طرح پرورش به لیمو در گلخانه

به لیمو درختچه ای است خزان پذیر از خانواده ی شاهپسند که ارتفاع درختچه این گیاه ۵/۱ تا ۲ متر بوده که گاهی بیشتر هم می شود. ارتفاع این گیاه به ۳ تا ۵ متر نیز می رسد. این گیاه دارای ساقه دراز، زاویه دار و منشعب می باشد.
نام علمی این جنس به افتخار دکتر اوگوست لیپی جهانگرد فرانسوی که به آمریکای جنوبی مسافرت نموده و این نبات را به خود به اروپا برده، گذارده شده است.جنس Lippia دارای بیش از ۲۰۰ گونه است که در این بین L.citriodora دارای اهمیت ویژه ای می باشد.
برگ های این گیاه به صورت کشیده و به رنگ سبز کمرنگ دیده می شوند و بصورت دسته های سه تایی بر روی ساقه قرار می گیرند. برگهای ساده سرنیزه ای به طول ۷ تا ۱۰ سانتی متر با قاعده گره ای ، خشن، کامل ، فراهم ، مجتمع به تعداد ۳ یا ۴ تایی و به رنگ سبز روشن دارد .
قسمت مورد استفاده به‌لیمو، برگهای آن است که بویی شبیه لیمو دارند؛ که اگر به حالت تازه توسط دست فشرده شود، بویی مطبوع از آن متصاعد می‌گردد، ولی پس از خشک شدن، از عطر آن کاسته می‌شود. پودر برگ گیاه به لیمو به رنگ سبز مات و دارای بوی معطر، طعم آن تند و کمی تلخ است.
از برگها و سرشاخه های گلدار و ساقه های جوان و گلهای گیاه در طب سنتی استفاده می کنند و طبیعت آن گرم می باشد .خواصی شبیه به بادرنجبویه دارد. برگ ها و پیکر رویشی این گیاه دارای خاصیت تب بر، مسکن، ضدنفخ، سوء هاضمه، کمک کننده به هضم غذا، آرامش بخش و رفع درد شکم، دل پیچه، رفع تپش قلب، بیماریهای دهان و لثه ( غرغره )، درد دندان و گوش، درمان آسم، صدای گوش، ترمیم زخم (ضماد برگ ) و اثر مقوی بر معده دارد و در درمان علائم سرماخوردگی و سرفه، پایین آوردن درجه حرارت بدن در بیماریها بسیار مفید است.

شرایط پرورش به لیمو در گلخانه

۱-حداقل دما در زمستان ۴- درجه و حداکثر۴۰ درجه در تابستان
۲-آب و هوای معتدل و گرمسیری
۳-سی تا سی و پنج قلمه یا نهال برای هر یک هکتار
۴-استفاده از نوار تیپ(قطره ای)برای کاشت این گیاه
۵-استفاده نکردن از سموم برای از بین بردن علف های هرز
۶-فاصله هر نهال برای کاشت ۴۰ سانت و فاصله بین مرزها ۷۰ سانت
۷-زمان آبیاری بهتر است هر ۲ روز یک بار باشد(حداقل ۲ روز حداکثر۵ روز)
۸-زمان کاشت:۱۵ اسفند تا ۲۰ فروردین
۹-قیمت هر عدد قلمه یا نهال در سال ۱۳۹۴ (۴۰۰تا۵۰۰) تومان به فروش می رسید.
۱۰-برای هر ۱ هکتار ۸تا۱۵ نفر کارگر خانم جهت پرکنی محصول نیاز می باشد.
۱۱-محصول بعد از پرکنی در خشک کن(محلی که آفتاب به آن نرسد)خشک می شود.
۱۲-برای هر ۱ هکتار ۵۰تا ۷۰ متر خشک کن لازم می باشد.جهت دیدن خشک کن کلیک کنید.
۱۳-برای ۱ هکتار یک کارگر جهت آبیاری زمین نیاز می باشد.
۱۵-استفاده ازنایلون های مخصوص جهت جلوگیری از رشد علف های هرزبین مرزها

توجیه اقتصادی طرح پرورش به لیمو در گلخانه

در هر یک هکتار ۱۲۰۰ کیلوگرم تا ۱۸۰۰ کیلوگرم برداشت(از سال دوم)
در صورت داشتن خاک و آب و هوایی بسیار مناسب میتوان در هر یک هکتار۳ هزار کیلوگرم به لیمو برداشت کرد.
قیمت هر کیلو برگ خشک به لیمو در بدترین شرایط۲۵ هزار هزار تومان می باشد.
یکبار کشت برابراست با پنج سال برداشت
در زمستان به دلیل کمیاب بودن هر کیلو تا ۸۰هزار تومان نوسان قیمت دارد
هر سال سه بار از گیاه به لیمو برداشت می شود.(خرداد،مرداد،آبان)
این گیاه ۵ ساله می باشد.
قیمت برگ خشک به لیمو در بدترین حالت (۱۳۹۵) ۲۵۰۰۰تومان می باشد که در هر هکتار ۷۵۰۰۰۰۰۰ میلیون در سال می شود.

اشکال مصرف به لیمو

دارویی:
گیاه خشک و تازه،چای کیسه ای و شربتی به نام به لیمو خالص در مراکش
آرایشی:
ادکلن، استحمام با این گیاه، رفع خستگی چشم
اکنون کرم آبرسان و رطوبت دهنده ای به نام Verbena hydrolates در اسپانیا به قیمت ۱۲ دلار ساخته شده است که کرم آرایشی است.
نوشیدنی ها:
نوشیدنی های مطبوع به عنوان هضم کننده غذا،برخی برگ های به لیمو را به صورت اسفناج می پزند. همچنین به صورت چاشنی در سالاد و سالاد میوه ای بکار می رود .

معرفی کد آیسیک مرتبط با طرح پرورش به لیمو درگلخانه

کد آیسیک سبزیجات حساس به سرما (کشاورزی) : ۰۱۱۲۴۱۲۳۳۱

نیازهای اکولوژیکی طرح پرورش به لیمو در گلخانه

به لیمو، بومى آمریکاى جنوبى بوده و به طور طبیعى رویش آن در شیلى، پرو و آرژانتین گزارش شده است. امروزه به علت زیبایى و عطر دلپذیرى که دارد در غالب نواحى گرم و معتدل مانند نواحى مدیترانه اى اروپا پرورش مى یابد. در ایران هم نمونه هایى از آن را آورده و در استان هاى شمالى و باغ ها کشت داده اند.گونه های بومی ای نیز از جنس Lippia در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشورمان وجود دارند.
این درختچه به سرمای چند درجه زیر صفر (به لیمو گیاهی است که تا (۵-) درجه سانتیگراد تحمل کند)حساس است و در شمال کشور در هوای آزاد بخوبی رشد می کند و در نقاط سردسیر در گلخانه نگهداری می شود.
به لیمو برای رشد به هوای گرم، نور فراوان و رطوبت بالا نیاز دارد و به سرما حساس است. برای رشد به خاک‌هایی با بافت سبک و لومی و عمیق با زهکشی خوب نیازمند است و pH خاک مناسب برای این گیاه ۶.۵ تا ۷ ذکرشده است.
در واقع به آب و هوای آفتابی ، ملایم و مصون از بادهای شدید نیاز دارد.
به لیمو در مناطق آب و هوایی گرم و مرطوب و در مناطقی که از بادهای گرم و سوزان تابستان در امان باشد، رشد و نمو می‌کند.
در ایران آنرا می توان در جنوب فارس، شمال هرمزگان، جنوب غربی استان مرکزی، شمال خراسان، جنوب مازندران، مرکز گلستان و شرق گلستان کشت دارد.
کاشت و تکثیر
برخلاف تصور بسیاری از تولید کنندگان که هنوز اقدام به تولید به لیمو نکرده اند این می آید که به لیمو نیز مانند سایر گیاهان دارویی با بذر یا نشای علفی تکثیر یا کشت و کار می شود. این در حالی است که به لیمو گیاهی چند ساله و چوبی و درختچه ای می باشد و بایستی توجه کرد که فاصله کشت و کار این گیاه دارویی درختچه ای با سایر گیاهان دارویی علفی چند ساله فرق دارد. به لیمو را اغلب با نهال ریشه دار یا معروف به قلمه ریشه دار کشت و کار می کنند.
تکثیر
جنسی: این گیاه به علت عدم جوانه زنی بذور، با بذر تکثیر نمی شود.

غیر جنسی: تکثیر غیر جنسی از طریق قلمه، خوابانیدن و پاجوش است.
قلمه گیری
معمولاً تولید کنندگان نشا با داشتن پایه های مادری و تهیه چوب تازه از آنها اقدام به تکثیر آن می کنند. بدین صورت که قلمه های تازه گرفته شده از پایه مادری را در بستر مناسب و شرایط کنترل شده می کارند و با تنظیم رطوبت و دما و استفاده از برخی هورمون های محرک ریشه زایی آنها را ریشه دار می کنند.
بستر مناسب
یک جعبه کوچک یا گلدانی که ارتفاع زیادی نداشته باشد، انتخاب کنید.

ماسه را با آب جوش بشویید، تا ضدعفونی شود. ضمناً موادی به نام قارچ کش وجود دارد که می توان به وسیله آن ماسه را ضدعفونی کرد.
زینِب (ZINEB) نوعی ماده شیمیایی است که برای این منظور می تواند مورد استفاده قرار گیرد. ضدعفونی ماسه از پوسیدگی قلمه ها و ابتلای آنها به بیماریهای قارچی جلوگیری می کند.
تکثیر به وسیله قلمه زدن بدین صورت است که شاخه های جوان گیاه را که در آغاز رویش طولی دارند از ساقه قطع می کنند و پس از جدا نمودن برگها آنها را به صورت قلمه در آورده و در نهالستان که زمین آن قبلاً آماده گردیده، می کارند. توسط آبیاری که بطور مرتب از قطعه زمین نهالستان بعمل می آید، قلمه ها تدریجاً در پائیز ریشه دار می شوند و بر اثر رشد و نمو آمادگی انتقال به زمین زراعتی را پیدا می کنند.بهتر است جهت ریشه دار شدن قلمه ها، آنها را مدتی در زیر سایبان قرار دهیم.
هم چنین قلمه گیری یا خوابانیدن را می توان از بعد از بهار در خزانه یا در صورت شرایط مساعد هوا در فضای آزاد انجام داد. البته قلمه گیری در اواخر پاییز توصیه شده که زمان مناسبی است و کاهش هزینه را در بر دارد، زیرا با یک پوشش پلاستیکی بستر قلمه گیری ابتدایی می توان گیاه را تکثیر کرده و برای اول بهار به رشد مطلوب برسانیم. قلمه بعد از ۳ تا ۴ ماه از زمان قلمه گیری آماده انتقال به زمین اصلی است.
در استان گلستان معمولاً قلمه گیری بوته های به لیمو را در بهمن تا اوایل اسفند ماه انجام می دهند.
در فصل زمستان از اسفند ماه می توان بوته به لیمو را از ارتفاع ۱۵ الی ۲۰ سانتیمتری هرس کرده و تولید قلمه کرده و تعداد بوته های به لیموی خودتان را افزایش دهید.تعداد قلمه های مورد نیاز با توجه به فواصل کشت که اشاره خواهد شد، بین ۱۷۰۰۰ تا ۶۲۵۰۰ قلمه می باشد.

آماده سازی زمین به لیمو
زمین زراعتی باید کم و بیش آفتابگیر و قابل نفوذ و دارای رطوبت کافی باشد و قبلاً آنرا به عمق ۵۰-۴۰ سانتی متر بخوبی شخم زده باشند. در غیراینصورت ریشه های گیاه نمی توانند به سهولت در داخل خاک نفوذ کرده و رطوبت لازم را بدست آورند. برخی نیز معتقدند که دو مرتبه دیگر باید زمین شخم زده شود که آخرین دفعه آن به منظور وارد کردن انواع کودها به درون خاک است. نیاز اصلی غذایی ۲۰۰-۱۵۰ کیلوگرم کود ازته، ۳۰۰-۲۵۰ کیلوگرم کود فسفر و ۱۰۰-۸۰ کیلوگرم در هکتار کود پتاس می باشد که کودها را قبل از کشت به خاک افزوده و شخم می زنیم.
(در برخی منابع میزان کوددهی به این صورت گزارش شده است: کلیه عملیات اصلاحی مثل افزودن به موقع کود به زمین زراعتی شامل ۲۰۰ کیلوگرم کود ازته نیترات سدیم هر هکتار زمین باید انجام شود میزان مصرف کودهای شیمیایی دیگر مانند سوپر فسفات به مقدار ۳۰۰ کیلوگرم و سولفات پتاسیم به مقدار ۱۰۰ کیلوگرم می باشد). پس از انجام این کارها در سطح زمین زراعتی خطوطی به فواصل یک متر ایجاد کرد و سپس فواصلی به طول ۶۰ سانتی متر در روی خطوط تعیین می نمایند که هر یک محل انتقال یکی از قلمه های ریشه دار گیاه است. فواصل کشت در اسلونی با بهترین مواد موثره cm ۴۰*۴۰ توصیه شده است که در هر ۱۰۰ متر مربع میتوان ۸/۱۱ کیلوگرم برگ خشک و ۳/۱۱۹ میلی لیتر اسانس به دست آورد که با این فواصل حدود ۶۲۵۰۰ قلمه نیاز می¬باشد. اما در کشت مکانیزه و استفاده از حداقل ادوات کشاورزی و تحقیقات دیگر فواصل کشت ۱۲۰-۵۰*۸۰-۴۰ در نظر گرفته اند که قلمه مورد نیاز حدود ۱۷۰۰۰ تا ۳۱۵۰۰ قلمه است.
در بعضی منابع نیز فواصل کاشت بر حسب سانتی متر ۱۲۰-۸۰×۵۰-۴۰ گزارش شده است.
برای صرفه‌جویی بیشتر در آبیاری بهتر است به صورت آبیاری قطره‌ای انجام شود سیستم آبیاری را بصورت فارو، قطره نیمه متحرک انجام داد.
سیستم کشت بصورت فارو می‌باشد که در این حالت فاصله ردیف‌ها را حدود ۱۰۰ و فاصله گیاهان روی هر ردیف را حدود ۵۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند.
برای کشت یک هکتار به‌لیمو حدوداً به ۲۰۰۰۰ قلمه مناسب نیاز است.

انتقال قلمه ریشه دار به زمین اصلی
کشت به‌لیمو بصورت بهاره می‌باشد و انتقال نشاءها به مزرعه اصلی در اردیبهشت ماه انجام می‌شود.
زمان کاشت قلمه ریشه دار در زمین اصلی بعد از خطر یخبندان بهاره است که باید توجه داشت به لیمو به انتقال بسیار حساس است و بهتر است بعد از گلدانی کردن و یا داشتن امکانات بعد از یکسال از قلمه گیری آنها را به زمین اصلی منتقل کنیم.
قبل از انتقال قلمه های ریشه دار به زمین زراعتی آنها را از ناحیه یک سانتی متری یقه قطع می کنند و ریشه های طویل گیاه را نیز کوتاه می نمایند تا با این عمل ریشه های جانبی سریعتر آمادگی رویش پیدا کنند.
گیاه به انتقال حساس است و ممکن است پس از انتقال برگهای آن خزان کند ولی مجدداً برگهای جدید ظاهر می‌شوند. نکته مهم این است که به محض خروج نشاء‌ها از بستر گلخانه بلافاصه باید در زمین اصلی کشت شوند.
عمل انتقال آنها در این هنگام باید با دست به خوبی صورت گیرد که پس از وارد کردن به داخل خاک قسمتی از خاک بر اثر فشار انگشتان بر روی گیاه ریشه دار و عاری از ساقه به حالت فشرده در آید. قلمه های تازه کشت در مزرعه بسیار حساس هستند و باید منظم آبیاری گردند تا در مراحل اولیه انتقال به مزرعه دچار تنش بیش از اندازه تحمل نشوند.

خلاصه بررسی اقتصادی طرح پرورش به لیمو در گلخانه

ظرفیت تولید سالیانه : ۱۰۰۰ کیلوگرم
نرخ برابری دلار : ۱۲۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۷۰۰۰ مترمربع
زیربنای گلخانه : ۵۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۵۰۰ میلیون تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : —- میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۲۲ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: