آشنایی با گردشگری سلامت، تهیه طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی

گسترش صنعت گردشگری علاوه بر نقش و تاثیر آن در ابراز هویت ملی ، موجب ارتقای ابعاد وسیع اقتصادی از جمله ایجاد فرصت‌های شغلی، درآمدزایی، کاهش فقر و گسترش عدالت اجتماعی و رفاه در جامعه میشود.
به گفته دبیرکل سازمان جهانی گردشگری، در سال‌های اخیر خاورمیانه بیشترین رشد را در زمینه گردشگری داشته است،لیکن جایگاه ایران در بازار بزرگ گردشگری جهانی کمتر از کشورهای استونی، قبرس، اروگوئه و حتی کشور کوچک بحرین بوده و تنها در کمتر از یک درصد از بازار گردشگری جهان سهیم می باشد.
یکی از عوامل اثر گذار بر توسعه صنعت گردشگری در کشور، عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این صنعت به علت عدم‌سودآوری، حمایت ناکافی دولت و اقدامات سلیقه‌ای و محدودکننده از سوی برخی مقامات غیرمسوول میباشد. دولت می تواند با کاهش تصدی گری خودو از طریق فراهم نمودن زیر ساخت های فناوری در صنعت گردشگری نسبت به ایجاد تسهیلات و رفع موانع سرمایه‌گذاری و افزایش منابع برای توسعه این بخش گامهای موثری بردارد.
کشور جمهوری اسلامی ایران دارای مجموعه‌ای از فرصت‌های گردشگری است، این موضوع نه تنها در آثار تاریخی، مذهبی و جاذبه‌های طبیعی بلکه در هنجارهای فرهنگی و ارزش‌های دینی آن نیز نهفته است. به ترتیبی که اگر فرصت‌ها و امکانات گردشگری را در کنار آداب مهمان‌نوازی، پذیرایی گرم و صمیمانه از گردشگران قرار دهیم، باید بپذیریم که کشورمان دارای یکی از بهترین گنجینه های گردشگری جهان می باشد.در زمانی که تور های طبیعت گردی، گردشگری سلامت و نظایر آنها در دنیا متداول بوده و برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی کشور نیز بدانها توجه نموده است ، ضروری می نماید برای جذب گردشگر داخلی وخارجی ترتیباتی اتخاذ گردد تا آنان با بخش دیگری از توانمندی های موجود در کشور ،آشنا گردند .
به کلام دیگر ‌باید از فرصت‌ها و امکانات گردشگری کشورمان به نحوی استفاده کرد تا صنعت گردشگری، توسعه یافته و جایگاه کشور جمهوری اسلامی ایران در رتبه‌بندی سازمان جهانی گردشگری، ارتقا یابد.

آشنائی با گردشگری سلامت Health Tourism

بر اساس تعریف سازمان جهانی گردشگری ( UN-WTO) یکی از اهدافی که می تواند گردشگر را برانگیزاند تا عزم سفر نماید، مسافرت به منظور سلامتی است. گردشگری سلامت، نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از۲۴ ساعت و کمتر از یک سال صورت می گیرد. عواملی همچون تغییر در ارزشهای مصرف کنندگان، تغییرات سازندگی، مسن تر شدن جمعیت ،اقتضائات سیستم خدمات بهداشتی را می توان عوامل اصلی ظهور گردشگری سلامت دانست.
مجموعه این عوامل موجب گردیده اند تا گردشگری سلامت در حال حاضر در زمره رو به رشدترین انواع گردشگری محسوب شود. توانمندی های بالقوه وسیع کشور عزیزمان در انواع مختلف گردشگری سلامت موجب شده است تا سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بهره برداری از این بازار رو به رشد و رقابتی را با تشکیل کمیته گردشگری سلامت و حمایت های ویژه از آن در دستور کار خود قرار دهد.

گردشگری سلامت

به مسافرت افراد از محل دائم زندگی خود جهت حفظ، بهبود یا حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال گردشگری سلامت اطلاق می شود.

انواع گردشگری سلامت

– گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)
مسافرت به دهکده های سلامت و مناطق دارای چشمه های آب معدنی و آب گرم)اسپاها( برای رهایی از تنش های زندگی روزمره و تجدید قوا بدون مداخله و نظارت پزشکی و در مواردی که گردشگر بیماری جسمی مشخصی نداشته باشد را گردشگری تندرستی گویند.
– گردشگری درمانی (Curative Tourism)
مسافرت به منظور استفاده از منابع درمانی طبیعی(آبهای معدنی، نمک، لجن و غیره) جهت درمان برخی بیماری ها یا گذران دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکی را گردشگری درمانی گویند.
– گردشگری پزشکی (Medical Tourism)
مسافرت به منظور درمان بیماری های جسمی یا انجام نوعی از عمل های جراحی تحت نظارت پزشکان در بیمارستان ها و مراکز درمانی را گردشگری پزشکی گویند. در این نوع از گردشگری سلامت، بیمار پس از طی مراحل درمان و معالجه ، نیازمند استفاده از فضاها و خدمات گردشگری درمانی(مانند اسپاها)می باشد.

پتانسیل های گردشگری سلامت در ایران

ایران از نظر جاذبه های گردشگری،طبیعی،آب و هوا و باستانی جز ۱۰ کشور برتر جهان است. ولی از بازار توریسم، سهمی شاخص نبرده است این در حالی است که از توریسم درمانی به عنوان صنعت سوم جهان نام برده می شود و برخی کشورها نظیر اسپانیا از طریق این صنعت امرار معاش می کنند.
موضوع توریسم درمانی یکی از بخش های روبه رشد صنعت گردشگری در جهان به شمار می آید. با این وجود در کشورمان هنوز این دغدغه وجود دارد که آیا این بخش از گردشگری به شکوفایی می رسد ؟
برای تحقق اهداف توریست درمانی و جذب گردشگران سلامت ، همواره به چهار عامل اساسی زیر که در این زمینه شناخته شده است باید توجه داشت.
– توانمندی های پزشکی
– تکنولوژی های روز ومطابق با استاندارد های جهانی
– اقتصاد درمان و هزینه های درمانی
– مقررات داخلی کشور ها
کشور جمهوری اسلامی ایران در اکثر موارد ذکر شده ، نسبت به کشورهای همسایه وخاور میانه از توانمندی های بالفعل و بالقوه مطلوبتری برخوردار است.
خوشبختانه طی سالهای اخیر توانمندی های نظام پزشکی کشورمان تا حدزیادی شناخته شده است لیکن برای دستیابی به اهداف مورد نظر ضروری می نمایددر چگونگی مقررات ورود گردشگر خارجی به ویژه گردشگران سلامت و معرفی توانمندی های پزشکی و گردشگری کشور ، اقدامات موثر تری صورت گیرد زیرا هزینه های درمانی رو به رشد، بسیاری از بیماران کشور های توسعه یافته را به استفاده از خدمات پزشکی کشور های در حال توسعه ترغیب نموده است.
کشورهای هندوستان، سنگاپور، اردن، مالزی، ترکیه، دبی و کشورهای تازه استقلال یافته اطراف دریای مازندران و روسیه، رقبای ایران در امر توریسم درمانی در منطقه ، می باشند.
راهبران و دولتمردان کشور های اخیر الذکر از سالها قبل برای جذب بیماران کشورهای آسیایی و حتی جهان برنامه ریزی نموده و با ملحوظ نظر قراردادن موارد چهارگانه فوق الذکر ، اکنون به بهره برداری از این صنعت مشغولند .
کشور هندوستان به دلیل وجود پزشکان کارآزموده و هزینه های پایین بیمارستان های خود، پیش قراول این صنعت شناخته شده و یکی از مقاصد مهم توریسم درمانی به شمار می آید. از سوی دیگر امارات متحده عربی نیز با ساخت شهر مراقبت های تندرستی(Health Care City) تمامی هم خود را، در انحصار گرفتن بازار درمانی خاورمیانه، قرار داده اند.
به هر تقدیر کشور جمهوری اسلامی ایران به لحاظ قدمت تاریخی، وجود آب و هوای مطبوع، دارا بودن پزشکان و متخصصان درمانی بنام و … کماکان دارای ظرفیت ها و جاذبه های فراوان است به طوری که هر یک از آنها به تنهایی می تواند گردشگران زیادی را به خود جذب کند.

فعالیت های پشتیبانی دهنده بازیابی سلامت

تفریحی ورزشی( Recreational Sports)
به منظور فراهم نمودن محیطی چند منظوره و موثر بر درمان مددجویان ، مجموعه ای از امکانات ورزشی ایجاد خواهد شد.
تسهیلات مورد نظر برای فعالیت های ورزشی ، در یک مجتمع ساختمانی واحد، قرار نخواهد داشت زیرا بهره گیری چند وجهی( مددجویان، مراجعین آزاد ، سالمندان ) مورد توجه طراح بوده است .
طراحی و اجرای تسهیلات پیش بینی شده مطابق با ضوابط،آئین نامه ها و استاندارد های سازمان تربیت بدنی کشور بوده که به شرح زیر می باشد:
– استخر روباز : در محوطه و فضای سبز پیش بینی خواهد شد تا محیطی فرح افزار و زیبا داشته و از سایر مزایای طبیعی نیز بهره برداری شود . این استخر برای استفاده افرادی است که عمدتا از سلامت نسبی برخوردارند .
– استخر سرپوشیده عادی : در محوطه فضای سبز احداث خواهد شد تا محیطی مناسب برای بهره گیری مخاطبان باشد.
– بازی های سالنی : سالن تنیس روی میز، بیلیارد، اسنوکر،اسکواش و نظایر آنها در مجتمع تفریحی فرهنگی به ترتیبی احداث خواهد شد که مددجویان برای بهره گیری از امکانات آن مشتاق گردند .
– پیست دوچرخه سواری (Cycling ): از ورودی مجتمع گردشگری سلامت به ترتیبی طراحی و احداث خواهد شد تا مراجعین به مجتمع بتوانند پس از پارک نمودن اتومبیل خود با استفاده از دوچرخه ، سه چرخه، ویلچر ( برقی و عادی ) و اتومبیل های برقی خود را به اماکن مورد نظر برسانند . در این منطقه محل مناسبی برای پیاده روی(Hike ) نیز پیش بینی می گردد .
– بازی های زمینی : احداث زمین های فوتبال (گل کوچک)، بدمینتون، تنیس، بسکتبال و … در برنامه های اجرائی ، پیش بینی شده است .

مجموعهSPA
به منظور تامین انتظارات مخاطبین و فراهم نمودن امکان متعادل سازی جسم ، ذهن و روح ، جوان سازی ، ایجاد آرامش و زمینه سازی رویارویی با چالش های زندگی روزمره، مددجویان می توانند علاوه بر استفاده از استخر(طبی، روباز و سرپوشیده)، تسهیلات زیر طراحی و به اجرا گذارده خواهد شد:
سونا (Sauna)،
حمام بخار(Steam Bath)
ماساژ درمانی( Massage Therapy)
تنفس درمانی(Respiratory therapy )
تفریحات فرهنگی(Cultural and Recreation)

به منظور فراهم نمودن تسهیلات لازم جهت استفاده مناسب مددجویان از اوقات فراغت خود، امکانات زیر در یک مجتمع ساختمانی فراهم خواهد شد :
– سالن اجتماعات
– سینما
– کتابخانه و سالن کامپیوتر
– کارگاههای صنایع دستی
– نمایشگاه صنایع دستی
– گالری هنری

مجتمع اقامتی ( Residential Complex )
به منظور فراهم نمودن تسهیلات لازم برای اقامت ( کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت) مخاطبین ، طبق “ضوابط، مقررات و آئین نامه های مرتبط با تاسیسات گردشگری ” واحد هائی به شرح زیر تاسیس می گردد :
ویلا (Furnished house )
هتل آپارتمان(Hotel Apartment)

فضا های عمومی گردشگری
رستوران ها
محل عبادت
فضای سبز
محل بازی کودکان

فضاهای خدماتی
دفتر خدمات گردشگری Tourist services
خدمات عمومی Public Service
به منظور فراهم نمودن امکانات لازم برای ارائه خدمت به مددجویانی که تمایل به سکونت در یکی از اتواع مجتمع های اقامتی را دارند، دفتر خدماتی خواهد شد.

فروشگاه ها
به منظور فراهم نمودن امکانات لازم برای ارائه خدمت به مددجویانی که تمایل به سکونت در مجتمع را دارند، یا مراجعین به مجتمع گردشگری درمانی،فروشگاههای زیر احداث خواهد شد:
هایپر مارکت: برای ارائه انواع خواروبار،لبنیات،میوه و تره بار،مواد پروتئینی و …
آرایشگاه: برای ارائه خدمات آرایش و پیرایش به خانمها و آقایان
خیاطی: برای دوخت انواع لباس و تعمیرات ضروری آنها
خشکشوئی: برای شستشو و اطو کشی لباس ها و ملزومات مصرفی اقامت گاهها ( مراکز نگهداری سالمندان و مددجویان ، ساکنان مقیم مجتمع های اقامتی و … )
عکاسی و فیلمبرداری: برای حفظ خاطره های افراد مقیم در مجتمع و مهمانان آنها.

برترین کشور در گردشگری سلامت

در سال ۲۰۱۴ طبق بررسی های یک موسسه جهانی کانادا، بریتانیا و سنگاپور درصدر برترین‌های گردشگری سلامت جهان ایستادند هادی معیری نژاد- گردشگری سلامت از جمله شاخه های گردشگری است که به دلیل درآمد زایی بالا توسط متولیان این صنعت در کشورهای مختلف به عنوان هدف برگزیده شده است.
هر ساله مرکز تحقیقات سلامت بین‌المللی و انجمن گردشگری درمانی مطالعه ای را در مورد کشورهای برتر در این زمینه منتشر می کند.
طبق بررسی های منتشر شده از سوی این مرکز در شاخص گردشگری سلامت (MTI) کانادا درردیف نخست از فهرست برترین های درمانی جهان قرار گرفت .

جایگاه هریک از کشورها بر اساس سه عامل کلیدی از جمله محیط زیست، صنعت درمان و خدمات پزشکی و نیز خدمات مالی تعیین شده است.
براین اساس کانادا در صدر جدول مقصدهای برتر گردشگری جهان قرار گرفت که دلایل آن اقتصادی بودن و به صرفه بودن خدمات مناسب، محیط فرهنگی و امن برای گردشگران اعلام شده است.کشور بریتانیا و سپس سنگاپور نیز درردیف‌های دوم و سوم جای گرفتند.
کاستاریکا ، ایتالیا ،آلمان ،کاستاریکا، فیلیپین ، ژاپن و فرانسه در رتبه های بعدی قرار گرفته اند
صنعت گردشگری درمانی درجهان صنعتی بارشد انفجاری است که درآمدی بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلاردرسطح جهانی تولید می‌کند. از این رو بسیاری از کشور ازجمله کشور هایی چون تایلند ، هند و اخیرا امارات و ترکیه تلاش‌های گسترده ای برای مبدل شدن به یک قطب گردشگری درمانی آغاز کرده‌اند.
این کشورها عمدتا کشورهای منطقه خلیج فارس و خاورمیانه و گردشگران روس و فدراسیون شوروی سابق را هدف قرار داده‌اند.

چالش های گردشگری سلامت

چالش های گردشگری سلامت همواره موضوع مهمی بوده که عدم توجه به آن، باعث حذف زود هنگام بازیگران این صنعت می شود.
نگاهی به تحولات سریع گردشگری پزشکی طی چند سال اخیر و ورود روزافزون رقبای بین المللی در این صنعت، نشان می هد که بسیاری از کشورهای در حال توسعه در صدد بهره برداری هر چه بیشتر از این فرصت در جهت رشد اقتصادی و ارزآوری می باشند.

عوامل زیر بخشی از روند افزایشی عرضه و تقاضا در این صنعت را نشان می دهد:
جمعیت شناسی: افزایش سن در جهان یکی ازعوامل مهم و تاثیرگذار بر رشد صنعت توریسم سلامت است. بالا رفتن سن موجب افزایش تقاضا و نیاز به دریافت خدمات درمانی و سلامت در آینده دارد و این افراد خواهان جستجوی درمان های ارزانتر با کیفیت درمانی مناسب در خارج از مرزهای کشور خود، خواهند بود.
در کشورهای OECD (کشورهای متعهد به دموکراسی و اقتصاد آزاد با ۴۸ کشور عضو و پاریس به عنوان مقرَ اصلی آن)، در حال حاضر بیش از ۱۰۰ میلیون نفر دارای سن بالای ۶۵ سال هستند و این نشان از بسیاری از این افراد خواهان دریافت خدمات درمانی ضروری در کشورهای ارزان تر باشند.
سبک زندگی: با توجه به افزایش روز افزون سطح آگاهی مردم نسبت به سلامتی خود، اینطور به نظر می رسد که با افزایش درخواست های سفرهای مبتنی بر سلامت مانند اسپاها، تناسب اندام و… روبرو خواهیم شد. بنابراین مقاصدی که نتوانند پاسخگوی نیازهای این دسته از افراد برای تغییر سبک زندگی و ارائه خدمات بهداشتی با کیفیت باشند، به سرعت از لیست مقاصد گردشگری سلامت حذف خواهند شد.
جهانی شدن نظام های درمانی: رقابتی شدن این صنعت موجب تجارت آزاد بازار سلامت شده است و هر چقدر این بازار داغ تر شود، مشتریان حق انتخاب بیشتری در خرید خدمات درمانی با کیفیت بالا، قیمت مناسب و در زمان کوتاه تری را دارند.

موانع و چالش های گردشگری سلامت

محدودیت زیرساخت ها: یکی از مهمترین چالش های گردشگری سلامت محدودیت در زیرساخت های مختلف است. از زیرساخت های مراکز درمانی بگیرید تا زیرساخت های حمل و نقل و ترانسفرهای بین المللی.
زیرساخت های مراکز درمانی شامل بخش وسیعی از خدمات مربوط به بخش های بیماران بین الملل مانند تجهیزات پیشرفته، کادر درمانی ماهر و کارآزموده، خدمات رفاهی و هتلینگ بیمارستانی، وجود سیستم های CRM گردشگری سلامت برای سازماندهی روند ورود تا فالوآپ گردشگران سلامت، پرونده های الکترونیکی بیماران و.. می شود.
زیر ساخت های مرتبط با حمل و نقل نیز از این قاعده مستثنی نیست. بیماران بین المللی می خواهند برای دریافت خدمات درمانی، هر چه سریعتر به مقصد برسند و ساعت های طولانی انتظار در فرودگاه ها و تغییر پروازهای مختلف تا رسیدن به کشور مقصد، از جمله موانعی است که ممکن است آنها را از ورود به کشور مورد نظر، منصرف کند.
به همین جهت، بسیاری از دولت ها به دنبال برقراری پروازهای مستقیم از کشور مبدا به پایتخت خود هستند و در مواردی که این امکان وجود ندارد از راه های مبتکرانه ای استفاده کرده اند.

اینفوگرافیک گردشگری سلامت

شهر های برتر گردشگری سلامت

جایگاه ایران در گردشگری سلامت

ایران و به طور خاص تهران در زمینه جراحی‌های زیبایی در جهان به ویژه عمل بینی به پایتخت و مقصدی جذاب تبدیل شده‌است. در سال ۲۰۱۷، درآمد صنعت گردشگری سلامت ایران حدود ۷/۱ میلیارد دلار برآورد شده‌بود که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ به ۴ میلیارد دلار برسد.
دسته عمده‌ای از گردشگرانی که ایران را به عنوان مقصد انتخاب می‌کنند، از کشورهای همسایه مانند عراق، آذربایجان، پاکستان، عمان، کویت و افغانستان و به دنبال جراحی‌های زیبایی، جراحی چشم، درمان ناباروری، جراحی قلب باز، جراحی ستون فقرات و پیوند عضو هستند.
دسته‌ی دیگر از کشورهای پیشرفته‌ترند و بیشتر برای جراحی‌های زیبایی به‌خصوص عمل بینی، جراحی کاهش وزن، جراحی پلاستیک، کاشت مو و جراحی ایمپلنت سینه به ایران می‌آیند. البته این‌ها تنها مثال‌های اندکی هستند.

چرا گردشگران سلامت ایران را انتخاب می‌کنند؟

ایران به‌سرعت در حال تبدیل شدن به قطب گردشگری سلامت در خاورمیانه و چه بسا در دنیا است، به ویژه برای جراحی‌های زیبایی!

۱- خدمات مقرون به صرفه
سال‌ها درگیری با تورم به‌طرز چشمگیری ارزش پول ایران را در مقایسه با دلار و یورو کاهش داده‌است. اکنون یک بسته کلی جراحی زیبایی بینی در ایران تقریباً ۹۰٪ ارزان‌تر از جراحی در ایالات متحده است.

۲- امکانات پزشکی در سطح کلاس جهانی
انتخاب شغل پزشکی بیشترین تقاضا را در بین ایرانیان دارد. اشتیاق فراوان در این زمینه باعث شده بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها همواره به دنبال بهبود امکانات خود باشند و فناوری‌های پیشرفته‌ای را برای کارمندان و بیمارانشان فراهم کنند.

۳- جراحان با استعداد و مجرب
غالب متخصصان در ایران مدرک پزشکی خود را از دانشکده‌های مشهور در ایالات متحده، اروپا و ایران دریافت می‌کنند و پس از سال‌ها آموزش جدی با یک بازار گسترده روبه‌رو می‌شوند. به‌علاوه، تعداد بالای متقاضیان عمل‌های زیبایی باعث شده مهارت پزشکان ایرانی بیشتر شده و برخی جراحان مشهور ما روزانه بیش از ۳ عمل جراحی را انجام دهند. همین موضوع نگاه خارجی‌های به دنبال زیبایی را نیز به سمت خود جذب کرده‌است.

۴- خدمات سریع و در دسترس
ارائه خدمات سریع در پاسخ به نیاز افراد یکی از عوامل مهم در جذب گردشگران سلامت است. شما به عنوان یک توریست درمانی، مجبور نیستید که فرصت درمان به‌موقع را با ماندن در لیست انتظار از دست بدهید. یکی از مزایای موجود در ایران امکان دریافت سریع و بدون نوبت خدمات درمانی است.

۵- روش‌های سنتی و جایگزین
ایران دارای سابقه طولانی در روش‌های پزشکی سنتی همراه با چشم اندازی روشن است. بسیاری از معالجات سنتی گیاهان دارویی هنوز بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ایرانیان هستند.
ایران هم‌چنین سرزمینی از چشمه‌های آب گرم، لجن‌های آتشفشانی و چشمه‌های معدنی است که بسیاری از استراحتگاه‌های پزشکی در اطراف آن‌ها ساخته شده است تا استفاده از مزایای آن‌ها را برای علاقه‌مندان آسان کند.

۶- تاریخ غنی، فرهنگ برجسته و چشم‌انداز فریبا
جنبه برجسته گردشگری سلامت ترکیب آن با فعالیت‌های دیگر است. یک توریست درمانی در ایران می‌تواند تجربیات لذت‌بخشی داشته‌باشد. نخستین حکومت ایرانی به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و ایران از آن زمان میزبان حاکمان و سلسله‌های زیادی بوده است، که یادگارهایی از آن هنوز در گوشه گوشه‌ی این سرزمین یافت می‌شود. هم‌چنین طبیعت بی‌نظیر و متنوع کشورمان ایران برای هر کسی که علاقه‌مند به گذراندن یک تعطیلات جذاب باشد، انتخابی بی‌مانند است.

۷- پشتیبانی دولت و تسهیل اخذ ویزا
دولت ایران نیز پس از کشف پتانسیل خود در مدیکال توریسم به‌عنوان درآمدی برای رونق اقتصادی کشور، از این صنعت حمایت کرد و به حدود ۲۰۰ بیمارستان مجوز بخش بیماران بین‌المللی را اعطا کرده‌است. واحد آی‌پی‌دی پلاس آریامدتور نیز آماده‌ی راه‌اندازی و بهبود سطح کیفیت این بخش در بیمارستان‌های سراسر کشور است.
سران ایران هم‌چنین برنامه لغو ویزا را آغاز کرده‌اند و به‌سوی آسان کردن روند خسته‌کننده‌ی اخذ ویزا پیش می‌روند. هرچند، در زمینه ویزا هنوز به نقطه ایده‌آلی نرسیده‌ایم و هم‌اکنون در حال از دست دادن تعداد بی‌شماری از متقاضیان خارجی از کشورهایی مثل آمریکا و کانادا هستیم.

ده مقصد برتر گردشگری سلامت در جهان

طبق اعلام مجله‌ی گردشگری سلامت در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۱ میلیون نفر به دنبال مراقبت‌های سلامتی مقرون به صرفه، از مرزهای ایالات متحده عبور کردند. در گزارش اخیر ویزا و اقتصاد آکسفورد نیز بیان شده که این رقم برای یک دهه آینده هر سال تا ۲۵ درصد رشد خواهد کرد زیرا پیش‌بینی می‌شود که رقابت برای گردشگری سلامت در جهان بین کشورها شدت بگیرد. در حال حاضر ۱۰ کشور زیر در لیست مقاصد برتر گردشگری سلامت در دنیا شناخته شده‌اند:

۱- هند
یکی از مهم‌ترین بازیگران صنعت توریسم پزشکی است زیرا تلاش می‌کند همراه با فناوری پیشرفته خدمات درمانی را ارائه دهد.
بیماران نه فقط به‌دلیل کیفیت و قیمت مناسب خدمات درمانی بلکه برای بازدید از مناظر زیبا و معماری هند به این کشور سفر می‌کنند.
برخی از بیمارستان‌های معتبر هند بسته‌های مراقبت ویژه‌ای را به بیماران خارجی ارائه می‌دهند که انتقال از فرودگاه به بیمارستان، اینترنت رایگان در اتاق و سرآشپزهای خصوصی را شامل می‌شوند. علاوه بر این، زمان انتظار برای دریافت خدمات در هند نزدیک به صفر است، و اقدامات پزشکی با برنامه‌ریزی و به‌سرعت پس از تأیید تشخیص انجام می‌شود.

۲- برزیل
در زمینه ارائه خدمات درمانی در آمریکای لاتین بهترین رتبه را دارد. برزیل دارای ۴۳ بیمارستان تأییدشده توسط استاندارد بین‌المللی اعتباربخشی بیمارستان‌ها و جراحان مشهور در سطح جهانی است. این کشور قطب جراحی زیبایی و پلاستیک، سومین کشور پر بازدید برای گردشگران است.

۳- مالزی
در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ جایزه مجله بین‌المللی مسافرت پزشکی را برای “مقصد گردشگری پزشکی و تندرستی سال” به‌دست آورد. مالزی از بهترین ارائه‌دهندگان خدمات درمانی در جنوب شرقی آسیا است.
بیمارستان‌های این کشور با اتاق‌های پنج ستاره که بیشتر به اتاق‌های هتل شبیه هستند، از آسایش فوق‌العاده‌ای برای بیماران برخوردارند. به عنوان مثال، در مرکز پزشکی پرنس دیوان، استخرهای سرپوشیده‌ای برای آب‌درمانی قرار دارند!

۴- تایلند
به‌دلیل مهمان‌نوازی بی‌نظیر و سواحل حیرت‌انگیز شناخته‌شده است. این کشور با داشتن بیشترین تعداد بیمارستان‌های معتبر بین‌المللی در آسیای جنوب‌شرقی، سالانه تعداد زیادی از گردشگران سلامت را به خود جذب می‌کند.
تایلند بیشتر برای خدمات پیشرفته دندان‌پزشکی و هم‌چنین روش‌های نوین در محافظت از پوست و زیبایی مشهور است. به علاوه فرهنگ و زیبایی غنی تایلند باغ‌های ریکاوری خصوصی، ماساژ تایلندی و سایر روش‌های درمانی آرامش‌بخش را در اختیار بیماران قرار داده‌است.

۵- ترکیه
یک بازیگر قدرتمند در بازار گردشگری پزشکی است. این کشور به طور خاص در زمینه‌‌های داروهای ژنومی، عمل پیوند، پرتودرمانی سرطان، جراحی ارتوپدی و جراحی مغز و اعصاب خدمات باکیفیتی را ارائه می‌دهد. هواپیمایی ترکیه پروازهای با تخفیف ویژه را برای گردشگران پزشکی در نظر گرفته‌است. با اینکه این کشور در زمینه مهارت و تخصص پزشکی حرف چندانی برای گفتن ندارد، با ارائه خدمات ارزان و در عین حال باکیفیت و با فراهم ساختن زیرساخت‌های گردشگری مناسب توانسته عملکرد موفقی داشته باشد.

۶- مکزیک
برای داشتن فرهنگ غنی، غذاهای خوشمزه و ذوق هنری به‌خوبی شناخته شده‌است. حالا اما مدت زیادی است که این کشور درهای خود را به روی گردشگران درمانی از سراسر جهان باز کرده است.
مکزیک نزدیک به ۱۰۰ بیمارستان دارد که توسط وزارت بهداشت فدرال این کشور و استاندارد بین‌المللی اعتباربخشی بیمارستان‌ها معتبر شناخته شده‌اند. کشور مکزیک برای مراقبت‌های پیشرفته در دندان‌پزشکی و جراحی زیبایی مشهور است.

۷- کاستاریکا
که در حال احیای اقتصاد خود پس از طوفان گرمسیری چند ماه پیش است، به‌سرعت به‌عنوان رهبر بازار مدیکال توریسم به پیش می‌راند.
این کشور آمریکای مرکزی در چند سال گذشته به طور مداوم از نظر دندان‌پزشکی و جراحی زیبایی، بالاتر از کانادا و ایالات متحده بوده است. هم‌چنین در زمینه جراحی چشم، چاقی و درمان سرطان نام‌دار است.

۸- تایوان
طی سال‌های اخیر توسعه‌ی تدریجی در گردشگری سلامت را تجربه کرده است. این کشور با پیشرفت‌هایی که داشته در آستانه تبدیل شدن به قطب درمان بیماری‌های قلبی و ارتوپدی است.
تایوان به عنوان اولین کشور آسیایی در پیوند کلیه افتخارآفرین است. بیمارستان ملی دانشگاه تایوان، جایی که این پیوند انجام شد، درمانی مقرون به صرفه و باکیفیت را برای گردشگران پزشکی فراهم کرده‌است. هم‌چنین، نخستین پیوند کبد کودکان در آسیا توسط جراحان در بیمارستان یادبود چانگ گونگ انجام شد، جایی که تا کنون بیش از ۴۰۰ مورد از این پیوند انجام شده است.

۹- کره جنوبی
یکی از پیشرفته‌ترین کشورها در تکنولوژی است. در این کشور بیماران خدمات مترقی مراقبت‌های درمانی را از پزشکان و پرستاران آموزش‌دیده دریافت می‌کنند.
بیمارستان ستون فقرات ووریدول در سئول در رده‌های بالای جراحی ستون فقرات در کره جنوبی قرار دارد و سالانه بیش از ۲۰،۰۰۰ مورد از این جراحی را انجام می‌دهد. در صورت حضور همراه در کنار بیمار، اقامت در اتاق‌های بزرگ این بیمارستان، با رایانه شخصی و دو تخت خواب امکان‌پذیر است.
یکی دیگر از دلایل جذب توریسم‌ سلامت به کره جنوبی، ارائه پوشش بیمه‌ای در خصوص جراحات، اختلالات استرس و مرگ بیمار به گردشگران پزشکی است.

۱۰- سنگاپور
یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان است که رتبه برتر مراقبت‌های بهداشتی سازمان جهانی بهداشت را در کشورهای آسیایی حفظ کرده‌است. به گفته بلومبرگ، سنگاپور در رده بالای کشورهایی با کارآمدترین سیستم مراقبت های بهداشتی در سال ۲۰۱۴، بالای ۵۰ کشور دیگر قرار گرفته است.

راهنمای دریافت مجوز گردشگری سلامت

گردشگری سلامت پدیده‌ای نوظهور نیست، اما اخذ مجوز گردشگری سلامت از دیرباز موضوعی مبهم بوده و تازگی‌ها به دغدغه بسیاری از فعالان این حوزه بدل شده است. گردشگری سلامت یک صنعت میان‌رشته‌ای‌ست و حداقل با سه وزارت‌خانه دولتی یعنی وزارت بهداشت، وزارت میراث فرهنگی و وزارت خارجه مرتبط است. بنابراین اخذ مجوز در این حوزه گذشته از اهمیت بسیار بالای آن، موضوع پیچیده‌ای‌ست.
تمام جزئیات این مسیر پر پیچ‌وخم را در قالب پُست پیش رو با شما در میان گذاشته‌ایم. اگر قصد اخذ این مجوز را دارید، این پست راه را به شما نشان می‌دهد. در انتها، اگر پرسشی بی‌جواب برای‌تان باقی ماند، آن را در قسمت نظرات بنویسید. کارشناسان آریامدتور در اولین فرصت شما را راهنمایی خواهند کرد.
نزدیک به پنج سال پیش، شورای راهبری گردشگری سلامت متشکل از پنج عضو شروع به کار کرد. اعضای این شورا عبارت‌اند از: وزارت بهداشت، وزارت میراث فرهنگی، وزارت خارجه، اتاق بازرگانی و سازمان نظام‌پزشکی.
حتماً به گوش شما هم رسیده‌بود که متاسفانه میان اعضای شورا توافقی وجود نداشت و موضوع اخذ مجوز شفافیت لازم را دارا نبود. تا جایی که به مدت دو سال به هیچ یک از متقاضیان، مجوزی اعطا نشد. مجوز کسانی هم که در دوره‌ی اول صادر شده‌بود، باطل شد و اختلافات میان ارگان‌ها منجر به عدم تمدید مجوزها گردید.

مجوز گردشگری سلامت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

براساس تفاهم‌نامه اردیبهشت‌ماه، آیین‌نامه تأسیس و بهره‌برداری شرکت‌های تسهیل‌گر برای ارائه خدمات تشخیصی-درمانی به گردشگران سلامت مشتمل بر ۳۰ ماده از سوی وزارت بهداشت منتشر شده‌است.
در این آیین‌نامه ضمن پرداختن به اهداف تنظیم آن، تمام شرایط برای متقاضیان و ضوابط اخذ مجوز، قید و به شرح وظایف و اختیارات شرکت‌ها، هم‌چنین تخلفات و شیوه‌ی برخورد با آن‌ها پرداخته‌شده‌است. برخی از این موارد را با هم می‌خوانیم:

شرایط متقاضیان تأسیس شرکت تسهیل‌گر مدیکال توریسم کدامند؟
متقاضیان برای اخذ مجوز گردشگری سلامت و راه‌اندازی شرکت مدیکال توریسم بایستی شرایط زیر را دارا باشند:
تابعیت ایرانی
عدم داشتن سوء پیشینه کیفری
داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از آن برای آقایان
حداقل تعداد اعضای هیئت‌مدیره در صورتی که شرکت سهامی خاص باشد: ۳ نفر
حداقل تعداد اعضای هیئت‌مدیره در صورتی که شرکت تعاونی باشد: ۷ نفر
حداقل یک نفر از اعضا باید فارغ التحصیل یکی از رشته‌های پزشکی یا وابسته به گروه پزشکی باشند
حداقل نیمی از سایر اعضای هیئت مدیره باید دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی باشند.
معرفی حداقل یک پزشک یا یک نفر از زیرگروه پزشکی

ضوابط دریافت مجوز تأسیس شرکت گردشگری سلامت چیست؟
قبل از اقدام به تأسیس شرکت، ضوابط زیر را در نظر داشته باشید:
لازم است درخواست کتبی خود را همراه مدارک مربوطه مانند سند مالکیت یا اجاره نامه معتبر ارائه دهید.
بایستی دوره‌های آموزشی مهارت گردشگری سلامت مصوب وزارت بهداشت را پزشک/ پزشکان و حداقل دو نفر از کارشناسان شرکت پشت سر بگذارند.
کارشناسان اداره گردشگری سلامت از دفتر شرکت بازدید خواهند کرد.
محتوای سایت شما بایستی به انگلیسی یا عربی منتشر شود.
تبلیغات شما در فضای مجازی و در سایت شرکت با اخذ مجوز از سازمان نظام پزشکی صورت می‌گیرد.
شرکت‌های تسهیل‌گر، مجاز به ارائه خدمات سفر شامل حمل‌ونقل، اقامت، بیمه مسافرتی، راهنما، بازدید و ویزا به گردشگران سلامت نیستند مگر این‌که مجوز بند (ب) را داشته‌باشند.
بایستی گزارش عملکرد، آمار و اطلاعات لازم را بر اساس بازه زمانی اعلام‌شده ارائه دهید.
توصیه می‌شود پس از اخذ مجوز، ظرف مدت شش ماه در یکی از کشورهای هدف شامل کشورهای حاشیه خلیج فارس، کشورهای همسایه یا کشورهای مشترک المنافع آسیای میانه حداقل یک دفتر نمایندگی تأسیس یا اقدام به عقد قرارداد با یک شرکت معتبر خارج از کشور کنید.

مجوز گردشگری سلامت از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
از نظر وزارت میراث فرهنگی شرکتی که دارای مجوز بند (ب) باشد، در صورت عقد قرارداد با چند بیمارستان می‌تواند وارد حوزه‌ی گردشگری سلامت شود. نکته‌ قابل توجه این است که بیمارستان‌های طرف قرارداد شرکت باید ipd یا واحد بیماران بین‌الملل داشته باشند. ipd گواهینامه‌ای است که وزارت بهداشت به بیمارستان‌ها برای پذیرش بیمار خارجی می‌دهد.

مجوز بند (ب) چیست و چه تفاوتی با مجوزهای (الف) و (پ) دارد؟
مجوز بند (ب) به شما امکان برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، قیمت‌گذاری، اجرا و نظارت بر توری یک روزه در داخل شهر تا تورهای دور دنیا را می‌دهد. هم‌چنین اجازه دارید برای جذب مسافر در رسانه‌های گروهی تبلیغ کنید. با داشتن این مجوز و با معرفی راهنماهای خارجی زبان خود، به‌راحتی اقدام به دریافت ویزا برای گردشگران کرده و در سراسر جهان، هتل رزرو کنید.
مجوز بند (الف) حق صدور بلیط هواپیما و ارائه خدمات سفر هوایی را به شرکت‌ها اعطا می‌کند. اما شرکت‌هایی که در مسیرهای مکه، مدینه، کربلا، سوریه و دیگر مسیرهای زیارتی فعالیت دارند، باید دارای مجوز بند (پ) باشند که این مجوز با همکاری سازمان حج و زیارت ارائه می‌شود.
توجه داشته باشید که مجوز بند (ب) حق صدور بلیط هواپیما و فعالیت در مسیرهای زیارتی را به هیچ وجه ایجاد نمی‌کند و با داشتن مجوز بند (الف) و (پ) نیز نمی‌توان در حوزه‌هایی که شرکت‌های بند (ب) فعالیت دارند، سفر یا مسافری را پذیرش کرد.

برای دریافت مجوز بند (ب) از کجا شروع کنم؟

به طور کلی جهت اخذ مجوز بند (ب) نیاز است تا شما محل مناسبی به همراه مشخصات آن برای دفتر کار ارائه دهید، یک مدیر فنی معرفی کنید و تضمین مورد نیاز را به وزارت‌خانه بسپارید. هر یک از این موارد شرایط خاص خود را دارند که در ادامه تمام آن‌ها را با شما در میان خواهیم گذاشت.

دفتر خدمات گردشگری را چگونه انتخاب کنم؟
در نظر داشته باشید که محل دفتر باید در مکانی قابل دسترس و در دید عموم (مانند طبقه اول یا دوم)، با کاربری تجاری یا اداری بوده و با صنف‌های همسایه سنخیت داشته‌باشد. مساحت دفتر خدمات گردشگری شما بین ۴۰ الی ۷۰ مترمربع با توجه به میزان تقاضا و موقعیت با تشخیص مرجع صدور مجوز تعیین می‌شود. شما موظف هستید که نسبت به تجهیز دفتر، متناسب با فعالیت خود ضمن گرفتن تأیید از مرجع صدور مجوز اقدام کنید.

مدیر فنی بند (ب) کیست و چه وظایفی دارد؟
مدیر فنی شخصی است که با تأیید وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در دفتر خدمات گردشگری حضور دائم دارد. این شخص ضمن تسلط به یکی از زبان های خارجی، ترجیحاً انگلیسی، از کلیه قوانین و مقررات وزارت میراث فرهنگی و رعایت آن نسبت به برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، راهبری، کنترل و نظارت شرکت آگاهی کامل دارد.

مدیر فنی دفتر خدمات گردشگری چه مشخصاتی دارد؟
تابعیت ایرانی (فعالیت اتباع خارجی در سمت مدیر‌ فنی به شرط داشتن پروانه معتبر اشتغال و تایید صلاحیت فنی آن‌ها توسط وزارت میراث فرهنگی مانعی ندارد.)
متدین به دین اسلام یا سایر ادیان شناخته شده در قانون اساسی ایران
داشتن حداقل ۲۵ سال سن
عدم داشتن سوء پیشینه کیفری
عدم اعتیاد به مواد مخدر بنا بر تایید مراجع ذی‌صلاح
مسلط به یکی از زبان‌های خارجی (ترجیحاً انگلیسی)
عدم اشتغال به تحصیل
داشتن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی
داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از آن برای آقایان
نداشتن مشاغل یا عضویت در سازمان‌های مغایر با قوانین و مقررات جاری کشور و نظام جمهوری اسلامی ایران
عدم اشتغال در شغلی که مانع فعالیت در موقعیت درخواست شده باشد
داشتن حداقل ۳ سال سابقه کار مفید مرتبط با فعالیت مورد نظر با تاییدیه پرداخت بیمه و صلاحیت شغلی
پرداخت حداقل پنجاه میلیون ریال به عنوان تضمین معتبر، به مرجع صادرکننده مجوز (این مبلغ هر دو سال یک بار با توجه به شاخص تورم که از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود، توسط مرجع صادرکننده مجوز قابل افزایش است.)
خوب است که از وجود نکات زیر هم مطلع باشید:
اگر متقاضی مجوز، شخصی حقیقی است، باید یک نفر را به عنوان مدیر فنی و اگر شخص حقوقی است، علاوه بر مدیر فنی باید یک نفر را به عنوان مدیر عامل معرفی کند.
دارندگان مجوز یا مدیران عامل، در صورت داشتن شرایط بالا می‌توانند به عنوان مدیر فنی همان دفتر خود را معرفی کنند.
برای افرادی که دارای گواهی یا کارت راهنمای تور هستند جز با تحویل کارت و اعلام انصراف کتبی از راهنمایی تور مجوز فعالیت صادر نخواهد شد.
ایثارگران انقلاب اسلامی با ۲۵% جانبازی و رزمندگان جنگ تحمیلی با ۲ سال سابقه حضور در جنگ، داوطلبان بومی، فارغ التحصیلان رشته‌های مرتبط با جهانگردی در پایه کارشناسی از دانشگاه‌های کشور، با دارا بودن کلیه شرایط ذکرشده از نظر اعطای مجوز در اولویت هستند.

مدارک مورد نیاز برای صدور مجوز بند (ب)
مدرک معتبر رسمی مبنی بر تصرف مالکانه یا استیجاری دفتر
گزارش بازدید از محل دفتر توسط کارشناسان
ضمانت‌نامه بانکی
رسید ارائه ضمانت‌نامه بانکی توسط متقاضی
معرفی‌نامه مدیر فنی دفتر به همراه مدارک ضمیمه آن
تعهد‌نامه حضور تمام وقت مدیر فنی دفتر
جواب استعلام از اداره تشخیص هویت در مورد مدیر فنی دفتر
جواب استعلام از آزمایشگاه دولتی در مورد مدیر فنی دفتر
فرم اعلام اسامی و آرم‌های پیشنهادی برای دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی (ارائه پیشنهاد حداقل ده نام و ده آرم)
تعهدنامه در مورد اعلام انجام تغییرات در دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی

مجوز بند (ب) را چگونه تمدید کنم؟
اعتبار مجوز شما یک سال است و شما موظفید یک ماه قبل از انقضای مدت آن، نسبت به تمدید اقدام کنید. برای تمدید مجوز بند (ب)، طبق مصوبات آیین‌نامه و قوانین توسعه صنعت ایران‌گردی و جهان‌گردی مبلغی می‌پردازید و پس از بررسی‌های مورد نیاز مجوز تمدید می‎شود. شما باید اطلاعات مورد درخواست و گزارش عملکرد فعالیت‌تان را در مدتی که مراجع مربوط تعیین می‌کنند، ارائه دهید.

چه مواردی موجب تعلیق مجوز بند (ب) می‌شوند؟
تعلیق مجوز هنگامی اتفاق می‌افتد که شما به تعهدات خود عمل نکنید، قانون را درنظر نگیرید و در برابر گردشگران خود رفتار غیرمسئولانه داشته باشید. دفتر موظف است در زمان تعلیق از قبول تعهدهای جدید خودداری و طبق دستور العمل‌های مراجع ذی‌ربط به تعهدات قبلی عمل کند.
درصورت لغو پروانه، دارنده‌ی آن موظف است ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ، تصمیم قطعی لغو مجوز را توسط پست سفارشی یا حضوراً به وزارت میراث فرهنگی اطلاع دهد.
در ادامه به تعدادی از موارد که موجب تعلیق مجوز بند (ب) می‌شوند، خواهیم پرداخت:
تغییر محل دفتر بدون موافقت مرجع صدور مجوز
عدم اطلاع هرگونه تغییر در امور مربوط به مدیریت، شرکا، سهام‌داران، نام، نشان و اقامتگاه شرکت
عدم حضور مدیرعامل در دفتر در غیاب مدیر فنی
عدم شروع به کار دفتر بدون عذر موجه پس از اخذ مجوز به‌مدت شش‌ماه، تعطیلی بدون عذر موجه به‌مدت سه‌ماه، عدم فعالیت به‌مدت یک‌سال
عدم ارائه اطلاعات مورد درخواست و گزارش عملکرد فعالیت در مدت تعیین‌شده توسط مراجع
عدم درج نام، نشان، نشانی کامل، شماره‌های تلفن، نمابر و نوع فعالیت در سربرگ‌ها به زبان فارسی و یکی از زبان‌های انگلیسی، فرانسه یعربی
عدم درج شماره مجوز در تابلو، سربرگ و مکاتبات در صورت ارائه از سوی مرجع صدور مجوز
پرداختن به فعالیتی مغایر با موضوع گردشگری

آیا اخذ مجوز از هر دو وزارت‌خانه ضروری است؟
همان‌طور که خواندید در حال حاضر دو مسیر برای اخذ مجوز فعالیت در صنعت گردشگری سلامت پیش پای شما قرار دارند. لازم به ذکر است که فعالیت با مجوز بند (ب) محدود به شهر محل صدور بوده اما مجوز صادره از سوی وزارت بهداشت اعتبار کشوری دارد و شما می‌توانید در هر یک از استان‌های ایران دفتر نمایندگی تاسیس کنید.
با مواردی که مطرح شد اخذ مجوز بند (ب) برای شرکت‌های تازه‌تاسیس و استارت‌آپ‌ها ممکن به نظر نمی‌رسد. پس هنگام شروع فعالیت در این صنعت، اگر به‌عنوان یک شرکت تسهیل‌گر پا به عرصه می‌گذارید بعید نیست که مجبور باشید با آژانس‌های گردشگری همکاری کرده و روند انتقال بیمار از کشور مقصد تا ایران را به آن‌ها بسپارید.

چک لیست پارامترهای مورد محاسبه در طرح ها را اینجا ببینید

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: