طرح نیروگاه خورشیدی

امروزه تأمین انرژی مورد نیاز بشر توسط منابع گوناگونی انجام می شود که بخش عمده ای از آن را سوخت های فسیلی مانند نفت، زغال سنگ و گاز طبیعی تشکیل می دهند. از جمله انرژی های پاک و قابل دسترس، انرژی خورشید است که استفاده از آن آثار سوء زیست محیطی ندارد. ایران، از جمله کشورهایی است که قابلیت بالایی برای استفاده از انرژی خورشیدی دارد. داشتن نواحی بیابانی با شدت تابش بالا و روزهای آفتابی قابل توجه در طول سال، فرصتی ارزشمند بوجود آورده است تا با برنامه ریزی دقیق بتوانیم سهم تولید برق از منابع تجدیدپذیر را در کشور به مرور افزایش دهیم. خورشید. طبق برآوردهای علمی در حدود ۶۰۰۰ میلیون سال از تولد این گوی آتشین می‌گذرد و در هر ثانیه ۲/۴ میلیون تن از جرم خورشید به انرژی تبدیل می‌شود. با توجه به وزن خورشید که حدود ۳۳۳ هزار برابر وزن زمین است. این کره نورانی را می‌توان به‌عنوان منبع عظیم انرژی تا ۵ میلیارد سال آینده به حساب آورد.  سوختهای فسیلی ذخیره شده در اعماق زمین، انرژی‌های باد و آبشار و امواج دریاها و بسیاری موارد دیگر از جمله نتایج همین مقدار انرژی دریافتی زمین از خورشید می‌باشد. در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد از برق کشور توسط نیروگاه های حرارتی تولید میشود که سوخت آن گاز طبیعی است. وابستگی بالای تولید برق به گاز، باعث شده تا در کنار افت تولید گاز پارس جنوبی علاوه بر ایجاد چالش در تأمین گاز کشور، مسئله تولید برق را نیز تحت تأثیر قرار دهد. به رغم وجود ظرفیت مازاد تولید برق در زمستان، نگرانی هایی در زمینه تأمین برق به دلیل محدودیت در گاز طبیعی وجود دارد که با سوخت مایع جایگزین میشود. استفاده از سوخت جایگزین مایع منجر به آلودگی بیش از حد ناشی از احتراق در نیروگاه شده و به آلودگی زیست محیطی دامن میزند. فارغ از بحران های ناشی از آلودگی هوا، عدم تأمین برق در فصول گرم سال نیز خسارتهای اجتماعی و اقتصادی مانند تعطیلی مدارس و ادارات و محدودیت در تولید صنایع را نیز به همراه داشته است. گفتنی است در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۶ میلیارد لیتر سوخت مایع در نیروگاه های کشور سوزانده شده که علاوه بر آلودگی زیست محیطی، منجر به عدم النفع ناشی از فرصت صادرات سوخت نیز میشود.

کاربرد های انرژی خورشید

در عصر حاضر از انرژی خورشیدی توسط سیستم‌های مختلف و برای مقاصد متفاوت استفاده و بهره‌گیری می‌شود که عبارت‌اند از:
۱-  استفاده از انرژی حرارتی خورشید برای مصارف خانگی، صنعتی و نیروگاهی.
۲-  تبدیل مستقیم پرتوهای خورشید به الکتریسیته بوسیله تجهیزاتی به نام فتوولتائیک.

 

پتانیسل استفاده از انرژی خورشیدی در جهان

دسترسی کشور‌های درحال توسعه به انواع منابع انرژی‌‌های تجدید پذیر، برای توسعه اقتصادی آنها اهمیت اساسی دارد و پژوهش‌‌های جدید نشان داده که بین میزان توسعه یک کشور و میزان مصرف انرژی آن، رابطه مستقیمی‌ برقرار است. با توجه به ذخایر محدود انرژی فسیلی و افزایش سطح مصرف انرژی در جهان، دیگر نمی‌‌توان به منابع موجود انرژی متکی بود و بنابراین کشور‌‌های پیـشرفته دنیا به دنبال یافتن منابع جایگـزین برای تولید انرژی الکتریکی هستند. در شکل زیر  تابش متوسط سالیانه خورشید بر نقاط گوناگون کره زمین نشان داده شده است.

وضعیت انرژی های تجدید پذیر در دنیا

در سال ۲۰۰۰ میلادی سهم انرژی تجدیدپذیر بادی و خورشیدی از کل انرژی اولیه در ایران و جهان به ترتیب برابر با ۰/۰۱ و ۰/۰۹ درصد بوده است، اما عدم توجه به توسعه انرژی تجدیدپذیر در ایران باعث شده تا این اختلاف بیشتر شود، به نحویکه در سال ۲۰۲۲ سهم تجدیدپذیر بادی و خورشیدی از کل انرژی اولیه در دنیا به ۳۳/۵ درصد رسیده است و این عدد در ایران کمتر از ۰/۱۶درصد است. بررسی وضعیت تولید برق از منابع مختلف نیز نشان میدهد که بخش عمده ای از برق جهان توسط سوختهای فسیلی و به خصوص زغال سنگ تأمین میشود. از سال ۲۰۰۹  به بعد میزان تولید برق خورشیدی و بادی سرعت یافته است، به نحویکه در سال ۲۰۲۱ تولید برق از منابع تجدیدپذیر برابر با ۳۶۰۰ تراوات ساعت بوده که برابر با ۵/۱۶ درصد از کل برق تولیدی جهان است و از سهم انرژی هسته ای پیشی گرفته است. رشد برق تجدیدپذیر در سال های اخیر شدت گرفته و میزان تولید برق تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۲ با ۷/۱۴ درصد رشد، به ۴۲۰۰ تراوات ساعت رسیده که قابل توجه است. این به این معناست که در حال حاضر تولید برق تجدیدپذیر دو برابر هسته ای، حدودا برابر با برق آبی است و با این روند به زودی با تولید برق از منابع گازی برابر خواهد شد.

میزان تابش خورشید در نقاط گوناگون ایران بین ۱۸۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده می‌شود که بالاتر از میزان متوسط جهانی است. این پتانسیل مطلوب انرژی خورشید در کشور، زمینه مناسبی برای استفاده از تجهیزات خورشیدی فراهم نموده است. در ایران به لحاظ توزیع جغرافیایی، پتانسیل تولید برق تجدیدپذیر در استان های شرقی و جنوب شرقی نسبت به سایر استان ها بیشتر است. در مجموع استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و کرمان پتانسیل ۴۰ هزار مگاواتی توان تولید برق از محل انرژی های تجدیدپذیر خورشید و بادی را دارا می باشند. استان کرمان بیشترین پتانسیل خورشیدی و استان سیستان و بلوچستان بیشترین پتانسیل بادی را دارد . همچنین بررسی ها نشان میدهد که توزیع جغرافیایی صنایع متناسب با پتانسیل تجدیدپذیر در کشور نیست. به عنوان مثال تنها ۱۳ درصد از کارخانه های سیمان در استان های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی قرار دارد، اما پتانسیل این استان ها برای استفاده از منابع تجدیدپذیر بسیار بالاست و می توان از این ظرفیت استفاده نمود. از سوی دیگر با توجه به ظرفیت بالای تولید برق تجدیدپذیر خورشیدی و بادی در سه استان مرزی خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان و نیاز کشورهای همجوار در مرز شرقی کشور به برق، با توسعه برق تجدیدپذیر در شرق کشور، تقاضای مناسبی جهت دریافت برق به وجود خواهد آمد.

ایران کشوری است که به گفته متخصصان این فن با وجود ۳۰۰ روز آفتابی در بیش از دو سوم آن و متوسط تابش بالای ۵ کیلووات ساعت بر متر مربع در روز یکی از کشورهای با پتانسیل بالا در زمینه انرژی خورشیدی معرفی شده است.در تصویر کشور ایران ، با توجه به رنگ هر منطقه می‌توانید پتانسیل تابشی میزان ساعات تابش خورشید (Peak Sun Hours) PSH را تعیین کرد. برای نمونه، پتانسیل خانه ای در تهران حدوداً ۵.۴ به دست می‌آید. برای شهر‌های شمالی این مقدار کمتر است و برای شهر‌هایی مثل کرمان و فارس و… بیشتر است

اهمیت و ضرورت راه اندازی نیروگاه خورشیدی

•  تولید برق بدون مصرف سوخت
•  عدم احتیاج به آب زیاد
•  عدم آلودگی محیط زیست
•   استهلاک کم و عمر زیاد
•   عدم احتیاج به متخصص
• پنل های خورشیدی

اجزای نیروگاه خورشیدی

1.   مونوکریستالی (Mono-Crystalline)
2.    پلی کریستالی (Poly-Crystalline)
3.    فیلم نازک (Thin Film)
4. پلیمری یا ارگانیک (Polymeric/Organic)

• استراکچز و ردیاب خورشیدی
•  سیستم ذخیره ساز یا باتری
• مبدل یا اینورتر
• تابلو های برق
• سیم و کابل و اتصالات و…
• تجهیزات حفاظتی
•   شارژ کنترلر

 

 باتوجه به جدول ارائه شده حداکثر متراژ زمین مورد نیاز جهت  احداث نیروگاه خورشیدی ۲۰ کیلو واتی ۴۰۰ متر مربع می باشد همچنین حداکثر متراژ زمین مورد نیاز جهت  احداث نیروگاه خورشیدی ۱۰۰کیواتی ، ۱مگاواتی ،  ۲ مگاواتی ، ۴ مگاواتی و ۱۰ مگاواتی به ترتیب برابر  با ۲۰۰متر مربع ، ۲ هکتار ف ۴ هکتار  ، ۸ هکتار  و ۲۰ هکتار می باشد .

ظرفیت خالص سالانه برق تجدید پذیر در نیروگاه های خورشیدی در جهان

بر اساس آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در ژوئن ۲۰۲۳، رشد احداث نیروگاه‌های خورشیدی طی چند سال گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته است، به طوری که در سال جاری منجر به افزایش ظرفیت‌های تجدید‌‌پذیر جدید در سراسر جهان شده است. در سال گذشته، رشد نیروگاه‌های خورشیدی در جهان ۲۲۰ گیگاوات بود که افزایش ۳۵ درصدی را نسبت به سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد. توسعه در چین و اتحادیه اروپا (EU) بیش از ۸۵% از رشد سالانه ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی را تشکیل می دهد. رشد سالانه تقریباً در تمام بازارهای اصلی سال گذشته به جز ایالات متحده افزایش یافت، زیرا این بازار به دلیل چالش های زنجیره تأمین و افزایش هزینه ها ۱۵% کوچک شد.

پیش‌بینی آژانس بین‌المللی نشان می‌دهد که دو سوم کل ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر سال ۲۰۲۳ را نیروگاه‌های فتوولتائیک تشکیل می‌دهد این روند در سال‌های آینده همچنان ادامه می‌یابد. در سال ۲۰۲۳، نیروگاه‌های فتوولتائیک منبع اصلی توسعه ظرفیت تجدیدپذیر جهانی باقی خواهد ماند و ۶۵٪ از این رشد به صورت پراکنده در کاربردهای مسکونی و تجاری است. قیمت عمده فروشی و خرده فروشی برق در بسیاری از نقاط جهان به علت درگیری ها در اروپا افزایش یافت که باعث جذاب تر شدن سیستم های خورشیدی مقیاس کوچک از نظر اقتصادی برای مشتریان مسکونی و تجاری شد. با نگاهی به آینده، انتظار می‌رود رشد سالانه احداث نیروگاه‌های فتوولتائیک ادامه یابد و در سال ۲۰۲۴ به ۳۱۰ گیگاوات برسد که نسبت به سال ۲۰۲۳ بیش از ۷% افزایش یابد. کاهش قیمت ماژول‌ها، احداث بیشتر نیروگاه‌های پراکنده فتوولتائیک و فشار سیاسی بیشتر برای استقرار نیروگاه‌ها در مقیاس بزرگ باعث افزایش سالانه در همه بازارهای اصلی از جمله چین، اتحادیه اروپا، ایالات متحده و هند می‌شود.

تاریخچه نیروگاه خورشیدی در ایران

جرقه‌های ابتدایی پیدایش پنل‌های خورشیدی در اواخر دهه ۶۰ شمسی در ایران زده شد؛ اما رسماً آغاز آن دهه ۷۰ بود. ابتدا، استفاده از تکنولوژی کشورهای صاحبب صنعت -نظیر آلمان- در دستور کار قرار گرفت و آرام آرام گسترش یافت و بنا بر ادعای شرکت‌های تولیدکننده، این روند در اواسط دهه ۸۰ منجر به تولید این فناوری در ایران شد. اما سازماندهی و پیشبرد این اهداف- با تصویب هیأت وزیران- در سال ۸۴ به سازمان انرژی‌های نو ایران محول شد که با هدف توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر شروع به کار کرد. احداث نخستین سایت بهره‌برداری انرژی خورشیدی به سال ۸۷ برمی‌گردد که در آن از تکنولوژی نسل اول آینه‌های کلکتور با ظرفیت اسمی ۲۵۰ کیلووات استفاده شده است؛ اما در حال حاضر جدیدترین تکنولوژی استفاده شده در کشور، مربوط به نیروگاه خورشیدی الهیه در مشهد است که از پنل‌های فتوولتاییک نسل دوم استفاده می‌کند.

مزایا و اهمیت تولید احداث نیروگاه برق خورشیدی در ایران

تولید برق خورشیدی در ایران از مزایا و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که به دلایل زیر می‌توان آن را یک فرصت بی‌نظیر در حوزه انرژی دانست:

1. منابع خورشیدی فراوان: ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در کمربند خورشیدی جهان قرار دارد و از تابش خورشیدی بالایی برخوردار است. این امر باعث می‌شود که ایران ظرفیت بسیار بالایی برای تولید برق خورشیدی داشته باشد.
2. کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی: تولید برق خورشیدی می‌تواند وابستگی ایران به منابع انرژی فسیلی را کاهش دهد، که نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند بلکه باعث صرفه‌جویی در مصرف منابع تجدیدناپذیر می‌شود.
3.  کاهش آلودگی هوا: نیروگاه‌های خورشیدی هیچ‌گونه آلودگی محیطی تولید نمی‌کنند، که این امر به بهبود کیفیت هوا و کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.
4. اشتغال‌زایی و توسعه محلی: احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و توسعه مناطق محروم و روستایی در ایران شود.
5.  تنوع‌بخشی به منابع انرژی: با توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، ایران می‌تواند سبد انرژی خود را تنوع ببخشد و از این طریق امنیت انرژی خود را افزایش دهد.

 اهمیت تولید برق خورشیدی در ایران:

1.  تأمین انرژی پایدار: تولید برق خورشیدی به عنوان یک منبع انرژی تجدیدپذیر، منجر به تأمین انرژی پایدار و قابل اعتماد برای آینده می‌شود که می‌تواند نیازهای انرژی کشور را به‌طور بلندمدت تضمین کند.
2. کاهش هزینه‌های انرژی: با افزایش سرمایه‌گذاری در انرژی‌های خورشیدی و کاهش هزینه‌های تولید، برق خورشیدی می‌تواند به یکی از گزینه‌های اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه برای تأمین انرژی تبدیل شود.
3. همگامی با روندهای جهانی: بسیاری از کشورها به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کرده‌اند و ایران نیز با توسعه نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند در این مسیر جهانی قرار بگیرد و از مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی آن بهره‌مند شود.
4. افزایش ظرفیت صادرات انرژی: ایران با تولید برق از منابع خورشیدی می‌تواند مازاد تولید خود را به کشورهای همسایه صادر کرده و از این طریق درآمدهای ارزی جدیدی کسب کند.

در مجموع، تولید برق خورشیدی در ایران می‌تواند به عنوان یک راهکار استراتژیک برای تأمین انرژی پایدار، حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی مورد توجه قرار گیرد.

ظرفیت انرژی تجدید پذیر در ایران

طبق گفته کارشناسان ؛ کشور ایران در میان مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه ‏عرض شمالی قرار گرفته‌است و در منطقه‌ای واقع شده که به لحاظ ‏دریافت انرژی خورشیدی در میان نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار ‏دارد علاوه بر آن میزان تابش خورشیدی در ایران بین ۱۸۰۰ تا ‌‏۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده‌است که ‏البته بالاتر از میزان میانگین جهانی است. در ایران به‌طور میانگین ‏سالیانه بیش از ۲۸۰ روز آفتابی گزارش شده‌است که بسیار قابل توجه ‏است.‏ سهم نیروگاه‌های خورشیدی در ابتدای سال ۱۴۰۲ بیش از ۴۵۰ ‏مگاوات بوده‌است که سهم ۵۳٪ از ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر را به ‏خود اختصاص داده‌است؛ با وجود این که ایران ظرفیت بالایی برای ‏استفاده از انرژی‌های پاک و به خصوص انرژی فوتوولتائیک ‏خورشیدی دارد، اما سرمایه‌گذاری در این زمینه با کندی پیش رفته ‏است.‏ ۱۷۳ نیروگاه‌های تجدیدپذیر در حال بهره برداری در کشور وجود دارد ‏که در استان‌های کشور پراکنده شده اند؛ بیشترین سهم ظرفیت ‏نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور تا پایان اردیبهشت ۱۴۰۳ با ۴۳ درصد به ‏نیروگاه‌های خورشیدی و ۳۱ درصد به نیروگاه‌های بادی اختصاص ‏داشته است.‏ دورنمایی از وضعیت نیروگاههای خورشیدی در استان های کشور ‏ به منظور ایجاد جاذبه برای سرمایه گذاران دولت سیزدهم با استفاده از ‏قانون ماده ۱۲ رفع موانع تولید و سوخت صرفه جویی شده مجوز سه ‏بسته از شورای اقتصاد را دریافت کرد، یک بسته چهار هزار مگاوات، ‏یک بسته چهار هزار و ۵۰۰ مگاوات خورشیدی و یک بسته سه هزار ‏مگاوات بادی بود که برای ۲ بسته کامل مناقصات برگزار و به دلیل ‏طراحی با درخواست‌های مکرر سرمایه‌گذاران رو به رو شده است. ‏همچنین بررسی ساخت بیش از سه هزار و ۲۰۰ نیروگاه توسط صنایع ‏نیز در حال انجام است که در صورت تحقق می توان توقع داشت که ‏بخش عمده از نیاز کشور در حوزه تامین برق توسط تجدیدپذیرها ‏صورت گیرد.‏ استان یزد با میزان تولید ۶۸ مگاوات، فارس با ۵۸ مگاوات و کرمان ‏با ۴۷ مگاوات با استفاده از انرژی خورشیدی در رتبه‌های برتر ایران ‏قرار دارند. ایران همچنین زمین‌های خالی و وسیع زیادی برای ساخت ‏نیروگاه‌های خورشیدی دارد هم چنین شهرستان دهلران واقع در غرب ‏ایران را مورد مطالعه قرار دادند تا نشان دهند که چگونه می‌توان از ‏انرژی خورشیدی به جای منابع نفت و گاز استفاده کرد.‏ شهرهای مناطق مرکزی و جنوبی می‌توانند مقادیر بیشتری از تابش ‏افقی خورشید را دریافت کنند. استان‌های خراسان جنوبی، خوزستان، ‏یزد و کرمان مقادیر قابل توجهی تابش خورشیدی را می‌گیرند و جا ‏دارد مسئولان و به ویژه دولت چهاردهم اقدامات و برنمه های مطلوبی ‏برای حمایت از سرمایه گذاری در زمینه صنعت برق در نظر داشته ‏باشد.‏ شهرهای مطلوب با تابش روزانه جهانی سالانه در استان‌های کرمان، ‏فارس، اصفهان و یزد در ایران قرار دارند. اکنون تمامی نیروگاه‌های ‏خورشیدی بزرگ و کوچک در این چهار استان مستقر هستند.‏ کویر قم ظرفیت مناسب برای نیروگاه خورشیدی قم به دلیل آب و هوای کویری که دارا است و از سویی ظرفیت صنعتی ‏بودن آن به نظر مهم ترین راه برای ناترازی برق در این استان صنعتی ‏سرمایه گذاری در احداث نیروگاههای خورشیدی است طبق گفته دست ‏اندرکاران صنعت برق استان فاز نخست نیروگاه خورشیدی ۲۸۰ ‏کیلوواتی که با همکاری و برنامه‌ریزی دفتر بازار برق و مشارکت ‏بخش خصوصی احداث شده، به بهره‌برداری رسید.‏ پس از تکمیل و بهره‌برداری کامل از نیروگاه ۲۸۰ کیلوواتی، امکان ‏عرضه انرژی تولیدی در بورس سبز برای سرمایه‌گذار فراهم خواهد ‏شد این نیروگاه‌ از انرژی خورشید برای تولید برق استفاده می‌کنند، که ‏یک منبع بی‌پایان و پاک انرژی محسوب می‌شود.آنها با تبدیل انرژی ‏خورشید به برق از طریق پنل‌های خورشیدی، نه تنها به کاهش ‏وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک می‌کنند، بلکه آلودگی هوا و ‏گازهای گلخانه‌ای را نیز کاهش می‌دهند.‏

بررسی توان تولید برق تجدیدپذیر در ۱۰ سال اخیر نشان میدهد از سال ۱۳۹۵ با ورود نیروگاه های خورشیدی توان تولید برق تجدیدپذیر با نرخ بیشتری رشد داشته است به نحویکه کل توان تجدیدپذیر از ۳۷۲ مگاوات در سال ۱۳۹۵ به ۱۰۵۸ مگاوات در خرداد ۱۴۰۲ رسیده است. افزایش سهم توان خورشیدی نشان دهنده توجه سرمایه گذارا ن به آن است که البته این تمایل در سرتاسر جهان نیز مشاهده میگردد. عدم توسعه انرژی زمین گرمایی در ایران و سایر کشورهای جهان به دلیل هزینه های بالای سرمایه گذاری بابت اکتشاف و حفاری های پرهزینه است. درحالیکه رقبای نظیر انرژی خورشیدی و بادی ، همان انرژی را با هزینه های به نسبت کمتر میدهند. در مورد علل عدم توسعه نیروگاه های برق آبی کوچک نیز میتوان به نیاز به سرمایه گذاری بالا، وابستگی به بارش سالیانه باران و محدودیت های مکانی اشاره نمود، به همین دلیل توان اسمی این نیروگاه ها در طول سالهای اخیر ثابت بوده است.

 

با توجه به جدول داده شده میتوان سهم انرژی تجدید پذیر و پاک از تولید برق کشور را مشاهده کرد .همانطور که مشاهده میشود  از سال ۱۳۹۵ تا سال ۱۴۰۲ سهم تولید  انژی های تجدید پذیر از کل در کشور در حال افزایش می باشد .

همچنین میزان ظرفیت نصب شده نیروگاه های تجدید پذیر و پاک به تفکیک استان  را میتوانین در نقشه داده شده مشاهده نمایید .

برای توسعه نیرو گاه های مقیاس کیلو واتی در کشور نیز میتوان از نمودار زیر استفاده کرد . آنچه در این نمودار قابل مشاهده است نرخ صعودی و روند افزایشی تجمعی تعداد ظرفیت نیروگاه های محدود به ظرفیت انشعاب در کشور طی سال های اخیر است.

علاوه بر این ها میزان ظرفیت نصب شده سامانه های محدود به انشعاب برق مشترکین به تفکیک استان نیز در در نقشه زیر قابل مشاهده است .

با توجه به این نقشه استان های اصفهان و کرمان دارای بالاترین ظرفیت نصب شده سامانه های انشعاب برق و استان های مازندران و گیلان دارای کمترین میزان ظرفیت نصب شده سامانه های محدود به انشعاب برق مشترکین را داراست .

ضرورت سرمایه گذاری در احداث نیروگاه برق خورشیدی در ایران

سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های برق خورشیدی در ایران به دلایل مختلفی ضروری است و می‌تواند نقشی کلیدی در تأمین انرژی پایدار و توسعه اقتصادی کشور ایفا کند. این ضرورت‌ها شامل موارد زیر است:

1.  استفاده بهینه از پتانسیل خورشیدی کشور: منابع خورشیدی فراوان: ایران با داشتن بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و قرار گرفتن در کمربند خورشیدی، از پتانسیل بسیار بالایی برای تولید برق خورشیدی برخوردار است. سرمایه‌گذاری در این حوزه به معنای استفاده بهینه از این منابع طبیعی است.
2. کاهش وابستگی به منابع فسیلی:
   تنوع‌بخشی به سبد انرژی: با افزایش تولید برق از منابع خورشیدی، ایران می‌تواند از وابستگی خود به نفت و گاز بکاهد و امنیت انرژی خود را ارتقا دهد.
   حفظ منابع تجدیدناپذیر: سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر به حفظ منابع تجدیدناپذیر و کاهش مصرف آنها کمک می‌کند.
3. حفاظت از محیط زیست:
   کاهش آلودگی و گازهای گلخانه‌ای: نیروگاه‌های خورشیدی فاقد آلاینده‌های زیست‌محیطی هستند و تولید برق از این منابع به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهبود کیفیت هوا کمک می‌کند.
4.  ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی:
   ایجاد فرصت‌های شغلی: احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی مستقیم و غیرمستقیم در مناطق مختلف کشور شود.
   توسعه مناطق محروم: سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی و کم‌برخوردار کمک کند.
5. همراستایی با سیاست‌های بین‌المللی:
   رعایت تعهدات زیست‌محیطی: سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی به ایران کمک می‌کند تا تعهدات بین‌المللی خود در زمینه کاهش اثرات تغییرات اقلیمی را اجرا کند.
   جذب سرمایه‌گذاری خارجی: توسعه زیرساخت‌های انرژی خورشیدی می‌تواند جذابیت ایران را برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی افزایش دهد و منجر به ورود سرمایه‌های جدید به کشور شود.
6. کاهش هزینه‌های انرژی در بلندمدت:
   اقتصادی بودن انرژی خورشیدی: با کاهش هزینه‌های تولید و بهره‌برداری از فناوری‌های خورشیدی، برق خورشیدی به یکی از منابع اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه برای تأمین انرژی در بلندمدت تبدیل می‌شود.
   افزایش درآمدهای صادراتی: تولید برق مازاد از منابع خورشیدی می‌تواند به صادرات انرژی به کشورهای همسایه منجر شود و منبع جدیدی برای درآمدهای ارزی کشور ایجاد کند.
7.  امنیت انرژی و پایداری:
   پایداری در تأمین انرژی: انرژی خورشیدی یک منبع تجدیدپذیر و نامحدود است که می‌تواند به تأمین پایدار انرژی کمک کرده و از نوسانات قیمت سوخت‌های فسیلی جلوگیری کند.

سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های برق خورشیدی نه تنها یک نیاز استراتژیک برای تأمین انرژی پایدار و حفاظت از محیط زیست در ایران است، بلکه به عنوان یک فرصت اقتصادی مهم می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک کند. این سرمایه‌گذاری‌ها در راستای همراستایی با تحولات جهانی در حوزه انرژی و کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی نیز اهمیت دارد.

نحوه محاسبه میزان تولید برق یک نیروگاه خورشیدی

برای محاسبه میزان تولید برق یک نیروگاه خورشیدی، باید چندین فاکتور کلیدی را در نظر گرفت که هر کدام تأثیر مستقیمی بر میزان تولید برق دارند. این فاکتورها شامل ظرفیت نصب‌شده، تابش خورشیدی، بازدهی سیستم، و عوامل دیگری است که در ادامه توضیح داده می‌شوند.

• ظرفیت نصب‌شده نیروگاه (Installed Capacity)
  – تعریف: ظرفیت نصب‌شده (معمولاً بر حسب کیلووات یا مگاوات) به توان اسمی کل سیستم خورشیدی اشاره دارد. برای مثال، یک نیروگاه ۱ مگاواتی، در شرایط ایده‌آل می‌تواند ۱ مگاوات توان تولید کند.
• تابش خورشیدی (Solar Irradiance)
  – تعریف: تابش خورشیدی به میزان انرژی خورشیدی دریافت‌شده در سطح زمین گفته می‌شود که بر حسب کیلووات‌ساعت بر مترمربع (kWh/m²) در روز یا سال اندازه‌گیری می‌شود.
  – تفاوت مکانی: تابش خورشیدی بر اساس موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی متفاوت است. برای ایران، مناطقی مانند استان‌های کرمان، یزد و خراسان جنوبی تابش بالاتری نسبت به سایر مناطق دارند.
• بازدهی سیستم (System Efficiency)
  – تعریف: بازدهی سیستم خورشیدی به درصدی از انرژی تابشی خورشید که به برق تبدیل می‌شود، اشاره دارد. این بازدهی تحت تأثیر عواملی مانند کیفیت پنل‌ها، اینورترها، تمیزی پنل‌ها، و دمای محیط است.
  – محاسبه بازدهی: بازدهی سیستم معمولاً بین ۷۵٪ تا ۹۰٪ متغیر است و شامل تلفات ناشی از اینورتر، کابل‌ها و دیگر تجهیزات می‌شود.
•  ساعات اوج خورشیدی (Peak Sun Hours)
• تعریف: ساعات اوج خورشیدی به تعداد ساعاتی از روز گفته می‌شود که شدت تابش خورشید به حدی می‌رسد که به طور مؤثر برق تولید کند. برای مثال، اگر منطقه‌ای در روز ۵ ساعت اوج خورشیدی داشته باشد، سیستم خورشیدی به مدت ۵ ساعت می‌تواند با ظرفیت اسمی خود برق تولید کند.
• فرمول محاسبه تولید سالانه برق

فرمول زیر برای محاسبه میزان تولید سالانه برق یک نیروگاه خورشیدی استفاده می‌شود:

Annual Energy Production (kWh)=Installed Capacity (kW)×Peak Sun Hours (h/day)×System Efficiency×۳۶۵

•  مثال محاسبه
  فرض کنید یک نیروگاه خورشیدی ۱ مگاواتی (۱۰۰۰ کیلووات) در منطقه‌ای با تابش خورشیدی متوسط روزانه ۵ ساعت اوج خورشیدی و بازدهی سیستم ۸۰٪ احداث شود:

Annual Energy Production = days/year365*0.8*h/day5*kw100 

Annual Energy Production = 365*0.8*5*1000

Annual Energy Production = kWh/year000,460,1

بنابراین، این نیروگاه خورشیدی ۱ مگاواتی می‌تواند سالانه حدود ۱,۴۶۰,۰۰۰ کیلووات‌ساعت برق تولید کند.

•  فاکتورهای تصحیح
  – تلفات سیستم: شامل تلفات انتقال برق از پنل‌ها به شبکه، تلفات ناشی از دمای بالا یا زاویه نصب پنل‌ها.
  – نگهداری و تمیزی: کثیفی پنل‌ها و نیاز به نگهداری منظم می‌تواند بر بازدهی سیستم تأثیر بگذارد.

محاسبه دقیق تولید برق یک نیروگاه خورشیدی نیازمند در نظر گرفتن تمامی عوامل ذکر شده است. با استفاده از این فرمول و فاکتورهای تصحیح، می‌توانید به برآوردی دقیق از میزان تولید برق سالانه نیروگاه خورشیدی خود دست یابید.

برآورد اقتصادی نیروگاه خورشیدی ۵۰۰ کیلوواتی در کشور

از منظر محیط زیستی نیز در سال ۱۴۰۱ کشور با تولید ۱۷۶۴ میلیون کیلووات ساعت برق تجدیدپذیر، از انتشار ۹۸۲ هزار تن گاز گلخانه ای جلوگیری شده است. این مسئله باعث شده تا مصرف گاز نیز به میزان حدود ۴۷۵ میلیون مترمکعب کاهش یابد. یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه کرد، کاهش مصرف آب به واسطه نیروگاه های تجدیدپذیر است. در سال ۱۴۰۱ با توجه به میزان تولید برق ذکر شده، حدود ۳۹۱ میلیون لیتر آب نیز نسبت به نیروگاه های حرارتی صرفه جویی شده است. بدیهی است با افزایش سهم نیروگاه های تجدیدپذیر، میزان تولید آلاینده کاهش یافته و میزان صرفه جویی در سوخت و آب افزایش بیشتری خواهد داشت. گفتنی است که انرژی تجدیدپذیر نیز دارای برخی ملاحظات محیط زیستی است و اعداد اشاره شده در مقایسه با تولید برق حرارتی بوده است.

در جدول زیرمیتواند مبانی محاسبات نیروگاه خورشیدی ۵۰۰ کیلو واتی را مشاهده نمایید .

 

در جدول زیر نیز میتوان میزان تولیدات و فروش نیروگاه خوشیدی برق ۵۰۰ کیلو واتی  طی ۱۰ سال آینده را مشاهده کرد .

چالش های نیروگاه های برق خورشیدی در ایران

نیروگاه‌های برق خورشیدی در ایران با وجود پتانسیل بالای کشور برای تولید انرژی خورشیدی، با چالش‌های متعددی مواجه هستند. این چالش‌ها می‌توانند در زمینه‌های فنی، اقتصادی، قانونی و اجتماعی بروز کنند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین چالش‌های نیروگاه‌های برق خورشیدی در ایران می‌پردازیم:

1.  مشکلات اقتصادی و مالی
   – هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری اولیه: احداث نیروگاه‌های خورشیدی نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه بالا برای خرید و نصب تجهیزات است. این هزینه‌ها ممکن است برای سرمایه‌گذاران کوچک و متوسط چالش‌برانگیز باشد.
   – عدم دسترسی به تسهیلات مالی مناسب: کمبود منابع مالی و وام‌های بانکی با نرخ بهره مناسب برای پروژه‌های انرژی خورشیدی یکی از مشکلات اصلی سرمایه‌گذاران است.
   – نوسانات نرخ ارز: بسیاری از تجهیزات مورد نیاز برای نیروگاه‌های خورشیدی وارداتی هستند و نوسانات نرخ ارز می‌تواند هزینه‌های واردات را به شدت افزایش دهد.
2. چالش‌های فنی
   – کیفیت و نگهداری تجهیزات: کیفیت پایین برخی از تجهیزات و نیاز به تعمیر و نگهداری مستمر می‌تواند کارایی نیروگاه‌ها را کاهش دهد. همچنین، کمبود تخصص فنی برای نگهداری و تعمیرات می‌تواند یک مانع باشد.
   – تلفات انرژی در انتقال: نیروگاه‌های خورشیدی اغلب در مناطق دورافتاده احداث می‌شوند که نیاز به انتقال برق به شبکه‌های اصلی دارد. تلفات انرژی در این فرآیند می‌تواند کارایی کلی نیروگاه را کاهش دهد.
   – تأثیرات محیطی و اقلیمی: شرایط آب و هوایی، گرد و غبار، و تغییرات فصلی تابش خورشیدی می‌توانند بر عملکرد نیروگاه‌های خورشیدی تأثیر بگذارند.
3.  چالش‌های قانونی و اداری
   – بروکراسی و پیچیدگی‌های اداری: دریافت مجوزهای لازم برای احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی معمولاً زمان‌بر و پیچیده است. این مشکل می‌تواند سرمایه‌گذاران را از ورود به این حوزه منصرف کند.
   – عدم ثبات در سیاست‌های حمایتی: تغییرات مکرر در سیاست‌های حمایتی دولت، مانند تغییر در تعرفه‌های خرید تضمینی برق (PPA)، می‌تواند باعث عدم اطمینان و کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری شود.
   – کمبود مشوق‌های دولتی: کمبود مشوق‌های مالی و اعتباری از سوی دولت برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، یکی از چالش‌های مهم در رشد نیروگاه‌های خورشیدی است.
4.   چالش‌های اجتماعی و فرهنگی
   – آگاهی پایین عمومی: عدم آگاهی کافی مردم و جوامع محلی از مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر، ممکن است مقاومت‌هایی در برابر احداث نیروگاه‌های خورشیدی به وجود آورد.
   – مسائل مربوط به تخصیص زمین: یافتن زمین‌های مناسب و ارزان برای احداث نیروگاه‌ها در برخی مناطق کشور دشوار است. همچنین، ممکن است تعارضاتی با حقوق استفاده از زمین‌های کشاورزی یا مناطق مسکونی ایجاد شود.
5. چالش‌های زیرساختی
   – کمبود شبکه انتقال برق: در برخی مناطق دورافتاده که پتانسیل خورشیدی بالایی دارند، زیرساخت‌های کافی برای اتصال به شبکه برق سراسری وجود ندارد. این مشکل می‌تواند بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی را به شدت محدود کند.
   – ضعف شبکه برق: شبکه برق در برخی مناطق کشور به اندازه کافی قوی نیست تا برق تولیدی نیروگاه‌های خورشیدی را جذب کند، که این امر می‌تواند منجر به تلفات انرژی و کاهش کارایی شود.
6. مسائل مربوط به پایداری و مقیاس‌پذیری
   – مقیاس‌پذیری پروژه‌ها: بسیاری از پروژه‌های خورشیدی در ایران در مقیاس کوچک هستند و توانایی رقابت با نیروگاه‌های بزرگ فسیلی را ندارند.
   – پایداری تأمین قطعات و خدمات: وابستگی به واردات تجهیزات و عدم وجود صنایع داخلی برای تأمین قطعات مورد نیاز می‌تواند به مشکلاتی در پایداری عملیات منجر شود.

نیروگاه‌های برق خورشیدی در ایران با چالش‌های متعددی روبرو هستند که برای رشد و توسعه این بخش باید به آن‌ها توجه شود. رفع این چالش‌ها نیازمند همکاری‌های گسترده بین دولت، بخش خصوصی، و نهادهای علمی و فنی است تا بتوان از پتانسیل بالای انرژی خورشیدی در کشور به بهترین شکل ممکن بهره‌برداری کرد.

نرخ و ضوابط خرید تضمینی برق از نیروگاه های غیر دولتی تجدید پذیر

در اجرای وظایف قانونی وزارت نیرو در رابطه با تعیین نرخ و ضوابط خرید تضمینی برق از نیروگاههای غیر دولتی تجدید پذیر با هدف حداکثر سازی ضریب تحقق مزایای تولید برق از این منابع موارد زیر جهت اجراء ابلاغ میشود.

1.  نرخ پایه خرید تضمینی برق از نیروگاه های غیر دولتی خورشیدی کوچک مقیاس (حداکثر ۱ مگاوات) بادی انشعابی (حداکثر۱ مگاوات ) و برقابی ،  زیست توده و توربین انبساطی (حداکثر ۱۰مگاوات)  و شرایط خرید تضمینی برق از این نیروگاهها به شرح زیر اعلام میگردد.

۱-۱- نیروگاه های خورشیدی کوچک مقیاس و بادی انشعابی

تبصره ۱: ظرفیت مجاز برای احداث نیروگاه بر روی انشعاب ، حداکثر دو برابر ظرفیت انشعاب تا سقف ۲۰۰ کیلووات برای نیروگاه های خورشیدی و ۱ مگاوات برای نیروگاه های بادی با نرخ مندرج در جدول فوق این مصوبه میباشد. مشروط بر اینکه ملاحظات فنی و حفاظتی مربوط به اتصال به شبکه برای این نیروگاه ها پیش از عقد قرارداد رعایت گردد.

تبصره ۲: در صورت عدم وجود انشعاب خریداری برق تولیدی نیروگاه های خورشیدی کوچک مقیاس توسط ساتیا منوط به احداث آنها در شهرک های صنعتی، شهرک های خورشیدی با زمین های شخصی می باشد. بدیهی است در صورت نیاز به توسعه شبکه هزینه های مربوطه به عهده سرمایه گذار خواهد بود. سایر شرایط نظیر دوره مجاز احداث توسط ساتبا تعیین و اعلام خواهد شد.

تبصره ۳: نیروگاه های خورشیدی موضوع این مصوبه،  مشمول اعمال ضریب کاهش نرخ خرید (ضریب دوره) در رقم صورتحساب نهایی در ابتدای سالهای هشتم دوازدهم و شانزدهم میباشند. این ضریب برابر با ۶۰ درصد میباشد در خصوص نیروگاه های بادی موضوع این مصوبه، ضریب دوره در ابتدای سال یازدهم اعمال میگردد. برای نیروگاه های بادی که در دوره ده ساله اول دارای ضریب تولید ۴۰ درصد و بیشتر باشند برابر ۴۰ درصد و برای نیروگاه های با ضریب تولید کمتر از ۲۰ درصد برابر ۱۰۰درصد و برای نیروگاه های با ضریب تولید بین ۲۰ درصد تا ۴۰ درصد برابر درصدی متناسب است.

تبصره ۴: سانبا مجاز است نسبت به خرید تضمینی برق از نیروگاههای خورشیدی اشعابی مشمول طرح حمایت از اقشار کم درآمد و نیروگاه های خورشیدی انشعابی احداث شده توسط خیرین مدرسه ساز در مدارس و مؤسسات آموزشی( به منظور تأمین هزینه های جاری در مدارس) با ضریب ۲/۱ برابر ردیف ۱ جدول (۱) اقدام نماید. این نیروگاهها مشمول ضرایب کاهشی مورد اشاره در تبصره (۳) نخواهد بود.

تبصره۵:  با توجه به در نظر گرفتن تعرفه های حمایتی و ویژه برای نیروگاه های موضوع این بنده افزایش نرخ بابت امتیاز بومی سازی به این نیروگاه ها اعمال شده و مجدداً محاسبه نمی گردد.

۱-۲- نیروگاه های برقابی

تبصره:  نیروگاه های برقابی موضوع این مصوبه مشمول اعمال ضریب کاهش نرخ خرید (ضریب دوره) در رقم صورتحساب نهایی در ابتدای سالهای هشتم دوازدهم و شانزدهم میباشند. این ضریب برابر با۶۰ درصد می باشد.

۱-۳- نیروگاه های زیست توده

تبصره ۱: به منظور رفع مشکلات زیست محیطی نرخ پایه خرید تضمینی موضوع جدول فوق در استان های ساحلی و کلان شهرها با ضریب ۲/۱ تعیین میگردد و قراردادهای زیست توده منعقده بر اساس این مصوبه، مشمول ضرایب دوره کاهشی در ابتدای سالهای هشتم دوازدهم و شانزدهم نمی باشند

تبصره ۲: آن بخش از برق مصرفی مراکز تصفیه فاضلاب متعلق به شرکتهای آب و فاضلاب که از طریق نیروگاه های بیوگازسوز نصب شده در آن مراکز تأمین میشود در صورت عدم اتصال مستقیم به شبکه سراسری نیز مشمول خرید تضمینی برق با شرایط این بند میباشد.

۱-۴- نیروگاه توربین انبساطی

تبصره: نیروگاه های توربین انبساطی موضوع این مصوبه، مشمول اعمال ضریب کاهش نرخ خرید (ضریب دوره ) در رقم صورتحساب نهایی در ابتدای سالهای هشتم دوازدهم و شانزدهم میباشند. این ضریب برابر با ۶۰ درصد میباشد.

۱-     در صورت درخواست سرمایه گذاره نرخ پایه قراردادهایی که قبل از این مصوبه از محل ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مبادله شد مانند قابل اصلاح به نرخ های جدید ابلاغی با رعایت سایر شرایط اعلام شده در این مصوبه میباشند. در این صورت شروع اعمال نرخ پایه جدید و زمان مبنای فرمول تعدیل از تاریخ مبادله الحاقیه خواهد بود. ضمناً صورتحسابهای قبل از مبادله الحاقیه مذکوره بدون تغییر باقی خواهد ماند چنانچه نیروگاه موضوع قرارداد با ظرفیت کامل به بهره برداری نرسیده باشد. زمان آغاز بهره برداری با ظرفیت کامل مبنای فرمول تبدیل محسوب خواهد شد.

۲-     دستور العمل مربوط به تعیین جرائم تأخیر در بهره برداری از نیروگاه های تجدیدپذیر و پاک با ظرفیت نامی توسط ساتبا تعیین و اعلام میگردد.

مراحل اخذ مجوز  راه اندازی و احداث نیروگاه خورشیدی

شرایط لازم برای صدور مجوز احداث نیروگاه خورشید

1.    تکمیل کاربرگ معرفی متقاضی طرح، اطلاعات مربوط به متقاضی احداث نیروگاه تجدیدپذیر (فرم ثبت نام و فرم ثبت طرح) پیوست است
2. تکمیل کاربرگ معرفی طرح کلیه نیروگاه‌های تجدیدپذیر (کاربرگ پیوست)
3.  تکمیل فرم تعهدنامه درخواست پروانه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر(فرم پیوست)
4. ارائه مدارک احراز هویتی(برای اشخاص حقیقی و حقوقی)
5. داشتن گواهی درجه ۳ کشاورزی برای زمین شخصی با کاربری کشاورزی
6.  داشتن تاییدیه آب منطقه‌ای/ آبفا و توسعه منابع آب و نیرو برای نیروگاه‌های برقابی

مدارک لازم برای صدور مجوز احداث نیروگاه خورشیدی

1.  آگهی تاسیس در روزنامه رسمی (برای اشخاص حقوقی)
2. تصویر اساسنامه و آخرین تغییرات انجام شده روزنامه رسمی شرکت متقاضی دریافت مجوز فعالیت
3. کاربرگ تکمیل شده معرفی متقاضی طرح، اطلاعات مربوط به متقاضی احداث نیروگاه تجدیدپذیر
4. کاربرگ تکمیل شده معرفی طرح کلیه نیروگاه‌های تجدیدپذیر
5. تعهدنامه درخواست پروانه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر
6. گواهی درجه ۳ کشاورزی

استعلامات بین دستگاهی جهت صدور مجوز احداث نیروگاه خورشیدی

1. تأییدیه امکان تأمین و واگذاری انشعاب آب و فاضلاب
2. تأییدیه تخصیص منابع آب جدید
3.  استعلام برخط احراز هویت (داشتن شناسنامه و کارت ملی) اشخاص حقیقی ایرانی
4. تأییدیه امکان تأمین زیر ساخت مخابراتی
5. استعلام برخط نشانی و کد پستی
6. استعلام برخط احراز هویت کاربران (شاهکار)
7. تأییدیه تأمین زمین مورد نیاز
8. استعلام برخط وضعیت محکومیت مالی
9. استعلام برخط احراز هویت (داشتن شناسه ملی) و اساسنامه و اطلاعات عمومی اشخاص حقوقی خصوصی
10. تأییدیه مطالعات ارزیابی زیست محیطی واحدهای تولیدی و صنعتی رده (۷)

تمامی اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی میتوانند مجوز برای احداث نیروگاه خورشیدی را از وزارت نیرو – سازمان انرژی های تجدید پذیر و بهره وری انرژی برق – دفتر مدیریت طرح های مشارکت بهش دولتی  دریافت نمایند.

زمان لازم برای صدور مجوز از زمان تایید مدارک ۱۰ روز کاری و مدت اعتبار این مجوز ۶ ماه ( ۱۲ ماه برای نیروگاه بادی و ۶ ماه برای سایر نیرو گاه ها) خواهد بود . همچنین  هزینه لازم برای دریافت این مجور مبلغ ۵,۴۳۰,۶۰۹ ریال  می باشد .

دانلود رایگان مستندات مورد نیاز در طرح توجیهی نیروگاه خورشیدی

• دانلود نمونه قرارداد خرید تضمینی برق

کاربرگ معرفی متقاضی (فرم الف):

• کاربرگ مخصوص شرکت
• کاربرگ مخصوص شخص حقیقی

کاربرگ معرفی طرح (فرم ب):

• کاربرگ کلیه نیروگاه های تجدیدپذیر غیر از برقابی کوچک
• کاربرگ برقابی کوچک

فرم تعهد نامه درخواست پروانه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر:

• تعهدنامه مخصوص شرکت
•  تعهدنامه مخصوص گروه مشارکت
• مخصوص شخص حقیقی

پروانه‌های احداث نیروگاه خورشیدی فتو ولتاییک غیر دولتی و شخصی با طرح توجیهی ساخت نیروگاه خورشیدی

• پروانه احداث گروه مشارکت
• پروانه احداث شرکت
• پروانه احداث شخص حقیقی

از سال ۱۹۷۷ که اولین سلولهای فتوولتائیک ( برق خورشیدی ) پا به عرصه انرژیهای تجدید پذیر گذاشت تا به امروز بهای سولار پنل ها ۲۵۰ برابر کاهش داشته است. رشد تکنولوژیک و کاهش بهای این محصول در طی دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی به طرز محسوسی اتفاق افتاد به صورتی که در طی این دو دهه بهای سلولهای فتوولتائیک ۱۴ برابر کاهش داشت و از قیمت حدود ۷۰ دلار بر هر وات به ۵ دلار در وات در اوایل سال ۲۰۰۰ رسید.
پس از آن و با افزایش پرداخت یارانه انرژیهای تجدید پذیر به تولید کنندگان انرژی از خورشید (نیروگاه خورشیدی – برق خورشیدی ) ، این تولید بتدریج جنبه تجاری پیدا کرد و تا سال ۲۰۰۹ به ۳ دلار بر وات کاهش پیدا نمود.
ولی اتفاق عجیب پس از سال ۲۰۰۹ و روی کار آمدن اقای اباما در آمریکا و رشد روز افزون تکنولوژیک این محصول در چین اتفاق افتاد به شکلی که در طی ۶ سال گذشته قیمت سلول های فتوولتائیک ( برق خورشیدی ) ۱۰ برابر کاهش داشته است و از ۳ دلار در هر وات به ۰.۳ دلار (حدود ۱۰۰۰ تومان) در هر وات پنل فتوولتائیک رسیده است.تغییر قیمت سلولهای فتو ولتائیک
با توجه به اعداد عجیب و غریب فوق و کاهش روزافزون بهای سلولهای فتوولتائیک (برق خورشیدی ) ، عجیب نیست که فقط در سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۲۷۰ میلیارد دلار نیروگاه خورشیدی ( فتوولتائیک ) جدید در دنیا ساخته شده است و این موج همچنان در سال میلادی ۲۰۱۶ نیز ادامه پیدا کرده است.
حال لازم است به اعداد و ارقام در داخل کشور خودمان اشاره کنیم. در حال حاضر و با مصوبه جدید، وزارت نیرو متعهد شده است که قیمت خرید برق خورشیدی را بصورت تضمینی و قرارداد ۲۰ ساله به قیمت بین ۵۶۰ تا ۹۷۷ تومان و متناسب با ظرفیت نیروگاه خورشیدی ( فتوولتائیک )خریداری نماید.

بیزینس پلن احداث نیروگاه برق خورشیدی ۱ مگاواتی در ایران

ایجاد یک بیزینس پلن برای احداث نیروگاه برق خورشیدی ۱ مگاواتی در ایران شامل چندین مرحله کلیدی است که در ادامه به صورت گام به گام تشریح می‌شود. این برنامه به شما کمک می‌کند تا تمامی جوانب فنی، مالی، و عملیاتی پروژه را بررسی کرده و تصمیمات صحیحی برای موفقیت سرمایه‌گذاری خود اتخاذ کنید.

1. خلاصه اجرایی (Executive Summary)
   – هدف پروژه: احداث نیروگاه برق خورشیدی با ظرفیت ۱ مگاوات به منظور تولید و فروش برق به شبکه سراسری و یا استفاده در پروژه‌های محلی.
   – مکان پروژه: انتخاب یک مکان با تابش خورشیدی بالا و دسترسی مناسب به شبکه برق، ترجیحاً در مناطق کویری ایران.
   – کل هزینه‌های برآوردی: شامل هزینه‌های سرمایه‌گذاری، نصب و راه‌اندازی، و هزینه‌های جاری.
   – زمان‌بندی پروژه: دوره ساخت ۶ تا ۱۲ ماه و شروع تولید برق پس از تکمیل.
2.  تحلیل بازار
   – وضعیت بازار انرژی خورشیدی در ایران: بررسی رشد تقاضا برای انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران و پتانسیل‌های صادرات برق به کشورهای همسایه.
   – رقابت: شناسایی رقبا و تحلیل بازار نیروگاه‌های خورشیدی موجود و در حال ساخت.
   – تحلیل مشتریان: شناخت مشتریان هدف (شرکت‌های برق، دولت، یا کاربران خصوصی) و بررسی نیازهای آنها.
3.   مطالعه فنی و انتخاب تجهیزات
   – طراحی و ظرفیت نیروگاه: محاسبه دقیق ظرفیت نیروگاه، تعیین تعداد پنل‌های خورشیدی، اینورترها، و سایر تجهیزات مورد نیاز.
   – انتخاب تجهیزات: انتخاب تجهیزات با کیفیت و بهره‌وری بالا، مانند پنل‌های خورشیدی با کارایی بالا و اینورترهای مقاوم.
   – تامین و نصب تجهیزات: برنامه‌ریزی برای تامین و نصب تجهیزات و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز.
4. برنامه مالی (Financial Plan)
   – سرمایه‌گذاری اولیه: شامل هزینه خرید زمین، تجهیزات، نصب، و هزینه‌های زیرساختی.
   – هزینه‌های عملیاتی: شامل هزینه‌های نگهداری، تعمیرات، بیمه، و پرسنل.
   – درآمدها: محاسبه درآمدهای پیش‌بینی شده از فروش برق به شبکه سراسری یا قراردادهای خرید برق (PPA) با دولت.
   – تحلیل بازگشت سرمایه (ROI): محاسبه دوره بازگشت سرمایه، نرخ بازگشت سرمایه و سودآوری پروژه.
   – منابع مالی: شناسایی منابع تامین مالی، مانند وام‌های بانکی، سرمایه‌گذاران خصوصی یا تسهیلات دولتی.
5. تحلیل اقتصادی و مالی
   – تحلیل هزینه-فایده: ارزیابی هزینه‌های اولیه و جاری در مقابل منافع اقتصادی و اجتماعی پروژه.
   – پیش‌بینی درآمد: برآورد درآمدهای سالانه بر اساس تعرفه‌های خرید تضمینی برق توسط دولت یا بازار برق.
   – ریسک‌های مالی: شناسایی و ارزیابی ریسک‌های مالی احتمالی و راهکارهای مدیریت آنها.
6.   تحلیل ریسک و مدیریت آن
   – ریسک‌های فنی: مانند خرابی تجهیزات، تأخیر در تامین قطعات و نصب.
   – ریسک‌های مالی: مانند تغییرات در نرخ ارز، افزایش هزینه‌ها، و تغییرات تعرفه‌های خرید برق.
   – ریسک‌های محیطی: تغییرات اقلیمی که می‌تواند بر تولید برق تأثیر بگذارد.
   – مدیریت ریسک: تعیین استراتژی‌هایی برای کاهش و مدیریت هر یک از این ریسک‌ها.
7.  برنامه عملیاتی
   – جدول زمانی پروژه: تعریف مایلستون‌ها و زمان‌بندی دقیق برای تمامی مراحل پروژه از خرید زمین تا شروع بهره‌برداری.
   – پروسه‌های اجرایی: تعریف دقیق فرآیندهای اجرایی برای هر مرحله، شامل خرید، نصب، تست و راه‌اندازی.
   – تیم مدیریتی و پرسنل: مشخص کردن تیم مدیریتی و پرسنل مورد نیاز برای هر فاز از پروژه.
8.  مدیریت و ارزیابی پروژه
   – مدیریت پروژه: معرفی تیم مدیریت پروژه، تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌ها.
   – ارزیابی عملکرد: تعیین معیارهای ارزیابی عملکرد پروژه در فازهای مختلف.
   – پایش و کنترل: برنامه‌ریزی برای پایش و کنترل مستمر پروژه جهت اطمینان از پیشرفت طبق برنامه.
9.  ملاحظات قانونی و مقرراتی
   – مجوزها و تاییدیه‌ها: شناسایی تمامی مجوزهای مورد نیاز از نهادهای دولتی و محلی.
   – قراردادها: تنظیم قراردادهای لازم، مانند قرارداد خرید برق با دولت (PPA)، قراردادهای ساخت و نصب، و بیمه‌ها.
   – مقررات زیست‌محیطی: رعایت تمامی مقررات زیست‌محیطی و انجام ارزیابی‌های لازم.

 خلاصه‌ای از مزایای اقتصادی و اجتماعی پروژه، و دلایل اصلی توجیه اقتصادی آن.  ارائه پیشنهادات نهایی برای اجرای بهینه پروژه و دستیابی به اهداف تعیین شده.تهیه یک بیزینس پلن جامع و دقیق برای احداث نیروگاه خورشیدی ۱ مگاواتی در ایران می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا با دیدی شفاف و واقع‌بینانه به پروژه نگاه کنند و تصمیمات صحیحی برای اجرای موفقیت‌آمیز آن اتخاذ کنند. این برنامه باید تمامی جوانب فنی، مالی، قانونی و مدیریتی را در نظر بگیرد تا پروژه به بهترین نحو ممکن به انجام برسد و اهداف تعیین شده محقق شود.

شاخص‌های کلیدی نیروگاه خورشیدی ۲۰ کیلوواتی

ظرفیت تولید ۲۰ کیلووات، معادل مصرف ۴ واحد مسکونی
استفاده از ۲۰۰ متر مربع فضا در بام ساختمان ۶ سازه خورشیدی با ابعاد ۳ * ۵ متر
کمک به محیط زیست شهری و نماد ساختمان سبز کاهش آلودگی معادل ۱۰۰ خودرو
بارگذاری ناچیز روی بام ساختمان ۲۰ کیلوگرم بر مترمربع
هزینه اولیه حدود ۴۷۰ میلیون تومان
هزینه بهره برداری ناچیز (تمیز کردن پانلها هر ۳ ماه یکبار)
درآمد فروش برق: سالانه ۱۲۰ میلیون تومان
قابلیت اطمینان بالاتر در تأمین برق ساختمان هنگام قطع برق

شاخص‌های کلیدی و میزان سرمایه گذاری طرح توجیهی احداث و راه اندازی نیروگاه خورشیدی ۲ مگاواتی

استفاده از ۲ هکتار فضا در اراضی ملی
حدود ۲۰۰۰ مترمربع سازه خورشیدی
اشتغال زایی ۱۰ نفر در زمان احداث و ۴ نفر در زمان بهره برداری
هزینه اولیه حدود ۴۵ میلیارد تومان
درآمد فروش برق: ماهانه ۱.۵ میلیارد تومان

پیش بینی میزان سرمایه گذاری و سودآوری طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی ۱ مگاواتی

توان نیروگاه:۱ مگاوات
مساحت زمین موردنیاز :۱۲۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۲۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۴ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۴۰۰ هزار دلار
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۳۰۰ هزار دلار
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۳۲ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: