طرح تولید نخ هایبالک

در سال های اخیر، نواوری ها و خلاقیت های ارزشمندی در صنعت فرش ماشینی ایران رخ داده است. یکی از این نوآوری ها، بافتن فرش گل برجسته یا به اختصار فرش برجسته می باشد. بافتن این گونه از فرش ها، در اواسط دهه ۸۰ هـ.ش. آغاز شد. برای برجسته کردن فرش، از نخ های خاب بسیار ضخیم معروف به «هایباک» از جنس اکریلیک استفاده می شد.نخ هایبالک نخی است که در حرارت مشخص،«جمع شدگی زیادی پیدا می کند. یعنی چنان چه نخ هایبالک پس از تولید شدن، به مدت زمان مشخص در دمای معینی باقی بماند، از نظر طول کوتاه و از نظر ضخامت یا قطر، حجیم و پفکی می شود. طبیعی است که در چنین حالتی نمره نخ تغییر محسوسی خواهد نمود (نمره متریک نخ کوچک تر می شود). از این ویژگی نخ های هایبالک در تهیه فرش های برجسته به بهترین شکل استفاده شد.
بر این اساس، در قسمت هایی از فرش که در نظر است تا فروفتگی های سطحی ایجاد شود، از نخ های خاب اکریلیک هایبالک استفاده می شود و تمام قسمت های دیگر فرش از نخ خاب اکریلیک معمولی بافته می شود. در حین بافت فرش و سپس برش فرش رو و زیر به وسیله تیغ برش ماشین بافندگی فرش، هیچ تفاوتی بین قسمت های بافته شده با نخ خابمعمولی و هایبالک مشاهده نمی شود و فرش بافته شده از نظر ارتفاع خاب در قسمت های مختلف آن، کاملاً مسطح، یک دست و هموار می باشد. فرش بافته شده وقتی در قسمت تکمیل وارد دستگاه آهار می شود. در معرض حرارت قرار می گیرد.در چنین شرایطی،نخ های خاب هایبالک در اثر حرارت در خودشان جمع می شوند. در نتیجه فرش در قسمت هایی که با نخ هایبالک بافته شده است، گود می شود و سایر قسمت ها برجسته دیده می شوند.

کاربرد نخ هایبالک فرش ماشینی

اما در راستای پیشرفت های بسیاری که در صنعت فرش ماشینی ایجاد شده است ، تولید انواع قالی گل برجسته از زیباترین تولیدات در سال های گذشته در صنعت قالی ماشینی میباشد . در تولید قالی ماشینی گل برجسته علاوه بر رنگ های متنوعی از نخ های هایبالک هیت ست شده جهت بافت استفاده میشود . معمولا این دسته از فرشها نازکتر بوده و خاب چندانی ندارند . مثلا در فرشهای ۱۲۰۰ شانه تراکم ۳۶۰۰ ، بلندی نخ هایبالک ۴ الی ۵ میلیمتر و نخ اکریلیک هیت ست شده ۷ الی ۹ میلیمتر میباشد. که
همین اختلاف میل مابین نخ هایبالک (نخ کاملا حجیم یا پفکی) و نخ اکریلیک ، گل قالی را برجسته می کند. لازم به ذکر است که قیمت فرش گل برجسته نسبت به همان تراکم و شانه در قالی معمولی تفاوتی ندارد .

کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید نخ هایبالک

کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع) است. کد گذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات ، مدارک و اموال ، سالها است که در سطح شرکت هاو زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به بررسی های انجام شده کد آیسیک نخ هایبالک به شرح جدول ذیل می باشد

کد تعرفه گمرکی مرتبط با صنعت تولید نخ هایبالک

تعرفه یا به عبارت دیگری(TARIFF) یک نوع معیار رقمی و یا عددی می باشد برای شناسی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا .
تعرفه گمرکی میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا می باشد.تعرفه گمرکی در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم و روش های خاصی از قبیل اداره گمرک،آمار،حمل و نقل،بیمه و غیره طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به بررسی های انجام شده کد تعرفه گمرکی نخ هایبالک به شرح جدول ذیل می باشد

مراحل تولید نخ هایبالک و نحوه حجیم شدن نخ در اثر حرارت

میزان حجیم شدن نخ هایبالک به دو عامل مهم بستگی دارد: درصد الیاف جمع شونده در ترکیب نخ و میزان تاب نخ. در متداول ترین حالت، نسبت الیاف جمع شونده به کل الیاف بین ۴۰ تا ۵۰% می باشد. هرچه مقدار الیاف جمع شونده در نخ بیشتر باش، نخ حجیم تر می شود. در مقابل هرچه میزان تاب نخ بیشتر شود، میزان حجیم شدن نخ کاهش می یابد. این به دلیل فشارهای جانبی ناشی از تاب می باشد که به بدنه نخ وارد می شود و مانع از حجیم و پفکی شدن نخ می شود.

عملیات حرارتی روی نخ

یکی از روش های بهبود خواص مواد اولیه در صنعت نساجی، انجام عملیات تکمیلی بر روی آنها مانند حرارت دان، رنگرزی کردن، بخار دادن و … می باشد. نخ خاب نیز به عنوان یکی از مواد اولیه تولید فرش می تواند تحت عملیات تکمیلی قرار گیرد. در صنعت فرش ماشینی دو نوع عملیات حرارتی بر روی نخ خاب انجام می شود که عبارتند از : «تثبیت حرارتی»یا «هیت ست کردن»[۱] و «فریز کردن»[۲]. در ادامه نحه انجام هر یک از عملیات تکمیلی ذکر شده به طور مختصر بیان می شود.

تثبیت حرارتی

عملیات تثبیت حرارتی یکی از مهم ترین و تاثیرگذار ترین عملیات حرارتی نخ در صنعت فرش ماشینی است.در واقع، طی این عملیات،ساختار نخ با حرارت دادن به طور غیرقابل بازگشتی تثبیت می شود. نخ تثبیت حرارتی شده باید بلافاصله سرد گردد. به عبارتی،عملیات تثبیت حرارتی هر دو مرحله حرارت دادن و سرد کردن را شامل می شود.
تثبیت حرارتی نخ نه تنها بر خواص فیزیکی- مکانیکی نخ و فرش بافته شده تاثیر می گذارد، بلکه جلوه بصری فرش را نیز تغییر می دهد. زمانی که درجه حرارت الایف افزایش می یابد و به بالاتر از یک دمای معین (دمای انتقال شیشه ای یا Tg)می رسد، ساختار ریز پلیمر تشکیل دهنده لیف تغییر می کند. از یک طرف در نقاط بی نظم ساختار داخلی لیف، مولکول ها حرکت کرده، جابه جا می شوند و از طرفی بلوری یا کریستالی شدن زنجیرهای پلیمری رخ داده و بلورهای جدیدی به وجود می آیند. بدین ترتیب می توان گفت لیف دارای ساختار جدیدی می شود که در آن نحوه قرار گرفتن زنجیرهای پایمری و میزان بلورینگی تغییر کرده است. حال چنان چه لیف بلافاصله سرد شود، لیف قادر به بازگشت به ساختمان قبلی نخاوهد بود و نظم جدید پلیمر و در نتیجه ساختمان داخلی جدید لیف، به طور دائم بدون تغییر باقی خواهد ماند. از آن جایی که تغییرات ساختاری پلیمری لیف دراثر حرارت فرآیندی زمان بر می باشد، بنابراین می توان گفت مدت زمانی که در آن الیاف تحت عملیات تثبیت حرارتی نگه داشته می شوند، عامل بسیار تاثیر گذار بر ساختار نخ می باشد.
به طور کلی خواص فیزیکی-مکانیکی نخ خاب تثبیت حرارتی (یا تثبیت تاب) شده به عوامل مهمی چون درجه حرارت، کشیدگی نخ، مدت زمان حرارت دادن ، مدت زمان سرد کردن نخ، فشار بخار و همچنین ساختمان شیمیایی نخ بستگی دارد..شاید بتوان گفت مهم ترنی و موثرترین آنها،درجه حرارت و مدت زمان حرارت دادن نخ است.
مهم ترنی دلایل انجام عملیات تثبیت حرارتی برروی نخ های خاب فرش ماشینی می تواند شامل موارد زیر باشد:
«تثبیت تاب» نخ جهت جلوگیری از باز شدن تاب
جلوگیری از کاهش فر و موج نخ و حفظ حالت حجیم و پفکی نخ
ثبات ابعادی نخ
مقاومت در مقابل فرسایش نخ خاب به هنگام استفاده از فرش
بهبود خواص بازگشت پذیری خاب فرش حین بارگذاری (پاخوردن)
دانه اناری شدن سطح خاب فرش و در نتیجه وضوح بیشتر نقشه فرش به هنگام مشاهده
کاهش میزان پرزدهی فرش های بافته شده از نخ خاب ریسیده شده
نکته ای که در این جا باید به آن توجه داشت آن است که تثبیت حرارتی نخ خاب در فرش های «خاب بریده»، اهمیت بیشتری از سایر فرش ها دارد.
برای حرارت دادن نخ در عملیات تثبیت حرارتی،از حرارت خشک یا حرارت بخار آب استفاده می شود. تثبیت حرارتی به وسیله هوای داغ یا حرارت خشک برای نخ های فیلامنتی تهیه شده از الیاف مصنوعی مانند پلی پروپیلن،نایلون و پلی استر استفاده می شود. البته، در برخی موارد برای آن که تثبیت حرارتی نخ های فیلامنت مصنوعی (به ویژه پلی استر و نایلون) در درجه حرارت پایین تری صورت گیرد، از بخار آب نیز استفاده می شود. بخار آب داغ عموماً برای تثبیت حرارتی نه های ریسیده شده به ویژه نخ های پشمی به کار می رود .

از نظر عملیاتی دو روش کلی برای تثبیت نخ وجود دارد

روش «محموله ای» یا «اتوکلاو»
روش «مداوم»
در روش اتوکلاو که یک روش غیرمداوم محسوب می شود، محموله ای از نخ به صورت کلاف و یا بوبین هاس شل پیچی شده به داخل ماشین اتوکلاو منتقل می شود. به دلیل ضخیم بودن نخ های خاب فرش، ابتدا آنها را از روی بوبین باز کرده به وسیله دستگاه کلاف پیچ به صورت کلاف در می آورند و سپس کلاف ها به داخل دستگاه اتوکلاو حمل می شوند. ماشین اتوکلاو شبیه به یک استوانه یا کپسول بزگ افقی (و در مل های جدید شبیه به یک اتاقک مکعبی شکل) است که انتهای آن بسته و ابتدای آن درب بزرگی دارد که پس از حمل نخ به داخل آن بسته می شود (شکل ۳-۲۱). سپس «بخار آب اشباع»۱۴۰ درجه سانتی گراد طی مدت زمان معین به داخل اتوکلاو تزریق می شود. پس از پایان عملیات، نخ از داخل ماشین به بیرون منتقل می شود تا کاملاً خنک گردد. با توجه به وجود بخار اشباع، دمای داخل ماشین اتوکلاو به کمک فشار داخل ماشین تنظیم می شود. نخی که به روش اتوکلاو تثبیت تاب یا تثبیت حرارتی می شود،معمولاً حجیم تر و پفکی تر از نخ تثبیت حرارتی شده به روش مداوم است. روش اتوکلاو متداول ترین روش از بین بردن عیب پاملخی یا تاب زنده بودن نخ های ریسیده شده نیز می باشد.

وضعیت واحد های فعال تولید نخ هایبالک

در نمودار زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید نخ هایبالک در کشور به تفکیک استان آمده است .

جدول واحد های فعال تولید نخ هایبالک

در جدول زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید نخ هایبالک در کشور به تفکیک استان آمده است .

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: