرار می‌گیرند، که هریک دارای ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خود خواهد بود. محصول تولیدی ازنقطه‌نظرات ذیل قابل‌تقسیم بندی می‌باشد.

طبقه‌بندی محصول ازلحاظ کاربرد

نخ‌های پنبه‌ای به‌طور عمده به مصارف زیر می‌رسند:
۱ ـ نخ تار در ماشین بافندگی تاروپودی
۲ ـ نخ پود در ماشین بافندگی تاروپودی
۳ ـ نخ مورد مصرف در بافندگی حلقوی (کش‌بافی)
نخ‌های تار نسبت به نخ‌های دیگر دارای تاب در متر بیشتری هستند و نخ‌های کش‌بافی به دلیل لزوم خاصیت ازدیاد طول در آن‌ها دارای تاب در متر کمتری خواهند بود.

طبقه‌بندی نخ‌های پنبه‌ای ازلحاظ نوع مواد اولیه

به‌طور عمده تمامی نخ‌های ریسیده شده در سیستم الیاف کوتاه را نخ پنبه‌ای میگویند. این نخ‌ها می‌توانند صد در صد پنبه یا مخلوط پنبه با الیاف مصنوعی باشند. مخلوط پنبه ـ ویسکوز و پنبه ـ پلی استر از ترکیب‌های رایج در سیستم ریسندگی می‌باشد.
طول متوسط الیاف پنبه نشان‌دهنده نوع پنبه مورداستفاده می‌باشد. معمولاً هرچه پنبه بلندتر باشد، رسیده‌تر است و هرچه رسیده‌تر باشد، ظریف‌تر. در فرآیند ریسندگی اگر نخ‌های ظریف موردنظر باشد، باید از الیاف پنبه با طول زیاد استفاده شود.
زیرا در این صورت کارکرد ماشین دچار مشکل شده ضایعات افزایش می‌یابد. از طرف دیگر استفاده الیاف پنبه با طول زیاد استفاده شود. زیرا در این صورت کارکرد ماشین دچار مشکل شده ضایعات افزایش می‌یابد. از طرف دیگر استفاده الیاف پنبه با طول زیاد برای نخ‌های ضخیم نیز مقرون‌به‌صرفه نمی‌باشد.
– رنگ پنبه هرچه سفیدتر باشد بهتر است اما این امر را به‌عنوان یک اصل نمی‌توان در نظر گرفت به‌عنوان‌مثال پنبه‌های مصری یا مازندرانی باوجود مرغوبیت به زردی متمایل هستند.
ـ درجه خلوص پنبه و عدم وجود ناخالصی‌های گیاهی و غیره نیز از مشخصه‌های پنبه می‌باشد.
ـ میزان رطوبت مجاز پنبه طبق قانون تجارت بین‌المللی نبایستی از ۵۵/۸ تجاوز کند.
مجموعه عوامل فوق می‌تواند که در طبقه‌بندی نخ‌های تولیدی ازنقطه‌نظر نوع مواد اولیه مؤثر باشند.

طبقه‌بندی نخ‌های پنبه‌ای ازلحاظ نوع فرآیند تولید

خط ریسندگی پنبه‌ای، بسته به نوع محصول مورد انتظار ازلحاظ ظرافت، استحکام، یکنواختی و دیگر فاکتورهای موردنظر می‌تواند جهت تولید نخ‌های زیر در فرآیند تولید و چگونگی عملکرد فنی، سیستم تفاوت‌هایی داشته باشد.
۱ ـ نخ پنبه‌ای شانه شده
۲ ـ نخ پنبه‌ای کارد
۳ ـ نخ پنبه (اپن‌اند) Open – end

کاربرد نخ پنبه‌ای

محصول تولیدی در این واحد انواع نخ‌ریسیده شده (Spun yarn) از جنس پنبه خالص، مخلوط پنبه با الیاف مصنوعی و صد در صد مصنوعی خام با نمره انگلیسی (۴۰ ـ ۱۰) یک‌لا در سیستم ریسندگی چرخانه‌ای (اپن‌اند) می‌باشد و کاربرد اصلی محصول به‌عنوان ماده اولیه برای بافت پارچه‌های صد در صد پنبه‌ای، مخلوط پنبه با الیاف مصنوعی و صد در صد مصنوعی می‌باشد و نیز نخ‌های پنبه‌ای در قالی‌بافی، پتو بافی، تولید نخ خیاطی و گلدوزی و برخی دیگر از تولیدات به‌عنوان ماده اولیه به مصرف می‌رسد.

کشورهای عمده تولیدکننده و مصرف‌کننده

کشورهای چین، هند و پاکستان بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده نخ پنبه‌ای جهان به شمار می‌آیند. این سه کشور حدود ۷۶ درصد از نخ پنبه‌ای جهان را تأمین می‌نمایند که در این میان کشور چین ۵۷ درصد از نخ پنبه‌ای جهان را به خود اختصاص داده و بزرگ‌ترین تولیدکننده نخ پنبه‌ای در جهان محسوب می‌شود.

اهمیت استراتژیک

با توجه به نیاز بشر جهت هرچه بهتر استفاده نمودن از منابع طبیعی، پنبه بهترین لیف طبیعی است که انسان می‌تواند ازآن‌جهت تولید پوشاک استفاده نماید. درنتیجه مصرف نخ‌های پنبه‌ای و مخلوط آن با دیگر الیاف به علت نیاز بشر در جهان رو به افزایش است. از طرفی با توجه به اینکه صنعت نساجی گسترده‌ترین صنعت کشور ازنقطه‌نظر تعداد زیر بخش‌ها و نیروی انسانی فعال در آن است و توسعه پایدار آن باعث ثبات در وضعیت اشتغال و اقتصاد افراد بسیاری از جامعه می‌شود تولید محصول فوق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

فرآیند نخ‌ریسی پنبه‌ای

– سیستم ریسندگی الیاف کوتاه
در این روش ریسندگی، انواع نخ‌های پنبه‌ای و مخلوط پنبه با الیاف مصنوعی که دارای طول متوسط شبیه به الیاف پنبه می‌باشند، تولید می‌گردد. ریسندگی الیاف کوتاه شامل مراحل زیر است:
۱ ـ باز کردن و تمیز کردن از گردوغبار، ناخالصی‌های گیاهی و معدنی و گردوغبار
۲ ـ باز کردن لیف به لیف الیاف و تولید فتیله کاردی
۳ ـ انجام عمل چند لاکنی جهت تولید فتیله یکنواخت و بالا بردن درجه توازی الیاف در فتیله
۴ ـ تقلیل جرمی خطی فتیله و اعمال تاب به الیاف خروجی از مکانیزم ریسندگی.
۵ ـ درصورتی‌که تولید نخ ظریف‌تری موردنظر باشد مراحل شانه‌زنی شامل مقدمات شانه و ماشین شانه به مراحل تولید نخ یک‌لا افزوده خواهد گردید. به‌طورکلی روش‌های معمول ریسندگی الیاف کوتاه به دودسته تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
ریسندگی به روش رینگ و ریسندگی به روش الیاف آزاد (چرخانه‌ای). علاوه بر دو روش فوق روش‌های دیگر تولید نخ در سیستم الیاف کوتاه مثل ریسندگی اصطکاکی و امثال این‌ها نیز وجود دارد که ازنظر صنعتی قابل‌توجه می‌باشند.

الف) ریسندگی به روش رینگ

تولید نخ در سیستم ریسندگی رینگ به دو روش ریسندگی نخ شانه شده و ریسندگی نخ کاردی تقسیم می‌گردد که در هر دو روش الیاف پس از تغذیه به خط حلاجی بسته به نوع الیاف مصرفی از یک‌تا سه مرحله زننده و بازکننده، عبور کرده توسط کانال مکش الیاف (شوت فید) و یا ماشین بالش یک‌لا یکنواخت جهت تغذیه به ماشین کاردینگ تولید می‌گردد.
در ماشین کاردینگ الیاف تحت کشش تبدیل به فتیله الیاف با جرم خطی در حدود یک‌دهم لایه تغذیه می‌شوند. این الیاف به‌صورت نسبی موازی شده و حتی‌المقدور از ناخالصی‌ها پاک‌شده‌اند پس از مرحله کاردینگ تعداد شش یا هشت عدد فتیله کاردی توسط ماشین کشش (چندلاکنی) تبدیل به یک فتیله شده و به این وسیله فتیله یکنواخت‌تری حاصل می‌گردد.
در بسیاری از موارد خصوصاً برای تولید نخ‌های ظریف دریکی از مراحل ماشین کشش از دستگاه‌ترمیم نایکنواختی فتیله (اتولولر) استفاده می‌گردد. پس از عبور الیاف از ماشین کشش اول مسیر الیاف در دو روش تولید نخ شانه شده و نخ کاردی جدا می‌گردد.
برای تولید نخ شانه شده تعداد ۲۰ عدد از فتیله‌های تولیدی در پاساژ اول کشش توسط ماشین مقدمات شانه (ربین وایندر) به‌صورت بالشچه قابل تغذیه به ماشین شانه درمی‌آید. در ماشین شانه‌زنی که عملیات به‌صورت منفصل انجام می‌گیرد الیاف کوتاه کاملاً از فتیله‌ها جدا می‌گردد.
در تولید نخ کاردی به روش رینگ فتیله کاردی پس از دو مرحله عملیات کشش و چندلاکنی توسط ماشین پخش‌برگ تبدیل به نیمچه نخ می‌شود. در ماشین رینگ نیمچه نخ تبدیل به یک‌لا می‌گردد. آخرین مرحله تولید تبدیل ماسوره رینگ به بو بین پیچی نخ می‌باشد. به‌این‌ترتیب مراحل مقدمات شانه، شانه برای تولید نخ کاردی حذف می‌گردد و معمولاً تعداد مراحل کشش نیز کمتر خواهد بود.

ب) ریسندگی الیاف آزاد (چرخانه‌ای)

ویژگی عمده کلیه سیستم‌های ریسندگی چرخانه‌ای، تبدیل الیاف به صورت کاملاً مجزا از هم (تک لیف) و به دنبال آن تجمع مجدد الیاف و الحاق آن‌ها به انتهای نخ، از طریق اعمال تاب می‌باشد.
بدین ترتیب امکان انجام عملیات تابیدن و پیچیدن نخ تولیدی توسط دو مکانیزم مستقل و متفاوت فراهم می‌گردد. تجمع الیاف در داخل شیار یک جسم گردان به نام چرخانه انجام می‌شود. چون ماشین‌های چرخانه‌ای توسط کارخانه‌های متعددی ساخته می‌شود.
لذا با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. اما این تفاوت‌ها بیشتر به طرح و ساخت ماشین مربوط است و ازنظر فنی تفاوت‌های اندکی وجود دارد. مهم‌ترین اختلاف فن واحدهای ریسندگی چرخانه‌ای در قسمت تغذیه به چرخانه نهفته است، که در آن غلتک زننده یا از سیستم غلتک‌های کششی (مانند ماشین ریسندگی رینگ) استفاده می‌شود.
اکثر ماشین‌های چرخانه‌ای دارای غلتک زننده هستند که ماشین ریسندگی با استفاده از آن‌ها محدودیتی ازنظر افزایش سرعت نخواهد داشت. تعداد معدودی از تولیدکنندگان ماشین‌های ریسندگی، ماشین‌های چرخانه‌ای با سیستم کشش غلتکی به‌جای غلتک زننده ارائه می‌کنند.

مراحل سیستم ریسندگی چرخانه به شرح زیر می‌باشند.

تغذیه فتیله
الیاف تغذیه‌شده که عمدتاً به صورت فتیله ماشین چندلاکنی می‌باشد، از طریق یک شیپوری که بین غلتک تغذیه و صفحه تغذیه واقع است، به یک غلتک بازکننده که با سرعت زیادی دوران می‌کند تغذیه می‌شوند.
باز کردن فتیله
غلتک بازکننده که با سرعت زیادی دوران می‌کند، الیاف موجود در فتیله را که توسط غلتک تغذیه و صفحه تغذیه گرفته‌شده‌اند، شانه کرده و به صورت تک لیف درمی‌آورد و در راستای دوران غلتک، آن‌ها را به جلو منتقل می‌کند.
انتقال الیاف به داخل چرخانه
به دلیل وجود نیروی گریز از مرکز و به‌ویژه مکش ایجادشده در محفظه چرخانه، الیافی که توسط غلتک بازکننده به صورت تک لیف درآمده‌اند و از طریق کانال انتقال الیاف به دیواره داخلی چرخانه هدایت می‌شوند.
جمع‌آوری الیاف در شیار چرخانه
به‌واسطه وجود نیروی گریز از مرکز در چرخانه و تغذیه الیاف به صورت اریب، الیاف به سمت دیواره مخروطی شکل چرخانه حرکت نموده و در قسمت شیار چرخانه که بیشترین قطر را دارا می‌باشد تجمع کرده و به صورت حلقه‌ای از الیاف درمی‌آیند.
تشکیل نخ
چنانچه نخی از طریق لوله برداشت وارد شیار چرخانه شود، در این صورت دوران چرخانه سبب چرخش و تابیدن قسمت بیرونی نخ از لوله برداشت‌شده و این تاب دریافتی به قسمتی از نخ که در داخل چرخانه قرار دارد منتقل می‌گردد.
در این صورت انتهای نخ در راستای محورش دوران نموده و به‌طور مداوم، الیاف متمرکزشده در شیار چرخانه نیز به انتهای آن می‌پیوندند و هم‌زمان نخ تشکیل‌شده به‌طور مداوم بیرون کشیده می‌شود.
برداشت و پیچش نخ تولیدی
نخ تشکیل‌شده در چرخانه به‌طور مداوم توسط جفت غلتک تولید از میان لوله برداشت بیرون کشیده می‌شود و بر روی یک بسته استوانه‌ای شکل پیچیده می‌شود. در صورت پارگی نخ، دستگاه توقف اتوماتیک نخ، تغذیه الیاف به غلتک بازکننده را متوقف می‌سازد.
با قرار دادن خازن یا حس کننده‌های نوری در مسیر عبور نخ می‌توان عیوب نخ (نقاط نازک و ضخیم) را اندازه‌گیری و در صورت تجاوز آن‌ها از محدوده تعیین‌شده نسبت به رفع آن‌ها اقدام نمود.

ماشین‌آلات موردنیاز احداث کارگاه نخ‌ریسی پنبه‌ای

• ماشین‌آلات قسمت حلاجی
• کاردینگ
• کشش (چندلاکنی) پاساژ ۱
• کشش (چندلاکنی) پاساژ ۲
• ریسندگی چرخانه
• دستگاه بخار نخ
• کمپرسور هوای فشرده
• ترازوی الکتریکی

کد آیسیک مرتبط با طرح تولید نخ پنبه

کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات ، مدارک و اموال ، سالها است که در سطح شرکت ها و زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به بررسی های انجام شده کد آیسیک طرح تولیدنخ پنبه به شرح جدول ذیل می باشد.

Product Name

کد تعرفه گمرکی مرتبط با طرح تولید نخ پنبه

تعرفه یا به عبارت دیگری(TARIFF) یک نوع معیار رقمی و یا عددی می باشد برای شناسی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا .
تعرفه گمرکی میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا می باشد.تعرفه گمرکی در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم و روش های خاصی از قبیل اداره گمرک،آمار،حمل و نقل،بیمه و غیره طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.

Product Name

وضعیت واحد های فعال طرح تولید نخ پنبه

در طرح تولید نخ پنبه تعداد ۱۵۲ واحد با ظرفیت ۲۵۳۴۹۵ تن فعال میباشند.

پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری طرح تولید نخ پنبه

ظرفیت : ۱۷۰۰ تن
نرخ برابری دلار : ۳۰۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۱۶۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۸۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۱۵۰ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۳۶۰میلیارد تومان (بدون احتساب هزینه زمین)
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۲۸۰ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۲۴ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: