طرح پرورش قارچ دکمه ای
- 26 اسفند 1402
- ۰
- بازدیدها: 14,961
- دسته بندی:
طرح پرورش قارچ دکمه ای
قارچ های خوراکی جزء قارچ های ساپروفید و از دسته بازیدومیستها هستند . قسمتی از قارچ که در سطح زمین می روید از چندین عضو تشکیل شده است . قسمت پایه قارچ به شکل استوانه به ارتفاع ۲.۵ تا ۳ سانتیمتر و به قطر ۱.۵ تا ۲ سانتیمتر می رسند . قسمت پایه که روی کلاهک قرار دارد را، به رنگ سفید طلایی و شبیه یک چتر است . سطح تحتانی دارای صفحاتی است که در امتداد شعاع چتر قرار می گیرد . این صفحات در اوایل دوره رشد، صورتی رنگ بوده و به تدریج با ادامه رشد قهوه ای رنگ می شوند . در بین صفحات اسپور یا هاگهای قارچ قرار دارند که در شرایط مناسب تولید ریشه های سفید رنگی به نام ریسه یا میسیلیوم کرده و همانند گیاهان عالی عمل می کنند بدین معنی میسیلیوم ها در داخل مواد آلی پوسیده نفوذ کرده و مواد غذایی مورد نیاز قارچ را تامین می کند . مجموعه میسیلیوم قارچ که در تولید قارچ، مایه قارچ نیز نامیده می شود . به مثابه بذر سایر سبزیها تلقی شده و برای تولید قارچ جدید می توان از شرکتهای مخصوص خریداری کرد.قارچ ها گروه بزرگی را در بین گیاهان تشکیل می دهند تا حدی که می توان آنها را جداگانه به صورت یک قلمرو گیاهی طبقه بندی کرد. قارچ ها در همه جا یافت می شوند بنابراین این گیاهان متعلق به محیط خاصی نیستند و می توانند هر نوع ماده آلی را در بستر کاشت خود قرار دهند. قارچ ها را می توان در زمین و زباله هایی با منشا گیاهی و جانوری و یا حتی داخل آب پیدا نمود.
قارچ دکمه ای به سه درجه تقسیم بندی می شود:
- قارچ های دکمه ای کوچک
- قارچ های دارای غشا
- قارچ های بالغ دارای کلاهک باز
قارچ های دکمه ای کوچک و قارچ های دارای غشا را می توان به صورت تازه فروخت ولی قارچ های دارای کلاهک باز را معمولاً به صورت کنسرو شده در می آورند. معمولاً برداشت قارچ های کوچک نیاز به هزینه ی بیشتری هم دارد و گران تر هم به فروش می رسد در حالی که قارچ های بزرگ تر نیاز به زمان کمی برای برداشت دارند و هزینه ی کمتری هم دارند.
تاریخچه کشت و استفاده از قارچ دکمه ای
تاریخچه مصرف قارچهای خوراکی به عنوان غذا ودارو به زمانی بسیار دور برمی گرددحتی انسانهای نخستین از خواص ویژه قارچها اطلاع داشته اند .ازتکها از قارچها به عنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده می کردند و قارچ را گوشت خدا می نامیدند طبق تحقیقات یک محقق آمریکایی به نام گوردن واسون نوشابه مستی اور سوما چیزی جز عصاره ی آمانیت سمی نبوده است که از گروه قارچهای کلاهکدار محسوب می شود.در نوشتار کلاسیک ومذهبی بابلیان قدیم ٬یونانیان ورومیان نیز در مورد استفاده از قارچها مطالبی آمده است.در کتب پزشکی هندوستان ٬ سامومینا که در ۳۰۰۰سال قبل از میلاد چاپ شده است قارچها به سه دسته تقسیم شده اند که عبارتند از :خوراکی٬ سمی ودارویی.قارچهای آسیای (شرقی)حدود ۲۰۰۰سال قبل در چین و ژاپن پرورش داده می شد.روش پرورش قارچ قهوه ای چوب یا گوش چوب در نشریات چینی حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد ذکر شده است پس از آن کاشت وپرورش قارچ به عنوان یک محصول باغی در انگلستان وبرخی دیگر از کشورهای اروپایی توسعه یافت . کاشت قارچ در گلخانه ٬ برای اولین بار در حدود سال ۱۷۵۴در سوئد ابداع شد وبعد از آن به سراسر دنیا رواج پیدا کرد .در سال ۱۹۱۰ در ایالات متحده آمریکا سالنهای استاندارد پرورش قارچ شناخته شد. تاریخچه تولید قارچهای خوراکی در جهان به ۲۰۰۰ سال قبل باز می گردد .اما در ایران فقط ۵۰ سال از عمر مفید این محصول می گذرد .با توجه به اسناد ومدارکی که در دسترس است تاریخ مصرف قارچهای خوراکی به عنوان غذا ودارو به زمانی بسیار دور برمی گردد.مردم کشورهای شرقی اولین کسانی بودند که به استفاده از قارچ دست زده بطوریکهنوعی قارچ به نام اوریکولاریا برای اولین بار در حدود ۶۰۰سال قبل از میلاد ونوعی دیگر به نام فلا مو لینا و لوتیپس در چین کشت می شده اندوهم چنین نوعی دی گری از قارچهای آسیای شرقی در حدود ۲۰۰۰ سال قبل در چین وژاپن مورد استفاده قرار می گرفتند وتکنولوژی شت این قارچها جزو هنرهای خیلی قدیمی و محرمانه این سر زمینها بوده است وهم چنین ذکر شده که دو قرن قبل از تولد حضرت عیسی مسیح(ع)یک پزشک یونانی به نام نیکاندرNicandreقارچ را در بستری از کود حیوانی وخاکستر که شاخه وبرگ درخت انجیر روی آن را پوشانده بود پرورش داد.
در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۳۵ کشت قارچ دکمه ای توسط فردی به نام احیایی در قسمت شمال تهران شروع شد وپس از مدتی در سال ۱۳۴۸الی۱۳۵۷ واحدهای تولید وکشت در تهران –کرج وشهرری افتتاح و فعالیت خود را آغاز نمودندودر اواخر سال ۱۳۵۶ تولید بذز قارچ دکمه ای توسط آقای پیرایش شروع شد وکشت قارچ صدفی نیز برای اولین بار در سال ۱۳۶۴ توسط آقای مصطفوی کارشناس سازمان کشاورزی در منطقه اوین تهران شروع شد.و در سال ۱۳۷۶ ناصر وکیلی بعد از شش سال تلاش علمی وعملی اولین محصول بذر قارچه تولیدی خود که شامل بذر قارچهای صدفی و دکمه ای بود را به همراه دستورالعمل پرورش آن در منزل در اختیار دانشجویان و پرسنل کادر دانشگاه ارومیه که در کلاسهای آموزش وپرورش قارچ شرکت کرده بودند قرار داده و فعالیت تولیدی خود را در سطح استان آذر بایجان غربی آغاز نمود.
صادرات و واردات قارچ دکمه ای در ایران
ایران یکی از ۶ تولید کننده برتر قارچ خوراکی می باشد، به همین جهت صادرات قارچ می تواند کمک بسیار زیادی به اقتصاد کشور کند.کیفیت قارچ های تولید شده در ایران به اندازه ای است که استانداردهای جهانی کیفی قارچ را داشته و قابلیت صادرات به تمامی نقاط جهان را دارد. در سال ۱۴۰۱ حدود پنج هزار و ۶۴۶ تن قارچ به ارزش ۶ میلیون و ۸۶۲ هزار دلار به کشورهای هدف از جمله قطر، ارمنستان، امارات، کویت، عراق، پاکستان، گرجستان و بحرین صادر شده است. در بحث صادرات علیرغم وجود واحدهای بزرگ مقیاس تولید قارچ در کشور که میتوانند تولید مستمر و باکیفیتی داشته باشند کشور ما سهم کمی در صادرات این محصول دارد. بر اساس آمار فائو در سال ۲۰۲۱ میلادی، ایران با تولید حدود ۱۸۰ هزار تن محصول قارچ رتبه هفتم تولید جهان را داراست و کشور چین با تولید (۴۱۱۱۷۷۳۶ تن)، ژاپن(۴۶۹۰۴۶ تن)، لهستان(۳۷۸۸۰۰۰ تن)، امریکا (۳۴۳۸۲۰ تن) به ترتیب رتبههای اول تا چهارم را عهدهدار هستند. طبق گزارشهای موجود، بیش از ۳۷ هزار و ۵۰۰ گونه قارچ در جهان شناسایی شده که از این تعداد ۲ هزار گونه بـه نوعی خوراکی هستند و فقط ۲۵ گونه از بین آنها به صورت تجاری تولید میشود. بهترین ارقام قارچ خوراکی در دنیا قارچ دکمهای سفید و قهوهای، قارچ شاه صدف، قارچ شیتاکه، قارچ گانودرما، قارچ انوکی، قارچ مورل است که در ایران قارچ دکمهای، قارچ صدفی، شاه صدف، گانودرما، شیتاکه، کوردیسپس، یال شیر تولید میشود.
فرایند پرورش قارچ دکمه ای
محل پرورش قارچ را به منظور تنظیم دما، رطوبت و تهویه در اتاقهای بسته و تاریک و یا انبارهای مخصوص انتخاب می کنیم ابعاد ان بارهای ویژه به عرض ۶ متر، طول ۹ متر و ارتفاع حدود ۵ متر انتخاب می شود . بسترهای کشت در دو ردیف و در امتداد طول اتاق قرار می گیرند . عرض بسترها را حدود ۱.۵ متر انتخاب کرده و در هر ردیف ۵ تا ۶ بستر به شکل قفسه روی هم قرار می دهند . میزان دما در این اتاقها بین ۱۰ تا ۲۵ درجه سانتیکراد است. میزان رطوبت هوا باید به حد اشباع برسد.
مهمترین عوامل در پرورش قارچ دکمه ای:
- رطوبت هوا
- دمای هوا
- تهویه مناسب
رطوبت هوا:
یکی از موارد بسیار کلیدی در پرورش قارچ دکمه ای رطوبت است ، قارچ دکمه ای خیلی سریع به رطوبت پایین یا بالا واکنش نشان می دهد.مناسب ترین میزان رطوبت در پرورش قارچ ۹۰ درصد است. حال اگر رطوبت درجه استاندارد را نداشته باشد، وسط کلاهک قارچ های ما فرو رفتگی ایجاد می شود و بعد شکل ظاهری قارچ تغییر می کند و بافت زیر کلاهک پاره و کلاهک از هم جدا شده و همین عامل باعث پایین آمدن کیفیت محصول می شود.
دمای هوا:
دما هوا در کیفیت و کمیت قارچ تاثیر مهمی دارد. اگر ما بتوانیم دمای محیط پرورش را به درستی تنظیم کنیم آن وقت فاصله بین برداشت قارچ را هم مدیریت کرده ایم، در واقع تنظیم دمای هوا با زمان چین های برداشت ارتباط مستقیم دارد.
دمای هوا در دو موضوع تاثیر بالایی دارد:
- باعث سرعت رشد قارچ می شود
- زمان برداشت ها زودتر اتفاق می افتد
نکته ی مهمی که باید حتما به آن دقت کنیم این است که اگر ما بخواهیم محصول بسیار بالایی در دوره های پرورشی داشته باشیم باید حتما دما بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد باشد. اگر شدت ظاهر شدن قارچ (موج) بسیار بالا باشد، می شود با پایین آوردن دما به اندازه ۱۳ تا ۱۴ درجه سانتی گراد سرعت ظهور آن را پایین آورد. دلیل پایین آوردن سرعت رشد این است که ما بتوانیم بدون عجله کردن محصول خودمان را به راحتی برداشت کنیم.
زمین مورد نیاز برای تولید
در مورد احداث واحد پرورش قارچ خوراکی نیازی به آزمون تجزیه خاک نمی باشد . برای احداث واحد پرورش قارچ دکمه ای حد اقل زمین مورد نیاز ۶۰۰۰ متر مربع می باشد .حداقل مساحت مورد نیاز برای احداث واحد پرورش قارچ دکمه ای با ظرفیت ۲۰۰تن در سال در سال :۶۰۰۰متر مربع است . بر اساس آیین نامه مربوط به استفاده از اراضی ، احداث بنا و تاسیسات در خارج از محدوده قانونی و حریم شهر ها مصوب ۱۳۵۵ قوانین مربوط به شهر و شهرداری مقرر می دارد که حد اقل ۷۵% از مساحت زمین به صورت فضای باز و مابقی برای احداث بنا و تاسیسات می باشد همچنین در هنگام ساخت سالن های پرورش قارچ باید مد نظر داشت که سالن های پرورش قارچ بایستی دارای کف تراز شده و فاقد پله باشد و محل استقرار طبقه بندی ها در سالن پرورش قارچ بایستی کاملاٌ صاف و فقط شیبب بسیار کمی در فاصله بین دو ردیف ایجاد شود ( حدود ۱ درصد ) که آب را در این قسمت جمع آوری و از طریق دریچه هایی که تعبیه شده است جمع آوری نماید.
تهیه بستر کاشت قارچ دکمه ای
برای کاشت قارچ دگمه ای از کمپوست کاه گندم با افزودن مواد مختلف تکمیلی استفاده می شود. فرآیند تهیه کمپوست تقریبا فرآیند زمان بر و پیچیده ای بوده در کل در م رحله اول مواد کمپوست را در هوای آزاد قرار داد به آن آب و مواد تکمیلی افزوده تا عمل تخمیر کود آغاز شود . در این مرحله دمای بستر به علت فعالیت میکروبی زیاد تقریبا به ۶۰ تا ۷۵ درجه سانتی گراد می رسد در مرحله دوم نیز عمل تهویه و رطوبت کنترل می شود . در این مرحله پاستوریزاسیون برای از بین بردن عوامل بیماری زا انجام می شود . همانطوری که گفته شد تهیه کمپوست ها کار دشواری بوده اما هم اکنون کارخانجاتی وجود دارند که کمپوست های آماده را در اختیار متقاضیان قرار می دهند.
ظهور پین های قارچ
پین های قارچ بلافاصله پس ازتشکیل ریسه های ضخیم در خاک پوششی ، ظاهرمیشوند. این پین هدها بسیارکوچک بوده ولی به صورت خوشه ای روی ریزومورف ها قابل رویت هستند. با رشد وتوسعه این پین هدها ، پین هدهای قارچ تشکیل می شوند . این پین هدها رشد کرده ونهایتا به قارچ های بالغ تبدیل می شوند. برداشت قارچ، حدود ۱۵ تا ۲۱ رو ز پس ازخاکدهی ، یعنی تقریبا ۱۰ تا ۱۲ روز پس ازآب پاشی و ۷ تا ۸ هفته بعد ازآماده سازی کمپوست، آغازمی شود. عملیات داشت درطول رشد پین های قارچ شامل مدیریت وکنترل دمای هوای کمپوست وهوای سالن ومیزان دی اکسید کربن بوده واغلب بستگی به نژاد و تعداد پین های مورد نیاز پرورش دهندگان دارد.
سیستم های کنترل کننده هوا ، میزان هوای تازه مورد نیاز درسالن ها ودمای آنها را تنظیم می کنند . جابجایی و گردش یکنواخت هوا برای جلوگیری ازرکود هوا وافزایش دی اکسید کربن درسالن تولید که باعث کاهش کیفیت محصول می شود ، ضروری ومهم است .درطول مرحله ظهور پین ها و محصول دهی ، دمای هوا باید درمحدوده ۱۵ تا ۱۷ درجه سانتیگراد ومیزان گازکربنیک درحدود ۱ تا ۲,۵ درصد باشد.
مهمترین وبحرانی ترین مر حله رشد قارچ به منظوربهبود کیفیت وراندمان تولید مطلوب ، مرحله رشد سریع است که طی آن اندازه قارچ ها درهر ۲۴ ساعت ، دوبرابر میشود. اندازه قارچها بستگی به تعداد پین های تولید شده درهرمقطع ونیزنوع مراقبت ازمحصول ومدیریت بستگی دارد.
برداشت محصول
قارچ ها دره ۲ تا ۴روز ودرخلال یک مقطع ۷ تا ۱۰ روزه که اصطلاحا فلاش نام دارد ، برداشت می شوند. هنگامی که قارچهای رسیده برداشت می شوند ، درواقع یک مانع ازمسیر رشد بقیه آنها برداشت می شود ودیگرقارچ ها به سمت رشد وبلوغ حرکت می کنند . زمان بندی دوره برداشت ازطریق کنترل آبیاری، دی اکسید کربن و دمای محیط مدیریت می شود. طی دو فلاش اول، اکثریت محصول برداشت می شود و در فلاشهای بعدی مقدار کمتری ازمحصول برداشت می شود . زمان مناسب برداشت قارچها وقتی است که کلاهک قارچ سفت ودارای
کیفیت مطلوب باشد . معمولا قارچها با دست برداشت می شوند .سرعت برداشت عمدتا به میزان محصول و اندازه قارچ بستگی دارد. سرعت برداشت معمولا از ۱۳.۵ تا ۳۶ کیلوگرم درساعت متفاوت است.
برخی مصرف کنندگان ترجیح می دهند که از قارچهای سفت و بسته استفاده کننددرحالی که عده ای دیگرقارچ های رسیده تربا کلاهک باز وطعم دارتر را می پس ندند. رسیدگی قارچ را ازمیزان بازشدگی پرده غشایی سطح زیرین کلاهک که درقارچهای جوان سبب اتصال کلاهک به پایه قارچ می شود ونه ازاندازه آن تشخیص می دهند. قارچ رسیده میتواند بزرگ وکوچک باشد، هرچند که تولید کننده ومصرف کننده اندازه های متوسط تا درشت قارچ را می پسندند. تولید کنندگان دقیقا ۳ تا ۴ فلاش درهر دوره برداشت می کنند . ودوره های کوتاه تر بیانگر افزایش تولید درسال بوده و از بروز مشکلات وبیماری های تولید جلوگیری می کند. در نهایت درشرایط مطلوب میتوان حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد وزن کمپوست قارچ خوراکی تولید نمود.
ابزار و تجهیزات مورد نیاز جهت پرورش قارچ دکمه ای
هواساز : هواسازها در یک واحد پرورش قارچ مهمترین تجهیزات هستند که هم در واحدهای تولید کمپوست و هم در سالن های پرورش قارچ مورد استفاده قرار می گیرند. فن های هواساز باید دارای کوئیل های سرمایی و گرمایی باشند . ظرفیت کوئیل ها باید متناسب با شرایط آب و هوایی مناطق مختلف با شد. مقدار هوای مورد نیاز برای سالن های پرورش قارچ به ازاء هر متر مربع از سطح زیر کشت محاسبه می شود . به ازاء هر متر مربع از سطح زیر کشت قارچ نیازمند به ۲۵ متر مکعب در ساعت است.ظرفیت هواساز برای سالنی با ۲۰۰ متر مربع سطح زیر کشت ۵۰۰۰ متر مکعب در ساعت هوا خواهد بود . کانالهای انتقال هوا بهتر است در سقف و بین دو ردیف عبور نماید
دماسنج و رطوبت سنج :
به تعداد سالن های پرورش قارچ به دماسنج و و رطوبت سنج نیاز است. برای کنترل دقیق سالنها
دیگ بخار : هر واحد پرورش قارچ ۲۰۰ تن به یک دیگ بخار به ظرفیت ۱ تن و فشار ۱۵۰ psi نیاز دارد . ظرفیت دیگ آب گرم در یک واحد با ظرفیت ۲۰۰ تنی حدوداً ۵۰۰۰۰۰ کیلو کالری است .
چیلر : ظرفیت چیلر متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه محاسبه می گردد.
مه ساز (Fogger ) : این دستگاه برای تأمین رطوبت لازم در فضای سالن پرورش مورد استفاده قرار می گیرد مه سازها معمولاً برای هر سالن مجزا هستند.
ساختار اطاق پرورش قارچ
ساختار اصلی اطاق پرورش قارچ از چوب یا بلوکه بتونی با کف سیمانی تشکیل میگردد. برای خروج آب اضافی از کف اطاق، آبراهههایی باید در کف آن تعبیه نمود. در صورتی که جنس کف اطاق از چوب باشد، باید سطح آن را با پلاستیک ضخیم پوشاند. دیوارهای درونی، سقف و کلیه سطوح چوبی روباز را باید با رنگ اپوکسی، استخری و یا حتی روغنی براق معمولی پوشاند. توصیه میشود، رنگ سطوح داخلی را روشن (سفید براق) انتخاب نمایید تا علاوه بر تشدید روشنایی محیط داخلی؛ کوچکترین ذرات آلودگی کپک را نیز بتوان دید.
در اطاق کشت، مهمترین عامل، حفظ دمای ثابت است. لذا؛ عایقبندی دیوارها و سقف از اهمیت بالایی برخوردار میباشند. بهتر است درجه مقاومت دیوارها (R) را ۱۱ یا ۱۹ و سقف را ۳۰ درنظر گرفت تا از هدررفتن انرژی جلوگیری کرده و مانع نفوذ رطوبت شود. در این میان میتوان از ورقههای فایبرگلاس یا استیروفوم به ضخامت ۵/۲-۸ سانتیمتر استفاده نمود و با توجه به رطوبت بالای اطاق پرورش و به منظور جلوگیری از تعریق بخار بر سطح این صفحات، از یک لایه پلاستیک به ضخامت ۲-۴ میلیمتر بین دیوار و لایه عایق مذکور استفاده مینمایند.
اطاق کشت باید کاملاً مسدود و بدون کوچکترین روزنهای باشد تا هیچ گونه آفت یا اسپور یا عامل بیماریزائی نتواند وارد آن شود و از طرف دیگر کنترل شرایط اقلیمی درون اطاق (دما، رطوبت و تهویه) آسانتر گردد. لذا ضمن ساخت، طراحی و بررسی نهائی اطاق، هر گونه ترک، شکاف یا روزنهای را به دقت ببندید.
بسیاری از مردم میتوانند اطاقکهای زیرزمین یا منزل خود را با تغییراتی به اطاق مناسب پرورش قارچ تبدیل نمایند. این افراد برای حفاظت دیوارهای منازل خود از آسیب رطوبت میتوانند از پوششهای پلاستیکی بر روی دیوارها و سقف و بستن کلیه منافذ و درزها استفاده نمایند. چنانچه دیوار این گونه اطاقها مستقیماً با هوای آزاد در تماس باشند به منظور جلوگیری از تعریق بین دیوار و پلاستیک بواسطه نوسانات دمایی بالا، محفظههای پلاستیکی با فاصله زیاد نسبت به دیوارهای اطاق، درون اطاق درست مینمایند. که در این صورت دیگر نیازی به ایزوله کردن اینگونه محفظهها نیست. دالانها، زیرزمینها و گاراژها را میتوان به این ترتیب به راحتی به محیطی سازگار با پرورش قارچهائی مانند صدفی و شیتاکه تبدیل نمود.
جدیدترین نوع ساختارهای پرورش قارچ یک نوع گلخانه پلاستیکی ایزوله است که در ساخت آنها، از لولههای فلزی گالوانیزه مخصوص استفاده میشود. نحوه ساخت این گلخانهها به این ترتیب است؛ ابتدا بعد از انتخاب مکانی مناسب و هموار، لولههای گالوانیزه ۴-۴.۵ را به صورت نیم دایره خم داده و طرفین آن را مستقیماً داخل زمین یا درون دیوارههای جانبی به ارتفاع یک متری از سطح زمین مهار مینمایند. سپس برای ایزوله کردن بیشتر دیوارههای جانبی؛ صفحات استیروفوم (پلیاستیرین) ضخیم به ضخامت ۲.۵-۸ سانتیمتر را به طور عمودی و به عمق ۳۰-۶۰ سانتی متر داخل زمین (طرف خارج دیوارهها) کرده تا از سرد شدن کف سالن جلوگیری نماید. فاصله لولهها از همدیگر حدوداً ۲ متر بود. عرض دهانه ۴-۸ متر، درب آن یک لنگه (۱.۵ متر) یا دو لنگه و یا کشوئی (۲متر) میباشد. ارتفاع مناسب؛ ۳ متر و طول آن بسته به عرض دهانه تا ۱۰۰ متر نیز میرسد.
پوشش این گلخانهها چند لایه است، به این ترتیب که ابتدا، اسکلت لولهها را با سیمهای مفتولی نازک به فاصله نیم متری از هم بافته، سپس روی آن پلاستیک ضخیم (۶-۵ mm) کشیده (پوشش داخلی)؛ سپس روی آن را با سیم مفتول ۲.۵، شبکهبندی کرده تا ضمن استحکام اسکلت؛ بتوان روی آن؛ یک لایه ایزوله فایبرگلاس (۱۵-۷.۵ mm) یا چوب پنبه (۱۰-۵ mm) قرار دهیم. بالاخره روی لایه عایق را ابتدا یک سیمکشی سبک کرده تا مبادا بر اثر باد، این پوشش به هم خورد و در آخر روی آن را یک پلاستیک سیاه رنگ میکشیم که در صورت لزوم میتوان روی پلاستیک را پوششی آلومینیومی نیز کشید تا درمقابل اشعه آفتاب مقاوم گردد.
برای آن دسته از افرادی که فضای کافی در اختیار ندارند، کشت در فضای کوچک پیشنهاد میشود، به این ترتیب که میتوان در فضاهای بسیار کوچک نظیر آکواریوم، یا یخدانهای استیروفومی اقدام به کشت و پرورش این محصول نمود. به علت حجم اندک بستر کاشت در این گونه محیطها، تهویه هوا هم به حداقل خواهد رسید که معمولاً با ۱-۲ مرتبه باز کردن درب آنها، این مهم تأمین میشود. از طرف دیگر با یک پوشش
نیمه تراوا روی آنها میتوان رطوبت آن را حفظ و گرمای مورد نیاز را از هوای اطاق دریافت نماید. این روش؛ مناسبترین راه برای افرادی است که وقت یا منابع مالی ـ انسانی کافی جهت احداث محیطهای بزرگتر که مستلزم مراقبت و کنترل دقیقتری میباشد را ندارند.
روشهای تولید قارچ
روش قفسهای
رایجترین روش در مکانهای مسقف امروزی بوده که در آن راندمان تولید مطلوب است و از حداقل فضا؛ حداکثر استفاده را میتوان با قفسهبندی حساب شدهای نمود. اسکلت قفسهها، معمولاً آلومینیومی یا پروفیلهای آهن است که بصورت چندین ستون عمودی ضخیمتر در فواصل مشخص بوده که روی آنها تیرهای افقی با ضخامت کمتر جای گرفته و روی آنها قفسهها آرام میگیرند: عرض قفسهها در حالت دو طرفه نهایت تا ۱۴۰ سانتیمتر است و در حالت یک طرفه (کنار دیوارها) حداکثر تا ۷۰ سانتیمتر میباشد. عرض راهروی اصلی ۱ متر و راهروهای فرعی ۶۰ سانتیمتر میباشد. فاصله طبقات از همدیگر تا ۴۰ سانتیمتر و طبقه اول تا سطح زمین باید حداقل ۲۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد. کف قفسهها را میتوان توری گالوانیزه آغشته به نوعی ضدزنگ یا رنگهای اپوکسی بهداشتی و یا الوارهای چوب نرم که با پوشش نقتنات مس اندود شده انتخاب نمود. عرض این الوارها؛ ۲۰-۱۵ سانتیمتر و ضخامت آنها بسته به طول طبقات تا ۳.۵ سانتیمتر اختیار میشود. به منظور تهویه و رهکش مناسب؛ بین الوارها را ۲ سانتیمتر فاصله میدهند. تختههای جانبی قفسهها را بسته به عمق بستر کاشت ۲۰-۱۵ سانتیمتر درنظر میگیرند. در این روش با عمق بستر ۲۰ سانتیمتر در هر مترمربع میتوان تا ۵۰ کیلوگرم کمپوست آماده را مصرف کرده که از این مقدار کمپوست نیز چیزی در حدود ۲۰-۱۵ کیلوگرم قارچ در شرایط ایدهآل برداشت میشود.
روش جعبهای
این روش برای اولین مرتبه در سال ۱۹۳۶ توسط دکتر جیمز سیندن در آمریکا برای قارچ دکمهای پایهگذاری شد. این روش، برخلاف روش قبلی متحرک بوده، به این معنی که در آن تعدادی جعبه با اندازه استاندارد ۱۵×۱۰۰×۵۰ سانتیمتر به صورت شطرنجی طوری روی هم قرار میگیرند که فاصله جعبه بالایی از پائینی ۳۵-۴۰ سانتیمتر باشد. با این روش، روند تولید قارچ را میتوان مکانیزه نمود به این نحو که پاستوریزاسیون، پر کردن جعبهها، اسپان زنی، خاکپوش تا برداشت در کمترین زمان ممکن، با حداقل دخالت انسان و با بهترین کیفیت صورت میگیرد.
از دیگر تفاوتهای موجود بین دو روش قفسه و جعبهای، نوع پاستوریزاسیون آنها است. به این ترتیب که در روش قفسه غالباً تمام مراحل کشت از پرکردن بسترها با کمپوست خام تا برداشت در یک اطاق (اطاق کشت) به صورت یک مرحلهای انجام میشود، اما در روش جعبهای، جعبه ها نخست در یک اطاق جداگانه موسوم به اطاق یا تونل پاستوریزه، کاملاً پاستوریزه شده سپس به اطاق کشت منتقل میشود و در آن جا اعمال اسپانزنی، خاکدهی و برداشت صورت میگیرد که با این ترتیب میتوان در هر سال تا ۶ چین برداشت کرد. مهمترین عاملی که باید مدنظر پرورشدهنده خانگی قرار گیرد، قابلیت حمل و نقل جعبه هاست، به طوری که وزن پر هر جعبه نباید از ۴۰ کیلوگرم تجاوز نماید تا حمل و نقل آن آسان شود. همچنین با استفاده از این روش، کنترل موارد بهداشتی و نظافت محیط کشت و خود جعبهها، بهتر صورت گرفته ، بطوری که به علت عدم یک اسکلت ثابت در اطاق رشد، به راحتی میتوان آن را تمیز و ضدعفونی نمود.
درآمد حاصل از قارچ خوراکی تحت تأثیر عوامل مختلف تولید قرار دارد از جمله سیستم تولید انتخاب شده، نوع ساختمان و مصالح مورد استفاده، میزان پیچیدگی و گرانی ماشین آلات و دستگاههای هوادهی و میزان سرمایه اولیه.
در طول سال چند دوره میتوان قارچ پرورش داد؟
پرورش قارچ به گونه ای است که اگر شما تمام نکات آن را طبق آموزشی که دیده اید انجام دهید، می توانید در طول سال ۵ دوره قارچ را پرورش دهید و همین امر باعث می شود که زمان بازگشت سرمایه شما بسیار کوتاه باشد. اما در صورت مساعد نبودن شرایط برای شما حداقل تعداد دوره ی پرورش در هر سال ۴ بار میباشد.
نمایی از فیلم بسته بندی تمام اتومات قارچ دکمه ای
در تولید نهایی قارچ خوراکی هدف نهایی این است که حداقل ۷۰ درصد قارچ درجه یک تولید نمایند.
میزان محصول حاصل از یک تن کمپوست به شرح زیر طبقه بندی می شود:
تولید نامطلوب : کمتر از kg 135 قارچ
تولید ضعیف : حدود kg 135 – ۱۶۰ قارچ
تولید نسبتاً مطلوب : kg 160 – ۱۸۰ قارچ
تولید خوب : kg 180- 190 قارچ
تولید عالی : بیش از kg 200 قارچ
چنانچه برداشت پس از رشد کامل قارچ (باز شدن کلاهک) صورت گیرد، حدود ۵۰ درصد افزایش محصول داریم ولی لازم به ذکر است که از نقطه نظر بازارپسندی بشدت کاهش مییابد
یکی از مهمترین اهداف تولید قارچ خوراکی در ابتدای امر استفاده بهینه ازضایعات محصولات کشاورزی بوده است.تهیه کمپوست ؛ اگرچه امروز به یک فرایند صنعتی تبدیل گشته و لیکن چه به شیوه سنتی و یا صنعتی خود عامل مهمی در استفاده بهینه از امکانات و منابع موجود می باشد .در واقع می توان گفت ضایعات محصولات کشاورزی که ظاهرا تهدیدی برای این بخش محسوب میشود خود به عنوان یک فرصت در تولید و پرورش قارچ خوراکی جلوه گر شده است.
با توجه به افزایش گرایش عموم جامعه به مصرف این محصول تقاضای بازار در حال افزایش بوده ظاهرا فروش و عرضه آن با مشکلی مواجه نمی باشد. لازم به ذکر است همچون سایر محصولات کشاورزی بسته بندی و توجه به این بخش مهم تاثیر زیادی برای جذب مشتری ؛ ایجاد ارزش افزوده و در نهایت سود آوری طرح خواهد داشت. پرورش قارچ خوراکی در ابتدا نیاز به سرمایه گذاری ثابت نسبتا بالا و در طول دوره نیاز به سرمایه گذاری جاری داشته متناسب با تعداد سالن پرورش سرمایه گذاری متفاوت خواهد بود لیکن با توجه به اینکه پرورش این محصول با توجه به کوتاه بودن دوره ۵ تا ۶ بار در سال امکان پذیر است دوره بازگشت سرمایه در مدتی نسبتا کوتاه خواهد بود. در نهایت تولید قارچ حرکتی است اقتصادی که با قرار گرفتن در سبد خانوار به تغییر و اصلاح الگوی تغذیه در سطح جامعه کمک می نماید.
فراورده های قارچ خوراکی
در زمینه فرآوری قارچ خوراکی در کشور میتوان به فرآوردههایی نظیر پودر قارچ، قارچ خشک شده، اسلایس قارچ، انواع کنسرو قارچ و نظایر آن اشاره کرد به طور قطع با افزایش تولید قارچ خوراکی در کشور، صنایع تبدیلی و فرآوری قارچ خوراکی به منظور تأمین بازار داخلی و تسهیل صادرات آن باید توسعه یابد. هدف از نگهداری قارچ این است که بتوان ارزش غذایی قارچ را برای مدت طولانی تری حفظ کرد. انتخاب روش نگهداری معمولاً بسته به تقاضای بازار و منابع موجود می باشد، علاوه بر این هنگامی که بخشی از محصول به صورت تازه فروخته می شود نیاز است که از روش های دیگری برای نگهداری بقیه ی قارچ ها استفاده کنیم. گاهی شرایط بازار و تولید قارچ به صورتی است که ما مجبور به انجام فراوری هستیم در غیر این صورت خسارتهای اقتصادی، قابل جبران نخواهد بود. روشهای مختلفی جهت تبدیل و فراوری قارچ وجود دارد.
میزان سرمایه لازم جهت راه اندازی مزرعه صنعتی پرورش قارچ دکمه ای
استفاده از فناوری و تجهیزات نوین تولید صنعتی قارچ میتواند عاملی در افزایش بهرهوری و حجم تولید باشد. چون امروز سیستمهای هوشمند در بخشهای مختلف قابلیت کنترل شرایط بهینه و مناسب تولید را برعهده گرفتهاند و ذهن تولیدکننده را از بخشهایی آزاد کرده تا بتوانند به مسائل دیگری چون بازاریابی یا حتی تولید قابل اعتمادتر فکر کنند. به گفته این متخصص تولید قارچ استفاده از این فناوریها و تجهیزات از دانه تا برداشت لازم است و باید سرمایهگذاران کاملا به آن دقت داشته باشند.
هرچند نیروی انسانی در تولید ایران بخش قابل توجهی از پروسه تولید را برعهده دارد ولی ورود تجهیزات میتواند ارتقای سطح کیفی محصولات و تولید را نیز به سرمایهگذاران هدیه بدهد چون در این نوع تولید خطاهای انسانی به حداقل رسیده و شرایط در هر زمان و هر مکان قابل کنترل و اصلاح خطاست.
امروز موضوع برداشت مکانیزه محصول قارچ در مراکزی که محصول برای صنایع تبدیلی تولید میکنند بیشتر مطرح است و در بخش تازهخوری هنوز این افراد و نیروی انسانی هستند که نقشآفرینی میکنند اما نباید فراموش کرد اگر سرمایهگذاری برای استفاده از تجهیزات مکانیزه سیاستگذاری کرده باید اپراتورهای ورزیده و مجرب را در اختیار داشته باشد چون کماطلاعی این گروه از چگونگی استفاده از تجهیزات نوین میتواند مشکلآفرین باشد.
بهطور کلی اگر فردی تصمیم به سرمایهگذاری در زمینه تولید صنعتی قارچ گرفته و میخواهد تولیدی اقتصادی را روانه بازار کند، لازم است برای آن هزینه کند. بهعنوان مثال یک مزرعه ۴۰۰ تنی صرفا در بخش تجهیزات و گلخانههای مورد نیاز باید ۵میلیارد تومان سرمایهگذاری انجام دهد که قیمت زمین هم متناسب با منطقه افزایش پیدا میکند.
تولید قارچ ایران از گذشته بهصورت سنتی به بازار عراق صادر میشد و اگر قرار است به بازارهای جدید نیم نگاهی داشته باشیم لازم است تجهیزاتی مثل خطوط هوایی منظم و کامیونهای یخچالدار مناسبی در اختیار داشته باشیم. هرچند بحث زیرساختهای قانونی میتواند تعیینکننده باشد، چون اگر قوانین دستوپاگیر در این میان وجود داشته باشد محصول کیفیت خود را از دست داده و قابل استفاده نخواهد بود.
بهعنوان مثال، اکنون بازار قابل توجهی در روسیه مهیاست و صرفا حمایتهای قانونی دولت میتواند عاملی در ورود محصول ایرانی به این بازار باشد چون کیفیت و استانداردهای موجود در این بخش در اختیار تولیدکنندگان صنعتی و بنام قرار دارد.
مراحل اخذ مجوز تولید قارچ خوراکی
۱- دارا بودن دانش فنی
شرط اولیه و اساسی برای احداث واحدهای تولید قارچ خوراکی دارا بودن دانش فنی و تخصص لازم متقاضی برای تولید می باشد و یا اینکه متقاضی یک کارشناس مطلع و متخصص کشاورزی ، صنایع غذایی و زیست شناسی را با قرارداد محضری به عنوان مدیر فنی نماید .
۲- داشتن مجوز بهره برداری آب کشاورزی
– آب مورد نیاز برای تولید ۱ کیلوگرم قارچ دکمه ای ، ۴۵ لیتر می باشد .
– آب مورد نیاز برای تولید ۱ کیلوگرم قارچ صدفی ، ۲۸ لیتر می باشد .
– برای تولید ۱ تن کمپوست فاز دو ۳۰۰۰ لیتر می باشد .
– از نظر کیفی EC آب باید کمتر از ۷۰۰ میکروزیمنس بر سانتی متر باشد .
۳- ارائه مدرک معتبر زمین
با عنایت به آیین نامه احداث بنا و تاسیسات در خارج از حریم شهرها مبنی بر منظور نمودن حداقل ۷۵ درصد از زمین به صورت فضای باز و در صورتی که ساختمان بیش از یک طبقه باشد عدم تجاوز مساحت کل زیر بنای ساختمان از ۵۰ درصد مساحت زمین ، حداقل مساحت زمین مورد نیاز برای پرورش قارچ دکمه ای ( بدون واحد کمپوست سازی ) با ظرفیت ۲۰۰ تن در سال ، ۶۰۰۰ متر مربع و برای قارچ صدفی با ظرفیت ۵۰ تن در سال ۲۰۰۰ متر مربع می باشد .
۴- ظرفیت کارگاه
حداقل ظرفیت تولید برای احداث واحد قارچ دکمه ای ۲۰۰ تن در سال و برای احداث قارچ صدفی ۵۰ تن در سال می باشد .
۵ – مکان مناسب جهت احداث کارگاه
رعایت حریم های قانونی مربوط به سکونتگاه ها ، مراکز آموزشی و درمانی ، جاده ها ، مرغداری ها ، پناه گاههای حیات وحش و ..
۶- ارائه طرح توجیهی و اقتصادی تولید قارچ
طرح های تولید و پرورش قارچ های خوراکی می بایست به تایید سازمان نظا مهندسی کشاورزی و انجمن صنفی تولیدکنندگان قارچ کشور رسیده باشد .
پیش بینی میزان سرمایه گذاری و سودآوری طرح پرورش قارچ دکمه ای
ظرفیت تولید سالیانه : :۵۰تن
مساحت زمین موردنیاز : ۱۵۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۵۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۴ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت :۰.۱۳۵ میلیون دلار
ارزش ماشین آلات و تجهیزات :۰.۰۲۵ میلیون دلار
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۳۶ درصد
طرح توجیهی پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی – بروزرسانی زمستان ۱۴۰۰
تومان۹۵.۰۰۰
طرح توجیهی احداث و بهره برداری واحد پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی – بروزرسانی زمستان ۱۴۰۰
طرح توجیهی پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی در دو قالب ورد و پی دی اف تهیه شده که دارای مشخصات زیر می باشد:
ظرفیت تولید سالیانه : ۲۰۰ تن
فرمت فایل : ورد + پی دی اف
حجم فایل ورد : ۸ مگابایت
حجم فایل پی دی اف : ۳.۵ مگابایت
تعداد صفحات طرح توجیهی : ۵۰ صفحه
لازم به ذکر است، این طرح توجیهی مبتنی بر متن می باشد. کلیه محاسبات اقتصادی و شاخص های مالی براساس آخرین ضوابط و دستورالعملها و بر پایه قیمتهای روز تهیه گردیده و هم چنین در بخش های دیگری مباحث معرفی و بازار نیز مورد توجه قرار گرفته است.
درصورتیکه متقاضی دریافت بسته آموزشی پرورش و بسته بندی قارچ هستید می توانید با کلیک بر روی گزینه خرید لینک دانلود این بسته را پس از پرداخت آنلاین دریافت نمائید.
توضیحات
طرح توجیهی احداث و بهره برداری واحد پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی – بروزرسانی زمستان ۱۴۰۰
طرح توجیهی پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی در دو قالب ورد و پی دی اف تهیه شده که دارای مشخصات زیر می باشد:
ظرفیت تولید سالیانه : ۲۰۰ تن
فرمت فایل : ورد + پی دی اف
حجم فایل ورد : ۸ مگابایت
حجم فایل پی دی اف : ۳.۵ مگابایت
تعداد صفحات طرح توجیهی : ۵۰ صفحه
لازم به ذکر است، این طرح توجیهی مبتنی بر متن می باشد. کلیه محاسبات اقتصادی و شاخص های مالی براساس آخرین ضوابط و دستورالعملها و بر پایه قیمتهای روز تهیه گردیده و هم چنین در بخش های دیگری مباحث معرفی و بازار نیز مورد توجه قرار گرفته است.
درصورتیکه متقاضی دریافت بسته آموزشی پرورش و بسته بندی قارچ هستید می توانید با کلیک بر روی گزینه خرید لینک دانلود این بسته را پس از پرداخت آنلاین دریافت نمائید.
این بسته شامل:
طرح پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی
سر فصل ها و فایلهای آموزشی بسته پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی
برآورد هزینه اجرای طرح
مدت زمان اجرای طرح
فصل دوم: مطالعات فنی
قارچ و تاریخچه آن
جایگاه قارچ در ایران
نام و کد آیسیک محصول
شماره تعرفه گمرکی
استانداردهای محصول
موارد مصرف و کاربرد
موارد مصرف و کاربرد قارچ تازه
کالاهای جایگزین
اهمیت استراتژیکی کالا
بررسی و ارایه اطلاعات لازم در زمینه قیمت تولید داخلی
فصل سوم :مطالعات بازار
مقدمه
قارچ در ایران
ارزش تولید قارچ
پراکنش تولید قارچ در کشور
فصل چهارم : مطالعات مالی و اقتصادی طرح
هدف از اجرای طرح
هزینههای سرمایهگذاری طرح
هزینههای زمین و ساختمان سازی
زمین و محوطه سازی
ساختمانهای اداری – رفاهی خدماتی
هزینه تجهیزات و تکنولوژی
هزینههای قبل از بهرهبرداری
جمع بندی هزینه های سرمایه گذاری ثابت طرح
هزینههای سالیانه
برآورد هزینه سالیانه آب، برق و گاز
برآورد درآمد های حاصله از طرح
فهرست جداول
جدول کد آیسیک مرتبط با صنعت پرورش و بسته بندی قارچ خوراکی
جدول کد تعرفه گمرکی مرتبط با صنعت
جدول استانداردهای ملی مرتبط با صنعت
جدول قیمت های فروش محصول در بازار
جدول وضعیت بازار قارچ جهان از سال ۲۰۱۹ و پیش بینی تا ۲۰۲۷
جدول برنامه سالیانه تولید و فروش در ظرفیت کامل
جدول هزینههای زمین
جدول هزینههای ساختمانسازی
جدول هزینه تجهیزات و ماشین آلات
جدول تاسیسات
جدول هزینههای قبل از بهرهبرداری
جدول جمعبندی سرمایهگذاری ثابت طرح
جدول هزینه سالیانه مواد اولیه طرح
جدول مصرف سالیانه انرژی
جدول منابع سرمایه گذاری طرح
جدول ظرفیت تولیدی طرح
جدول میزان فروش طرح
جدول منابع و مصارف
جدول پیش بینی عملکرد سود و زیان طرح
جدول شاخص های اقتصادی طرح
جدول پیش بینی برنامه زمان بندی اجرای طرح
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.