طرح تولید بذر هیبریدی
- 2 دی 1399
- ۳
- بازدیدها: 1,460
- دسته بندی:
طرح تولید بذر هیبریدی
بذر ها به سه روش اصلی در کشاورزی اصلاح میشوند.گرده افشانی آزاد و در محیط طبیعی : این روش به این صورت است که بذر جدید بطور تصادفی و کاملا طبیعی با کمک حشرات ، پرندگان و باد بوجود می آید.
هیبریداسیون ( دو رگ گیری ) : که در گلخانه ها و مزارع از بین دو یا چند گیاه بذر تولید میشود.
بذر هیبریدی چیست
بذر هیبریدی که اشاره به بذر F1 دارد، به طور مستقیم از پیوند دو والد که از لحاظ ژنتیکی کاملا از هم متمایز هستند ایجاد می شود و در نهایت به بذری تبدیل می شود که دارای ویژگی های هر دو والد خواهد بود. با توجه به این که واژه هیبرید(Hybrid) اشاره به نیروی هیبریدی هم دارد، بنابراین می توان گفت بذرهای هیبریدی همانطور که از اسمشان نیز مشخص است نسبت به والدین خود برتری کامل دارند چرا که ترکیبی از صفات کیفی و مفید هر دو والد هستند.
در واقع این نوع از بذرها برای دست یافتن به ویژگی های بهتر از الحاق دو یا چندین نوع گیاه بدست می آیند. به این ترتیب چنانچه کشاورزان برای عملیات کاشت از بذر استفاده می کنند بهترین گزینه برای آنها بذرهای اصلاح شده است. چرا که بذر ترکیبی هیبریدی منجر به تولید درختان و یا گیاهانی خواهد شد که علاوه بر پایداری و مقاومت بیشتر در برابر آفت ها و بیماری ها، دارای میوه ها و محصولات درشت تر و مرغوب تری خواهند بود و حتی در آخر منجر به تسهیل فرآیند برداشت این محصولات نیز می شود.
تاریخچه بذرهای دو رگه هیبریدی
اولین گیاهی که از بذرهای ترکیبی هیبریدی ایجاد شد گیاه ذرت بود که توسط هنری والاس در دهه ۱۹۲۰، بر اساس برخی از اکتشافات گرگور مندل در ژنتیک، با هدف کاهش هزینه ها و امکان دسترسی مردم به مواد غذایی با قیمت پایین صورت گرفت. بعد ها آزمایش های هیبریداسیون به بذر برنج منتقل شد و سپس به سایر محصولات غذایی مانند گوجه فرنگی، فلفل و درختان میوه گسترش یافت.
انواع بذرهای دو رگه هیبریدی
بذرهای هیبریدی همیشه نتیجه ای از پیوند بین دو نوع گیاه نیستند و بعضی از آنها می توانند حاصل از ترکیب سه گانه ای از گیاهان باشند، و حتی امروزه در جهان گونه هایی از گیاهان هیبریدی وجود دارند که از ترکیب ویژگی های شش نوع گیاه و یا بیشتر به وجود آمده اند. از سوی دیگر اخیرا پروژه های هیبریداسیون حتی به گیاه شناسان اجازه داده است تا برای گسترش این فعالیت و ایجاد انواع جدیدی از غذاها، با ترکیب برخی از ویژگی های میوه ها با سبزیجات و یا حتی حشرات و حیوانات در تلاش برای بهبود عملکرد و یا عمر مفید محصولات شوند که این مسئله باعث اعلام زنگ خطر از طرف تعدادی از متخصصان علوم تغذیه شده است که در مورد اثرات دراز مدت مواد غذایی تغییر ژنتیک یافته نگران هستند.
کدام بذرهای هیبریدی مناسب ترند؟
کاشت بذرهای هیبریدی به کشاورزان این اجازه را می دهد تا دقیقا بدانند چه چیزی از محصول انتظار می رود و از نظر نیاز به آب، حساسیت به بیماری و آفت، نیازهای تغذیه ای و عملکرد مورد انتظار، چگونه هستند. این بدان معنا است که آنها می توانند زمان کمتری را صرف کاشت و برداشت محصول مورد نظر نمایند و گیاهان بیشتری را در طول یک فصل رشدی مدیریت کنند. همچنین بسیاری از بذرهای هیبریدی طراحی شده اند تا بتوانند تنش برداشت اولیه، حمل و نقل طولانی مدت و نیز مدت زمان طولانی در قفسه های فروشگاه های میوه و تره بار را تحمل کنند. این تغییرات به ما اجازه داده است تا بتوانیم برخی از میوه ها را در هر زمانی از سال و در هر مکانی از دنیا داشته باشیم. در حال حاضر تولید بذر هیبریدی در کشاورزی و باغبانی مدرن و پیشرفته صورت می گیرد که منجر به افزایش چشمگیر تولیدات کشاورزی شده است.
ویژگی های بذر های هیبریدی
در کشاورزی ، بذر هیبریدی بذری است که از طریق هیبریداسیون ( دو رگ گیری ) تولید میشود. تولید بذر های هیبریدی در کشاورزی روز به روز در حال افزایش است و یکی از دلایل اصلی افزایش چشمگیر تولید محصولات کشاورزی در ۵۰ سال اخیر تولید همین بذر های هیبریدی است.
بذر هیبریدی از پیوند دو گیاه والد که کاملا باهم تفاوت دارند تشکیل میشود. بذر های هیبریدی نسبت به بذر های دیگر برتری کامل دارند زیرا ترکیبی از صفات برگزیده و مفید گیاه والد هستند. در واقع بذر های هیبریدی برای بهره مندی از بهترین صفات و ویژگی ها از پیوند دو یا چند گیاه تشکیل میشوند.
تفاوت بذر هیبرید و تراریخته ؟
بذر های هیبریدی با بذر های تراریخته کاملا متفاوت هستند. در بذر های تراریخته (GMO) ژنتیک و DNA گیاه در آزمایشگاه کاملا تغییر میکند که دارای عوارض بیشماری برای انسان و محیط زیست میباشد و بر خلاف کشاورزی ارگانیک است. اما بذر های هیبریدی تمامی خواص مفید و ارزشمند بین دو گیاه را جمع آوری میکند و از نظر ژنتیکی تغییری بر روی آن ها انجام نمیشود.
بطور کلی بذر های هیبریدی تحولی بزرگ در صنعت کشاورزی و باغداری بوده و با کشاورزی ارگانیک نیز هم جهت هستند.
نکاتی جهت اجرای طرح تولید و بسته بندی بذرهای هیبریدی
• اگر از بذر های هیبریدی بذرگیری شده و در نسل بعدی در زمین کاشته شوند ، گیاهان تولید شده شبیه والد خود نخواهند شد و گیاهان متفاوتی تولید خواهند شد . به همین جهت بذر های هیبریدی قابلیت تکثیر ندارند . برای تولید بذر های هیبرید جدید ، باید به منابعی که بذر های هیبریدی قبلی از آن ها تولید شده اند ، مراجعه شود . به همین جهت کشاورزان باید هرسال بذر های هیبرید را خریداری نمایند .
• بذر های هیبریدی بسیاری از ژن های خاص گیاهان را ازدست داده و بعضی از ویژگی ای خاص ازقبیل بافت گیاهان ، طعم و … در بذر های هیبریدی ازدست می رود .
• تولید بذر های هیبریدی از گیاهان زینتی مانند کاکتوس و ساکولنت ها نوعی ایراد می باشد ، چراکه سبب ازبین رفتن گونه اصلی و خالص گیاه خواهد شد . البته گاهی هم گونه های با ارزشی مانند هاورتیا ها بدست خواهند آمد .
مشکلات بذرهای هیبریدی
در مقابل محاسن ذکر شده در استفاده از بذرهای هیبریدی معایبی نیز به چشم می خورد که یکی از مهم ترین آنها از بین رفتن بسیاری از ژن ها در طول پیوند دو والد برای تولید بذر هیبریدی است که در این صورت ممکن است برخی ویژگی های اصلی و مخصوص محصولات نظیر رنگ، بو و مزه را نیز دستخوش تغییراتی کند. این تفاوت زمانی ملموس تر می شود که طعم میوه های باغچه های خانگی (غیر هیبریدی) را با برخی از محصولات فروشگاه های میوه و تره بار مقایسه می کنیم و متوجه متفاوت بودن طعم و بوی آنها می شویم.
ی همچنین نکته حائز اهمیت دیگر در خصوص این بذرهای ترکیبی هیبریدی این است که بعد از یک بار کاشت آنها و برداشت محصول هیبریدی F1 ، خواص ژنتیکی بذری که از محصولات جدید به دست می آیدو به آن بذر هیبریدی F2 نیز گفته می شود از چیزی که در مقابل F1 باید باشد بسیار متفاوت خواهد بود و بنابراین میزان کیفیت و کمیت محصولی که با این بذر جدید در برداشت بعد خواهیم داشت، بسیار کاهش می یابد. به همین منظور به کشاورزان توصیه می شود که در صورت استفاده از بذر ترکیبی هیبریدی برای کشت سال بعد از محصولات بدست آمده بذری تهیه نکنند زیرا با توجه به توضیحات داده شده اغلب مناسب نخواهند بود. در واقع بذر هیبریدی F2، حاصل از بذر به دست آمده از محصولات هیبریدی F1 است که کیفیت آن اغلب کاهش یافته و به همین دلیل بعضی از شرکت های تولید کننده بذر، بذر هیبریدی F2 را در هزینه های کمتری به کشاورزان ارائه می کنند.
برخی از افراد نگران ضعف غذایی موجود در گیاهان هیبریدی (به خصوص گیاهان مواد غذایی) و همچنین خطرات بهداشتی ناشناخته آنها هستند که ممکن است در اثر دستکاری های نادرست ژنتیکی این گیاهان به وجود آمده باشد. اما لازم به ذکر است محصول به دست آمده از بذرها و یا نهال های هیبریدی که اصلاح نژاد شده اند به هیچ وجه برخلاف کشاورزی ارگانیک نیستند و برای تولید آنها به روش کشت بافت یا اصلاح از طریق تکثیر بذر، هیچ دستکاری ژنتیکی صورت نمی گیرد. و این در حالی است که همانطور که در این مقاله هم به آن اشاره شد در محصولات تغییر ژنتیک یافته، دی ان ای تغییر کرده و ژن هایی از یک موجود زنده نظیر حشرات و یا حیوانات نیز با گیاه آمیخته شده است، بنابراین نقشه ژنتیکی آنها تغییر می یابد. همچنین باید به این نکته نیز اشاره کرد که چنین محصولاتی در تقابل با طبیعت و خلقت هستند و اغلب با عنوان تراریخته و یا GMO شناخته می شوند.
کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید بذر هیبریدی
کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات ، مدارک و اموال ، سالها است که در سطح شرکت هاو زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد.
| شرح محصول | کد آیسیک |
| بذر چغندر | ۰۱۱۱۴۱۲۳۴۵ |
| بذر انواع قارچ خوراکی | ۰۱۱۱۴۱۲۳۷۴ |
| بذر شبدر | ۰۱۱۱۵۱۲۳۴۷ |
| بذر یونجه | ۰۱۱۱۵۱۲۳۴۸ |
| بذر اسپرس | ۰۱۱۱۵۱۲۳۴۹ |
| بذر شلغم علوفه ای | ۰۱۱۱۵۱۲۳۵۰ |
| بذر ذرت علوفه ای | ۰۱۱۱۵۱۲۳۵۱ |
| بذر کلم پیچ علوفه ای | ۰۱۱۱۵۱۲۳۵۲ |
| بذر انواع گل | ۰۱۱۲۴۱۲۳۵۰ |
| بذر انواع میوه | ۰۱۱۲۴۱۲۳۵۱ |
| بذر انواع سبزیجات | ۰۱۱۲۴۱۲۳۵۲ |
| انواع بذر گیاهان علوفه ای | ۰۱۱۱۴۱۲۳۴۶ |
کد تعرفه گمرکی مرتبط با صنعت تولید بذر هیبریدی
تعرفه یا به عبارت دیگری(TARIFF) یک نوع معیار رقمی و یا عددی می باشد برای شناسایی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا .
تعرفه گمرکی میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا می باشد.تعرفه گمرکی در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم و روش های خاصی از قبیل اداره گمرک،آمار،حمل و نقل،بیمه و غیره طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.
| شرح محصول | کد تعرفه گمرکی |
| بذر چغندر | ۱۲۰۹۱۰۰۰ |
| بذر انواع قارچ خوراکی | ۰۶۰۲۹۰۱۰ |
| بذر شبدر | ۱۲۰۹۲۲۰۰ |
| بذر یونجه | ۱۲۰۹۲۱۰۰ |
| بذر اسپرس | ۱۲۰۹۲۹۹۰ |
| بذر شلغم علوفه ای | ۱۲۰۹۲۹۹۰ |
| بذر ذرت علوفه ای | ۱۲۰۹۲۹۹۰ |
| بذر کلم پیچ علوفه ای | ۱۲۰۹۲۹۹۰ |
| بذر انواع گل | ۱۲۰۹۳۰۰۰ |
| بذر انواع میوه | ۱۲۰۹۹۹۰۰ |
| بذر انواع سبزیجات | ۱۲۰۹۹۱۰۰ |
وضعیت واحد های فعال تولید بذر هیبریدی
در نمودار زیر تعداد واحدهای فعال تولید بذر هیبریدی در کشور به تفکیک استان آمده است . آمار ارائه شده محصول مورد نظر در نمودار زیر صرفا مربوط به اداره صمت می باشد .
وضعیت واردات و صادرات بذر هیبریدی
جدول واردات و صادرات بذر هیبریدی در کشور به تفکیک سال در شکل زیر آمده است. آمار ارائه شده محصول مورد نظر در نمودار زیر صرفا مربوط به اداره صمت می باشد.
مزایای استفاده از بذر های هیبریدی یا ترکیبی
رشد آسان و سریعتر
تولید میوه های درشت تر و مرغوب تر
بازده بالاتر
مقاومت بیشتر در برابر بیماری و آفت
برداشت آسان تر
صرفه جویی در مصرف آب
سازگار با آب و هوای منطقه
معایب و مضرات بذر هیبرید
بذر های هیبریدی گران تر هستند
تغییر رنگ ، بو و مزه در طول پیوند دو والد
بذری که از محصول بذر هیبریدی تهیه میشود ( بذر F2 ) دارای خواص ژنتیکی متفاوتی خواهد بود و دارای کیفیت کمتری نسبت به بذر هیبریدی اولیه است است. به همین دلیل برای تهیه بذر هیبریدی اولیه (F1 ) باید به منبع اولیه ای که بذر هیبریدی از آن تهیه شده بازگشت و مجدد بذر هیبریدی را تولید کرد.
امنیت غذایی جهانی خواستار توسعه فن آوری های جدید برای افزایش تولید محصولات کشاورزی امن و پر طرفدار در زمین های زراعی محدود، آن هم بدون افزایش مصرف آب و کود است. به همین خاطر چندین گزینه برای تقویت این عملکرد مورد بررسی قرار گرفته و اخیرا نیز گسترش منابع ژنتیک و تکنولوژی ها، فرصت های جدیدی را برای غلبه بر این محدودیت ها فراهم کرده است. یکی از این فرصت های جدید، تولید بذرهای هیبریدی است که دارای توانایی بالایی برای افزایش این عملکرد هستند و طیف وسیعی از امکانات جدید را برای کشاورزان ایجاد می کنند.
درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:
حسین
سپاسگزارم
غلام حبیب ملیار
تشکراز معلومات مکمل در مورد نباتات هایبریدی
تحریریه
سپاس از همراهیتان