طرح کشت و تولید کاملینا
- 24 دی 1399
- ۰
- بازدیدها: 5,071
- دسته بندی:
طرح کشت و تولید کاملینا
گیاهی است علفی، دارای ساقه راست و کمی خشن، به ارتفاع ۳۰ سانتی متر الی ۱۲۰ سانتی متر که منشاء اولیه آن، نواحی استیپی آسیا بوده و از آنجا به مناطق دیگر راه یافته است. پرورش آن امروزه به علت مصارفی که روغن دانه گیاه در نقاشی و صابون سازی دارد، در کشور های مختلف مانند فرانسه، آلمان، سویس، هند و روسیه معمول است. سرعت رشد گیاه در محیط کشت مناسب بحدی است که ۳ ماه پس از کاشتن دانه، می توان از آن بهره برداری به عمل آورد. برگ های باریک و دراز آن، حالت ساقه آغوش و پهنک منتهی به ۲ زائده در محل اتصال به ساقه دارد. گل های آن کوچک، زرد رنگ و واقع در راس انشعابات ساقه است. میوه خورجینک آن، گلابی شکل، واقع بر روی دمگل دراز و محتوی دانه های بسیار کوچک، به رنگ قهوه ای مایل به زرد یا مایل به قرمز است. پراکندگی آن امروز به نحوی است که در غالب مناطق مساعد اروپا، آسیا و بعضی نواحی شمالی آفریقا یافت می گردد.
کاملینا یا منداب شتری (کتنجک)
نام انگلیسی: camelina, gold-of-pleasure, false flax
نام علمی: Camelina sativa
خانواده: Brassicaceae
نیازهای اکولوژیکی کامیلینا
آذربایجان، دیلمان، خسرو، اطراف ارومیه، برخی از نواحی غربی ایران، همدان
ترکیبات شیمیایی کامیلینا
دانه گیاه دارای نوعی ماده روغنی معادل ۱۵ تا ۳۰ درصد است. این ماده پس از استخراج، به صورت مایعی به رنگ زرد به دست می آید. بو و طعم آن کمی شبیه بو و طعم سیر است. در حالت تازه قابل خوردن است ولی معمولا از آن برای مصارف صنعتی استفاده به عمل می آورند. روغن مذکور از گلسیرید های اسید های اولئیک، پلمتیک، اروسیک و لینئیک تشکیل می یابد.
خواص درمانی کامیلینا
روغن گیاه کاملینا جزو با کیفیتترین روغنها است، این گیاه ۴۰درصد امگا ۳ و ۲۰درصد امگا ۶ در روغن خود دارد و ۹۵درصد اسیدهای چرب اشباع مفید در روغن آن موجود است. روغن این گیاه علاوهبر مصرف خوراکی مصرف دارویی نیز دارد. کنجاله این گیاه نیز میتواند بهعنوان غذایی مناسب برای دام، طیور و آبزیان مورد استفاده قرارگیرد. گیاه کاملینا در برابر سرما، گرما، خشکی، شوری زمین، آفات و امراض و… بسیار مقاوم است، ضمن اینکه خاصیت ضدسرطانی آن هم به اثبات رسیده است.
از دانه گیاه می توان به عنوان ملین استفاده به عمل آورد زیرا دانه ها در مجاورت آب، مقداری مواد لعابی خارج می کنند که خود باعث سهولت دفع و رفع یبوست می گردد. ضمنا با مصرف آن، تحریک مخاط دستگاه هضم از بین می رود. در درمان بواسیر نیز اثرات مفید ظاهر می نماید.
در استعمال خارج، اثر نرم کننده پوست دارد و از آن، جهت درمان ترک و شقاق پوست بدن می توان استفاده کرد و اگر با سفیده تخم مرغ مخلوط گردد و سپس بر روس سوختگی ها اثر داده شود، درد و ناراحتی را تسکین می بخشد. کلیه قسمت های گیاه نیز طبق نظر اطبای قدیم، در رفع التهاب های موضعی موثر واقع می گردد. چون صابون حاصل از روغن گیاه، نرمی و لطافت به پوست بدن می بخشد از این نظر مورد توجه است.
کشت کاملینا
کاملینا یا (کتانکش) گیاهی است که طی چند سال اخیر، کشت آن بهعنوان یک دانه روغنی در سطح کشور آغاز شده و دانههای روغنی در بین محصولات زراعی از اهمیت خاصی برخوردار میباشند و پس از غلات دومین ذخایر غذایی جهانی را تشکیل میدهند. کشت دانه روغنی کاملینا حتی نسبت به کلزا ظرفیت خوبی دارد زیرا که این گیاه نسبت به تنش های محیطی سازگار تر است و همچنین نیاز غذایی کمتری می طلبد که این امر موجب صرفه جوی در بحث انواع کود ها و سموم می شود.ب
گیاه دارویی-روغنی کاملینا گیاهی است که در سالهای اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است و مهمترین مزیت آن، انجام کشت آن در پاییز و برداشت آن در اواخر فروردینماه، نیاز آبی کمتر، سازگاری بهتر با شرایط اقلیمی منطقه، مقاومت فوقالعاده به خشکی و سرمای بهاره، حساسیت کمتر به شیوع آفات و عدم حساسیت گیاه به ریزش محصول در زمان برداشت میباشد.
این گیاه مقاومت بالایی نسبت به آفات رایج در دانههای روغنی مانند سوسک گردهخوار دارد. پتانسیل تولید عملکرد در کاملینا به اثبات رسیده و بهعنوان گزینه مناسب در تناوب با غلات دانهریز مطرح است.
همچنین در فصل برداشت به ریزش مقاوم است.این محصول بسیار دانه ریز است و میوه آن به صورت خورجینی است که این این باعث می شود به صورت کمباین نیز برداشت شود.کشت دانه روغنی کاملینا برای کشاورزان درآمد خوبی را با توجه به اینکه دراین سال ها قیمت نهاده های کشاورزی افزایش یافته است این محصول نیازی زیادی به تغذیه ندارد خواهد داشت.این گونه گیاهی در خاک های شور و اراضی دیم و سنگلاخی و شنی قابلیت کشت بهتری دارد و به طور کلی برای اراضی فقیر و کم آب بسیار مناسب است.
امکان تولید بذر دانه روغنی کاملینا در داخل کشور، به صورتی است که برای خرید بذر مورد نیاز کشت کاملینا هر سال نیاز به واردات نخواهیم داشت که این موضوع هزینههای کشت را کاهش میدهد. با توجه به وارداتی بودن ۹۵ درصد از روغن خوراکی کشور، این موضوع توسعه کشت کاملینا بهعنوان یک گیاه روغنی را در کشور ضروری میکند. میانگین تولید کاملینا در کشورهای اروپایی دو الی ۲.۵ تن در هکتار است و با توجه به تاریخچه محدود کشت این گیاه در ایران برداشت از مزارع کاشت شده عملکردی معادل یک الی ۱.۵ تن در هکتار را رقم زده است.
کاشت گیاه کاملینا در ایران به روشهای علمی اصلاح و بومیسازیشده است؛ در سالهای گذشته با همکاری مراکز تحقیقاتی و دانشکدههای کشاورزی نسبت به کشت آن در استانهای مختلف و ازجمله استان کرمانشاه اقدام شده و سازگاری آن در دیمزارها به اثبات رسیده است همچنین گیاه کاملینا توسط یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه رازی (در قالب شرکت دانشبنیان) اصلاح و کشت شده است. تا کنون تنها یک مدل تحت عنوان «سهیل» از این گیاه روغنی در کشور معرفی شده و خوشبختانه سازگاری آن در شرایط دیم برای تمامی اقلیمهای کشور تأیید شده است.
درصورتی که بازار مصرف این دانه روغنی تأمین شود پتانسیل توسعه کاشت این گیاه بهخوبی در کشور فراهم است. سال گذشته ۲۲ هکتار کشت کاملینا برای دومین سال متوالی در خراسان رضوی اجرایی شد که خوشبختانه مورد استقبال خوب کشاورزان خراسانی واقع شد. حجم قطعی کنونی روغن گیری از دانه کاملینا در خراسان رضوی ۳۲ درصد است.
کاملینا دومین گیاه روغنی پُراهمیت
کاملینا، گیاهی روغنی دارویی است که بسیاری از پژوهشگران کشورهای توسعه یافته به ویژه آمریکا و کانادا در حال بررسی جنبه های مختلف آن هستند. این گیاه که به تازگی وارد کشور ما نیز شده در کانادا پس از کلزا بااهمیت ترین گیاه روغنی شناخته می شود و محصولات خوراکی و آرایشی متعددی از آن روانه بازار دنیا شده است.
معرفی گیاهان جدید میتواند با تغییرات الگوی کشت گامی موثر در جهت اقتصادیکردن کشاورزی، ایجاد اشتغال جدید و پایدار باشد. تغییرات شدید اقلیمی، شیوههای کشت، نیاز بازار، پیشرفت تکنولوژی و… سبب شده است تا محققان در حوزه کشاورزی همواره به دنبال گیاهان جدید با قابلیتهای تغذیهای و اقتصادی مناسب باشند. گیاه کاملینا توسط یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه رازی (درقالب شرکت دانشبنیان) اصلاح و کشت شدهاست. تاکنون تنها یک رقم تحت عنوان «سهیل» از این گیاه روغنی در کشور معرفی شده و سازگاری آن در شرایط دیم برای تمامی اقلیمهای کشور تایید شدهاست.باتوجه به شرایط این گیاه بهدلیل نیاز آبی کم، کشت پاییزه و سازگاری با اقلیم منطقه، میتوان امیدوار بود توسعه کشت این گیاه گامی موثر در جهت اقتصادیشدن کشاورزی و ایجاد اشتغال پایدار گردد و درصورتیکه بازار مصرف این دانه روغنی تامین گردد، پتانسیل توسعه کاشت این گیاه بهخوبی در سطح کشور فراهم میباشد.
صرفه اقتصادی کاملینا
شناخت و معرفی گیاهان نو و جدید میتواند با تغییرات الگوی کشت گامی مؤثر در جهت اقتصادیکردن کشاورزی، ایجاد اشتغال جدید و پایدار باشند. تغییرات شدید اقلیمی، شیوههای کشت، نیاز بازار، پیشرفت تکنولوژی و… باعث شده که پژوهشگران در حوزه کشاورزی به دنبال گیاهان نو با قابلیتهای تغذیهای و اقتصادی مناسب باشند. قیمت هر کیلوگرم بذر این دانه روغنی ۲۵۰ هزار ریال است و فرآوری هر کیلوگرم از این دانه ۲۹ تا ۴۰ درصد روغن تولید میکند.
ارزش غذایی کاملینا
گیاه کاملینا به مقدار۴٠ درصد «امگا ۳» و ۲۰ درصد «امگا ۶» در روغن خود دارد همچنین ۹۵ درصد اسیدهای چرب اشباع مفید در روغن آن نیز موجود است. رعایت نسبت این دو اسید چرب از ارزش تغذیهای و درمانی زیادی برخوردار است زیرا بدن قادر به تنظیم نسبت این دو اسید چرب نیست. روغن گیاه کاملینا علاوه بر مصرف خوراکی مصرف دارویی هم دارد. کنجاله این گیاه میتواند بهعنوان غذایی مناسب برای دام، طیور و آبزیان استفاده شود. گیاه کاملینا در برابر سرما، گرما، خشکی، شوری زمین، آفات و امراض و… بسیار مقاوم است از همه مهمتر اینکه خاصیت ضد سرطانی آن هم به اثبات رسیده است.
اثر آفات بر کاملینا
گیاه کاملینا در برابر سرما، گرما، خشکی، شوری خاک، آفتهای نباتات و امراض گیاهی بسیار مقاوم است همچنین مقاومت بالایی نسبت به آفات رایج در میان دانههای روغنی همچون “سوسک گردهخوار” دارد. از مهمترین ویژگیهای کاملینا قابلیت رشد در زمینهای کمتر حاصل خیر که نیاز به آبیاری و کود دهی کمتر دارند است.
نقش عناصر معدنی در کاملینا
عناصر معدنی نقش مهمی در مقاومت گیاه به تنشهای محیطی مانند خشکی و شوری ایفا میکنند. پتاسیم به عنوان یکی از عناصر مهم مورد نیاز گیاه نقش مهمی در نگهداری فشار تورگور در هر دو شرایط خشکی و شوری ایفا میکند. گیاهان در هنگام مواجه شدن با تنشهای محیطی مانند تنش خشکی نیاز بیشتری به کاربرد پتاسیم دارند که میتواند به ضرورت پتاسیم برای حفط تثبیت دی اکسید کربن در فرآیند فتوسنتز نسبت داده شود. گوگرد نیز یکی از عناصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان است. به نظر میرسد کودهای حاوی گوگرد در تغذیه و در نتیجه در افزایش کمیت و کیفیت روغن کاملینا مفید باشد. نقش و اهمیت گوگرد و ترکیبات حاوی گوگرد در جلوگیری از تنشهای زنده نیز شناخته شده است همچنین کاربرد گوگرد میتواند محتوای روغن گیاهان دانه روغنی را افزایش میدهد. زیرا این عنصر یکی از اجزا مهم اسیدهای چرب است و برای سنتر متابولیت های مختلف مانند کوآنزیم A، ویتامین B، بیوتین، لیپوئیک اسید و سولفولیپیدها دارای اهمیت فراوان است.
خلاصه بررسی فنی، مالی و بازار طرح کشت و تولید کاملینا
عملکرد سالیانه : ۱.۵ تن در هکتار
نرخ برابری دلار : ۲۵۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۱۰ هکتار
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز :۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۲۰۰ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۴۵ درصد
درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:
دیدگاه خود را ثبت کنید