پارچه

خط تولید پارچه

به زبان ساده با دنیای ریسندگی و بافندگی پارچه آشنا شوید مراحل و فرایندهای دخیل در تولید پارچه، مانند تبدیل الیاف پنبه به نخ و سپس تبدیل این رشته‌ها به صدها پارچه زیبا، به نظر یک فرآیند پیچیده‌ است. ما در این مطلب تمام این مراحل را به صورت ساده با شما مطرح خواهیم کرد. در این مطلب از تولید فیبر، فرآیند کاردینگ و تکسچرایزینگ الیاف گرفته تا تکنیک‌های بافندگی، مرسریزه کردن و پرزسوزی پارچه برای شما خواهیم گفت.(خط تولید پارچه)

یک مرور کلی و گام به گام از مراحل تولید پارچه
تولید الیاف، اولین گام تولید پارچه

تولید الیاف سنگ بنای فرآیند تولید پارچه است و به طرق مختلفی تولید یا فرآوری می‌شود. الیاف مصنوعی (بشرساخته) و الیاف طبیعی همه به دنبال یکسری از اقدامات از جمله پرورش ابریشم، پرورش دام برای پشم، فرآیندهای شیمیایی مختلف و… ساخته می‌شوند.
الیاف گیاهی مانند پنبه و کتان در مزارع کشت می‌شوند.
الیاف مصنوعی مانند پلی استر و نایلون با ریختن محلول پلیمر مذاب ساخته شده توسط فرآیندهای شیمیایی خاص، از سوراخ‌های یک دستگاه نخ‌ریسی تولید می‌شوند و رشته حاصل از آن پیچیده و این الیاف را تشکیل دهد.
الیافی مانند ویسکوز، نایلون و… الیاف ساخته شده توسط بشر هستند که به دنبال مجموعه‌ای از فرآیندهای خاص، که در مطلب شناخت الیاف و ویژگی‌های آن‌ها به جزئیات پرداخته‌ایم، تولید می‌شوند.
در مورد پنبه، ابتدا بذرهای پنبه را از غلاف‌ها خارج و الیاف از غوزه‌های پنبه استخراج می‌شود. در رابطه با الیاف مصنوعی نیز، رشته‌های نخ از دستگاه‌های مخصوص عبور داده می‌شود و این رشته الیاف به هم تابیده می‌شوند و رشته‌های ضخیم مناسب برای بافت آماده می‌شود.

پارچه
تمیز کردن

در این مرحله الیاف از آلودگی‌ها پاک می‌شوند. مرحله تمیز کردن در رابطه با الیاف طبیعی چون پشم اهمیت خود را نشان می‌دهد. الیاف خام پشم در ابتدا شسته، خشک و مخلوط می‌شود.
تمیزکردن الیاف در پشم یک فرایند اجباری است که لزوماً در ابتدای کار انجام می‌شود. در مورد الیاف دیگر، پس از بافت پارچه نیز ممکن است تمیزکردن انجام شود.

کاردینگ و شانه کردن

در ابتدای این مرحله با یک توده در هم تنیده روبرو هستیم. این الیاف به دستگاه کارد منتقل می‌شوند تا از همه ناخالصی‌ها تمیز شده و رشته‌ها / الیاف به صورت موازی مرتب شوند.
در این مرحله تعدادی از الیاف با هم ترکیب شده و الیاف بلند و یک دست به صورت یک دست مخلوط می‌شوند. پس از این مرحله دسته الیاف بلند و باریک را به یک پایه بزرگ چرخان می‌پیچند.
در مورد الیاف پشمی کاردینگ و چگالش و علاوه بر آن شانه زدن نیز انجام می‌شود. شانه زدن فرایندی است که در آن الیاف کوتاه از بین می‌روند.

پارچه2تاباندن الیاف

در این مرحله الیاف را می‌کشند و می‌پیچند و این فرآیند را تابیدن می‌نامند. نتیجه این مرحله رشته بهم پیوسته‌ای نخ است. در این مرحله می‌توان الیاف مختلف را با هم ترکیب و الیاف جدید با ویژگی‌های جدید را ایجاد نمود.
چرخش حلقه‌ای و چرخش روتور دو روش مهم تولید نخ هستند. در چرخش، الیاف به طول مداوم کشیده و پیچ و تاب به نخ وارد می‌شود. این پیچاندن برای دادن مقاومت به نخ انجام می‌شود. پیچ و تاب S جهت چرخش به سمت چپ و پیچش Z، جهت چرخش به سمت راست است. تعداد پیچ در هر اینچ معمولا می‌تواند کیفیت نخ را تحت تأثیر قرار دهد.
نخ تک‌رشته‌ای، از یک رشته الیاف پیچ خورده ساخته می‌شود. این‌ رشته‌های ظریف پارچه‌های ظریف، سبک و لطیف را ایجاد می‌کنند.
نخ مخصوص بافت پارچه دو یا سه رشته با هم پیچ می‌خورند. این پارچه‌ها بسیار مقاوم هستند.
نخ چند لا تابیده، چندین رشته نخ تا شده و به هم تابیده می‌شوند. همچنین ممکن است از پیچیدن دو رشته نخ دو لایه، نخ چهار لایه تولید شود.

تکسچرایزینگ / Texturing

تکسچره شدن به مجموعه عملیاتی گفته می‌شود که در آن الیاف مصنوعی نظیر پلی استر، نایلون، آکریلیک و نظیر آن، خواصی را به دست می‌آورند که به ویژگی‌های الیاف طبیعی نظیر پنبه، پشم، ابریشم و غیره نزدیک می‌شوند. به این معنی که از نقطه نظر زیر دست (لمس پارچه)، ظاهر و نوع بافت به الیاف مناسب برای تولید منسوجات، تبدیل می‌شوند.
به عبارتی دیگر تکسچره شدن را می‌توان به مجموعه فرایندهایی تعریف نمود که جهت آماده ساختن الیاف مصنوعی برای تولید منسوجات، به کار می‌روند. الیاف مصنوعی که تکسچره می‌شوند خاصیت کش‌سانی‌شان بیشتر می‌گردد. از نخ‌های تکسچره شده در تولید پوشاک گرم که دارای قدرت عایق‌بندی گرمایی بالایی هستند، استفاده می‌شود. تکسچره شدن در حقیقت وسیله‌ای است که الیاف مصنوعی مثل نایلون، پلی استر و یا پلی پروپلین را برای همیشه به شکل‌های مختلف مثل فنر، حلقه و یا زیگزاگی شکل در می‌آورد، بدون اینکه تدوام طول الیاف‌شان تحت تأثیر قرار گیرد.(خط تولید پارچه)

پیچیدن نخ روی بوبین

سپس نخ را روی بسته‌های مناسبی می‌بندند که آماده بافت پارچه شوند. در این مرحله رشته‌های نخ از پایه چرخان به مخروط‌ها منتقل می‌شوند.

پیچیدن نخ روی بوبین
چله کشی

زمانی که برای تولید پارچه از بافت استفاده شود، نخ‌های تار بر روی یک نورد یا اسنو پیچیده می‌شوند. به این فرآیند چله کشی گفته می‌شود.

آهار زنی

آهارزنی فرآیندی برای کمک به روند بافت است. این فرآیند به منظور کمک به مقاومت در برابر کشش در هنگام بافت و کاهش پارگی رشته‌های نخ انجام می‌شود. در این مرحله از پلی وینیل الکل، پلی اکریلیک اسید، کربوکسی متیل سلولز یا نشاسته استفاده می‌شود.

آهار-نخ
بافت پارچه و یا تولید منسوجات حرارتی

در این مرحله نخ به پارچه تبدیل می‌شود. در فرآیند بافت دو دسته از نخ‌ها با هم بافته و پارچه تولید می‌شود. در واقع پارچه در اثر تداخل نخ‌های تار و پود با یکدیگر تولید می‌شود. نوع بافت دستگاه بافندگی یک جز بسیار مهم در تشکیل پارچه بافته شده است. کل ظاهر پارچه در دستگاه بافندگی تغییر می‌کند. عرض دستگاه عرض پارچه را محدود می‌کند. در کارخانه‌ها معمولاً از دستگاه‌های بافندگی شاتل معمولی، دستگاه‌های بافندگی راپیر و دستگاه بافندگی ژاکارد استفاده می‌شود.
پارچه حلقوی یا گردباف، فرآیند تولید این پارچه شامل تشکیل ردیفی از حلقه‌های به هم پیوسته نخ است و می‌توان آن را با دست یا ماشین‌های مخصوص بافندگی انجام داد. دستگاه‌های بافندگی سیلندری و تخت وجود دارد که انواع مختلفی از پارچه‌های بافتنی را تولید می‌کند.
پارچه‌های بی بافته یا ملت بلون، در طی تعدادی از فرایندها مانند نمد مالی، اتصال الیاف با چسب و استفاده از حرارت برای ذوب کردن مواد و… تولید می‌شوند.

پرز سوزی/ Singeing

فرآیندی است که روی نخ و پارچه اعمال می‌شود تا با سوزاندن الیاف بیرون زده، یک سطح یکنواخت ایجاد شود. این امر با عبور الیاف یا نخ از روی شعله گاز یا صفحات مسی گرم شده صورت می‌گیرد. این مرحله با سرعتی مناسب برای سوزاندن الیاف بیرون زده بدون سوزاندن نخ یا پارچه انجام می‌شود. برای جلوگیری از ایجاد دود، معمولا این فرآیند با عبور الیاف از سطح مرطوب انجام می‌شود.
این فرایند در رابطه با پارچه‌های نخی/ پارچه‌های پشمی برای انجام رنگرزی انجام می‌شود.

پارچه
آهار گیری / Desizing

مواد استفاده شده در مرحله آهار زنی باعث سفت و سختی پارچه می‌شود. این مواد از قابلیت جذب آب و نفوذ رنگ به داخل الیاف کم می‌کنند. درواقع آهار به کار رفته عمل رنگرزی را با مشکل مواجه می‌کند. بنابراین قبل از شروع عملیات تکمیلی این ماده باید از روی پارچه جدا شود.
فرآیند آهارگیری شامل از بین بردن آهار اضافه شده به نخ است. این کار با شستن پارچه با اسید رقیق شده یا با استفاده از آنزیم انجام می‌شود.

تمیز کردن / سفید کردن

در این مرحله الیاف مورد استفاده با استفاده از مواد شیمیایی مختلف شسته و تمام ناخالصی‌های آن از بین می‌رود.

مرسریزه کردن / Mercerization

مرحله‌ای است که در آن برای افزایش مقاومت و درخشش پارچه مواد شیمیایی به آن اضافه می‌شود. این فرایندی است که با استفاده از مواد قلیایی خاصی انجام می‌شود. پارچه‌های پنبه‌ای در محلول‌های قوی قلیایی مانند سود، پتاس، هیدروکسید لیتیوم و آمونیاک قرار می‌گیرد. کاشف این عمل برحسب تصادف متوجه شد که در حین عبور دادن پارچه پنبه‌ای در داخل سود، غلظت محلول قلیایی کاهش یافته و پارچه پنبه‌ای هم جمع شدگی قابل توجهی پیدا می‌کند.

پارچه
مزایای مرسریزه شدن الیاف پنبه‌ای

جمع شدگی، افزایش مقاومت کشش افزایش تغییر طول تا حدپارگی، افزایش جذب آب، افزایش میل جذب برای رنگ‌ها و انجام واکنش در حرارت‌های پایین

رنگرزی پارچه

مرحله رنگرزی می‌تواند در هر مرحله از تولید پارچه انجام شود. این کار معمولاً در مراحل اولیه روی نخ‌ها یا پس از بافت پارچه انجام می‌شود. اما برای تولید پارچه با کیفیت مطلوب مرحله رنگرزی در مراحل اول که رشته‌های نخ تولید شده‌اند صورت می‌گیرد. زمانی که رنگرزی در مرحله اولیه صورت گیرد رنگ‌ها کیفیت خود را حفظ می‌کنند و دیرتر رنگ خود را از دست می‌دهند.(خط تولید پارچه)
زمانی که پارچه بدون انجام فرآیند رنگرزی از کارخانه بافندگی خارج می‌شود، آن را پارچه‌ خام می‌نامیم. سپس پارچه‌های خام را به صورت قطعه‌ای رنگ می‌شود. از جمله روش‌های رنگرزی تکه‌ای پارچه می‌توان روش‌هایی مانند Reactive، Pigment، Discharge، Burnout، Rotary یا Flat Screens را نام برد.

پارچه
عملیات تکمیلی /Finishing

عملیات تکمیلی به تکنیک‌هایی گفته می‌شود که روی پارچه بافته شده اعمال می‌شود تا برخی ویژگی‌های خاص مانند ضد چین و چروک، پارچه ضد لکه و یا اضافه کردن پوشش ضد آب را به آن ببخشد. همچنین ممکن است برای افزایش خصوصیات کلی پارچه مانند افزایش استحکام، بهبود درخشش و زیبایی و… مواد شیمیایی خاصی به آن افزوده شود.

خط تولید پارچه از پشم گوسفند

چرا جنس پارچه دارای اهمیت است؟ پاسخ آن خیلی ساده است: لباس های بادوام تر از پارچه های مرغوب تری تهیه شده اند.

۱- پشم و گوسفند

اولین مرحله تولید مواد خام است. برای لباس آقایان بهترین جنس پشم است که از گوسفندان تهیه می شود. بهترین پشم ها از استرالیا و نیوزیلند می آیند. برعکس آقایان لباس های خانم ها معمولا فصلی ساخته می شود و از جنس هایی است که دوام و ماندگاری کمتری نسبت به لباس آقایان دارند.

۲- تراشیدن پشم

به گوسفندانی که پشم شان تراشیده می شود floack می گویند. برای دریافت کیفیت بالاتر بهتر است گوسفندی که پشمش تراشیده می شود در بهترین و راحت ترین وضعیت باشد. تپه های استرالیا بهترین آب و هوا و بهترین علف را برای گوسفندان ارایه می دهد و در نتیجه پشم های خوبی نیز از آنجا صادر می شود. معمولا از هر گوسفند ۲.۷ تا ۸.۵ کیلوگرم پشم در سال تراشیده می شود.

۳- رتبه دهی

بلافاصله بعد از تراشیده شدن پشم،‌ دسته بندی می شود و بعد از رتبه دهی در دسته های مختلف قرار می گیرد. این رتبه دهی به کیفیت پشم و هوایی که گوسفند در آن زیسته است بستگی زیادی دارد.

پارچه

۴- شستن و شانه کردن پشم

پشم تراشیده شده حاوی عرق، ناخالصی، کثیفی و کلی موارد دیگر است که بعد از شستشوی مخصوص این موارد رفع می شوند. بعد از شانه کردن پشم هرگونه ناخالصی در آن از بین رفته و به پشم خالص دست می یابیم.

۵- تنیدن پشم

قبل از تبدیل پشم به نخ بافندگی بار دیگر شانه می شود تا رشته های آن به صورت موازی قرار گیرند.(خط تولید پارچه)

۶- به دور خود گرداندن پشم

پشم آماده بافتن وارد چرخه ای شده و تنیده می شود. در این فرآیند پشم تنیده و بافته می شود و شعاع آن کمتر شده و به ضخامت مطلوب می رسد. به دلیل فشار بالای که به آن وارد می شود پشم قابلیت خمیدگی پیدا می کند و به همین دلیل است که ما در لباس ها درز ها را برای حفظ شکل نخ مشاهده می کنیم.

پارچه

۷- رنگ کردن پارچه

سه نوع رنگ کردن نخ داریم:
رنگ کردن بالا: در این روش رشته های بلندتر رنگ شده و مسلما رشته های کوتاه تر حذف می شوند. این فرآیند بعد از تنیده شدن انجام می گیرد ولی قبل از مرحله بافته شدن است و مناسب ترین راه برای رنگ کردن نخ ها در مقدار بسیار زیاد است. معمولا چند رنگ را در این روش ترکیب کرده و نتیجه آن کیفیت رنگ بهتر نهایی است. بعضا به جای رنگ کردن کل نخ قسمتی از آن را رنگ می کنند که این نوع رنگ کردن در لباس های پشمی فلانلی کاربرد زیادی دارد.
رنگ کردن نخ : بعد از تنیده شدن نخ صورت می گیرد و بیشتر برای تولید پارچه های راه راه،ذشطرنجی و چهارخانه است.
رنگ کردن قسمتی: این نوع رنگ کردن بعد از تولید نخ صورت می گیرد و قبل از تبدیل شدن به پارچه. که بیشتر به درد رنگ کردن پارچه های لباس های تک رنگ می خورد.

۸- خم کردن

این مرحله حساس ترین مرحله ی کار است زیرا یک خطای کوچک می تواند یک هزار نخ تنظیم شده را به پارچه ی نهایی نرساند. در این کار دقیقا از دو طرف نخ گرفته شده و آنقدر پیچیده و خم می شود تا شکل نهایی و مطلوب را پیدا کند. دستگاه های مدرن با چک کردن های توسط لیزر این اطمینان را به کارخانه دار می دهند که نخ با دقت بالایی بافته می شود.

۹- بافتن

بعد از خم شدن و تنیده شدن این نخ وارد دستگاه می شود تا تبدیل بافته شود. براساس طرحی که باید روی پارچه قرار بگیرد این نخ بالا و پایین می شود و در این میان یک قسمت خاص وظیفه ی اعمال طرح ها روی پارچه را دارد. امروزه تمام این کارها الکترونیکی انجام می شود و سرعت بالاتری دارد.

پارچه
۱۰- مرحله ی آخر

مراحل نهایی برای پارچه های مختلف متفاوت است. برای پارچه های زمستانی باید در آب گرم شسته شوند و تا یک سوم از سایزشان کاهش یابد در عین حال که با یک پارچه پرتر و سنگین تر مواجه خواهیم شد. برعکس پارچه های تابستانی مورد گرمای شدید قرار می گیرند تا هرگونه پرز از روی آن ها حذف شود. در مرحله ی نهایی این پارچه ها توسط کارشناسان مجرب تست می شوند و این کار روی میزهای بزرگ انجام می شود که در آن چشم هر گونه اشکال یا پارگی را به راحتی مشاهده می کند.(خط تولید پارچه)
درصورت تمایل به این مطلب امتیاز دهید:

۴.۳/۵ - (۹ امتیاز)