طرح تولید هورمون دامی

هورمون‌ها همان ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در بدن حیوان و انسان تولید می‌شوند. آن‌ها در واقع پیام‌های شیمیایی محسوب می‌شوند که توسط غدد مترشحه داخل بدن تولید شده و از طریق خون به بخش هدف یعنی محل تأثیر خود راه پیدا می‌کنند.
مقادیر تولیدی هورمون‌ها بسیار جزیی است اما عملکردشان در رشد و تولید مثل بسیار پراهمیت است.
هورمون‌ها از نظر ساختار شیمیایی متفاوتند. برخی ساختمان استروئیدی (اساس لیپیدی) و برخی دیگر ساختمان پروتئینی دارند (مثل انسولین). هورمون‌های استروئیدی با مصرف خوراکی جذب شده و فعال می‌مانند. اما هورمون‌های پروتئینی معمولاً ساختمان و فعالیت زیستی خود را در محیط معده از دست می‌دهند.
نیاز روز افزون جامعه به فرآورده های پروتئینی با منشأ حیوانی، استفاده از روش های نوین تولید و افزایش محصول را ضروری کرده است. در میان این فرآورده ها، گوشت در تغذیه ی بشر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین دلیی در چند دهه گذشته تولید گوشت در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران رشد زیادی داشته است و پیش بینی می شود که در آینده نیز این روند رو به رشد ادامه یابد. پس برای افزایش تولید عمودی علاوه بر روش های نوین مدیریت، بهداشت و تغذیه، استفاده از روش های علمی، فیزیولوژیکی و اصلاح نژاد به همراه تکنیک های مولکولی ضروری می باشد. از جمله این روش ها استفاده از هورمون های پرکاربرد به منظور بالا بردن میزان بهره وری از دام ها باشد. هورمون رشد ( سوماتوتروپین ) از مهمترین این هورمون ها می باشد این هورمون، از قسمت قدامی هیپوفیز بدست آمده و به طور کلی باعث تسریع رشد بدن شده و ساخت پروتئین ها را تحریک می کند. یک پپتید ۲۸ اسیدآمینه ای به نام گرلین که از عوامل ژنتیکی زمینه ساز ابتلا به چاقی می باشد، ترشح هورمون رشد هیپوفیزی را از طریق GHSR تحریک می کند، اثرات هورمون رشد هم به صورت مستقیم هم به صورت غیر مستقیم، ایجاد می شود اثر مستقیم این هورمون از طریق تجزیه مواد غذایی بین بافتی خصوصاً در بافت های کبد و چربی ایجاد می شود و اثر غیرمستقیم این هورمون با دخالت پروتئین واسطی به نام فاکتور رشد شبه انسولین -۱، یا سوماتومدین C ایجاد می شود هورمون سوماتوتروپین، برروی رشد، نسبت چربی و پروتئین گوشت و ضریب تبدیل غذایی تأثیر دارد. امروزه هورمون رشد سنتتیک در مقادیر قابل توجه در دسترس می باشد و به دلیل اثرات محرک رشد و آنابولیک آن دراختلالات و فرآیندهای متنوعی از دام، طیور وغیره استفاده می گردد.

فرمولاسیون هورمون دامی

اکثر عوامل هورمونی آنابولیک به شکل ایمپلنت ساخته شده و در دسترس قرار دارند . این فرآورده ها استریل بوده و ماده دارویی را در نقطه ای از بافتهای بدن ذخیره کرده و به تدریج آزاد می نمایند . این داروها معمولاً به صورت پلت یا قرصهای کوچک همراه با ماده حامل یا بدون آن هستند که در شرایط استریل ساخته شده و در سطح پشتی گوش کاشته می شوند. برای راحت تر بودن تجویز ، فقط داروهای خیلی قوی و موثر به شکل پلت ساخته می شوند و در حال حاضر فقط هورمونها این خصوصیت را دارا هستند . ایمپلنت (کاشتنی) در حقیقیت یک قرص کوچک و استریل است که به کمک فشار ساخته می شود. این شکل دارویی ممکن است حاوی داروی خالص و یا همراه با مواد کمکی باشد که باعث تغییر میزان جذب می شوند.

هورمون دی کلوپروسنتول:

هر میلی لیتر حاوی ۲۶۳ میکرو گرم کلوپروستنول سدیم می باشد.‌

مکانیسم اثر:
پروستا گلندین ها در دستگاه تولید مثل اعمال زیر را انجام می دهند:‌
تحلیل جسم زرد و متعاقب آن تخمک گذاری، تحریک و انقباض رحم، کمک به دفع غشاهای جنینی، کمک به انتقال گامت ها و حرکت اسپرم در دستگاه تناسلی جنسی نر و ماده، سقط جنین. پروستا گلندین ها از اسید آراشیدونیک آزاد که توسط فعالیت آنزیم فسفولیپاز A‌ متصل به غشا سلولی ساخته می شود، تولید می گردند.پس از رها شدن، اسید آراشیدونیک حداقل در دو مسیر آنزیمی اکسیده می گردد.‌
مسیری که توسط سیکلواکسیژناز کاتالیزه می شود منجر به تولید پروستاگلندین و ترومبوکسان می گردد. پروستاگلندین ها در درجه اول به خاطر اثر لوتئولیتیک آنها مورداستفاده قرار می گیرند.‌‌ PGF2a ‌‌ باعث تحلیل جسم زرد فعال و کاهش سریع در تولید پروژسترون می شود. لوتئولیز منجر به رشد فولیکول و متعاقب آن تخمک گذاری و بروز فحلی می شود. فحلی در گاو ۵-۲ روز و در مادیان ۵-۲ روز بعد از تحلیل جسم زرد اتفاق می افتد. مکانیسم دقیق اثر لوتئولیتیک پروستاگلندین مشخص نیست ولی ممکن است به تغییرات جریان خون در عروق رحمی و تخمدانی، مهار پاسخ تخمدان به گنادوتروپین ها یا تحریک آنزیم های کاتالیتیکی مربوط باشد.‌

کلوپروستنول پس از تزریق به روش عضلانی سریعاً در بدن پخش می شود.‌
در گاو حداکثر میزان بافتی آن ۳۰ دقیقه پس از تزریق به وجود می آید.
پروستاگلندین ها سریعاً توسط آنزیم های موجود در ریه، کبد، کلیه ها متابولیزه می شوند. تنها در صورتی که شبکه عروقی خاصی جهت اتصال موضعی آنها وجود داشته باشد همانند یک هورمون کلاسیک عمل می نمایند. کلوپروستنول از طریق کلیه و صفرا دفع می شود. در گاو نیمه عمر آن ۱/۶ ساعت می باشد و در مدت ۲۴ ساعت غلظت کلوپروستنول در محل تزریق به کمترین مقدار خود می رسد.‌
موارد مصرف :
گاو:‌

– تحلیل جسم زرد و متعاقب آن تخمک گذاری و بروز فحلی در گاوهای شیری غیرآبستن با تخمدان فعال
– کیست‌ لوتئال تخمدان‌
– موارد فحلی آرام و خاموش Silent heat
– القاء زایمان
– خاتمه دادن به آبستنی ناخواسته طبیعی
– خاتمه دادن به آبستنی غیرطبیعی (شامل جنین مومیایی شده، آب آوردگی غشای جنینی)
– اندومتریت، پیومتر، جفت ماندگی
– استفاده در برنامه های همزمان سازی فحلی به همراه آنالوگ های GnRH
– هم زمان سازی سیکل فحلی

مادیان:‌
– موارد فحلی آرام و خاموش Silent heat
– دی استروس طولانی
– آبستنی کاذب
– آنستروس وابسته به شیرواری
– ایجاد سقط جنین قبل از روز ۴۵ آبستنی

مقدار و نحوه مصرف هورمون دی کلوپروسنتول:

– کلو پی جی | Clo PG به روش عضلانی تزریق می گردد.‌
در گاو برای درمان پیومتر، دفع جنین های مومیایی شده، درمان فحلی خاموش، تحلیل جسم زرد و کیست لوتئال تخمدان، ایجاد سقط جنین به میزان ۵۰۰ میکروگرم(۲ میلی لیتر) از دارو به صورت تزریق داخل عضلانی تجویز می شود.‌
از کلو پی جی | Clo PG برای همزمان کردن فحلی در گاو به طرق زیر استفاده می شود:‌

الف – روش تک تزریقی: بعد از تعیین بالغ بودن جسم زرد و اطمینان از عدم آبستنی مقدار ۲ میلی لیتر از دارو تزریق می شود و در عرض ۵-۲ روز فحلی مشاهده خواهد شد و می توان ۷۲ ساعت بعد از تزریق گاو را تلقیح نمود و برای اطمینان بیشتر ۹۶ ساعت بعد نیز می توان تلقیح دوم را انجام داد.‌

ب – روش دو تزریقی: بعد از تعیین بالغ بودن جسم زرد و اطمینان از عدم آبستنی مقدار ۲ میلی لیتر از دارو تزریق می شود و همین مقدار نیز ۱۱ روز بعد تکرار می شود و فحلی ۵-۲ روز بعد از تزریق دوم مشاهده خواهد شد و مراحل تلقیح نیز مثل روش تک تزریقی می باشد.‌

در اسب برای ایجاد سقط جنین در مدت ۱۲ روز بعد از تلقیح مقدار ۱۰۰ میکرو گرم (۰/۵ میلی لیتر) به صورت عضلانی تجویز می گردد و تا ۸-۷ روز بعد از اتمام فحلی موثر خواهد بود. مادیان ۵ روز بعد از تزریق فحل خواهد شد.‌‌

موارد منع مصرف هورمون دی کلوپروسنتول:

– در حیوانات آبستن
– در حیوانات مبتلا به پیومتر در صورتی که گردن رحم بسته باشد.
– از تزریق وریدی این دارو اجتناب شود.
– در مادیان های دچار نارسایی های حاد یا تحت حاد سیستم گوارشی یا تنفسی مصرف نشود.

شرایط نگهداری هورمون دی کلوپروسنتول:

کلو پی جی | Clo PG در دمای ۲۵- ۱۵ درجه سلسیوس و دور از نور نگهداری شود.‌

زمان پرهیز از مصرف:

گوشت: ۴ روز پس از آخرین تزریق
شیر: ۱۰ ساعت پس از آخرین تزریق
موارد احتیاط:
به دلیل این که کلو پی جی | Clo PG از طریق پوست و به آسانی جذب می شود لذا زنان باردار و افراد مبتلا به آسم باید از تماس با این دارو خودداری کنند چون کلوپروستنول باعث سقط جنین یا تنگی نفس حاد می شود. در مواقع تماس با این دارو موضع تماس باید فوراً با آب و صابون شسته شود.‌

هورمون رینوگوناد :

هر میلی لیتر از رینوگوناد | Rinogonad حاوی ۵۰ میکرو گرم گنادورلین استات می باشد. ‌

مکانیسم اثر:
رینوگوناد | Rinogonad از طریق گردش خون وریدی باب به هیپوفیز منتقل می گردد و در بخش قدامی این غده باعث افزایش ترشح گنادوتروپین های تحریک کننده فولیکول و محرک تشکیل جسم زرد در جنس ماده و اسپرماتوژنز در جنس نر می گردد. زمان شروع اثر این دارو حدود ۲ ساعت و نیمه عمر آن کمتر از ۳ ساعت می باشد در این مدت پپتیدها به اسیدهای آمینه تجزیه شده و از بافت دفع می گردند.‌

موارد مصرف هورمون رینوگوناد :

گاو ماده:‌
– نارسایی باروری با منشاء تخمدانی‌
– در برنامه همزمانی فحلی به همراه آنالوگ پروستا گلاندین F2a به منظور کنترل دقیق زمان تخمک گذاری‌
– کیست فولیکولی همراه یا بدون علایم‌
– تاخیر در تخمک گذاری‌
– تحلیل فولیکولی تخمدان ‌
– افزایش میزان باروری‌
– پیشگیری از نارسایی باروری توسط ایجاد سریع تر اولین فحلی آشکار (به خصوص بعد از زایمان)

مادیان:‌
– تغییرات کیستیک تخمدان ها همراه یا بدون بروز علایم فحلی.‌
– عدم بروز فحلی در مادیان غیر سیکلیک.‌
– تحریک تخمک گذاری.
‌- اطمینان بیشتر از همزمانی تخمک گذاری و کشش توسط سیلمی.‌
– افزایش میزان باروری در فحلی های طولانی و نامنظم.‌

مقدار و نحوه مصرف هورمون رینوگوناد :

رینوگوناد | Rinogonad به صورت عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد.‌
گاو: ۲ میلی لیتر به صورت تزریق عمیق عضلانی
مادیان: ۱۰میلی لیتر

شرایط نگهداری هورمون رینوگوناد :

در دمای بین ۸-۲ درجه سلسیوس و دور از نور نگهداری شود. ‌

زمان پرهیز از مصرف:
به دلیل تشابه رینوگوناد | Rinogonad با ترکیب آزاد کننده های طبیعی گنادوتروپین ها در بدن که از هیپوتالاموس حیوانات ترشح می شود و با توجه به زمان متابولیزاسیون آن در بدن زمان پرهیز از مصرف شیر و گوشت مطرح نمی باشد.‌

اثر هورمون‌ رشد در تولید شیر

‌‌‌‌یکی‌ از آثار کلی‌ کاربرد هورمون‌ رشد بهبود بازده‌ تولید شیر می‌باشد :
۱) نقش‌ هورمون‌ رشد بر ظرفیت‌ سنتز شیر در پستان‌ بوسیلهِIGF-I
۲) نقش‌ هورمون‌ رشد در تشدید و تاءمین‌ مواد غذائی‌
۳) نقش‌ هورمون‌ رشد در تشدید خون‌

خلاصه بررسی اقتصادی طرح تولید هورمون دامی

ظرفیت تولید سالیانه : ۳۶۴۵۰۰۰۰ ویال هورمون دامی در سال
نرخ برابری دلار : ۱۲۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۳۰۰۰ مترمربع
زیربنای ساختمان ها : ۲۰۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۴۰ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۳۰ میلیارد تومان
ارزش ماشین آلات و تجهیزات : ۱۰ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی : ۳۴ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: