بررسی بازار صنعت فرش دستباف 

فرش به عنوان یکی از دستاوردهای مردم،خود یک فرهنگ میباشد که با هنرهای دیگر مانند مینیاتور، طراحی، تشعیر و تهذیب، خاتم کاری، رنگرزی، کاشیکاری و غیره ترکیب شده وباعث تکامل و توسعه این هنر اصیل گردیده است. بخش عمدهای از هنر و تمدن ایران مدیون فرش است و یکی از بهترین راه ها و ابزارهای انتقال فرهنگ اصیل ایران به دیگر جوامع میباشد. نقش فرش دستباف ایرانی در اقتصاد ایران به خصوص خانوارهای روستایی قدمت دیرینه ای دارد. از آنجا که هزینه مواد اولیه تنها۲۰درصد از مبلغ فرش را تشکیل میدهد و ۸۰درصد مابقی هزینه طرح، برند و کار است، فرش به عنوان محصولی با ارزش افزوده نسبتا بالا که میتواند به تقویت اقتصاد ملی کمک کند، معرف میگردد.

بررسی بازار صنعت فرش دستباف

بر اساس آمار دریافتی از مرکز ملی فرش ایران تولید فرش دستباف ایران در سال۱۴۰۱روبه رشد بوده و حدود ۳.۵۷۳میلیون متر مربع فرش دستباف تولیدشده است که نسبت به سال۱۴۰۰،رشدی حدود ۶درصد را تجربه کرده است.

طی سالهای۲۰۱۱تا سال۲۰۲۲، روند عمومی صادرات جهانی فرش دستباف ، نزولی بوده و میانگین رشد سالانه طی این بازه زمانی،منفی۶.۸درصد است. بر اساس نمودار زیر،کمترین رقم صادرات۸۶۴.۳ میلیون دلار و مربوط به سال۲۰۲۰است. که کمتر از نصف سال ۲۰۱۱است. در سال۲۰۲۲، میزان صادرات فرش دستباف به ۱۰۲۶میلیون دلار رسید که نسبت به سال۲۰۲۱ رشد بسیاراندک و نزدیک به ۱ درصد را تجربه کرده است. واردات جهانی فرش نیز طی سالهای مورد بررسی روند نزولی با شیب ملایم را طی کرده و در سال۲۰۲۲رقم آن به ۹۸۴ میلیون دلار رسیده است. میانگین رشد سالانه واردات منفی۲.۷درصد بوده است.بررسی های آماری و عددی در زمینه تجارت جهانی فرش دستباف نشان دهنده این موضوع است که در سالهای اخیرکشورهای صادر کننده فرش دستباف کاهش نسبی فروش و رکود صادرات را داشته اند و این کاهش برای کشور ایران که زمانی مهم ترین کشور صادرکننده فرش دستباف ( هم از نظر وزنیو هم از نظر ارزشی) بود بیشتر
قابل لمس است.

بر اساس آمار سازمان تجارت جهانی طی سال های۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ در بازار تجارت جهانی فرش دستباف به صورت میانگین بیش از ۱۵۰کشور صادرکننده وجود دارد. طی سال۲۰۲۲، کشورهای هند با ۳۱۰میلیون دلار و سهم حدود۳۰.۳درصد از کل صادرات فرش، چین با۹۳.۱میلیون دلار و سهم حدود۹.۱درصد از کل صادرات فرش و مصر با ۸۹.۸میلیون دلار با سهم حدود۸.۸درصد از کل صادرات سه کشور عمده در صادرات فرش دستباف طی سالهای مزبور بوده اند. پس از این کشورها نپال با سهم حدود۸.۳درصد، پاکستان با سهم حدود۷.۷درصد و ایران با سهم۷.۴درصد از کل صادرات فرش دستباف جهان در رتبه های بعدی قرار میگیرند.۷۱.۵درصد از کل صادرات فرش دستباف جهان توسط این شش کشور تامین میشود. آمارها حاکی از این است که ایران در سال۲۰۱۱، حدود۲۵.۵درصد از عرضه فرش دستباف در بازارهای جهانی را به خود اختصاص داده که بیشترین متوسط سهم سالیانه جهانی از بازار فرش را در دوره۲۰۱۱-۲۰۲۲دارا بوده است.

در بررسی ساختار روند واردات جهانی فرش دستباف در چند سال اخیر،چهار کشور آمریکا،آلمان، انگلیس و ژاپن به عنوان مهمترین واردکنندگان فرش دستباف در جهان معرفی شده اند. در سال۲۰۲۲آمریکابه تنهایی بیش از ۴۴درصد بازار (۴۳۹میلیون دلار) را در اختیارگرفته است. دو کشور آمریکا و آلمان بیش از ۵۰درصد بازار را به خود اختصاص داده اند. کشورهای انگلستان با سهم حدود۶.۸درصد، ایتالیا با سهم حدود۳.۶درصد، ژاپن با سهم حدود۳درصد و کانادا با سهم حدود۲.۸درصد به ترتیب عمده واردکنندگان فرش دستباف هستند که فرش را عمدتا با هدف مصرف داخلی یا صادرات مجدد وارد میکنند. این شش کشور جمعا بیش از۶۷درصد کل تقاضای جهانی را تشکیل میدهند.

پیشنهاد مطالعه: طرح مجتمع کارگاهی فرش بافی

بررسی روند صادرات فرش دستباف ایران طی دهه گذشته روند نزولی این محصول را نشان میدهد. بر اساس آمار گمرک ارزش صادرات فرش دستباف ایران از ۴۲۷.۳میلیون دلار در سال ۱۳۹۱ به ۵۰.۷میلیون دلار در سال
۱۴۰۱رسیده است. متوسط رشد سالانه ارزش صادرات فرش دستباف ایران به نقاط مختلف جهان طی سال های ۱۳۹۱تا۱۴۰۱ برابر با منفی۱۹ درصد بوده است.

پیشنهاد مطالعه: طرح تولید غیر متمرکز فرش دستباف

جمع بندی بررسی بازار صنعت فرش دستباف

فرش دستباف ریشه در تاریخ تمدن و فرهنگ ایران زمین داشته و برخلاف دیگر صنایع دستی ایرانی،توسط گروه عظیمی از مردم در پراکندگی جغرافیایی گسترده ای در کشور و درمیان اقوام و خرده فرهنگهای مختلف ایران تولید میشود و به همین علت شاخصه فرهنگی این سرزمین در دنیاست. فرش ایران یک کالای صرفا صنعتی نیست بلکه کالایی فرهنگی است که پیشینه تاریخی و هنری را در پشت سر خود دارد. این صنعت ا توجه به نیازنسبی اندک به سرمایه و امکانات، از صنایعی به شمار میرودکه نقشی اساسی در اشتغال زایی و تامین نیاز اقتصاد خانواده ها دارد و میتواند به عنوان یکی از راهبردهای اشتغالزایی،خروج از فقر و توسعه روستایی مدنظر قرار گیرد.

درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید: