طرح تولید سیب زمینی شیرین

سیب زمینی گیاهی است دو لپه از خانواده نیلوفر صحرایی که بومی مناطق گرمسیری آمریکا و اندونزی می باشد. در بین جنس و بیش از ۱۰۰۰ گونه متعلق به این خانواده تنها سیب زمینی دارای ارزش غذایی و اقتصادی است با وجود این در چین بعنوان سالاد، سبزی پخته و یا علوفه مصرف می شود. این گیاه معمولا به صورت یک ساله نگهداری می شود. امروزه این گیاه جزء یکی از محصولات غذایی با ارزش به علت داشتن غده های خوراکی در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دنیا از جمله چین، ژاپن، هندوستان، جزایر اقیانوس آرام، جنوب ایالات متحده و سایر مناطق آسیا و آفریقای شمالی و اروپا کاشته می شود که می توان گفت سیب زمینی شیرین، نوزدهمین محصول با ارزش در جهان بحساب می آید. در کشور ما ایران در بلوچستان می روید و در برخی مناطق دیگر نیز کاشته می شود.

انواع سیب زمینی شیرین

سیب زمینی ها بر اساس طعم، اندازه، شکل، رنگ و میزان محتوای نشاسته ای به انواع گوناگونی تقسیم بندی می شوند. پوست سیب زمینی به رنگ های زرد، قهوه ای، صورتی، قرمز و ارغوانی موجود است. خود سیب زمینی نیز یا سفید و یا همرنگ پوست خود است.
۱- سیب زمینی پوست قهوه ای : پوست قهوه ای و درون سفید دارد. شکل آن کشیده و سطح آن زبر و ناهموار است. میزان نشاسته آن زیاد و آب کمتری دارد. بهترین سیب زمینی برای سرخ کردن و پختن می باشد.
۲- سیب زمینی با پوست زرد : پوست زرد رنگ دارد و طعم کره می دهد. برای پختن و تهیه پوره مناسب است.
۳- سیب زمینی شیری: دارای مغز زرد، سفید و یا نارنجی رنگ بوده و ارزش تغذیه ای بالایی دارد.
۴.سیب زمینی های انگشتی: کوچک و باریک هستند .
۵- سیب زمینی قرمز: پوست قرمز و درون سفید دارد. برای آب پز کردن، بخار پز کردن و تنوری کردن مناسب است.

خواص و کاربرد گیاه سیب زمینی شیرین

این سیب ‌زمینی سرشار از بتاکاروتن است و به همین دلیل طعم شیرینی دارد. بدن ما از این ترکیب مفید برای تولید ویتامین A استفاده می‌کند و به همین دلیل به آن پیش ساز ویتامین A نیز گفته می‌شود.بتاکاروتن یکی دیگر از مواد ضروری برای بدن است که سیستم ایمنی را تقویت می‌کند همچنین ویتامین A حاصل از بتاکاروتن برای سلامت و تقویت چشم‌ها نیز بسیار مفید است.

مراحل کاشت سیب زمینی های شیرین

۱. قلمه ها، جوانه های کوچکی هستند که بر روی سیب زمینی های شیرین موجود از قبل، رشد می کنند.
۲. اطمینان حاصل کنید که آب و هوا مناسب است. سیب زمینی شیرین گیاه استوایی است. این بدان معنی است که آنها در مناطق USDA 9، ۱۰، و ۱۱ خوب رشد می کنند. این منطقه شامل محدوده ی بزرگی از جنوب و جنوب غربی ایالات متحده است. اگر می خواهید قلمه تان، درماه های اسفند یا فروردین شروع به رشد کند باید در ماه های اردیبهشت و خرداد آنها را بکارید.
۳. سیب زمینی را آماده کنید. ۱یا ۲ سیب زمینی شیرین سالم را گرفته ، آنها را درون سینک قرار دهید و به خوبی بشویید. سپس سیب زمینی را نصف کنید.اگر سیب زمینی بزرگ است آن را به ۳یا ۴ قسمت تقسیم کنید.
۴. شیشه ای را با آب پر کنید.روشی که برای رشد قلمه استفاده می شود ، این است که نیمی از سیب زمینی را در شیشه ی آب قرار دهید.می توانید از یک شیشه یا لیوان با دهانه گشاد که پر از آب است، استفاده کنید.
۵. سیب زمینی را در آب قرار دهید. ۴ تا ۵ عدد خلال دندان را روی سطح سیب زمینی و در نزدیک به وسط آن (مانند دندانه های یک چرخ ) قرار دهید. سیب زمینی را در داخل شیشه/لیوان آب بریزید و با خلال دندان هایی که در سیب زمینی فرو رفته آن را در لبه شیشه نگه دارید.
۶. نور و حرارت زیادی به سیب زمینی بدهید.شیشه را با سیب زمینی بر روی لبه پنجره که نور خورشید زیادی را دریافت می کند،قرار دهید.
۷. اجازه دهید قلمه رشد کند. ۲ تا ۴ هفته صبر کنید تا برگ های سبز کوچکی از سیب زمینی رشد کند.
۸. جوانه ها را برداشت کنید.هنگامی که سیب زمینی جوانه زد، هر یک از آنها را به صورت جداگانه بچرخانید و از سیب زمینی شیرین جدا کنید.آنهایی که هنوز ریشه ندارند، به برگ های کوچک با ساقه کوتاه شباهت دارند
۹. جوانه را درآب قرار دهید.با توجه به تعدادجوانه هایی که دارید یک کاسه کوچک را با مقداری آب پر کنید،( حدود ۲.۵سانتی متریا کمتر).قلمه ها را در کاسه قرار دهید تا ساقه در آب غوطه ور شود.اجازه دهید چند روز همانطور بمانند تا زمانی که ریشه ها از پایین تشکیل شوند.
الف): روزی یک بار آب تازه اضافه کنید تا جوانه ها سالم بمانند.
ب): اگر قلمه ای ریشه نداشت یا پژمرده شد، آن را دور بیاندازید.
۱۰. قلمه را برای کاشت بیاورید.پس از ۲-۳ روز، ریشه های قلمه شما در پایین سیب زمینی رشد کرده است .در این مرحله، آب را از کاسه خارج کنید و قلمه خود را بردارید.بهترین کار برای سالم نگه داشتن ریشه این است که آن را به طور مستقیم در باغچه بکارید.

باغ را آماده کنید

۱. یک قطعه زمین انتخاب کنید. سیب زمینی شیرین به صورت عمده در زیر زمین رشد می کنند، اما ساقه های آنها در بالای زمین رشد می کنند.هر ساقه می تواند بیش از ۳ متر رشد کند.اطمینان حاصل کنید که قطعه زمین شما دارای مقدار زیادی فضا برای ساقه ها باشد.سیب زمینی شیرین محیط گرم را ترجیح می دهد، بنابراین سعی کنید منطقه ای را انتخاب کنید که نور زیادی از خورشید دریافت می کند(به خصوص اگر در شمال زندگی می کنید) و به خوبی زهکشی کنید.
۲. زمین را بکارید.غده های سیب زمینی در عمق زمین شروع به رشد کردن می کنند. برای کاشت اطمینان حاصل کنید که سیب زمینی را در حدود ۱۲ اینچ (۳۰.۵ سانتی متر) در خاک حفر کرده اید. خاک را نرم و نور را کم کنید و در صورت لزوم از خاک باغبانی استفاده کنید.
۳. خاک را آماده کنید.کاشت همه ی میوه ها و سبزیجات نیازمند داشتن خاک غنی از مواد مغذی است. لایه ای ازخاک کشاورزی مرغوب یا کمپوست را به خاک اضافه کنید.همه ی سنگ های بزرگ را از باغ خارج کنید.ph خاک را بررسی کنید.اگر PH خنثی نبود،با قارچ پخته یا خاکستر چوبph را تنظیم کنید تا اسیدی یا قلیایی بودن خاک را جبران کند.به این کار اصلاح خاک گفته می شود.
۴. بدانید چه موقع باید سیب زمینی را بکارید.به دلیل”گرما دوستی”سیب زمینی های شیرین ، آن ها نیاز به داشتن خاک گرم برای رشد دارند. حداقل یک ماه پس از آخرین سرمای زمستانی، در اوایل بهار، قلمه های خود را بکارید.
۵. لاشبرگ انتخاب کنید.با قرار دادن لاشبرگ در اطراف گیاه به گرم نگه داشتن آن کمک کنیدتا رشد خوبی داشته باشد.اگر درمنطقه ای بسیار سرد قرار دارید،لاشبرگ های پلاستیکی سیاه یا یک عایق گرمایی مشابه را فراهم کنید و پس از کاشت روی سیب زمینی بریزید.

سیب زمینی های شیرین را بکارید

۱. سوراخ ها را حفر کنید.قلمه سیب زمینی شیرین نیاز به فضای بیشتری نسبت به سایر سبزیجات باغی دارد، بنابراین سوراخ ها را به عمق ۱۲ تا ۲۴ اینچ (۳۰.۵-۶۰.۱ سانتی متر) حفرکنید.ریشه ی قلمه ها به حفره ای به عمق ۱/۲ اینچ (۱.۲۷ سانتی متر)تا پایه گیاه نیاز دارند.
۲. سیب زمینی را بکارید.هرقلمه را درسوراخهای از پیش حفر شده قرار دهید و ساقه ها را در حدود ½ اینچ تا پایه بپوشانید. در حالی که ،بخشی از ساقه های برگ سیب زمینی به سمت خارج گسترش می یابند، ریشه ها ، غده ها یی را با اندازه ای بین ۶ تا ۱۲ اینچ (۱۵.۲ تا ۳۰.۵ سانتی متر) در خاک تولید می کنند.
۳. لاشبرگ هایتان را اضافه کنید. از سیب زمینی شیرین خود در برابر آب و هوای سرد با اضافه کردن لاشبرگ مورد نظر خود حفاظت کنید. این کار همچنین از رشد علف های هرز و رشد بیش از حد ساقه جلوگیری می کند. رشد بیش از حد ساقه موجب می شود که سیب زمینی ها رشد کافی نداشته باشند.
۴. گیاهان را آبیاری کنید.در ابتدای کاشت، سیب زمینی های شیرین به آب زیادی نیاز دارند.با گذشت زمان، باید میزان آبیاری را کاهش دهید تا فقط یک بار در هفته رطوبت دریافت کنند. با گذشت زمان ،از میزان آبی که به گیاه میدهید بکاهید .
۵. صبر کنید تا سیب زمینی ها رشد کنند.سیب زمینی شیرین یک دوره میوه دهی نسبتاً طولانی دارد،بنابراین محصول در اوایل پاییز آماده و رسیده می شود.همچنین آبیاری را به صورت هفتگی ادامه دهید و در صورت لزوم ،برای حفظ سلامتی گیاه باغچه را وجین کنید.
۶. سیب زمینی های شیرین را برداشت کنید.بعد از ۱۲۰ روز از کاشت سیب زمینی های شیرین، آنها کاملاً رشد می کنند.تا جایی که ممکن است (قبل از شروع سرما) برای برداشت دست نگه دارید زیرا سیب زمینی ها بزرگتر و خوشمزه تر می شوند.
۷. سیب زمینی های شیرین را خشک کنید.پس از برداشت ،یکی از مهمترین مراحل رشد سیب زمینی شیرین، خشک کردن آنهاست. این کار به آنها کمک می کند تا مزه بهتری داشته باشند.می توانید سیب زمینی ها را به وسیله ی دستگاه گرمکن و یک دستگاه بخور در اتاقی کوچک یا در کمدی بزرگ خشک کنید. سیب زمینی شیرین را در مکانی با درجه حرارت ۸۵-۹۵ درجه فارنهایت (۲۹-۳۵ درجه سانتیگراد) و رطوبت ۸۰-۹۰ درصد به مدت ۵ تا ۱۰ روز قرار دهید. از یک بخاری کوچک و بخور در یک گنجه بزرگ یا اتاق کوچک برای محافظت از سیب زمینی ها استفاده کنید.
۸. سیب زمینی های شیرینتان را بفروشید.یکی از بهترین چیزها در مورد این گیاه دوست داشتنی این است که اگر به طور صحیح ذخیره شوند، آنها برای ماه ها تازه و سالم باقی خواهند ماند.سیب زمینی را در درجه حرارت پایین (حدود ۷۰ درجه) نگه دارید(خارج از یخچال).سیب زمینی هایتان را در یک کیسه مهر و موم نکنید و آن را در یک سطح باز و خشک قرار دهید.

وضعیت تولید سیب زمینی شیرین در جهان

سیب زمینی شیرین یکی از محصولات مهم در کشورهای در حال توسعه بوده و ۹۸ درصد تولید جهانی این محصول، مربوط به این کشورها میباشد که حدود ۹۲ درصد در آسیا، ۵ درصد در آفریقا و ۵ درصد در سایر نقاط جهان تولید می شود و در این بین تنها ۲ درصد تولید مربوط به کشورهای صنعتی همچون ایالات متحده و ژاپن می باشد. این گیاه حدود ۱۹ درصد از سطح زیر کشت سبزیجات ریشه ای و غده ای و حدود ۲۲ درصد از تولید این سبزیجات را بخود اختصاص داده است. با آنکه مبدا این گیاه در آمریکای جنوبی بخصوص برزیل، پرو، گواتمالا و شیلی می باشد ولی در حال حاضر یک محصول آسیایی شناخته می شود چرا که ۹۲ درصد تولید جهانی سیب زمینی شیرین در آسیا تولید می شود. این گیاه نوزدهمین محصول غذایی مهم در جهان است.

سیب زمینی در ایران

در ایران حدود ۲۰۰ سال پیش، سیبزمینی نخستین بار توسط سرجان ملکم در اواسط پادشاهی فتحعلی شاه قاجار به کشور آورده شد. به همین دلیل در ابتدا به آن »آلوی ملکم« میگفتند و اکنون هم در بعضی شهرهای ایران سیبزمینی را به نام آلو میشناسند. شهرستاناردبیل یکی از تولیدکنندگان مهم این محصول در ایران می باشد. به طور میانگین حدود ۵/۴ میلیون تن سیبزمینی در ایران تولید می شود و مصرف سرانه ایرانیان از این
محصول در حال حاضر نزدیک به ۴۲ کیلوگرم در سال می باشد.

شرایط محیط رشد گیاه

خاک : خاک باغچه مخلوط با خاک برگ و مرطوب و خوب زهکشی شده. این گیاه در برابر خاک خشک نیز مقاوم میباشد.
نور: آفتاب کامل. سیب زمینی شیرین نباید در محل سایه و نیمسایه قرار داشته باشد زیرا رشد خوبی نخواهد داشت.
دما: دمای بین ۲۱ تا ۳۴ درجه برای رشد این گیاه مناسب است .( البته سیب زمینی شیرین در برابر سرما نیز مقاوم میباشد.)
آبیاری : به طور متوسط انجام شود.
کوددهی :کوددهی باعث رشد بهتر گیاه خواهد شد.
آفات و امراض : در مورد گیاه سیب زمینی شیرین باید مراقب سوسک کک ، بیماری قارچی برگها ، پوسیدگی ساقه و بیماری لکه برگی باشید.
تکثیر : برای تکثیر این گیاه میتوانید به ۲ روش اقدام کنید.
۱- کاشت بذر : برای این منظور در فصل بهار اقدام کنید و ابتدا بذرها را به مدت ۲۴ ساعت در آب قرار دهید و سپس اقدام به کاشت کنید.
۲- قلمه زدن : ساده ترین روش برای تکثیر این گیاه قلمه زدن میباشد .
ابتدا قطعاتی از ساقه رونده گیاه به طول ۳۰ سانتیمتر را از آن جا کنید و تمامی برگها بجز برگهای کوچک انتهایی را جدا کرده و قلمه ها را در خاک قرار دهید ، پس از مدتی گیاه شروع به رشد خواهد کرد . (فصل بهار یا تابستان برای قلمه زدن مناسب است .)

فرآوری سیب زمینی شیرین

سیب زمینی شیرین محصولی فقط برای خوردن نیست و به جز آشپزخانه می توان با راهی کردن آن به کارخانه ها پس از فرآوری محصول از آنها بهره برد . از رنگدانه های طبیعی سیب زمینی شیرین برای رنگ بخشی به محصولات بهداشتی و آرایشی استفاده می کنند. از این نوع سیب زمینی بهترین نوع نشاسته استحصال می شود و می توان با آن کیک و دسر درست کرد. استخراج اتانول برای استفاده در صنایع شیمیایی دیگر مورد استفاده از سیب زمینی شیرین است.

چین بزرگترین تولیدکننده سیب زمینی شیرین

چین با تولید ۷۰ میلیون و ۵۷۰ هزار تن سیب زمینی شیرین اولین کشور تولید کننده این محصول در دنیا می باشد. بعد ازکشور چین، کشورهای نیجریه و تانزانیا هر کدام با تولید ۳.۸ میلیون تن و ۲.۳ میلیون تن به ترتیب در رتبه های دوم و سوم این رده بندی قرار دارند.

معرفی کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید سیب زمینی شیرین

۱. سیب زمینی شیرین (کشاورزی) : ۰۱۱۱۴۱۲۳۵۵

وضعیت واردات و صادرات سیب زمینی شیرین

در نمودار زیر وضعیت واردات و صادرات سیب زمینی شیرین در کشور به تفکیک سال آمده است .