طرح کشت و پرورش وانیل

وانیل میوه گیاهی است از خانواده ثعلب هاOrchidaceae، این گیاه دارای پایه‌ای رونده بوده بومی جنگلهای مرطوب قاره آمریکا است.دانه‌های این گیاه را پس از فرآوری تخمیر می‌کنند تا عطر مطبوع آن‌ها بیرون بیاید و عموماً به صورت پودر یافت می‌شود و در بعضی موارد آن را با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که به صورت عصاره وانیل به بازار عرضه می‌شود که عموماً حاوی ۳۵٪ الکل می‌باشد. عصاره وانیل ممکن است دارای شکر، شربت ذرت یا پروپیلن گلیکول نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینی پزی و ساخت بستنی است. سرخپوستان توتوناک سازندگان اولیه وانیل بودند.وانیل پس از زعفران گران‌ قیمت‌ ترین ادویه است.تولید وانیل طبیعی یکی از دشوارترین فرآیندهای صنعت عطر و طعم است. دلیل این امر پیچیده بودن فرمول شیمیایی نیست بلکه دلیلش نیاز به داشتن کشاورزهای ماهری است که توانایی نگهداری از درخت وانیل را طی ۱۵ ماه رشد در فصل‌های مختلف دارند. در گروه ادویه جات، وانیل دومین ادویه گران‌قیمت است که به‌صورت دستی تهیه می‌شود. از آنجا که نزدیک به ۸۰ درصد وانیل دنیا در ماداگاسکار تولید می‌شود، چنین حساسیتی در زنجیره تولید این محصول آن هم در تنها یک کشور دنیا، منجر به ایجاد ماتریس عرضه جهانی حساسی شده است. به طور مثال طبق آمار جهانی، گل‌دهی ضعیف این محصول در سال ۲۰۱۴ موجب کاهش تولید دانه‌های وانیل از ۲۰۰۰ تن به ۱۳۰۰ تن شد که نهایتا باعث افزایش قیمت شدید وانیل در آن سال شد. در یک نگاه کلی به پروسه کشت و تولید وانیل، می‌توان مشاهده کرد که کشاورزان در قلب این پروسه قرار دارند؛ استفاده ناکارآمد از زمین و روش‌های کشاورزی نامناسبی که ناشی از عدم آگاهی کشاورزان است سبب ناپایداری بازار وانیل در دنیا شده است. علاوه‌بر این امر، کیفیت وانیل تولید شده به‌طور مستقیم تحت‌تاثیر بسته‌بندی دانه‌های وانیل نارس است چرا که کشاورزان نیازمند به درآمد حاصله، همواره قصد فروش هرچه سریع‌تر محصولات خود را دارند.بنابر مشاهدات و تحقیقات ، بزرگ‌ترین مانع برای کشاورزان در این پروسه، افراد واسطه یا به اصطلاح دلال هستند. در اصل این کشاورزان هستند که وانیل را تولید و به مرحله فروش می‌رسانند اما این دلالان هستند که بخش بزرگی از سود فروش را صاحب می‌شوند.
شاید وانیل در ذهن افرادی مثل ما که به صورت روزمره از آن استفاده نمی‌کنیم اهمیت ویژه‌ای نداشته باشد و حتی باورش سخت باشد که تا این حد تولید این دانه‌های کوچک سخت باشد، ولی به آخرین بستنی وانیلی خوشمزه‌ای که خوردید فکر کنید و به یاد بیاورید که کشاورز در طول ۱۵ ماه شب و روز به سختی تلاش کرده‌اند تا این طعم به شما برسد. باید به این نکته توجه داشت تنها با اعمال روش‌های تجارت و کشاورزی پایدار در کوتاه‌مدت و بلندمدت تضمین تولید وانیل با قیمت و کیفیت مناسب امکان‌پذیر است.ماداگاسکار بزرگترین تولیدکنندهٔ وانیل در جهان است و محصول تولیدی این کشور، به نام وانیل بوربون ماداگاسکار شناخته می‌شود. پس از ماداگاسکار، اندونزی و مکزیک به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم تولید وانیل قرار دارند. مکزیک و تاهیتی فقط، ۱۰ درصد از بازار تجارت وانیل را در اختیار دارند.

ساختار گیاه وانیل

درخت وانیل دارای ساقه سبز دراز، برگهای متناوب، پهن، نرم، ضخیم، بیضی شکل و نوک تیز سبز و تعداد زیادی ریشه های هوایی که از کنار هر برگی بیرون می آید که با کمک آنهابه تنه درختان مجاور می چسبد و بالا می رود.این گیاه بومی مناطق مرطوب و حاره و در جنگلهای مرطوب جنوب شرقی مکزیک و آمریکای مرکزی و هند غربی و آمریکای جنوبی می روید و ساقه های پیچیده آن تا ارتفاع حتی ۱۰۰ متر نیز ممکن است برسند و تا بالاترین ارتفاع درختان بزرگ جنگلی نیز بالا می رود.ماده معطر وانیل از میوه این گیاه گرفته می شود.میوه آن به شکل غلاف لوبیا است و قبل از اینکه کاملاً برسد آن را می چینند و خشک می کنند در موقع چیدن ،میوه ها عطری ندارند ولی پس از اینکه چیده شد در دوران خشک کردن و عمل آوردن ان ،عطر مطبوع وانیل در آن ایجاد می شود.گلهای آن به شکل خوشه و تعداد ۱۵-۲۰ گل در هر گروه و تلقیح گلها به طور طبیعی انجام نمی گیردو گلها را یکی یکی باید کمک کرد که تلقیح شوند، زیرا استیگماتهای گلها از یک تیغه ای پوشیده شده که تلقیح فقط به کمک حشراتی انجام می گیرد که به قدر کافی برای تلقیح گلها وجود ندارند به این علت است که برای داشتن ثمر کافی باید تلقیح مصنوعی نمود.به همین دلیل معمولا با هرس کردن وانیل ترتیبی می دهند که ارتفاع گیاه ۳-۲ متر بیشتر نشده است و گلها در دسترس انسان باشد.

وانیل دومین گرانقیمت ترین چاشنی دنیا

وانیل یکی از ادویه‌جات گران قیمت است که به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. محبوبیت این ادویه به دلیل عطر و طعم دل‌پذیر آن است که عطری خفیف و معطر دارد.
فکر می کنید بستنی وانیلی خیلی معمولی است؟ بیشتر فکر کنید. وانیلِ بی ادعا، یکی از گرانقیمت ترین چاشنی های دنیا است. ارزش یک کیلو گرم وانیل ۶۰۰ دلار است. یعنی گران تر از نقره

شرایط محیط رشد وانیل

گیاه وانیل ویژه مناطق استوایی است و در آب و هوای مرطوب، گرم و در ۹۰۰ متری بالای سطح دریا به خوبی رشد می کند. از جمله نیازمندی های وانیل گستره دمایی ۱۰-۳۰ درجه سانتی گراد و ریزش سالانه ۱۵۰-۲۵۰سانتی متر باران است. وانیل در خاک های گل ماسه ای که به خوبی زهکشی شده باشد و نیز خاک های آبرفتی و خاک سرخ که دارای مواد آلی فراوانی است به خوبی رشد می کند. تکثیر گیاه وانیل معمولاً از طریق قلمه ساقه صورت می گیرد. ضروری است که وانیل به طور مصنوعی تلقیح شود. گرده افشانی وانیل معمولاً با دست انجام می شود. گیاه وانیل معمولاً سه سال پس از کاشته شدن میوه می دهد و پس از آن ۴۰ سال متوالی میوه دادن را ادامه می دهد

نحوه تکثیر وانیل

تکثیر و زراعت گیاه وانیل به سختی صورت می گیرد و بنابراین وانیل طبیعی گران می باشد. تکثیر گیاه وانیل معمولاً از طریق قلمه ساقه صورت می گیرد. در دانه های سبز و بی طعم کشت شده وانیل وجود ندارد. این دانه ها باید جهت تولید وانیل به ۳ تا ۶ ماه فرآوری نیاز دارد. بهترین وانیل از غلافهایی به دست می آید که طول آنها ۲۵ تا ۱۵ سانتی متر و قطر آنها ۱۲ تا ۱۰ میلی متر است. در موقع برداشت محصول سبز رنگ است ولی بعدا تیره رنگ می شود.

برداشت وانیل

در موقع برداشت محصول سبز رنگ است ولی بعداً تیره رنگ می شود.پس از برداشت معمولا غلافها را برای مدت ۳-۲ دقیقه در آب جوش ۶۵-۶۰ درجه فرو می برند ،بعد آنها را در داخل جعبه ای دو جداره که مابین دو جدار پشم گذارده شده می گذارند و مدت ۲۴ ساعت داخل این جعبه سربسته نگهداری می شود و این یک گرم خانه طبیعی است که دراین مدت ۲۴ ساعت نوعی تخمیر در آن انجام می گیرد.پس از آن غلاف ها را بیرون آورده در محلی که به ارتفاع یک متر از سطح زمین باشد در مقابل نور خورشید آویزان می کنند که ضمن تهویه کامل با حرارت آفتاب خشک شود. این دوران خشک شدن تا یک هفته طول می کشد و در این مدت رنگ غلافها از سبزی به قهوه ای و قهواه ای تیره و سیاه تبدیل می شود و همین که کاملاً نرم شد و شروع به پژمرده شدن نمود ،آنها را برای خشک شدن داخل گرم خانه می کنند که مدت ۳-۲ ماه می ماند وپس از اینکه رسوبت ان به ۴۰-۳۰ درصد می رسد آنها را از گرم خانه بیرون می آورند. وانیل اصل به شکل یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ است که باید آن را به وسیله یک چاقوی تیز شکافت و با پشت چاقو خمیر درون آن را درآورد و داخل سس ها یا خمیرها ریخت. از هر هکتار وانیل بطور متوسط ۲۰۰ کیلوگرم وانیل خشک قابل برداشت می باشد.

کاربردهای صنعتی وانیل

وانیل در ایران در تولید شیرینی و بستنی استفاده می شود. اسانس وانیل در نوشابه های بدون گاز و تعداد زیادی از دسرها و پودینگ ها مخصوصا در شکلات استفاده می شود. یکی از اجزای مهم صنایع عطرسازی وانیلین بود و هنوز هم از مواد سازنده عطر سازی است. در ایران وانیل را به شکل پودر سفید و تقریبا گران قیمتی می شناسند و از آن استفاده می کنند. این پودر در اصل محصولی شیمیایی است به نام «وانیلین» که براساس بو و مزه وانیل اصلی تهیه و تولید می شود و به مقدار زیاد و با قیمت ارزان در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. وانیلین تنها یکی از ۳۶ بوی گوناگون وانیل را دارد و از دیگر خواص طبیعی وانیل در پودر وانیلین خبری نیست. وانیل اصل به شکل یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ است که باید آن را به وسیله یک چاقوی تیز شکافت و با پشت چاقو خمیر درون آن را درآورد و داخل سس ها یا خمیرها ریخت.

معرفی کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید وانیل

کد آیسیک وانیل (کشاورزی) ۰۱۱۳۴۱۲۳۵۷

معرفی کدتعرفه گمرکی مرتبط با صنعت تولید وانیل

تعرفه یا به عبارت دیگری(TARIFF) یک نوع معیار رقمی و یا عددی می باشد برای شناسی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا .
تعرفه گمرکی میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا می باشد.تعرفه گمرکی در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم و روش های خاصی از قبیل اداره گمرک،آمار،حمل و نقل،بیمه و غیره طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد
کد تعرفه گمرکی وانیل (کشاورزی) ۰۹۰۵۰۰۹۰

وضعیت واردات و صادرات وانیل

در نمودار زیر وضعیت واردات و صادرات وانیل در کشور به تفکیک سال آمده است .

وضعیت واحد های فعال تولید وانیل

در نمودار زیر تعداد و ظرفیت واحدهای تولید کننده وانیل در کشور به تفکیک استان آمده است .

خلاصه بررسی اقتصادی طرح کشت و پرورش وانیل

ظرفیت تولید سالیانه : ۱ تن
نرخ برابری دلار : ۲۷۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۵ هکتار
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۵ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۴۰۰ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۶۰ درصد

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: