طرح تولید شربت اینورت

قند اینورت ماده‌ای شیرین است که از یک قسمت گلوکز و یک قسمت فروکتوز تشکیل شده و از تجزیه قند معمولی به کمک اینورتاز به دست می‌آید. از عمده ترین روش های تولید این محصول روش آنزیمی و اسیدی است. در روش اسیدی واکنش اینورتاسیون از حرارت دادن محلول ساکاروز در محیط اسیدی حاصل شده و در روش آنزیمی با توان استفاده از آنزیم اینورتاز، ساکارز به اجزا سازنده تبدیل می گردد. نگهداری رطوبت غذا، تازه نگه داشتن و ایجاد تأخیر در بیات شدن: شربت اینورت جاذب رطوبت است و در محصولات با چربی پایین مثل کیک و کلوچه نرم، باعث تأخیر در بیاتی می شود.

تاریخچه تولید شربت اینورت

اولین شربت نشاسته ای در قرن نهم در کشور ژاپن از طریق افزودن مالت به نشاسته ارورت بدست آمد. در اواسط قرن هفدهم میلادی شیمی دان آلمانی به نام A.S Marggraf گلوکز خالص را از آب انگور تهیه نمود. در سال ۱۷۸۱ میلادی معلوم شد که واکنش اسید با مواد نشاسته ای میتواند منجر به تولید مواد محلول شیرین گردد. در طی جنگ های ناپلئونی به علت متوقف شدن واردات شکر انگیزه ای بسیار قوی برای توسعه جایگزین های دیگر شکر ایجاد گردید. تولید صنعتی شربت های گلوکز از قرن نوزدهم آغاز شد که با استفاده از هیدرولیز اسیدی انجام می گرفت. صنعت تولید شربت های گلوکز به سرعت در ایالات متحده آمریکا نیز پیشرفت نمود و ذرت به عنوان عمده ترین ماده اولیه برای تولید شربت گلوکز مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۷۰ پیشرفت چشمگیر و متحول کننده ای که در صنعت شیرین کننده های نشاسته ای انجام شد . ابتدا مشاهداتی توسط مارشال در آمریکا انجام که با استفاده از آنزیم های بدست آمده از میکروارگانیسم ها میتوان شربت گلوکز را به فروکتوز تبدیل نمود. شربت های ذرت با فروکتوز بالا از سال ۱۹۷۲ به بعد به مقدار زیاد تولید شده و از همان زمان تاکنون نیز از پذیرش گسترده برخوردار بوده اند که بیشتر به خاطر بحث اقتصادی و میزان شیرینی بالاتر در این شربت ها می باشند. بیشترین کاربرد این شربت ها در نوشیدنی های غیر الکی بوده که در آن ها فروکتوز جایگزین قسمت یا تمامی ساکاروز می شود. تولید دکستروز ( گلوکز) از نشاسته در مقیاس وسیع از مدت ها پیش شناخته شده است. این محصول شیرینی محدودی داشته و حمل نقل شربت های آن به خاطر تشکیل کریستال مشکلات مربوط به خود را دارا می باشد. از طرف دیگر فروکتوز از دکستروز شیرینی بیشتری داشته اما مولکول فروکتوز بر خلاف مولکول گلوکز در طبیعت به شکل پلیمریزه و خالص و جود ندارد. همچنین خالص سازی فروکتوز به خاطر انحلال پذیری بسیار بالای آن مشکل می باشد. براین اساس توجه بیشتر روی تهیه شربت هایی است که مخلوطی از دکستروز و فروکتوز بوده و شیرینی آن نیز قابل مقایسه با قند اینورت( محصول هیدرولیز ساکاروز) می باشد. بنابراین شربت های با فروکتوز بالا که حاوی ۴۲ درصد فروکتوز بود و قدرت شیرین کنندگی معادل یا بیشتر از ساکاروز داشت تولید شد. این امر برای صنعت نوشابه سازی بسیار مسرت بخش بود. با این روش شربت هایی با درصد های مختلف فروکتوز صورت ۴۲%، ۵۵%، ۶۰%، ۹۰% یا حتی ۱۰۰% فروکتوز نیز قابل تهیه می باشد.

روش تولید قند مایع اینورت

۱- به روش اسیدی
۲- به روش آنزیمی

مزایای شربت اینورت

• صنایع بستنی: حفظ بافت نرم و جلوگیری از کریستالیزاسیون در طول مدت نگهداری
• صنایع بیسکویت و ویفر : ایجاد تردی و جلوگیری از بیات شدن
• صنایع کیک و کلوچه : حفظ رطوبت و تازه نگه داشتن کالا
• تافی: ایجاد نرمی، رنگ و طعم مطلوب تر در مقایسه با شکر
• نان ها بویژه نان سوخاری : ایجاد تردی، بالا بردن زمان ماندگاری و جلوگیری از بیات شدن و بهبود رنگ محصول
• انواع مرباجات: جلوگیری از شکرک زدن کالا طی زمان نگهداری؛
• نوشابه های ورزشی و میوه ای : استفاده به میزان کمتر و حفظ شیرینی یکسان در مقایسه با شکر ضمن حفظ و ثابت نگه داشتن اسیدیته کالا؛

میزان مصرف شربت اینورت درجهان

فروکتوز، مونوساکاریدی شفاف و بیرنگ است که تقریباً ۷۵ درصد شیرین‌تر از ساکاروز است؛ به همین علت فروکتوز و فرآورده‌ های آن، غالباً جانشین ساکارز می‌شوند و می‌توان آن را از هیدرولیز ساکاروز به دست آورد. در طبیعت، فروکتوز (لوولوز) قند اصلی بسیاری از میوه ها و سبزیجات است و به همین دلیل به آن قند میوه می گویند. عسل نیز حاوی ۵۵ درصد وزنی فروکتوز بر مبنای ماده خشک است. ذرت منبعی عالی برای تولید شیرین کننده های طبیعی مانند شربت های گلوکز و فروکتوز است لذا بیشتر شیرین‌کننده‌ های موجود در غذا های فرآیند شده، از ذرت به دست می‌آید نه از قند موجود در نیشکر یا چغندر قند. ایالت متحده آمریکا بیشترین میزان مصرف سرانه شربت فروکتوز ذرت را در سال دارد (۲۵کیلوگرم). دومین مقام مربوط به کشور مجارستان است که سالانه ۱۶ کیلوگرم مصرف دارد. کانادا، اسلواکی، بلغارستان، بلژیک، آرژانتین، کره، ژاپن و مکزیک نیز جزو کشور های مصرف کننده مقادیر زیاد شربت فروکتوز ذرت هستند. کشور های آلمان، لهستان، یونان، پرتقال، مصر، فنلاند و صربستان جزو کشورهایی هستند که مصرف شربت فروکتوز در آنها پایین است و ایران در رده داشتن کمترین مصرف است که سالیانه ۵۰۰۰ تن مصرف دارد.

بررسی بازار شربت اینورت

جهت بررسی و یافتن میزان شربت اینورت استفاده شده در صنایع مختلف، می بایست درصد قند اینورت مورد نیاز در هر صنعت به طور جداگانه مورد مطالعه قرار گرفته و در نهایت حدود مصرف این کالا بدست خواهد آمد.

محصول قند اینورت مصرفی

مربا جات: ۲۵ تا ۳۰ درصد
بستنی : ۵ تا ۱۰ درصد
انواع کیک : ۵ تا ۱۰ درصد
آبنبات : ۱-۵ درصد
بیسکویت : ۱-۵ درصد
نوشابه های انرژی زا : ۸-۵ گرم در ۱۰۰ میلی لیتر
نوشابه های میوه ای : ۱ گرم در ۱۰۰ میلی لیتر

وضعیت واردات شربت اینورت در ایران

شرکت های مصرف کننده این کالا شربت اینورت مورد نیاز خود را از طریق واردات و یا قند های جایگزین تامین می کنند . آمار و ارقام مربوط به واردات این کالا نشانگر آن است که بیشترین میزان واردات از کشور چین بوده و حدود ۶۷ درصد از کل میزان واردات قند اینورت را به خود اختصاص داده است. سایر کشور ها به ترتیب میزان واردات ازبیشتر به کمتر عبارتند از المان ، امارات ، فرانسه ، هند ، ایتالیا واتریش. نکته قابل توجه دیگر آن است که با توجه به محاسبات بعمل آمده، در حال حاضر بیش از ۳۷ هزار تن ظرفیت بالقوه برای تولید و مصرف این کالا در کشور موجود است.

وضعیت واحد های فعال تولید شربت اینورت

در نمودار زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید کننده شربت اینورت در کشور به تفکیک استان آمده است .