انواع قراردادهای همکاری فنی در طرح توجیهی

دارایی نامشهود شامل قرارداد ها و انشعابات و سرقفلی و… می باشند.
سرمایه گذاری نامشهود هر طرح را قراردادهای همکاری فنی و یا دانش فنی می گویند. این گونه قراردادها قابل رویت نبوده و پس از استهلاک کامل، نیاز به سرمایه گذاری مجدد در این مورد نیم باشد. اهم این قراردادها که از سوی سازنده و فروشنده ماشین آلات، صاحبان دانش تولید و مشاوران با توجه به سوابق و تجربه های قبلی ارایه می گردد عبارتند از:
قرارداد مهندسی، قرارداد فنی، قرارداد پتنت، قرارداد دانش فنی، قرارداد خرید ماشین آلات
در بررسی هر طرح باید در صورت لزوم به دسترسی هر کدام از این قراردادها با توجه به نوع صنعت و انحصاری بودن آن ها و مدیریت و دانش واگذار کننده، بهترین ها را انتخاب و به کار گرفت.

قرارداد مهندسی در طرح توجیهی
معمولاً قرارداد مهندسی با انتخاب مشاور اصلی تحت عنوان شخصیت حقیقی و حقوقی منعقد می شود. این قرارداد شامل خدمات زیر می باشد:
– انتخاب محل اجرای طرح
– ظرفیت اسمی طرح
– طراحی(سایت پلان) کارخانه به طور کلی و طراحی نقشه های هر بخش ساختمانی به طور ویژه
– تهیه مشخصات فنی ماشین آلات و تاسیسات خاص و عام موردنیاز ماشین آلات
– طراحی چیدمان (layout) ماشین آلات و تأسیسات

قرارداد فنی در طرح توجیهی
قرارداد فنی که معمولاً از وظایف شخص حقیقی و حقوقی ناظر می باشد و شامل خدمات زیر است:
– نظارت بر اجرای عملیات ساختمانی و تأسیساتی
– نظارت بر حمل و نصب ماشین آلات
– نظارت بر آموزش کارکنان در مراحل نصب و راه اندازی و بهره برداری آزمایشی
– نظارت بر راه اندازی و بهره برداری آزمایشی ماشین آلات
قرارداد پتنت(حق ثبت) در طرح توجیهی (PATENT CONTRACT)
قراردادهایی هستند که بر اساس آن اطلاعات سری و ثبت شده در مورد تولید یک محصول خاص و انحصاری در اختیار متقاضی قرار گرفته و حق واگذاری مجدد آن از طریق متقاضی به غیر سلب می گردد و شامل نحوه ترکیب مواد و قطعات است. معمولاً هزینه تهیه این قراردادها درصدی از درآمد شرکت خریدار طی سال های تولیدی می باشد. اما در موارد خاصی می توان هزینه را به صورت فیکس به فروشنده پرداخت کرد. از معروف ترین و شاخص ترین قراردادهای پتنت در جهان فروش، ترکیب و آنالیز نوشابه های گازدار می باشد که چنان چه حق الامتیاز نام هم (trade mark) در نظر گرفته شود تحت عنوان قرارداد پتنت ثبت می شود.

قرارداد دانش فنی در طرح توجیهی (know-how contract)
قراردادهایی هستند که شامل همکاری های لازم در تولید محصول(نحوه به کار گیری مواد و ساخت) و آموزش پرسنل در محل کارخانه می گردد تا این که محصول به فروش برسد. این قراردادها به طور معمول از سوی سازندگان و فروشندگان ماشین آلات با خریدار منعقد می گردد.

قرارداد خرید ماشین آلات در طرح توجیهی (machinery contract)
معمولاً در انتخاب و خرید ماشین آلات، خریداران از شرکت ها و کمپانی های مختلف داخلی و خارجی افر مقایسه ای(پرفرماهای خاص) گرفته و بهترین آن را از نظر کیفی و کمی انتخاب می کنند. قرارداد خرید ماشین آلات شامل فهرست ماشین آلات، مشخصات فنی، تعداد و قیمت آن ها می باشد. ماشین آلات یونیورسال (عمومی) احتیاجی به سفارش قبلی ندارد، اما در مورد ماشین آلات مخصوص باید قبلاً سفارش ساخت داده شود.

قرارداد بای بک در طرح توجیهی (By back contract)
قرارداد بای بک شامل فروش ماشین آلات و دانش فنی کمپانی سازنده خارجی به متقاضی داخلی می باشد. که در مقابل فروش ماشین آلات درصدی از محصولات تولیدی همان خط تولید را خریداری می کند. قرارداد By back نوعی تقویت صادرات محصولات داخلی برای خریدار می باشد.
-قرارداد فاینانس
قرارداد فاینانس(اعتبارات خارجی) عبارت است از تامین بخشی از هزینه خرید ماشین آلات خارجی (۷۰ الی ۱۰۰ درصد) که از سوی فروشنده یا بانک مرکزی خارجی به عنوان اعتبار دهنده در قبال صدور ضمانت نامه یک بانک داخلی تامین شده و پس از بهره برداری از طرح، خریدار طی اقساط یا سررسید ۶ ماهه از طریق بانک داخلی نسبت به بازپرداخت اقساط فاینانس اقدام می کند.
-هزینه قراردادها
قراردادها دارای هزینه متفاوت می باشند. اصولاً بخش عمده آن ها در زمان برگزاری مناقصه ها با توجه به مسئولیت و امور اجرایی برای مشاوران، پیمان کاران و ناظرین مشخص می گردد.
پاره ای از هزینه ها مقطوع و از پیش تعیین شده است. بر اساس قرارداد یا تفاهم نامه منعقده در سررسیده های معین از سوی کارفرما به طرف قرارداد پرداخت می شود. اما درصدی از هزینه قرارداد به عنوان ضمانت حسن انجام کار نزد کارفرما باقی می ماند. این مبلغ پس از اتمام پروژه در صورت اطمینان از ایفای کلیه تعهدات به طرف قرارداد پرداخت می گردد. برخی از هزینه ها به صورت درصدی از سود حاصل از تولید و عملیات بازرگانی(فروش-خدمت) طی سال های پس از بهره برداری تا مدت معینی به ارایه دهنده خدمات، دانش فنی، حتی فروشندگان ماشین آلات و تجهیزات پرداخت می شود.
آخرین نحوه پرداخت هزینه نیز در قراردادهای بای بک و مانند آن، ارایه کالا و خدمات پس از بهره برداری به جای وجه نقد می باشد. به این معنا که کارفرما تعهد می کند تا درصدی از تولید را با قیمت تمام شده در اختیار فروشندگان دانش فنی و ماشین آلات قرار دهد.