فرآیند تولید پروتئین سویا

صدها سال است که دانه های سویا بعنوان غذای اصلی در بعصی فرهنگها محسوب میشود.این دانه ها از طریق آسیائی ها به آمریکای شمالی معرفی شدند. اکنون آمریکا بزرگترین تولید کننده سویا و محصولات مرتبط با آن است. این گیاه با موارد استفاده فراوان،سرشار از پروتئین ،چربی غیر اشباع ، فیبر و موا معدنی است. آنچه که از ارزش غذائی این دانه ها مهم تر است این است که استفاده مکرر از سویا و محصولات آن باعث کاهش خطر ابتلا به بعضی از بیماریهای خطرناک و مهلک ،مثل : بیماری های قلبی ـ عروقی، سرطان و پوکی استخوان می شود . بنظر می رسد خواص مفید سویا مرتبط با فیتو کمیکالی بنام ایزو فلاون است که تقریبأ در تمامی محصولات سویا وجود دارد.برای تولید هر کدام از انواع پروتئین های سویا روش های مختلفی وجود دارد که در اینجا به اجمال ذکر می گردد .

تولید کنسانتره سویا :

سه نوع فرآیند برای تولید پروتئین سویا کنسانتره وجود دارد که به اختصار ذکر می شود .

فرایند شستشو با الکل آبی :

این فرایند براساس قابلیت محلولهای آبکی با الکلهای حاوی الیفاتیک کمتر ( متانول ، اتانول و ایزو پروفیل الکل ) بمنظور استخراج مواد قندی محلول در آرد سویای بدون چربی است. این فرایند شامل مراحل زیر می باشد.

۱.استخراج مایع از جامد .
۲.انتقال و بازیافت حلال از مایع استخراج شده .
۳.انتقال و بازیافت از فلیکهای استخراج شده .

فرایند اسید شویی :

این فرایند براساس ارتباط PH با حلالیت پروتئینهای سویا می باشد اکثر پروتئینهای سویا مینیمم حلالیتی در حدود ۵/۴ › PH › ۲/۴ دارند ( ناحیه ایزوالکتریک ) بنا بر این امکان استخراج مواد قندی محلول بدون حل شدن اکثریت پروتئینها وجود دارد. حلال مورد استفاده در این فرایند آب بوده بطوریکه با اضافه شدن اسید به آن PH در ناحیه ایزوالکتریک ثابت نگه داشته می شود .

فرایند شستشوی با آب همراه با گرمای دناتوراسیون :

در این فرایند ابتدا پروتئینهای بلغور سویای بدون چربی بوسیله گرمای دناتوراسیون و با استفاده از گرمای مرطوب نامحلول می شوند در این عملیات حرارتی ، موا قندی محلول توسط آب گرم استخراج می شوند. از آنجائیکه این فرایند بر اساس استخراج مایع از جامد با استفاده از آب بعنوان حلال است لذا کلیه عملیات ، روشها و تجهیزات مورد استفاده در این فرایند درست شبیه به فرایند اسید شویی است .

تولید ایزوله سویا :

با توجه به اینکه بلغور سویا یا آرد سویا بدون چربی ماده اولیه مناسب برای تولید ایزوله سویا می باشد لذا یکی از فاکتورهای مهم و مؤثر در کیفیت نهایی محصول ایزوله پروتئین سویا ، انتخاب نوع مخصوصی از واریته دانه سویا در فرآیند تولید بلغور سویا یا آرد سویا بدون چربی می باشد .
بطور کلی فرآیند تولید ایزوله پروتئین سویا را می توان به سه مرحله اساسی به شرح زیر تقسیم کرد:

۱. استخراج پروتئین از آرد یا بلغور سویا
۲. تشکیل رسوب یا لخته پروتئین
۳. خشک کردن

لازم بذکر است بهینه یابی متغیرهای مربوط به هر مرحله و کنترل دقیق آنها موجب حداکثر شدن بازده و خلوص فرآورده نهایی می شود .

تولید پروتئین سویا ( حاوی ۵۰% پروتئین ) (تکنولوژی داخلی) :

روش تولید پروتئین سویا :

ابتدا کنجاله بوجاری وپاک شده سپس آسیاب می گردد و از ترکیب آن با آب و طعم دهنده های مختلف خمیر درست می شود ، سپس ازطریق پخت به طریقه ” حرارت خیلی زیاد در زمان کوتاه خمیربه گرانول تبدیل شده که پس از خشک و سرد کردن در کیسه های مخصوص جهت حمل به بازار بسته بندی می گردد .

نمودار فرآیند فرآیند های تولید :

کنسانتره سویا :

مراحل تولید کنسانتره سویا در زیر آمده است .

تولید ایزوله سویا :

شماتیک تولید ایزوله سویا در زیر آمده است .

تولید پروتئین سویا :

مزایای استفاده از روش تولید ALCOHOL WASHED نسبت به روش ACID WASHED :

در صورت استفاده از روش تولید ALCOHOL WASH برای تولید پروتئین کنسانتره سویا این روش دارای محصولات جانبی شامل ملاس سویا و ایزوفلاون سویا است که دارای مصارف و کاربردهای زیادی بشرح ذیل می باشد :

۱.مصارف و کاربردهای ملاس سویا
۲.ماده اولیه برای تولید شکر سویا و ایزوفلاوون سویا
۳.بعنوان یک منبع حرارتی
۴.منعقد کننده در خوراک دام و طیور بطوریکه با خوراک حیوانات مخلوط شده و با کنجاله سویا نیز می تواند مخلوط گردد.
۵.تثبیت کننده و بهبود دهنده
۶.امکان استفاده بعنوان چسب تخته های چند لا
۷ .استفاده در محصولات نانوایی

مزایای استفاده از روش اسید شویی ( برای تولید کنسانتره سویا ) :

مزیتهای عمده فرایند اسید شویی عبارتند از : غیر مشتعل بودن ، غیر انفجاری ، غیر سمی و ارزان بودن حلال نظیر آب با یک مقدار مشخص .

مزایای استفاده از تکنولوژی داخلی :

با استفاده از تکنولوژی داخلی توانایی آن را خواهیم داشت تا با تولید محصولی با کیفیت در حد استاندارد کارخانه را با امکانات داخلی احداث کنیم و همچنین در این صورت بر میزان کارگران داخلی در خط تولید نیز افزوده می شود مضاف بر اینکه می توان بخشی از ماشین آلات را درداخل تولید نمود و بدین وسیله به خودکفایی صنعتی کمک کرد. ضمنا تعمیر و نگهداری و رفع عیب در این روش ساده تر و شناخته شده تر از روش های قبلی است .

معایب استفاده از تکنولوژی داخلی :

تنها عیب این روش ظرفیت کم تولید می باشد .