طرح احداث بندر خشک
- 9 خرداد 1401
- ۰
- بازدیدها: 641
- دسته بندی:
طرح احداث بندر خشک
یک بندر خشک یک بندر درون سرزمینی چندمنظوره است که به‌طور مستقیم توسط جاده یا راه‌آهن به بندر دریایی وصل است و مرکزی برای انتقال کالاها به مقصدهای داخلی است.بندر خشک هم برای انتقال درون سرزمینی کالاها و هم برای ذخیره و انبار کالاها محسوب می‌شود.(طرح احداث بندر خشک)
بندر خشک داخلی می‌تواند انتقال کالا بین کشتی‌ها و شبکه‌های بزرگ حمل‌ونقل داخلی را تسهیل کند و یک مرکز توزیع کالا در درون سرزمین ایجاد کند. در مقابل، صادرات کالا در این بندرها تسهیل و تسریع می‌شود.
اما این تعریف همه آنچه را که فلسفه ایجاد بندر خشک به‌حساب می‌آید را در برنمی‌گیرد. اگرچه بندر خشک داخلی می‌تواند حمل‌ونقل کالا بین کشتی‌ها و شبکه‌های بزرگ حمل‌ونقل داخلی را تسهیل کند و یک مرکز توزیع کالا در درون سرزمین ایجاد نماید، و از طرفی صادرات کالا در این بندرها تسهیل و تسریع می‌شود، همچنین بندر خشک می‌تواند تنها به‌منظور حل مشکلات حمل‌ونقل داخلی شکل‌گرفته و باری از دوش صنایع بزرگ تولیدی بردارد.
گسترش به‌کارگیری کانتینر در حمل‌ونقل دریایی و رشد قابل‌توجه کشتی‌های بسیار بزرگ حمل‌کننده کانتینر عاملی برای افزایش میزان کالا در بندرها و درنتیجه تراکم تردد در آنجا می‌باشند. از دیگر سو توسعه کارخانه‌ها و صنایع جدید و افزایش حجم محصولات عرضه‌شده و لزوم نگهداری محصولات در انبارهای میانی، نیاز صنعت حمل‌ونقل به بندرها خشک را به‌طور روزافزونی بیشتر نمود.(طرح احداث بندر خشک)
مشخصات بندرهای جدید می‌تواند به این صورت باشد که با توجه به ارزش زمین، مرکزیت بندر، نزدیک بودن به کارخانه جات تولیدی بزرگ و میزان دسترسی به شبکه‌های بزرگ حمل‌ونقل داخلی و خارجی ارزش‌گذاری گردند.
مزایای اقتصادی بندر خشک
کمک به توسعه اقتصادی از منطقه ساحلیآشتی بین زیرساخت‌های حمل‌ونقل و عرضه مدیریت زنجیره‌ای
بهبود زنجیره تأمین، تدارکات
کاهش هزینه حمل‌ونقل
تغییر عملکرد توزیع از پایانه‌های بندر
کمک به ظرفیت‌های بندرها
افزودن ارزش به فعالان بازار
مفهوم بندر خشک
همان‌گونه که ذکر کردیم سیل روزافزون کالاهای کانتینری ورودی موجب ازدحام و تراکم بار در پایانه‌ها و درنتیجه ماندن کانتینرها در انبارها به مدت‌زمان‌های بسیار طولانی شده است. یکی از راه‌های زمینی که می‌توان از طریق آن بندرها اصلی را از چنین تراکم‌هایی رهانید، تغییر مسیرهای دریایی که از آن‌ها کشتی‌های اقیانوس‌پیما در هر قاره‌ای به چندین بندر مراجعه می‌کنند به این صورت است که تنها به یک بندر مرکزی مراجعه کنند درحالی‌که کشتی‌های بار رسانی به جابجایی بار میان بندرها کوچک‌تر بپردازند.
اما بندرها اصلی که به‌طور مجزا کار می‌کنند تنها به میزانی کانتینر وارد می‌کنند که ازلحاظ اقتصادی برایشان امکان‌پذیر باشد و اندازه و شکل مناطق پشت ساحلی بندر ازنظر آماری یا قانونی تعیین نشده بلکه با توجه به پیشرفت‌های فنّاوری، اقتصادی و اجتماعی از یک بندر تا بندر دیگر بی‌نهایت متفاوت است . ناتبوم و رودریگ سه نوع مناطق پشت ساحلی را تعریف می‌کنند: مناطق پشت ساحلی اقتصاد کلان، مناطق تأسیساتی، و مناطق تدارکاتی؛ و توضیح می‌دهند که هر یک از این مناطق تحت تأثیر ساختارهای محیطی و کارکردی پیچیده قرار می‌گیرند.(طرح احداث بندر خشک)
مزایای استفاده از بندر خشک
امکان افزایش خدمات بندر در منطقه‌ای داخلیکاهش استفاده از اراضی ساحلی
افزایش کارایی حمل‌ونقل داخلی، حمل‌ونقل ریلی، حمل‌ونقل جاده‌ای و باربری بین شهری
افزایش سرمایه گذاری داخلی در صنعت حمل‌ونقل و باربری کالا
سرعت بخشیدن به توسعه اقتصاد، صنعت و تجارت و تأثیر مستقیم در توسعه ملی
کاهش آثار زیست‌محیطی
انواع بندر خشک
با توجه به اینکه گفته شد بندر خشک عملاً در فاصله‌ای دور از بندرها دریایی و ساحلی ایجاد می‌گردد، می‌توان سه نوع بندر خشک را در نظر گرفت. بندر نزدیک، بندر خشک میانی و بندر خشک دور. این طبقه‌بندی بر اساس موقعیت مکانی این بندرها صورت می‌گیرد.
دلیل طبقه‌بندی بندرها خشک چیست؟ در پاسخ به این سؤال می‌بایست به این نکته توجه کرد که در بستر موقعیت مکانی متفاوت یک بندر خشک، سیستم حمل‌ونقل کالا می‌تواند تغییر نماید. به‌عنوان‌مثال در بندرها خشک نزدیک می‌توان تنها با استفاده از حمل‌ونقل جاده‌ای کالا، استفاده از ماشین‌آلات معمولی همچون تریلی کفی، کامیونت، مسقف و چادری، بغل دار و … استفاده کرده و باربری کالا را انجام داد.(طرح احداث بندر خشک)
اما در بندرها میانی می‌توان از حمل‌ونقل ریلی بهره‌مند گردید. در مواردی حمل‌ونقل هوایی نیز در خدمت بندرها خشک قرارگرفته و در جابجایی کالا نقش ایفا می‌نمایند. بدیهی است در بندرها خشک دور از راه‌های ترکیبی حمل‌ونقل استفاده می‌گردد.
بندرهای خشک جهان
در روزگار کنونی کشورهای زیادی دارای بندرها خشک می‌باشند. نقش این بندرها در توسعه صنعت حمل‌ونقل کالا و به‌ویژه حمل‌ونقل کانتینری کالا برای این کشورها بسیار برجسته بوده است. کشورهایی نظیر ایالات‌متحده، برزیل و کانادا، اسپانیا، ایران، ایتالیا، آلمان، بلژیک، دانمارک، سوئد، فرانسه، فنلاند و هلند، استرالیا و زلاندنو همچنین کشورهایی نظیر امارات متحده عربی، پاکستان، فیلیپین و کامبوج، هندوستان و تانزانیا دارای بندرها خشک می‌باشند.
اهداف اجرای بندرها خشک
مهم‌ترین اهداف اجرای بندرها خشک را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.
(۱) افزایش خدمات بندر در یک منطقه داخلی کشور
(۲) کاهش تقاضای نیاز به استفاده از اراضی حاشیه ساحل
(۳) افزایش کارایی حمل‌ونقل
(۴) بهبود وضعیت زیرساخت‌های مرتبط با حمل‌ونقل
(۵) بهبود وضعیت مالی و اقتصادی
(۶) افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم کشورهای خارجی
(۷) تسریع توسعه اقتصادی و یکپارچه‌سازی لجستیکی مناطق داخلی کشور
(۸) بهبود فرایند توسعه پایدار
(۹) کاهش آثار زیست‌محیطی
مناطق ویژه اقتصادی ایران و تغییر کاربری آن به بنادر خشک
همان‌طور که می‌دانیم محل استقرار بندرها خشک می‌بایست حداقل سه ویژگی را دارا باشد. نخست قابلیت دسترسی به آن آسان و اقتصادی باشد که در خشکی بهترین آن حمل‌ونقل ریلی است. ثانیاً در نزدیکی مراکز تولید قرارگرفته باشد و نهایتاً در مناطق خوشه‌های توزیع قرارگرفته باشد.
حال باوجود شرایط مساعد برخی از مناطق آزاد و ویژه کشور، پس از آشنایی با مبانی نظری آن و هدف از ایجاد آن، مناطقی را که مناسب به نظر می‌رسند با تغییر کاربری می‌توان به بندرها خشک تبدیل نمود، معرفی می‌گردند.
بندر خشک
همان‌گونه که ذکر کردیم سیل روزافزون کالاهای کانتینری ورودی موجب ازدحام و تراکم بار در پایانه‌ها و درنتیجه ماندن کانتینرها در انبارها به مدت‌زمان‌های بسیار طولانی شده است. یکی از راه‌های زمینی که می‌توان از طریق آن بندرها اصلی را از چنین تراکم‌هایی رهانید، تغییر مسیرهای دریایی که از آن‌ها کشتی‌های اقیانوس‌پیما در هر قاره‌ای به چندین بندر مراجعه می‌کنند به این صورت است که تنها به یک بندر مرکزی مراجعه کنند درحالی‌که کشتی‌های بار رسانی به جابجایی بار میان بندرها کوچک‌تر بپردازند
اما بندرها اصلی که به‌طور مجزا کار می‌کنند تنها به میزانی کانتینر وارد می‌کنند که ازلحاظ اقتصادی برایشان امکان‌پذیر باشد و اندازه و شکل مناطق پشت ساحلی بندر ازنظر آماری یا قانونی تعیین نشده بلکه با توجه به پیشرفت‌های فنّاوری، اقتصادی و اجتماعی از یک بندر تا بندر دیگر بی‌نهایت متفاوت است.(طرح احداث بندر خشک)
ناتبوم و رودریگ سه نوع مناطق پشت ساحلی را تعریف می‌کنند: مناطق پشت ساحلی اقتصاد کلان، مناطق تأسیساتی، و مناطق تدارکاتی؛ و توضیح می‌دهند که هر یک از این مناطق تحت تأثیر ساختارهای محیطی و کارکردی پیچیده قرار می‌گیرند
تجربه‌های داخلی: در داخل کشور هیچ‌گونه بندر خشک فعالی موجود نمی‌باشد، البته شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران که مسئولیت اداره و بهره‌برداری از شبکه راه‌آهن کشور را به عهده دارد، علاوه بر استفاده از امکانات مستقر در بندرها برای تبادل کالا از دریا به ریل، سه مرکز آپرین، شهید مطهری و سرخس را در محل ایستگاه‌های راه‌آهن برای تبادل کالا از جاده به ریل و برعکس در اختیار دارد.
پایانه آپرین: مدت‌هاست که نام ایستگاه آپرین و شرکت فعال در آن تایدواتر در مطبوعات ظاهر می‌شوند ولیکن تاکنون خبری دال برگشایش رسمی آن تحت عنوان به بندر خشک با ارائه کلیه خدمات یک بندر خشک مشاهده نشده است.
پایانه مرکزی آپرین در ۲۱ کیلومتری جنوب غرب تهران در محل تقاطع محورهای شرق- غرب و شمال- جنوب راه‌آهن واقع‌شده و به چندین بزرگ‌راه دسترسی دارد. محوطه مرکز تبادل کالای آپرین، ۷۰۰ هکتار وسعت دارد.
پایانه آپرین به‌عنوان یک بندر خشک امکان بالقوه تغذیه بازار مصرف شهر تهران و مناطق صنعتی اطراف آن را دارد. پایانه آپرین که در صورت شروع فعالیت رسمی‌اش در انواع بندرها خشک دور از ساحل طبقه‌بندی می‌شود، دارای منافع قابل‌توجهی خواهد بود. در صورت هم آهنگی با گمرک، کالاها پس از تخلیه و بارگیری در بندرها امام و شهید رجایی از طریق راه‌آهن به مقصد آپرین حمل خواهند شد و صاحبان کالا می‌توانند برای دریافت کالاهای خود به نحو مستقیم به آپرین مراجعه کنند.
پایانه سرخس: ایستگاه سرخس در ۱۷۰ کیلومتری شمال شرق مشهد و ۱۵ کیلومتری شهر سرخس در نقطه مرزی ایران و ترکمنستان قرار دارد. دسترسی مناسب به شبکه بزرگ‌راهی شرایط مناسبی را برای ترانزیت کالا به وجود آورده است به‌طوری‌که بالغ‌بر ۸۸ درصد ترانزیت ریلی کشور از ایستگاه مزبور انجام می‌شود.
ایستگاه سرخس مجهز به سایت کانتینری و ۴۲ هکتار فضای باز برای ذخیره کالاست. مجموعه خطوط و سوزنبانی ایستگاه سرخس شامل ۳۶ کیلومتر خط معمولی، ۸ کیلومتر خط عریض، ۱۹ دستگاه سوزن عریض و ۷۲ دستگاه سوزن معمولی است. در ادامه این بحث، عناوین مرتبط به‌طور تطبیقی زیرساخت‌های مرتبط با ایجاد بندرها خشک و حمل‌ونقل ترکیبی کانتینر در کشور موردبررسی قرارگرفته‌اند. پیش‌بینی‌شده که احداث آن‌ها کامل نشده است.
اجزای تشکیل‌دهنده بندر خشک
منطقه امن دارای درگاه برای ورود و خروجانبارهای مسقف و باز مجزا شده برای واردات، صادرات و ترانس شیپمنت و برای کالاهای فسادپذیر، محمولات باارزش بالا، محصولات خطرناک شامل ترکیبات پرخطر
تسهیلات انبارداری شامل انبارداری ضمانت دار گمرکی
تسهیلات ذخیره‌سازی و بازرسی، کنترل و نظارت گمرکی
تجهیزات مناسب تخلیه و بارگیری کانتینرها و محموله‌ها
راه‌های خدماتی و آسفالته داخلی برای استفاده در عملیات و منطقه جمع‌آوری
مکان مناسب جهت وقف ناوگان با فضای پارک کافی برای ناوگان باری
ساختمان اداری مطابق طرح‌های مصوب مندرج در موافقت اصولی برای گمرک و دیگر متقاضیان از قبیل فورواردر های بار، نمایندگی‌های کشتیرانی، ترخیص‌کارهای گمرکی، بانک‌ها و سایر خدمات مرتبط
سیستم‌های اطلاعات و ارتباطات شامل سیستم‌های الکترونیکی تبادل داده‌ها، اسکنرها و تجهیزات توزین ناوگان
در صورت لزوم، محوطه تعمیر کانتینر، ناوگان و تجهیزات
کارکردها و محورهای کلیدی بنادر خشک
کارکردها و وظایف کلیدی بنادر خشک را می‌توان در چهار محور خلاصه نمود.(طرح احداث بندر خشک)
انتقال کانتینر بین گونه‌های مختلف حمل شامل ریلی، جاده‌ای آبراه‌های داخلی به‌عنوان یک پایانه کانتینری چندوجهی
انجام سایر عملیات متعارف در پایانه‌های کانتینری بندری
انجام خدمات گمرکی
ارائه خدمات لجستیکی
خدمات بنادر خشک
علاوه بر خدمات پایه‌ای که بنادر خشک در پس‌کرانه ارائه می‌دهند، خدماتی نظیر موضوعات زیر ارائه می‌شوند.
انبار سازی کالا
نگهداری از کانتینرهای خالی
تعمیرات کانتینر
امور گمرکی و ترخیص
پشتیبانی کالا
اهداف راه‌اندازی بندر خشک
مهم‌ترین اهداف راه‌اندازی بنادر خشک را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.
افزایش خدمات بندر در منطقه داخلی کشور
کاهش تقاضای نیاز به استفاده از اراضی حاشیه ساحل؛ افزایش کارایی حمل‌ونقل
بهبود وضعیت زیرساخت‌های مرتبط با حمل‌ونقل
بهبود وضعیت مالی و اقتصادی
افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم کشورهای خارجی
تسریع توسعه اقتصادی و یکپارچه‌سازی لجستیکی مناطق داخلی کشور
بهبود فرایند توسعه پایدار
کاهش آثار زیست‌محیطی
مزایای راه‌اندازی بنادر خشک
مهم‌ترین مزایایی را که از راه‌اندازی بنادر خشک حاصل می‌شوند را می‌توان در عبارات زیر برشمرد:
کاهش کلی هزینه های حمل‌ونقل
ترغیب به استفاده از راه‌آهن به‌جای استفاده از جاده و درنتیجه کاهش خسارت به محیط‌زیست
تقویت وضعیت بنادر در زنجیره‌های حمل‌ونقل
تقویت راهکارهای ترکیبی حمل و نقل
افزایش جریان‌های کالا
کاربری بهینه از ظرفیت‌های موجود
کاهش نیاز به خرید اراضی گران‌قیمت در نواحی شهری حاشیه‌ای بندری
احتمال کاهش قابل‌توجه گره‌های ترافیکی در معابر شهری و دروازه‌ای، ه علت انتقال شیوه‌ی حمل و نقل جاده‌ای به ریلی
کاهش مشکلات محیط‌زیست در شهرهای ساحلی
یکپارچگی محوطه‌های بندری با شهرها
بهبود در جریان ثبت داده‌ها و جمع‌آوری آمار و اطلاعات
افزایش قابلیت برنامه‌ریزی و زمان‌بندی ارسال و حمل کالا
توسعه نواحی داخلی کشور و ایجاد فرصت‌های مختلف شغلی، به‌ویژه در کشورهای توسعه‌نیافته
احتمال افزایش سرعت مراحل گمرکی برای کالاهای حمل شده به وسیله‌ی احداث بنادر خشک مجهز به خدمات گمرکی.
بنادر خشک دور از ساحل
بنادر خشک دور متداول‌ترین نوع بنادر خشک هستند و در مقایسه با انواع دیگر تاریخچه طولانی‌تری دارد. دلیل عمده استفاده از این نوع بنادر خشک صرفاً این است که به دلیل فاصله و حجم کالاهای ورودی از چشم‌انداز هزینه‌های مصرفی راه‌آهن روش حمل‌ونقل مناسب‌تری به نظر می‌رسد.
بنادر خشک بافاصله متوسط از ساحل
بنادر خشک بافاصله متوسط از ساحل، در فاصله‌ای از بندرواقع شده‌اند که معمولاً از حمل‌ونقل جاده‌ای برخوردارند. این نوع از بنادر خشک در فاصله مشخصی از بندر ساحلی قرار می‌گیرد، و از طریق دسترسی جاده‌ای، به مراکز تولید و جذب کالای بسیاری
متصل است. این نوع بندر خشک به‌عنوان کی محل تلاقی خدمات مختلف ریلی و بخشی از وظایف اداری و فنی بندر ساحلی ) به‌عنوان نمونه پویش‌گرهای مجهز به اشعه ایکس به‌منظور واحدهای ایمنی و بازرسی گمرکی است.
بنادر خشک نزدیک به ساحل
یک‌راه دیگر این است که یک بندر خشک نزدیک در حاشیه بندردریایی را مطرح کرد. این بندر خشک نزدیک حمل‌ونقل جاده‌ای را از کشتی‌های باربری و به‌سوی آن‌ها در خارج از محدوده شهر استحکام بخشیده و با ارائه خدمات خطوط راه‌آهن به بندر، از تراکم ترافیکی در خیابان‌ها و مدخل‌های بنادر می‌کاهند.(طرح احداث بندر خشک)
این نوع بنادر خشک محل تلاقی مسیرهای جاده‌ای بسیاری از مراکز تولید و جذب کالا در خارج از شهر ساحلی مذکور و همچنین مسیر ریلی ویژه به بندر بدون استفاده از معابر شهری و اخلال در عملکرد آن‌ها است.
محل استقرار بنادر خشک باید حداقل سه ویژگی را دارا باشد.
نخست قابلیت دسترسی به آن آسان و اقتصادی باشد که در خشکی بهترین آن حمل‌ونقل ریلی است
ثانیاً در نزدیکی مراکز تولید قرارگرفته باشد
نهایتاً در مناطق خوشه‌های توزیع قرارگرفته باشد
چرخه مطلوب بندر خشک
چرخه مطلوب ایجاد بندر خشک باید بین چهار آیتم لینک قوی و تأثیرگذار ایجاد نماید. این چهار حلقه عبارت‌اند از:
۱. سرمایه‌گذاری در صنایع لجستیکی، تولیدی، کشاورزی و خدمات
۲. توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی و تشویق سرمایه‌گذاری به این منظور
۳. توسعه حمل‌ونقل چندوجهی
۴. کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت کالا
عوامل مؤثر در تعیین محل احداث بندر خشک
با توجه به عوامل مؤثر در تعیین محل احداث بندر خشک، موارد زیر ارائه‌شده است
جریان‌های ترافیکی بین مراکز تولید، مصرف و بنادر
زیرساخت‌های حمل‌ونقلی در مجاورت محل
شیوه‌های حمل‌ونقلی در دسترس و ظرفیت‌های شبک
خدمات مرتبط با حمل‌ونقل کمکی موجود در مجاورت محل
کاهش احتمالی در تن- کیلومتر در حمل‌ونقل جاده‌ای، با معرفی بندر خشک
عملکردهای جاری بندر خشک، مانند: حمل‌ونقل جاده‌ای، ذخیره‌ی واگن‌های کانتینری خالی، ترخیص گمرکی کالاهای انتقال یافته و غیره
گستره توسعه مکان اجرای پروژه در آینده
خط آهن و بندر خشک
یکی از معیارهای مهم برای احداث بندر خشک، دسترسی آسان و اتصال به خط آهن ملی در یک کشور است. ازآنجایی‌که بندر خشک مجموعه‌ای از حمل‌ونقل دریایی، زمینی و ریلی است؛ بنابراین مکانی که متصل به خط آهن باشد، بهترین نقطه برای احداث بندر خشک است.(طرح احداث بندر خشک)
درواقع باید مکانی انتخاب شود که هزینه‌های حمل‌ونقل را به حداقل ممکن برساند. به‌بیان‌دیگر باید گفت ماهیت بندر خشک، کاهش هزینه حمل‌ونقل و ترانزیت کالا است.
محتوای مطالعه‌ی امکان‌سنجی یک بندر خشک
مطالعه‌ی امکان‌سنجی درزمینهٔ ی بندر خشک، باید بر شاخص‌های زیر تمرکز یابد:
تعیین یا شناسایی بهترین راه‌حل بر اساس شرایط/طراحیبازار موجود.
آیا ایجاد ارزش‌افزوده، با توسعه بندر خشک در منطقه مورد نظر، امکان‌پذیر است؟
مکان‌یابی بهترین گزینه‌ها به لحاظ برخورداری از توانمندی‌های فنی و مدنظر قرار دادن قابلیت‌های توسعه فنی.
تعیین موقعیت شرایط اداری و اقتصادی که از اجرا و توسعه پروژه بندر خشک ممانعت به عمل می‌آورند.
طراحی تمهیدات و اقدامات مرتبط با قوانین و مقررات دولتی، که موانع را از پیشروی برمی‌دارند. این امر، ممکن است شاخص‌های زیر را در برگیرد: ساختار مالیاتی، کمک‌های اعطایی، بلاعوض به بنادر خشک، مساعدت فنی، معرفی ICT و غیره.
مالکیت بنادر خشک
لازم نیست که بنادر خشک، الزاماً در تملک بخش دولتی باشد. در واقع به لحاظ محدودیت‌های مالی دولت‌ها چه‌بسا بهتر است زمینه مشارکت جدی بخش خصوصی در این حوزه فراهم آید.
اهداف احداث و بهره‌برداری از بنادر خشک
در کشور (مطابق آیین‌نامه اجرایی احداث بنادر خشک) به‌منظور پشتیبانی از فعالیت‌های اقتصادی و امور تصدی‌گری بخش غیردولتی در حوزه فعالیت‌های حمل‌ونقل ریلی و خدمات وابسته به آن در راستای حمل‌ونقل کالا از طریق شبکه ریلی سراسری کشور با
رویکرد احداث فضاهای تخلیه و بارگیری مورد لزوم و انجام امور بندری و ترخیص کالا باهدف تسهیل و تسریع در امر جابجایی کالا و ارائه خدمات متناظر در خصوص تخلیه و بارگیری و انبارداری کالاها و امور گمرکی، قرنطینه، ترخیص کالا، کاهش ترافیک نگهداری و دپوی کالا در اسکله و بنادر به دلیل کمبود فضای مورد لزوم در خصوص موارد مطروحه، باوجود شرایطی خاص و مبتنی بر ایجاد و توسعه فضای کسب‌وکار و انجام سرمایه‌گذاری در این عرصه با حضور بخش غیردولتی و براساس مواد و مستندات قانونی مصوب شده همچنین بر اساس برنامه توسعه پنج‌ساله پنجم توسعه، افزایش سهم حمل‌ونقل از کل سهم حمل‌ونقل عمومی بار جهت دستیابی به سهم ۳۰% درصدی در حمل کالا تا پایان برنامه پنج‌ساله هدف‌گذاری شده است.(طرح احداث بندر خشک)
فضای مورد لزوم برای احداث بندر خشک در ایران
زمین موردنیاز برای احداث بندر خشک بر اساس لزوم استفاده از فضاهای قانونی در خصوص احداث مواردی از قبیل فضاهای اداری، رفاهی، انبار، گمرکات، قرنطینه، سوله‌ها، محوطه‌سازی و ساختمان تأسیسات و سایر فضاهای موردنیاز برای ایجاد یک بندر خشک حداقل می‌بایست، یکصد ۱۰۰ هکتار باشد تا ضمن وجود فضا برای کلیه اقدامات مورد لزوم، نسبت به توسعه آن در فازهای بعدی نیز قابلیت‌های لازم را دارا باشد. تأیید متراژ زمین و یا محوطه موردنیاز برای هر فعالیت و بخش در تشکیلات یک بندر خشک بر اساس استاندارد قانونی تعریف‌شده برای هریک از آن‌ها بوده و واحدهای فنی و زیربنایی مربوطه سرمایه پذیر مکلف به بررسی و تائید و یا عدم تائید اطلاعات مربوطه که از طرف سرمایه‌گذار اعلام می‌گردد) بسته به متراژ و حجم و اندازه بندر خشک موردنظر(می‌باشد.
نتیجه‌گیری
امروزه هم چنان اکثر میزان تردد کالا به‌وسیله حمل‌ونقل دریایی در دنیا انجام می‌شود. از سویی دیگر استفاده از کانتینر نیز در کل دنیا افزایش قابل‌توجهی یافته است. همچنین با توسعه بندرها و قابلیت پهلوگیری کشتی‌های بزرگ حامل کانتینر حجم قابل‌توجهی از کالا به بندرها سرازیر می‌شود.
مفهوم بندرها خشک که با توجه به اهداف انتخاب و مزایای مختلف آن راه‌کار مناسبی در مواجهه با مشکلات ناشی از تراکم ترافیک بندرها و همچنین ارائه سایر خدمات بندر در خارج از آن می‌باشد، گزینه مناسبی به‌منظور ارتقا سطح حمل‌ونقل دریایی کشور در مقایسه با کشورهای همسایه می‌باشد و از سویی دیگر موجب توسعه و سرمایه‌گذاری در بخش حمل‌ونقل ریلی خواهد شد.
مزایای دیگر آن نظیر تأثیرات زیست‌محیطی نیز مفید فایده خواهد بود. به‌طور اصولی ایجاد بندرها خشک به کاهش فاصله موجود در بین شیوه‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی منجر می‌شود. بندرها خشک نقش مهمی در توسعه لجستیک، حمل‌ونقل کالا و منطقه قرارگیری آن ایفا می‌کنند.
اگرچه ایجاد بندر خشک در پس‌کرانه یک یا چندین بندر ساحلی می‌تواند مزایای متعددی را برای فعالین مرتبط در پی داشته باشد ولیکن نباید درزمینهٔ مزایای آن اغراق شود زیرا عملکرد آن وابسته به زیرساخت‌های موجود، ساختارهای سازمانی، مقررات، ملزومات و وضعیت مشتریان و صاحبان کالا می‌باشد.(طرح احداث بندر خشک)
نکات مهمی که در مسیر اجرایی بندرها خشک در کشور مطرح می‌باشند، شامل تدوین مقررات جامع، انتخاب نوع مناسب از بندرها خشک، ارائه خدمات رفاهی و تفریحی، مسائل مهم مرتبط با حمایت مسئولین و نهادهای دولتی، مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش‌های دولتی و خصوصی، هم آهنگی در میان نهادهای مختلف درزمینهٔ سیاست‌گذاری در ابعاد محلی، منطقه‌ای و ملی، تهیه بانک‌های آماری هم آهنگ به‌منظور انجام فرایندهای تصمیم‌گیری و مکان‌یابی، رفع مشکلات اداری و بوروکراسی، بازنگری مقررات موجود، حذف و بازنگری برخی و تصویب مقررات جدید می‌باشند.
بدیهی است که توجه به موارد مذکور و اجرا نمودن آن‌ها موجب تسریع روند ایجاد بندرها خشک و همچنین حمل‌ونقل ترکیبی در کشور خواهد گردید.
پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری طرح احداث بندر خشک
نرخ برابری دلار : ۳۰۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۱۳۰۰۰۰ مترمربع
زیربنای کل : ۳۷۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۱۰۴ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۱۹۰ میلیارد تومان (بدون احتساب هزینه زمین)
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۳۰ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۲۷ درصد
درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:
دیدگاه خود را ثبت کنید